Félagsbréf - 01.08.1961, Blaðsíða 18

16
FÉLAGSBRÉF
hafði áður gert. Þær voru ekki ætlaðar til langlííis, en í liinum beztu
þeirra er sem andartakið, er þær ól, liaíi kistallazt, svo að þær endur-
varpa enn glampa þess og geðblæ og hafa fyrir löngu drepið af sér flesta
kvæðabálka og sálmaflokka þessa tíma.
Af fræðiritum Páls Vídalíns ber langhæst Skýringar yfir fornyrði lög-
bókar (þ.e. Jónsbókar), en með þeim ná hámarki lögbókaskýringar okkar
allt til 19. aldar, eða fyrir daga Vilbjálms Finsens.
Hér er annars ekki unnt að geta fræða- og ritverka lögfræðinga að
nokkru gagni, — og allra sízt á þeirra sérfræðasviði, — en þeir
hafa leyst af höndum hin margvíslegustu bókmenntastörf. Skal hér rétt
minnt á menn eins og Jón Eiríksson, forseta Lærdómslistafélagsins frá
upphafi, og Grím Thorkelín leyndarskjalavörð, sem m.a. gerði úr garði
fyrstu útgáfu enska fornkvæðisins Bjólfskviðu (1820). Finnur Magnússon
prófessor var að vísu ekki lögfræðingur, en hafði hug á lögfræði, var um
hríð skipaður málaflutningsmaður við landsyfirréttinn og settur bæjarfógeti
í Reykjavík, en hann stóð m.a. að fyrstu útgáfu Sæmundar-Eddu og samdi
goðfræðaskýringar hennar. Eiginlegir lögfræðingar voru hins vegar sagn-
fræðingarnir Jón Espólín, Páll Melsteð, Klemens Jónsson, Páll Eggert Óla-
son, sem varð m.a. prófessor í íslandssögu, og Ólafur Lárusson —■ og svo er
um mannfræðingana Bjarna Jónsson frá Unnarholti og nú Einar ríkisend-
urskoðanda son hans, að ógleymdum lögfræðingatölum þeirra feðga Klem-
ensar Jónssonar og Agnars Kl. Jónssonar, sem komið hafa hér að góðu
haldi. En svona mætti lengi telja í þessum efnum, og skal hér enn aðeins
minnt á, hve margir laganna menn hafa verið ritstjórar allt frá upphafi
vega (eða frá Magnúsi Ketilssyni sýslumanni, sem hafði að vísu ekki lokið
prófi, en varð ritstjóri fyrsta tímarits á íslandi 1773), og væri það mikil
saga, ef rakin væri til þessa dags.
★
En við skulum nú aftur víkja til skáldmenntanna, þar sem horfið var
frá Páli Vídalín.
Annar fjórðungur 18. aldar er ákaflega fátækur í andlegum efnum sem
veraldlegum. Þegar Páll Vídalín deyr (1727), er tæplega ársgamall Egg'
ert Ólafsson, er verður næsta skáldið, sem verulega kveður að. Hann var
fjölmenntaður maður, bæði á fornar íslenzkar og nýjar erlendar menntir,
sérstaklega náttúrufróður, en einnig m.a. með lögfróðustu fslendingum og