Tíminn - 11.02.1960, Blaðsíða 6

6
T í MI N N, fimmtudaginn 11. febrúar 1960.
RITSTJÓRI: GUTTORMUR SIGBJARNARSON

Nasisn li
Vestur-Þýzkaland hefur all-|
mikið koinið við heimsfrétt-
, irnar í vetur. Orsökin fyrir því
er sú, að þar hafa nú um skeið
látið nokkuð að sér kveða ýmis
öfl, sem virðast eiga mikið
skylt við nazismann og Hitl-
erstímann. T. d. hafa þar haf-
izt Gyðingaofsóknir á nýjan
ieik, og komið hafa fram kenn-
mgar um yfirburði þýzku
þjóðarinnar. sem voru höfuð-
einkenni nazismans. Þessir at-
burðir hara beint augum al-
m^nnings að Vestur-Þýzka-
landi og því, sem þar er að
gerast. Margir eru uggandi yf-
jr því, að það geti auðveldlega
farið svo, að hánazistisk öfl
komist þar til valda á nýjan
leik.
Þessi mál eru það þýðingar-
mikil fyrir okkur íslendinga,
að rétt er íyrir okkur að gefa
þeim nokkurn gaum. Enginn
íslendingur, sem kominn er til
yits og ára, er búinn að
gleýma þeirri taumlausu að-
dáun, sem allstór hópur manna
hér á landi hafði á Þjóðverjum
og Hitler á uppgangsárum naz-
ismans, þó að meiri hluti ís-
ienzku þjóðarinnar bæri gæfu
til að skilja þær hættur, sem í
honum voru fólgnar. Þeási
öfgafullu ofl drógu sig svo því
sem næst mn i skelina á stríðs-
árunum, en hafa þó alltaf við
og við verið að skjóta upp koll-
inum síðan. og þá sérstaklega
innan þess flokks, sem kennir
sig við sjálfstæði þjóðarinnar.
Á síðustu árum hefur borið æ
meira og meira á nazistiskum
tilhneygingum og starfsað-
ferðferðum þeirra. Meðal ann-
ars lýsir það sér í gagnrýnis-
lausri aðdáun á þeim ríkis-
stjórnum heimsins, sem lengst
hafa gengið inn á þessar
brautir síðan í stríðslok, eins
og í Frakklandi og Vestur-
Þýzkalandi.
Ýmislegt virðist benda til
þess, að þessi óheillavænlegu
Ungir Fram-
sóknarmenn
Munið stjórnmálanámskeiðið.
Næsti fundur föstudaginn 12.
feJ»rúar kl. 8,30.
Rætí vijj Kristján
og
öfl, sem hér hefur verið
minnzt á, eigi all veruleg ítök
innan núverandi ríkisstjórnar,
svo að það er full ástæða fyrir
íslenzku þjóðina að vera á
varðbergi gegn þeim, áður en
þau ná hér verulegri fótfestu.
Fréttamaður Vettvangsins brá
sér heim til Kristjáns Ingólfssonar
slud. odont., sem stundað hefur
nám um nokkurt skeið í Vestur-
Þýzkalandi, og ræddi við hann um
þýzku þjóðina og þau óheillavæn-
legu öfl, sem nú virðast í hröðum
vexti í Þýzkalandi. Birtum við hér
nokkur atriði úr samtalinu, til að
íræðast nokkuð um Þjóðverja og
Kristján Ingólfsson
stud. odont.
þær hættur, sem fólgnar eru 1
þjóðareðli þeirra:
— Ilvaðan ertu ættaður, Krist-
ján?
— Ég er fæddur á Víðihóli á
Hólsfjöllum og átti þar heima, þar
til ég settist á skólabekk.
— Þú hleyptir snemma heim-
draganum?
— Já, hugur minn stóð snemma
ti! langskólanáms. Ég settist í
Menntas'kólann á Akureyri og lauk
þaðan stúdentsprófi vorið 1953.
— Hvað tókstu fyrir að afloknu
stúdentsprófi?
— Ja, ég innritaðist í læknis-
fræði, en ég vann heima á búi föð-
ur míns fyrsta árið, og síðar var ég
barnakennuri austur á Fáskrúðs *
firði í einn vetur.
— Ilvenær snerir þú þér að
tannlækninganáminu?
— Vorið 1957 sigldí ég til
Þýzkalands til að læra tannlækn-
mgar, og þar var ég við nám í tvö
og hálft ár.
— Við hvaða háskóla varstu og
hvar í Þýzkalandi?
— Ég var í Kiel, og háskólinn,
sem ég las við, nefnist Christian
Albrechts universitet zu Kiel, en
þá komst ég að tannlæknadeildinni
við Háskólann hér heima, og ég
eða hvað?
Ingólfsson stnd. odont., nm ástand
Jiorfur í Þýzkalandi
kaus þá heldur að ljúka náminu
hér. Meðan ég dvaldi í Kiel, þá
gafst mér nokkur kostur á því að
ferðast um Þýzkaland.
— Hvað viltu segja um kennsl-
una við þýzka háskóla?
’— Ég heid að mér sé óhætt að
fullyrða að kennslan og þá sérstak-
lega kennsiutækin séu nokkuð full-
komnari við þýzka háskóla heldur
en hérna heima. enda eru skól-
arnir eldri og hafa lengri
reynslu að styðjast við. í
því sambandi má geta þess,
hvað skuggamyndir og kvikmyndir
er mikill þáttur við allar útskýr-
ingar, og hversu ýmis tæki til
verklegrar kennslu eru meiri og
fullkomnari, heldur en við eigum
að venjast.
— En hvernig er búið að stúd-
cntunum?
— Allt annað kemur upp á ten-
inginn, þegar minnzt er á aðbúð-
ina að stúdentunum, því að hún er
langt frá því að vera góð. Stúd-
entagarðarnir eru bæði allt of fáir
og að sama skapi ófullkomnir. en
húsaleiga utan þeirra er mjög há,
svo að það gerir stúdentum mjög
erfitt fyrir.
— Hvernig lízt þér á þróun at-
vinnumála og framfara í Þýzka-
landi?
— Öll tækniþróun er geysilega
ör. Eins heíur uppbyggingin eftir
eyðileggingu striðsáranna verið
undrunarefni allra, sem til Þýzka-
lands hafa komið. T. d. var Kiel
mjög illa leikin, og stórir hlutar af
borginni voru því sem næst rústir
einar. Nú hefur hún öll verið end-
urbyggð, ekki aðeins húsin, heldur
hafa stór hverfi verið endurskipu-
lögð frá grunni og byggð upp að
nýju, með breiðum götum og ný-
tízkulegu sniði.
— En virðast þá lífskjör almenn-
ings f samræmi við hina öru upp-
byggingu?
— Á yfirborðinu virðast lífskjör
almennings all góð. En ef betur er
að gáð, þa lifir þó öll alþýða
manna við mjög kröpp kjör. Það
er t. d. ialinn algerður óþarfa
„luxus“ að drekka kaffi, nema þá
helzt á sunnudögum, enda er kaff-
ið talið munaðarvara, og það er
þess vegna mjög dýrt. Hins vegar j
koma flestir verkamenn við á bjór-,
kránum, þegar vinnu er lokið á \
föstudögum. Aftur á móti safna i
kaupsýslumenn, atvinnurekendur í
og ýmis konar auðhringir óhemju j
auðæfum. Geysimikið fjármagn í
hefur safnast á hendur örfárra \
manna. Serstaklega hafa mörg
byggingarfélög, sem séð hafa um
uppbygginguna eftir eyðileggingu i
stríðsáranna, rakað saman stórfé,
en margar af þessum byggingum
hafa reynzt lélegar að sama skapi,
serstaklega þær sem byggðar voru
fyrst eftir stríðslokin.
— Hvernig virtist þéi viðhorf
fólksins til Hitlerstímanna?
— Stúdentarnir minntust mjög
sjaldan á þá, og mér virtist ungt
fólk vita mjög lítið um Hitler, ógn-
ír nazismans og þær hörmungar,
sem af honum leiddu, enda er lítið
sem ekkert um þá kennt í skólum
landsins. Uæmí um það komu
greinilega i ljós, þegar þýzkt blað
beitti sér fyrir skoðanakönnun.
Einn af þeim unglingum, sem
spurður var að því, hvað hann
vissi um Hitler, vissi ekkert ann-
að um hann, en að hann hafi veitt
tveim milljónum atvinnuleysingja
atvinnu og látið byggja brú eina
þar í nágrenninu.
— Gætir ekki talsverðra áhrifa
frá nazismanum?
— Ja, það er ekki svo gott að
segja um það. Megin ástæður fyrir
gengi nazista í Þýzkalandi liggja
svo mikið i þjóðareðlinu. Þjóðverj-
ar láta allra þjóða bezt að stjórn
cg kunna vei við sig undir ströng-
um aga. Jafnframt er það einkenn-
andi fyrir Þjóðverja, hvað al-
menningur lítur upp til yfirvald-
anna, og hið blinda dálæti þeirra
á stórkostlegum framkvæmdum og
auðmönnum. Þeir meta menn nær
einvörðungu eftir efnahagslegri
getu þeirra. Þessi þjóðarandi er
cnnþá ríkjandi í Þýzkalandi, og
þar af leiðandi dást þeir mjög að
mörgum framkvæmdum nazista.
Eins ber mikið á því, hvað margir
Þjóðverjar líta svo á, að þýzka
þjóðin standi öllum öðrum framar
ao atgerfi og dugnaði, og þess
vegna beri þeim að skipa æðri og
meiri sess í heiminum heldur en
þeir nú gera. Sérstaklega líta þeir
niður á Suður-Evrópuþjóðir, t. d.
ítali.
— Eru þá ekki ennþá margir
nazistar í Þýzkalandi?
— Ekki vilja þeir nú aldeilis
viðurkenna það, en þar sem naz-
ísminn byggðist í svo ríkum mæli
á þjóðernishroka og manndýrkun,
þa er hann vissulega í fullum
gangi í Þýzkalandi ennþá. Engir
þeirra vilja þó kalla sig nazista, en
margir smáflokkar kenna sig nú
eitthvað við þjóðernið, sem var þó
eitt af höfuðeinkennum nazist-
anna.
Þessir menn gera nú mikið af
því að fjargviðrast út af afglöpum
stríðstímanna, en mér virðist þeir
séu að því ?.ð nokkru leyti a. m. k.
til að draga athyglina frá því, sem
nú er í raun og veru að gerast í
Þýzkalandi Að sjálfsögðu telja
þeir allt sem miður fer ættað frá
Austur-Þýzkalandi, samanber gyð-
ingaofsóknirnar s. 1. vetur.
— Hvernig virtist þér viðhorfið
til Gyðinga vera?
— Ég get hérna sagt frá atviki,
sem gefur alögga mynd af viðhorfi
Þjóðverja til Gyðinga. Við gistum
tveir íslenzkir stúdentar á Far-
fuglaheimili ásamt um það bil
þrjátíu þýzkum kollegum okkar.
IJm kvöldið urðu fjörugar umræð-
ur, og barsl þá talið að Gyðingum
og vandamálum þeirra. Meðal
Þjóðverianna voru aðeins þrír,
sem ekki töldu það nauðsyn-
legt að útrýma Gyðingum úr
Þýzkalandi Þetta má þó ekki
skilja svo, að þeir hafi viljað beita
aðferðum nazista við útrýmingu
þeirra, lieldur vúdu þeir láta vísa
þeir út fyrir landamærin. Rökin,
sem þeir færðu fyrir því, voru þau,
að Gyðingarnir verða alltaf ríki í
tíkinu, en samlagast ekki heima-
þjóðinni. Þeir meta sín eigin lög
meira heldur en lög rikisins. Enn
Þ-emur taka Gyðingarnir alltaf
drjúgan þátt í fjármálalífinu, sem
er ekki vel séð af heimamönnum.
— Virðist þér, að núverandi
stjórnskipulag Vestur-Þvzkaíands
standi föstum fótum með þjóðinni?
— Þýzka þjóðin verður senni-
lega aldrei líkleg til þess að gera
byltingu, til þess bera þeir alltof
mikla virðingu fyrir yfirvöldunum,
jafnframt vantar þá alla gagnrýni
á stjórnsk’pulagið.
Framtíð þýzku þjóðarinnar velt-
ur fyrst og fremst á því, hverjir
veljast sem leiðtogar hennar á
ókomnum árum.
Við Kristján höfum nú setið
lengi yfir kaffibollunum. sem hefði
þótt óþarfa munaður meðal þýzks
almennings Það er komið fram
yfir miðnætti, svo að ég kveð
Kristján með virktum og þakka
honum fyrir kaffið og samtalið.
Þegar út er komið, þá leiftra
r.orðurljósin um heiðstirndan him-
ininn, en ég megna ekki að njóta
kvöldfriðarins, því að óljós uggur
læsir sig um mig Ósjálfrátt leita
óþægilegar spurningar á hugann:
Á nazisniinn eftir að komast til
valda í Þýzkalandi á nýjan Ieik?
Stendur inanr.kynið andspænis
svipuðu ástandi og síðar afleiðing-
um eins og á ái num 1930 til
1940?
Eiga nazistisk öfl eftir að sælast
eftir valdaaðstöðu hér á landi?
gsig.
Christian Albrechts Universitet zu Kiel