Þjóðmál - 01.09.2011, Side 43

Þjóðmál HAUST 2011 41
(kommúnistar) eða óæskilegur fylgifiskur
með stjórnarskránni sem þyrfti að draga
sem mest úr (kratar og samvinnumenn) . Á
árunum 1930–1960 ríktu meiri höft á frelsið
hér á landi en víðast hvar í Vestur-Evrópu .
Aðrir litu á aukin mannréttindi einstakl-
inga sem framhald af sjálfstæðisbaráttu
Íslend inga (Jónas H . Haralz, hagfræðingur
og fyrrv . bankastjóri) .
Kvótadeilurnar
H in almenna regla stjórnarskrárinnar og vernd eignarréttarins er sú að það
sem menn kaupa er ekki hægt að taka af
þeim án þess að endurgreiða þeim kaup­
verðið eða fullt bótaverð hinnar keyptu
eignar. Þetta er regla réttarríkisins . „Að
innkalla og endurselja kvótana er í raun
ómerkilegur þjófnaður“ (Þráinn Eggertsson
prófessor) . Flóknara er þetta nú ekki .
Hinar miklu deilur um kvótamálin
byggjast á því að yfirvöld eru að reyna að
komast í kring um þessa reglu . Hvernig
dettur mönnum í hug að láta grundvöll
a .m .k . sjö hundruð fyrirtækja, 30 þús .
starfa og 590 milljarða fjárfestingu, aðalút-
flutnings landsins, hanga í lausu lofti?
Eins og hér hefur verið leitast við að út-
skýra og rökstyðja, liggja rætur deil unnar í
merkingarlausri lagagrein í fisk veiði stjórn-
unar lögum, sem næst lægi við að heim færa
undir kommúnistíska draumóra .
Umrædd lagagrein, 1 . gr . fiskveiði stjórn-
arlaganna, er ómarkviss og skaðleg en þó
fyrst og fremst út í hött .
Karl Marx vildi afnema eignarréttinn og
sagði að atvinnurekendur og eigendur hefðu
stolið eignunum Þess vegna tóku komm-
únistaríkin eignir af mönnum bótalaust .
Hart er að þurfa að horfast í augu við að
hugmyndir kvótaandstæðinga eru sömu
ættar . Þeir segja hástöfum að kvótaeigendur
hafi stolið kvótanum og eigi að skila honum
aftur eins og hverju öðru þýfi . Þeir vilja
afnema eignarréttinn á veiðiheimildum og
setja fiskveiðar undir stjórnsýslu ríkisins .
„Útgerðarmenn verða leiguliðar ríkisins
með leigusamningi sem mest getur numið
átta árum þegar fram í sækir og gæti vel orðið
skemmri“ (Ragnar Árnason prófessor) .
Fyrning — afskriftir — uppboðsleið
A llir menn, sem taka starf sitt alvarlega, gera sér ljóst að þetta er ekki hægt,
sbr . skýrslu sérfræðinganefndar sjávar út-
vegsráðuneytisins um „stóra kvóta frum-
varpið“ . Mannleg dómgreind flæk ist fyrir .
Hvers vegna skyldu reglur fjár muna rétt-
arins ekki gilda um viðskipti með kvóta
eins og önnur viðskipti? Reglur hans eru
skýrar og reynsla af þeim löng . Hugsum
okkur kvóta eins og bújarðir . Enginn getur
hafið búskap nema eignast eða leigja býli .
Enginn fær bújörð úthlutað ókeypis sem
annar bóndi á . Menn segja að ekki sé hægt
að kaupa rétt til að veiða óveiddan fisk í
sjónum . Eru kaup á bújörð nokkuð annað
en kaup á ósprottu grasi? Öll viðskipti
manna snúa að framtíðinni, ekki núinu eða
fortíðinni .
Fyrning er annað orð yfir afskriftir . Menn
afskrifa, sem jafngildi kostnaðar, eignir í
fyrirtækjum vegna slits og annarrar rýrn-
unar . Þeir mynda fyrningarsjóð í fyrir tæk-
inu til að endurnýja hlutinn með viðhaldi
eða kaupum á nýrri eign í stað þeirrar
gömlu . Fyrningin heldur áfram að vera eign
fyrirtækisins, sem fyrnir hana .
Samkvæmt hugmyndum ríkisstjórnar-
inn ar á að afskrifa kvóta á 20 árum eða
5% á ári . (Fyrning kvóta er nú bönnuð í
lögum þar sem talið er að eignin endurnýi
sig sjálf .) En afskriftirnar eiga ekki að fara
í afskriftasjóð fyrirtækisins heldur til þriðja
aðila, ríkisins . Hér er um grímulausa eigna-
upptöku að ræða, sem telja verður að ríkið