Þjóðmál - 01.09.2011, Síða 97

Þjóðmál HAUST 2011 95
til að koma og skoða sjálft í stað þess að
trúa áróðrinum sem því var boðið upp á
heima,“ segir Zhukovski . Hann neitar því
að vera harðlínukommúnisti þegar hann
ræðir sölu handbókar sinnar um Austur-
Evrópu eftir hrun múrsins,
hann hafi ekki verið það
lengi, sér hafi mislíkað margt
undir stjórn kommúnista .
Hann haldi ekki að Austur-
Evrópa hafi verið paradís
á jörð . „En það er samt
þarna megin girðingarinnar
sem hugmyndir mínar og
tilfinningar eiga heima .
Hvaða efasemdir sem ég hef
um það sem ég vel að styðja, þá
hefur ekkert breyst varðandi
skoðanir mínar á því sem ég
kýs að sýna andstöðu .“ Hann
telur með öðrum orðum að rangur aðili hafi
unnið kalda stríðið og trúir því „að fyrr eða
síðar muni íbúar Austur-Evrópu komast á
sömu skoðun“ .
Ég las bókina án þess að vita að um
fyrstu skáldsögu höfundar væri að ræða .
Stundum vaknaði þó spurning um hvort
höfund skorti þjálfun til að blása meira
lífi í frásögnina sem einkennist af góðum
hæfileika til að segja sögu og bregða þannig
birtu á mikilvæg atvik í lífi hetjunnar en
einnig tengja þau stjórnmála- og átakasögu
Evrópu . Hin látlausa frásögn og hógværi
stíll fellur hins vegar að Zhukovski sem
stendur varnarlaus frammi fyrir hverju
uppgjörinu eftir annað þar sem hann þarf
sterka sannfæringu til að halda fast í skoðun
sína, ekki sem kommúnisti heldur vinstri-
maður .
Titill bókarinnar, Brotin egg, vísar til þessa
í texta hennar: „Á fjórða áratugnum fóru að
berast fréttir af því sem Stalín var að gera
– sýndarréttar höld, fólk dó og það hvarf .
Þegar fólk sagði að það væri hæpið að reisa
fullkomið þjóðfélag á manna beinum sneru
kommúnistarnir bara drýg indalega út úr .
Ó, sögðu þeir, maður matreið ir ekki eggja-
köku án þess að brjóta egg .“ (Bls . 184 .)
Friðrika Benónýsdóttir skrifaði um Brotin
egg í Fréttablaðið 7 . maí 2011
og fór al mennt vinsam legum
orðum um bókina . Þar sagði
meðal annars: „Mikið er lagt
upp úr því að leggja að jöfnu
kommúnisma og nasisma,
en fyrst og fremst birtir þó
sagan ógnarstjórn mannsins
yfir eigin huga .“ Orðin um
að kommúnismi og nasismi
séu lagðir að jöfnu eru skilin
á þann veg á vef síðunni
Druslubækur og doðrantar
21 . júní 2011 í umsögn
Guðrúnar Elsu að um ádeilu
á höfundinn sé að ræða og efnistök hans .
Hún segir:
„Bókin fjallar mikið nasismann, sem
Feliks hefur alltaf hatað, og það hvernig
honum er smám saman komið í skilning
um það að fólkið sem hefur búið undir
stjórn komm únista undanfarna áratugi hafi
þjáðst á sam bærilegan hátt og fórnarlömb
Hitlers . . . .
Mér fannst niðurstaða bókarinnar reynd-
ar bara vera hin margtuggna klisja: kapítal-
ískt samfélag er það besta sem völ er á .
Það er að minnsta kosti sú niðurstaða sem
flestar persónur bókarinnar hafa komist að .
Og æ, ég tek sénsinn á að hljóma eins og
argasti kommúnisti: mér finnst það bara
ekkert sérlega spennandi niðurstaða . Bókin
er samt sem áður ágæt og alls ekki leiðin-
leg . . . .“
Þessar umsagnir um Brotin egg sýna
að boðskapur hennar á fullt erindi við
samtímann . Það er með ólíkindum hve sú
skoðun er lífseig að það beri að draga skil
á milli Hitlers og Stalíns og líta harðstjóra