Félagsbréf - 01.08.1961, Blaðsíða 24

22
FÉLAGSBRÉF
fylgjandi dulúðarstefnu symbólismans. Jafnframt því að vera huliðshyggju-
maður, sem leitar að kjarna og anda náttúrunnar og kafar í skaut hennar
til að knýja á lausnina um upphaf og eðli lífs og tilveru, þá er Einar jafn-
framt myndameistari í náttúrulýsingum — og líka heimsmaður og heims-
borgari, sem hefur fyrstur íslendinga í stórum stíl lýst í kveðskap margs
konar stöðum og menningarfyrirbærum um víða veröld, — í skáldskapn-
um opnar hann fyrstur til fulls gáttirnar út að umheiminum.
Vissulega beindust sjónir þessa mikla íslendings ekki síður til föður-
landsins, — og þá oft úr fjarska, — og m. a. orti hann um Reykjavík,
„þar fornar súlur flutu á land við fjarðarsund og eyjaband.“ En fyrsta
verulega Reykjavíkurskáldið, — sá, sem fyrstur finnur ríkulega uppsprettu
skáldskaparefna í okkar ungu höfuðborg — er annar lögfræðingur og eitt
af núverandi öndvegisskáldum okkar, Tómas Guðmundsson, — sem hætti
að praktísera til að gerast Ijóðskáld. En alkunna er, hve sjónhringur hans
er víður og hve listilega hann kann að sameina alvöru og kímni, skerpu
og þýðleika, djúpa hugsun og Ijóðræna tign.
Frá þessari öld einni munu vera um tíu lögfræðingar aðrir, sem meira
eða minna hafa komið við skáldskap og bókmenntir, og er sitthvað eftir
þá markvert, þótt hér verði ekki um það fjölyrt. Er þar sérstaklega ánægju-
legt að minnast sýslumanns og ráðherra eins og Sigurðar Eggerz, er var svo
skáldlega sinnaður.
IV
Ef litið er yfir það, sem sagt er hér að framan, verður einkum þrennt
athyglisvert: hve margir lögfræðingar koma við bókmenntir okkar, hve til-
tölulega marga þeirra ber þar hátt, og hve margar nýjungar í bókmenntun-
um eru þeim tengdar, að meira eða minna leyti, og skal það eitt rifjað upp-
Þar var bæði um að ræða nýjar bókmenntastefnur: upplýsingarstefnuna,
rómantísku stefnuna, raunsæisstefnuna og symbólismann, — nýjar bók-
menntagreinar: leikritun og skáldsagnaritun, — fyrstu vísa til skáldskap-
arfræða (óðfræði) á síðari öldum — og ný yrkisefni: svipmyndir fra
víðri veröld og höfuðborgina okkar, svo að nokkuð sé nefnt af því helzta.
Þótt hér hafi að vísu verið á þetta litið af nokkurri einsýni, án verulegs
samanburðar við aðrar lærdómsstéttir og alþýðumenn, má það samt von-
andi verða einhverjum til glöggvunar og einkum til aukinnar umhugsunar
um þessi efni.