Tíminn - 11.02.1960, Qupperneq 5

TÍMINN, fimmtudaginn 11. febrúar 1960.
5
r-----------------------------------------------------------------“'t
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Ritstjój-i og ábm.: Þórarinn Þórarinsson.
Skrifstofur 1 Edduhúsinu við Lindargötu
Símar 18 300. 18 301 18 302. 18 303 18305 og
18306 (skrifst., ritstjórnin og blaðamenn).
Auglýsingasími 19 523. Afgreiðslan 12 323
Prentsm. Edda hf.
Ógæfuleg vinnubrögð
í lok útvarpsræSu sinnar við 1. umræðu fjárlagafrum-
varpsins, vék Eysteinn Jónsson nokkrum orðum að þeim
starfsháttum, er núv. ríkisstjórn hefði valið sér við með-
ferð efnahagsmálanna. Eysteinn sagði:
,,Að lokum vil ég minnast á meðferð þessara mála,
sem ég tel afar óhyggilega.
Reynslan undanfarið hefur ótvírætt sýnt, að það er
mikil nauðsyn að fylkja sem allra flestum saman um úr-
ræði í efnahagsmálum landsins, en um það hafa forustu-
menn þessarar nýju valdasamsteypu ekkert hugsað. Á
hinn bóginn hefur framkoma þeirra verið með nokkuð
hrokafullum hætti, sem allra sízt á við eða gerir gagn í
sambandi við þessi mál.
Auðvitað hefði þurft stjórnarmyndun á breiðara
grundvelli en varð, eins og Framsóknarflokkurinn m a.
benti á í vetur með hugmyndinni um myndun þjóð-
stjórnar þriggja flokka og eins og Framsóknarflokkurinn
benti á í fyrravetur með hugmyndinní um myndun þjóð-
stjórnar, en sem enginn vildi sinna þá né í haust.
Auðvitað hefði ríksstjórnin átt að gera sér grein fyrir
því, að aðstaða hennar var mjög veik og átti að reyna að
styrkja sig með skynsamlegum vinnuaðferðum. en því
fer fjarri að slíkt hafi verið gert. Alþingi var þegar það
kom saman, algerlega neitað um að fá upplýsingar um
efnahagsmálin, en þess í stað var það sent heim. Ríkis-
stjórnin sendi einnig sína eigin þingmenn heim ásamt
hinum og hefur ákvarðað algera stefnubreytingu í efna-
hagsmálum landsins án þess að ráðgast við sína eigin
þingmenn. En óhugsandi er fyrir þingmenn að hafa nokk-
ur áhrif á mótun stærstu mála, nema þeir fylgist með stig
af stigi, eins og gert hefur verið á undanförnum árum.
Það er ástæða til þess að harma þessi vinnubrögð.
Nú þyrfti að gera öfluga tilraun til þess að bæta hér
um með því að taka þessi mál nú öll til rækilegrar skoð-
unar hér á hv. Alþingi — með það fyrir augum að efna
þannig til víðtækara samstarfs og minni baráttu um meg-
instefnur en ella hlýtur að verða.
Ef ríkisstjórnarflokkarnir berja á hinn bóginn fram
með offorsi og í krafti þess litla meirihluta, sem þeir hafa
hér á Alþingi — efnahagsmálatillögu sína — þá hefur
mikið óhapp orðið og þá er mikil barátta framundan um
meginstefnur í þjóðbúskap íslendinga.“
Sparnaður Gunnars
Að fáu er nú brosað meira en því fyrirheiti Gunnars
Thoroddsens, að hann muni beita sér fyrir stórfelldum
sparnaði hjá ríkinu. Hvergi hefur nefnilega sukk og
óreiða fyrirfundizt meiri hér á landi en hjá Reykjavíkur-
bæ undir handleiðslu Gunnars. Fyrstu afskipti hans af
stjórn fjármálanna hjá ríkinu eru líka þau að búa til nýtt
ráðherraembætti (handa sjálfum sér) og leggja blessun
sína yfir það, að starfi eins manns, efnahagsmálaráðu-
nauts, sé breytt í heilt ráðuneyti með skrifstofustjóra,
deildarstjóra, fulltrúa og bókara Og í fjárlagaræðunni
boðaði Gunnar til viðbótar stofnun eins konar ráðuneytis,
sem ætti að fjalla um sparnað.
Gunnar benti á, að slík sparnaðarstofnun væri nú
starfrækt hjá Reykjavíkurbæ, en gleymdi að geta þess. að
aldrei hafa rekstrarútgjöld bæjarins aukist meira en síðan
það kom til sögunnarí
Það væri svo sem ekki ónýtt fyrir ríkið að fá slíka
stofnun til viðbótar því, sem fyrir er!
ERLENT YFIRLIT
t
i
)
t
't
t
t
t
t
t
t
t
t
‘t
t
t
t
‘t
t
t
't
‘t
t
t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
t
t
t
‘t
t
‘t
t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
)
t
‘t
‘t
’t
‘t
‘t
't
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
j
t
‘t
't
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
‘t
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
Berlín kemst aftur á dagskrá
Litlar horfur á lausn Berlínarmálsins á fundi æftstu manna.
FYRIR nokkru síðan var
haldinn í Moskvu fundur for-
sætisráðherra kommúnistaríkj-
anna í Austur-Evrópu. Á fundi
þessum var einkum rætt um
afvopnunarmálin og Þýzkalands
málin með hliðsjón af fyrirhug-
uðum fundi æðstu manna í maí
mánuði næstk. Fundur þessi
hefur vakið sérstaka athygli
vegna þess, að í tilkynningu
þeirri, sem var birt eftir hann,
var lögð sérstök áherzla á
lausn Berlínarmálsins og friðar
samninga við Þýzkaland. Þeirri
skoðun var jafnframt lýst yfir,
að næðist ekki friðarsamningar
bæði við Vestur-Þýzkaland og
Austur-Þýzkaland, myndu
kommúnistaríkin gera friðar-
samninga við Austur-Þýzkaland
eitt.
í ræðum, sem Krustjoff hef-
ur haldið síðan, hefur hann
lagt meiri áherzlu á þessi tvö
mál en lengi áður. Hann hefur
alveg sérstaklega lýst yfir því,
að núv. skipan Berlínarmálsins
væri alveg óviðunandi og ekki
væri hægt að una öðru en Vest-
ur-Berlín yrði gerð að sérstöku
óháðu fríríki. Hann hefur jafn-
vel notað hin ólíklegustu tæki-
færi til að koma þessari frí-
ríkishugmynd á framfæri.
Ýmsir kunnir blaðamenn
telja, að Krustjoff sé nú að
verulegu leyti tilneyddur vegna
andstæðinga sinna heima fyrir,
að taka Berlínarmálið upp af
meira kappi en hann hefur gert
um skeið- Andstæðingar hans
krefjast þess, að stefna hans í
utanríkismálum beri einhvern
árangur og leggi þeir einkum
áherzlu á Berlínarmálið í því
sambandi. Þá sæki stjórn
Austur-Þýzkalands það fast að
fá þar einhverju áorkað, er
styrki aðstöðu hennar. Líklegt
sé, að Kínverjar styðji hana í
þessari viðleitni. Krustjoff
muni því eiga mjög í vök að
verjast heima fyrir, ef hann
slaki nokkuð til í Berlínarmál-
inu.
Á SAMA TÍMA og kommún-
istar herða þannig sóknina fyr-
ir því, að Vestur-Berlín verði
gerð að óháðu fríríki, slitnu úr
tengslum við Vestur-Þýzkaland,
hafa Vestur-Þjóðverjar einnig
sótt í sig veðrið. Nýlega héldu
þeir með sér fund Adenauer
kanslari og Brandt borgarstjóri
í Berlín, þar sem þeir komu sér
saman um fjögur meginatriði
varðandi Berlínarmálið. Þessi
atriði eru:
1. Vesturveldin haldi áfram
þeim réttindum, er þau hafa
nú í Vestur-Berlín, þ. e. rétti
til að hafa þar herlið til að
Brandenborgarhliðið í Berlín
þykka þessum „fjórum punkt-
um“ þeirra Adenauers og
Brandts. Adenauer hefur meira
að segja gengið svo langt að
segja, að nú séu alveg úr sög-
unni málamiðlunartillögur þær,
sem vesturveldin buðu Rússum
upp á, á fundi utanríkisráð-
herra vesturveldanna og Sovét-
ríkjanna, er haldinn var í Genf
í fyrar.sumar.
ÞÆR málamiðlunartillögur,
sem Adenauer á hér við, voru
aðallega orðnar til að frum*
kvæði Breta, en nutu jafnframt
stuðnings Bandaríkjanna.
Vestur-Þjóðverjar og Frakkar
fengust til að fallast á þær, en
með hangandi hendi. Aden-
auer vill nú halda því fram, að
þær séu ekki lengur bindandi
fyrir vesturveldin, þar sem
Rússar hafi ekki viljað ganga
að þeim þá.
Tillögurnar voru í höfuð-
atriðum þessar:
1. Fækkað verði til muna
herliði vesturveldanna í Vestur
Berlín.
2. Settar verði skorður gegn
því, að andkommúnisfískur
áróður verði rekinn frá Vestur
Berlín, eins og nú á sér stað.
3. Sett verði bann gegn stað
setningu kjarnorkuvopna í
Vestur-Berlín.
4. Fallist verði á, að Austur-
Þjóðverjar annist eftirlit með
flutningaleiðum til Vestur-
Berlínar í stað þess að það er
nú framkvæmt af rússneskum
embættismönnum.
Af hálfu Breta hafa komið
fram andmæli gegn þeirri skoð
un Adenauers, að þessar tillög
ur séu fallnar úr gildi. Bretar
virðast enn á þeirri skoðun að
reyna eigi einhverja samkomu-
lagsleið, er þræði bilið milli
tllagna Rússa og Vestur-Þjóð-
verja. Bæði Bandaríkjamenn
og ítalir virðast styðja þá hug-
mynd. Enn hefur hins vegar
ekki verið bent á þá leið, sem
er líkleg til samkomulags. Rúss
ar telja málamiðlunartillögurn-
ar, sem Bretar áttu frumkvæð-
ið að á Genfarfundi utanríkis-
ráðherranna í fyrra, ganga allt-
of skammt. Vestur-Þjóðverjar
vilja sennilega ekki einu sinni
ganga eins langt nú og þar var
gert ráð fyrir. Bilið milli þess-
ara sjónarmiða virðist óbrúan-
legt, a. m. k. eins og sakir
standa nú.
TELJA MÁ víst, að Berlínar-
málið verði eitt aðalmál fundar
æðstu manna, er kemur saman
í maímánuði næstk. Eins og
nú standa sakir, virðist ekki
mega vænta mikils af honum, a.
m. k. ekki hvað Berlínarmálið
snertir. Til þess er stífnin og
metnaður of mikill á báða
bóga. Það er vel skiljanlegt, að
Austur-Þjóðverjar uni illa núv.
stöðu Berlínar. Það er líka
skiljanlegt, að Vestur-Þjóðverj-
ar vilja ekki veikja aðstöðu
sína þar. Berlínarmálið verður
því vart leyst eitt sér, heldur
verður að leysa það í samhengi
við aðra víðtækari lausn Þýzka
landsmálanna, ef vel á að vera.
Möguleikinn til slíkrar lausnar
virðist hins vegar lítill að
óbreyttu ástandi. Það reynir
þvi mjög á góðvilja og úrræða-
semi hinna æðstu manna, ef
fundur þeira í maí á að greiða
fyrir auknu og bættu samstarfi
þjóðanna í austri og vestri.
Þ. Þ.
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
t
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
‘t
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
‘t
i
i
i
i
>t
tryggja sjálfstæði borgarinnar.
2. Stjórnarfarsleg
haldist óbreytt milli Vestur-(
Berlínar og Vestur-Þýzkalands,.
unz Þýzkaland hefur verið sam- Í
einað. Nú er Vestur-Berlín tal- (
in hluti Vestur-Þýzkalands, en i
með vissri sérstöðu þó. t
3. Flutningaleiðum milli t
Vestur-Berlínar og Vestur-(
yfyi?aAustir-ÞýSandUmveerðaiísÍóðs Landspítala íslands var
haldið opnum. /haldinn 26 jan. 1960 Gjald-
4. Engir alþjóðlegir samning^keri sjóð.sins lagði fram end-
ar verðl gerðir um framtíð/urs]í;ogaga reikninga fyrir árið
Vestur-Berlinar, an samþykkis t
an
íbúa borgarinnar.
Allir aðalflokkar Vcstur-/
Þýzkalands hafa lýst sig sam
Aðalf. Minningagjafa-
sjóðs Landspítalans
Áðalfundur Minningargjafa-
1959.
A árinu hafði kr. 109.920,00 ver-
^ið varið úr sjóðnum mestmegnis til
^styrkþega, sem leituðu sér læknis-
hiálpar erlendis, en styrkveitingar
hafa aldrei verið meiri en nú.
Fyrsta úthlutun sjóðsins fór
fram árið 1931, og alls hafa sjúkra-
styrkir numið kr. 808.897,50.
Fyrstu árin var styrkveitingum
aðallega varið til styrktar sjúkling-
um, er dvöidust á Landsoítalanum
og voru ekki í sjúkrasamlagi né
nutu styrkja annars staðar frá. En
(Framhald á 15. síðu).