Þjóðmál - 01.09.2011, Blaðsíða 60

58 Þjóðmál HAUST 2011
þeirra tveggja hópa sem hafa í marga
áratugi tekist á um fjölmenningarþró-
unina . Sú þróun snertir okkur öll því að
fyrirbrigðið mótast af hugmyndafræði
og viðhorfi til manneskjunnar, annar
hópurinn lýsir fjölmenningarsamfélaginu
sem fallegri framtíðarsýn um hinn góða,
umburðarlynda og víðsýna mann en
hinn hópurinn telur um hreina staðleysu
(útópíu) að ræða . Þar að auki hættulega
staðleysu sem geti leitt til ofbeldis og
langvarandi stríðs vegna mjög ólíkra
trúarlegra og menningarlegra viðhorfa .
Báðir hópar geta notað Breivik til
stuðnings málstað sínum og gera það nú
þegar .
Fjölmenningarsinnarnir hafa þannig
haldið því fram að hinir þjóðernissinn-
uðu á hinum borgaralega væng hafi lagt
sitt af mörkum til að skapa mann eins
og Breivik með orðfæri sínu og gagnrýni
á íslam . Samtímis birtist hjá þessu sama
fólki ótrúlegur skortur á innsæi, þegar
lesa má í leiðara Politikens: „Undrandi og
varnarlaus verðum við að spyrja: Hvaðan í
ósköpunum kemur allt þetta hatur?“ Þetta
er mjög skýr spurning sem í fáum orðum
bregður ljósi á eitt hinna miklu vandamála
sem sem rekja má til komu múslíma til
landsins . Það er einfaldlega staðreynd að
ýmsar stefnumótandi raddir hafa aldrei í
alvöru viðurkennt hve erfitt er að hræra
menningarstraumum saman og þess
vegna spyrja þær undrandi eftir atburði
eins og þann sem gerðist á dögunum:
Hvers vegna hagar fólk sér svona? Undan
því verður þó ekki vikist að við vitum
vel hvers vegna þetta gerist . Þegar allur
hinn prúði flokkur manna sem dreymir
um fjölmenningarlega framtíð heldur því
fram að hatrið spretti af orðræðunni og
grófum alhæfingum staðfestir hann aðeins
hve mikla andstöðu hann sýnir enn við að
skilja hinn sanna kjarna vandans .
Í hópnum, sem hyllir fjölmenninguna,
er ótrúlega erfitt fyrir fólk að velta því
í alvöru fyrir sér hvort þróun líðandi
stundar sé hin rétta og þess í stað er
gripið til alkunnra aðferða . Fordæmingu
á tóninum í umræðunni og kröfu um
meira umburðarlyndi . [ . . .]
Hatrið stafar af samfélaginu sem við
erum sjálf að skapa á líðandi stundu .
Öfgarnar verða til vegna þess að
innflutningur fólks vekur þá tilfinningu
að eigin tilvist sé ógnað . Það er auðvelt að
segja að þetta sé frumstæð og móðursjúk
afstaða, hún er hins vegar staðreynd og
það ber að líta hana alvarlegum augum .
Þegar Anders Breivik hafði sagt skilið
við hið pólitíska kerfi ákvað hann að
grípa til afdrifaríkari aðgerða, vafalaust
munu fleiri feta í spor hans af því að
þeir hafa sömu tilfinningu og hann,
að vera í fangi þingmanna sem taka á
hverju vandamáli eftir öðru með því
að opna faðm sinn enn meira . Þeim
sem hylla fjölmenninguna er ótrúlega
erfitt að velta því í alvöru fyrir sér hvort
þróunin nú sé rétt, í staðinn grípa menn
til gamalkunnra aðferða . Tónninn í
umræðunni er fordæmdur og óskað er
eftir meira umburðarlyndi . [ . . .]
Anders Breivik [ . . .] hafnar kenn-
ingunni um hinn menningarlausa mann
og verður sjálfur ógnvænlega raunveru-
legur . Bæði í hugsun og gjörðum . Hann
verður að manni sem vill stöðva hinn
eilífa afslátt af því sem er undirstaða
okkar sjálfra og snýst þess vegna til
varnar . Þar með bregður hann ljósi á
að í fyrsta lagi er lífshættulegt að grafa
undan menningarlegri sjálfsvitund fólks
og í öðru lagi að ýmis mynstur úr mann-
kynssögunni endurtaka sig . Í þessu
tilviki birtist það í því að Breivik gengur
einnig fram eins og kristinn riddari
úr krossferðum fyrri daga . Tímarnir