Þjóðmál - 01.12.2013, Síða 19

18 Þjóðmál VETUR 2013
ljós myndagerð, daguerrotypi, fyrstur Íslend-
inga .* Saga þessa sveitaprests er því afar
merki leg eins og lesa má um í verkinu Íslenzk­
um listamönnum eftir Matthías Þórðarson .
VI
Teikningar af Jónasi
í Fjölnisfélaginu
Teikning af Jónasi eftir Helga Sigurðs-son var kynnt í Fjölnisfélaginu 16 .
nóvember 1845, daginn sem Jónas hefði
orðið 38 ára . Í fundargerðabók stendur:
Sunnudaginn 16 . November var hald-
inn Fjölnisfundur, voru 5 á fundi . Forseti
[Hall dór Kr . Friðriksson] sýndi fundar-
mönn um mind af Jónasi heitnum Hall-
gríms syni eptir Helga, og kom mönnum
sam an um að biðja Helga um að reyna að
lag færa hana, og ef honum tækist vel, þá
að steinprenta hana og setja í Fjölnir [svo]
í vor .**
Sennilegt er að myndin af Jónasi, sem
Halldór Kr . Friðriksson sýndi fundar-
mönn um, sé svartkrítarteikningin, sem
varð veitt er í Listasafni Íslands, LÍ 154, og
birt er hér að framan (7 . mynd), en þetta er
eina teikning sem varðveist hefur frá hendi
Helga Sigurðssonar af Jónasi sem talist
getur fullgerð .
Eins og ráða má af fundargerð hefur
Fjölnis félögum ekki þótt teikningin nægi lega
góð . Af þeim sökum hefur Helgi verið beðinn
„að reyna að lagfæra hana“ . Orðalagið bendir
til þess að menn hafi ekki verið trúaðir á að
Helgi gæti bætt myndina svo að unnt væri að
steinprenta hana og setja í Fjölni, sbr . einnig
* Matthías Þórðarson: Íslenzkir listamenn . Reykjavík
1920, 48–66 . Sjá einnig Björn Th . Björnsson
Íslenzk myndlist I 1964, 29 . Bjarni Jónsson: Íslenzkir
Hafnarstúdentar . 1949, 184–185 .
** Eimreiðin XXXIII ár 1927, 189 .
ummæli Benedikts Gröndals um listfengi
Helga hér á eftir . Vitað er að Helgi reyndi að
lagfæra teikningu sína, því að í fundargerð
næsta fundar Fjölnisfélagsins 18 . janúar
1846 segir:
Forseti kom með mind Jónasar heitins
Hallgrímssonar, var hún falin Gísla Þór-
arinssyni á hendur til að láta málara
Déssington draga upp eptir henni, og lof-
aði hann að það skyldi verða Fjölni kostn-
aðarlaust ef málaranum mistækist .***
Á fundi í Fjölnisfélaginu 30 . janúar 1847 er
enn talað um mynd af Jónasi:
Þeir Brynjolfur Pjetursson og Konráð
sögðust mundu taka mind Jónasar heitins
framan við kvæði hans, ef hún yrði
löguð svo að þeim þætti hún notandi, og
fjellust menn því á að slá af að taka hana
í Fjölni .****
Ekki var mynd Déssingtons því birt með
minningargreininni eftir Konráð Gíslason í
Fjölni 1847 og né heldur framan við ljóð-
mæli Jónasar sem þeir Brynjólfur Pét-
urs son og Konráð Gíslason sáu um .*****
Ekkert hefur heldur spurst til myndar
Déssingtons mál ara sem annars er með
öllu ókunn ur .****** Síðari teikning Helga,
sem lögð var fram í Fjölnisfélaginu, virðist
einnig glötuð . Ófullgerða blýantsteikning-
in (6 . mynd), gæti hins vegar verið drög að
þeirri mynd, eins og áður var á minnst .
*** Sami staður .
**** Sama rit, 191–192 .
***** Ljóðmæli eptir Jónas Hallgrímsson . Kaup-
mannahöfn 1847 .
****** Sumir hafa talið myndina framan við ljóðmælin
1883 eftir Déssington þann, sem talað er um í fund-
ar gerð Fjölnisfélagsins 1846, en það er naumast rétt .
Nafn hans er aðeins þekkt úr fundargerðinni . Hafa
engar heimildir fundist um hann, þrátt fyrir nokkra
leit .