Morgunblaðið - 18.08.2002, Blaðsíða 22

22 SUNNUDAGUR 18. ÁGÚST 2002 MORGUNBLAÐIÐ

# $ #  % # & '


 

 
 







    !"#!
( ) & 
' *



      

 


  
+,+*
'-#*./'

GUÐMUNDUR hefurfrá því í mars síðastlið-inn dvalið í Venesúelasem ráðgjafi við bygg-ingu risavaxinnar
vatnsaflsvirkjunar þar í landi, Car-
uachi-virkjunarinnar. Býr hann í
borginni Puerto Ordaz, öðru nafni
Ciudad Guyana, ásamt eiginkonu
sinni, Hólmfríði Gísladóttur, og er
ætlunin að þau dvelji þar fram á
mitt næsta ár.
Guðmundur starfar á vegum
bandaríska ráðgjafarfyrirtækisins
Montgomery Watson-Harza, sem
sér um aðalhönnun virkjunarinnar,
en heimamenn reisa hana sjálfir.
Landsvirkjun hefur átt samstarf við
Harza frá árinu 1965 og hannaði
fyrirtækið t.d. Búrfellsvirkjun á sín-
um tíma.
Orkufyrirtækið EDELCA, sem
Guðmundur vinnur fyrir, er nokk-
urs konar Landsvirkjun þeirra
Venesúelamanna, opinbert fyrirtæki
í fylkinu Bolivar, sem framleiðir um
80% allrar raforku í landinu. Orkan
er einnig seld til nálægra landa eins
og Brasilíu og Kolumbíu.
Stærð Caruachi-virkjunarinnar er
um 2.400 MW en til samanburðar
má geta þess að samanlagt afl allra
vatnsaflsvirkjana Landsvirkjunar er
nú um 1.100 MW og fyrirhuguð
stærð Kárahnjúkavirkjunar er 700
MW. Þessi nýja virkjun ein og sér
er því meira en tvöfalt aflmeiri en
allar virkjanir Landsvirkjunar til
samans eða eins og rúmlega þrjár
Kárahnjúkavirkjanir eða tuttugu
Sultartangavirkjanir.
Virkjunin er um 350 km inni í
landi, skammt frá borginni Puerto
Ordaz, þar sem Guðmundur býr, en
þar búa um 400 þúsund manns. Ver-
ið er að setja upp 12 vélasamstæður
þar sem afl hverrar samstæðu er
um 200 MW. Fyrstu fjórar sam-
stæðurnar eiga að verða tilbúnar á
næsta ári og afgangurinn eigi síðar
en árið 2005. Um er að ræða fjár-
festingu upp á um 200 milljarða
króna. Við byggingu virkjunarinnar
starfa nú alls um 3 þúsund manns
og eins og meðfylgjandi myndir
bera með sér er umfangið gríðar-
legt. Nokkrar milljónir rúmmetra af
steypu fara í stöðvarhús og stíflu-
garða og vatnsmagnið, sem runnið
getur um lokumannvirkið, er á við
myndarlegt Skeiðarárhlaup.
Spennandi tækifæri
„Þeir hjá Harza höfðu samband
við mig og spurðu hvort ég væri
ekki tilbúinn að koma aftur. Þegar
svona spennandi og skemmtileg
tækifæri gefast, ásamt góðum laun-
um, lætur maður slag standa. Ég
fékk leyfi í eitt ár frá Landsvirkjun
og reikna með að koma aftur til
þeirra að loknu verkefninu hér. Það
var líka lag í þetta sinn fyrir okkur
að fara út og Hólmfríður, sem var
deildarstjóri hjá Hagstofu Íslands,
gat sömuleiðis fengið ársleyfi þar,“
segir Guðmundur en hann starfaði í
Venesúela á vegum Harza á árunum
1993–1996 við byggingu annarrar
virkjunar, Macagua-virkjunarinnar.
Hún er enn stærri en sú sem nú er í
smíðum eða um 3.000 MW og er
nánast inni í Puerto Ordaz, svipað
og Elliðaárvirkjunin í Reykjavík.
Hann segir að Macagua sé snilld-
arlega vel hönnuð virkjun inn í um-
hverfi sitt.
„Eftir að verkefnum við Vatns-
fellsvirkjun, Sultartangavirkjun og
endurnýjun Sogsvirkjana undanfar-
in fimm ár lauk, var lag hjá mér að
breyta til þar sem ákveðin lægð og
óvissa er hjá okkur á Landsvirkjun í
bili. Verkefnið hér í Venesúela er
mjög stórt og fjölþætt og skemmti-
legt að glíma við. Ég fæ góða og
mikla reynslu út úr þessu, sem hef-
ur og mun nýtast mér vel við önnur
verkefni heima á Íslandi eða annars
staðar.“
Risavirkjanir
Þó að Íslendingum kunni að þykja
virkjunin stór sem Guðmundur er
að vinna við er hún ekki svo stór á
mælikvarða heimamanna. Þetta er
fjórða virkjunin við ána Caroní, sem
er þverá stórfljótsins Orinoco,
fjórða stærsta fljóts veraldar.
Vatnsmagnið í Caroní er að sögn
Guðmundar álíka mikið og í öllum
vatnsföllum á Íslandi samanlagt.
„Næststærsta vatnsaflsvirkjun
heims er einmitt í þessari sömu á,
Guri-virkjunin, sem er 10.000 MW
að stærð. Harza hannaði einnig þá
virkjun á sínum tíma og hafði eftirlit
með framkvæmdum. Uppistöðulón
þeirrar virkjunar er 150 km langt
og um það bil 60 sinnum stærra en
Þórisvatn. Þess má geta að stærsta
vatnsaflsvirkjun heims, Itapu-virkj-
unin, er einnig í Suður-Ameríku, eða
á landamærum Brasilíu og Para-
guay, og er afl hennar 12.600 MW.“
Guðmundur segir að heimamenn
séu að undirbúa fleiri virkjanir við
ána Caroní. Útboð fyrir þá næstu af
fjórum til viðbótar er fyrirhugað í
lok þessa árs. Miklir þurrkar hafa
verið undanfarið í Venesúela og í
vor var aðalmiðlunarlónið í Guri í
sögulegu lágmarki.
„Það hefur aldrei fyrr staðið
svona lágt og jaðraði því við orku-
skömmtun í landinu í apríl og maí
síðastliðnum. Nú er regntíminn haf-
inn og því farið að hækka aftur í lón-
inu. Erfitt er að spá fyrir um vatns-
forðann sem verður til ráðstöfunar,
svo og orkuþörfina, þar sem veð-
urguðirnir einir ráða þar um. Því er
mikið kapp lagt á að ljúka þessari
virkjun með hraði þar sem hún mun
nýta rennslið frá Guri-virkjuninni.
Segja má að virkjunarframkvæmdir
hafi verið stöðug atvinnugrein hér á
þessu svæði undanfarna áratugi og
veitt þúsundum iðnaðar- og verka-
manna vel launuð störf og einnig
aukið mjög á tækniþekkingu heima-
manna,“ segir Guðmundur.
Verkefni hans við Caruachi-virkj-
unina felst einkum í ráðgjöf og eft-
irliti á sviði rafmagns- og vélabún-
aðar fyrir orkufyrirtækið
EDELCA, sem á og reisir virkj-
unina sem fyrr segir. Hann hefur
eftirlit með samsetningu og próf-
unum búnaðarins. Mest af búnaðin-
um kemur erlendis frá, bæði N-Am-
eríku og Evrópu, en þó framleiða
heimamenn ýmsa mikilvæga hluti
sjálfir. Guðmundur segir að í Puerto
Ordaz sé til dæmis mikill stáliðn-
aður og þar séu einnig nokkur stór
álver, stálbræðslur og járnblendi-
verksmiðja, sem nota mikið af raf-
orkunni líkt og á Íslandi.
„Í fylkinu Bolivar er gnægð
málma í jörðu svo sem gull, járn,
báxít, sem er hráefni í ál, og tin auk
demanta sem nóg er af. Aðaltekju-
lind landsins er þó olíuvinnsla en
Venesúela er fimmti stærsti olíuút-
flytjandi heims. Landsmenn eru
látnir njóta þess í heimsins lægsta
bensínverði því lítrinn hér kostar
aðeins fimm krónur,“ segir Guð-
mundur og á röddinni má heyra
nokkra ánægju með þetta verðlag!
Í hringiðu átaka
Guðmundur stundaði verkfræði-
nám sitt í Þýskalandi á árunum
1967–1973, á tímum stúdentaóeirð-
anna í Evrópu, og starfaði síðan hjá
stórfyrirtækinu ABB í sjö ár, þar af
í eitt og hálft ár í Íran undir lok átt-
unda áratugarins, bæði fyrir og eftir
valdatíma Ayatollah Khomeinis
erkiklerks. Fluttist hann til Írans
með fjölskyldu sína, fyrri konu og
syni, árið 1977 til að stjórna verk-
efni við uppbyggingu háspennu-
dreifikerfis í fylkinu Khuzestan í
suðurhluta Íran.
„Þetta voru 18 stórar háspennu-
stöðvar víðsvegar um fylkið og hafði
fjölskyldan aðsetur í Ahwaz, höfuð-
borg fylkisins. Fyrra árið gekk allt
vel og snurðulaust fyrir sig, bæði
verkefnið og mannlífið. Svo fór að
halla undan fæti þegar Khomeini og
hans menn fóru að herja á og endaði
þetta með því að ég varð að senda
fjölskylduna heim seinni hluta árs-
ins 1978,“ segir Guðmundur en hann
hélt störfum sínum í landinu áfram
til jóla það árið. Fór hann þá heim
til Íslands og hélt þar kyrru fyrir á
meðan mestu ósköpin gengu yfir í
Íran. Vorið 1979 hélt Guðmundur
aftur út til að ljúka verkefninu og
dvaldi þar nokkrum sinnum, í tvo til
þrjá mánuði í senn, undir strangri
gæslu varðliða Khomeinis. ,,Þetta
voru afar spennandi tímar,“ segir
Guðmundur, en að lokinni dvölinni í
Guðmundur Pétursson framan við risavaxið stöðvarhúsið þar sem þak er komið yfir fjórar vélasamstæður af tólf. Byggingarkranarnir sem sjást eru á annan tuginn.
Guðmundur Pétursson, rafmagnsverkfræðingur
hjá Landsvirkjun, tók sér ársfrí til að vinna við
uppbyggingu risavaxinnar vatnsaflsvirkjunar í
Venesúela, sem er tvöfalt aflmeiri en allar virkjanir
Landsvirkjunar til samans. Björn Jóhann Björns-
son ræddi við Guðmund, sem nú er öðru sinni að
störfum í landinu og hefur m.a. kynnst þeirri
ókyrrð sem þar hefur verið í stjórnmálunum.
Skemmtilegt verk-
efni að glíma við
Hólmfríður Gísladóttir virðir fyrir sér framkvæmdasvæði Caruachi-virkjunarinnar
og horfir ofan af stíflugarðinum yfir fyrirhugað lónsstæði. Síðar á þessu ári verður
byrjað að fylla í lónið, sem að flatarmáli verður á við þrjú Þingvallavötn.