Þjóðmál - 01.09.2011, Blaðsíða 43
Þjóðmál HAUST 2011 41
(kommúnistar) eða óæskilegur fylgifiskur
með stjórnarskránni sem þyrfti að draga
sem mest úr (kratar og samvinnumenn) . Á
árunum 1930–1960 ríktu meiri höft á frelsið
hér á landi en víðast hvar í Vestur-Evrópu .
Aðrir litu á aukin mannréttindi einstakl-
inga sem framhald af sjálfstæðisbaráttu
Íslend inga (Jónas H . Haralz, hagfræðingur
og fyrrv . bankastjóri) .
Kvótadeilurnar
H in almenna regla stjórnarskrárinnar og vernd eignarréttarins er sú að það
sem menn kaupa er ekki hægt að taka af
þeim án þess að endurgreiða þeim kaup
verðið eða fullt bótaverð hinnar keyptu
eignar. Þetta er regla réttarríkisins . „Að
innkalla og endurselja kvótana er í raun
ómerkilegur þjófnaður“ (Þráinn Eggertsson
prófessor) . Flóknara er þetta nú ekki .
Hinar miklu deilur um kvótamálin
byggjast á því að yfirvöld eru að reyna að
komast í kring um þessa reglu . Hvernig
dettur mönnum í hug að láta grundvöll
a .m .k . sjö hundruð fyrirtækja, 30 þús .
starfa og 590 milljarða fjárfestingu, aðalút-
flutnings landsins, hanga í lausu lofti?
Eins og hér hefur verið leitast við að út-
skýra og rökstyðja, liggja rætur deil unnar í
merkingarlausri lagagrein í fisk veiði stjórn-
unar lögum, sem næst lægi við að heim færa
undir kommúnistíska draumóra .
Umrædd lagagrein, 1 . gr . fiskveiði stjórn-
arlaganna, er ómarkviss og skaðleg en þó
fyrst og fremst út í hött .
Karl Marx vildi afnema eignarréttinn og
sagði að atvinnurekendur og eigendur hefðu
stolið eignunum Þess vegna tóku komm-
únistaríkin eignir af mönnum bótalaust .
Hart er að þurfa að horfast í augu við að
hugmyndir kvótaandstæðinga eru sömu
ættar . Þeir segja hástöfum að kvótaeigendur
hafi stolið kvótanum og eigi að skila honum
aftur eins og hverju öðru þýfi . Þeir vilja
afnema eignarréttinn á veiðiheimildum og
setja fiskveiðar undir stjórnsýslu ríkisins .
„Útgerðarmenn verða leiguliðar ríkisins
með leigusamningi sem mest getur numið
átta árum þegar fram í sækir og gæti vel orðið
skemmri“ (Ragnar Árnason prófessor) .
Fyrning — afskriftir — uppboðsleið
A llir menn, sem taka starf sitt alvarlega, gera sér ljóst að þetta er ekki hægt,
sbr . skýrslu sérfræðinganefndar sjávar út-
vegsráðuneytisins um „stóra kvóta frum-
varpið“ . Mannleg dómgreind flæk ist fyrir .
Hvers vegna skyldu reglur fjár muna rétt-
arins ekki gilda um viðskipti með kvóta
eins og önnur viðskipti? Reglur hans eru
skýrar og reynsla af þeim löng . Hugsum
okkur kvóta eins og bújarðir . Enginn getur
hafið búskap nema eignast eða leigja býli .
Enginn fær bújörð úthlutað ókeypis sem
annar bóndi á . Menn segja að ekki sé hægt
að kaupa rétt til að veiða óveiddan fisk í
sjónum . Eru kaup á bújörð nokkuð annað
en kaup á ósprottu grasi? Öll viðskipti
manna snúa að framtíðinni, ekki núinu eða
fortíðinni .
Fyrning er annað orð yfir afskriftir . Menn
afskrifa, sem jafngildi kostnaðar, eignir í
fyrirtækjum vegna slits og annarrar rýrn-
unar . Þeir mynda fyrningarsjóð í fyrir tæk-
inu til að endurnýja hlutinn með viðhaldi
eða kaupum á nýrri eign í stað þeirrar
gömlu . Fyrningin heldur áfram að vera eign
fyrirtækisins, sem fyrnir hana .
Samkvæmt hugmyndum ríkisstjórnar-
inn ar á að afskrifa kvóta á 20 árum eða
5% á ári . (Fyrning kvóta er nú bönnuð í
lögum þar sem talið er að eignin endurnýi
sig sjálf .) En afskriftirnar eiga ekki að fara
í afskriftasjóð fyrirtækisins heldur til þriðja
aðila, ríkisins . Hér er um grímulausa eigna-
upptöku að ræða, sem telja verður að ríkið