Tíminn - 29.03.1961, Blaðsíða 5

'TfMINN, miBvikudaginn 29. marz 1961.
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdastjóri: Tómas Amason Rit-
stjórar: Þórarinn Þórarmsson (áb ), Andrés
Kristjánsson, Jón Helgason Fuiltrúi rit-
stjórnar: Tómas Karlsson Auglýsinga-
stjóri: Egill Bjarnason — Skrilstofur
í Edduhúsinu — Simar: 18300—18305
Auglýsingasimi: 19523 Afgreiðslusími:
12323 — Prentsmiðjan Edda h.f.
Hví eiga konur að
bíða í sjö ár?
í blöðum ríkisstjórnarinnar er nú gumað mikið af
því, að Alþingi hafi afgreitt lög sem tryggi konum sömu
laun og körlum, þegar um sambærilog störf sé að ræða
Saga máls þess, sem hér um ræðii. er þessi:
Fyrir nokkrum árum* samþykkti Aiþing’ aðild að
hinum alþjóðlega jafnlaunasamnmgi, en hann kveður
svo á um m.a., að konur skuli haía sömu laun og karlar,
þegar um sambærileg störf sé að (’æða
Eðlilegt framhald af þessu hefð- verið það að Al-
þmgi hefði jafnframt ákveðið með lögum að umrædd á-
kvæði samningsins tækju strax giidi. Af bví varð þó
ekki, þar sem rétt þótti að sjá, nv >rt ekki næðist sam-
komulag um þetta atriði með friálsu samkomulági milli
atvinnurekenda og launþega.
Slíkt samkomulag hetur hins vegar ekki tekizt erm.
Aí þeim ástæðum hafa .aunþegasamtökin tekið þetta
mál til sérstakrar meðferðar Athugun hjá þeim hefur
leitt í ljós, að konur hafa víða ekk: nema 78% af laun-
um karla, þótt um sambærileg störf sé að ræða Nið
urstaðan varð sú, að ákveðið var að knýja launajat'n
réttið fram í áföngum, þannig að .aun kvenna yrðu
hvergi lægri en 90% af launum kar'a, en hitt yrði svo
jafnað síðar.
Þegar hér var komið sögu, hófust nokkrir menn .
Alþýðuflokknum handa um að scoðva þessa fynrætlun
Þeir fluttu frv., sem þýðir raunverulega, að konur fá>
ekki neina hækkun á þessu ári en á árunum 1962—
67 skuli þær ná fullum launajöfnuði við karla í sex á-
föngum. Atvinnurekehdui vildu ' fyrstu ekKi sætta sig
við þetta, en sáu sig svo um hönd, þv, að þetta gæti stöðv
að þá fyrirætlun, að konur kæmust strax í 90% af laun-
um karla á þessu ári. Af þeim ástæðum var frv Alþvðu-
flokksins knúið fram með miklu olforsi, þegar komið vai
að þinglokum eftir að ha+a legið 1 saiti í marga mánuði.
Afstaða Framsóknarfiokksins var sú, að 'éti Aibit.gi
þetta mál á annað borð taka til sin — og hyrfi með bví
frá leið hinna frjálsu samninga — væri ekki annað sæmi-
legt en að fullnægja hinum alþjóðlega jaínlaunasamningi,
sem ísland hefur gerzt aðili að. og tryggja konum strax
sömu laun og körlum, þegar um ssmbærileg störf væri
að ræða. Alþýðubandalagið hafði mnmg þessa afstöðu
Stjórnarflokkarnir máttu hins vegar ekki hevra þetta.
Niðurstaðan er því sú að Alþmg’ hefur afgreítr lög,
þar sem ekki er gert ráð fyrir neinum launabótum ti'
kvenna á þessu ári, en að þær skuú' síðan með jöfnum
uppbótum fá fullt jafnrétti á sex arum.
Þetta er nú túlkað í stjórnarbloðunum sem mikill sig-
ur kvenna!
Fyrir þá, sem setja sig í spor kvenna. er þó erfitt áð
sjá sigur í því að þær þurfi á þessu ári að vmna áfram
sömu störf og karlar fvrir 78% at launum þeirrá, og
þurfi svo að bíða enn í sex ár eftir tullu jafnrétti.
Með þessu er vissulega ekki ver;ð að vinna í þágu
kvenna, heldur atvinnurekenda, sem ^ilja hafa þessa þró
un sem mest hægfara
Rétt er þó að geta þess að lögin 'aindra ekki að konur
geti með frjálsum sammngum ryggt sér strax meiri
bætur en lögin gera ráð tynr. Konur geta því haldlð a
fram baráttu fyrir því að fá strax a rc.k 90% af launum
karla. Þeirri baráttu ber þeim að halda áfram Erfitt ei
að finna nokkur sanngjörn rök fyrh pví, að þeim sé neit-
að um þá kröfu. Ef konur halda fasi v’ð þá sröfu mum
hin nýju sýndarlög tefú minna hina ^ðlilegu þróun ;
þessum efnum en höfundar þeirra ætlast til
ERLBNT YFIRLlT ~
Mesta friðarþjóðin í heiminum
Tekst a$ ná samkomulagi um hlutlausa þjó^stjórn í Laos?
SÍÐASTL. fimmtudag voru
horfurnar á borgarastyrjöld-
inni í Laos helzta forsíðuefni
heimsblaðanna. Sum þeirra
vörpuðu fram spurningunni,
hvort Laos væri að verða nýtt
styrjaldarefni stórveldanna,
líkt og Kóreu á sínum tíma. í
öllum höfuðborgum stórveld-
anna fóru fram meiri og minni
viðræður stjórnarleiðtoga urn
málið. Ein var þó sú höfuð-
borg, sem virtist gefa því lítinn
gaum að barizt væri í Laos.
Það var höfuðborgin í Laos, Vi-
entiane. Þann dag fóru þar
fram hin mestu hátíðahöld í til-
efni af ellefta afmælisdegi hins
konunglega hers í Laos. Frétta-
ritari ameríska stórblaðsins
„New York Herald Tribune11
símaði daginn eftir frá Vienti-
ane, að flestir borgarbúar
myndu enn vera í bólum sín-
um, því að þeir hefðu verið að
skemmta sér jafnt á skemmti-
stöðum og götum úti langt
fram eftir nóttu. Hann kvaðst
efa, að yfir 100 Laosbúar væru
búnir að heyra nokuð um yfir-
lýsingu Kennedys, sem hann
birti daginn áður, og var helzta
fréttaefni blaða og útvarps-
stöðva víða um heim. Frétta-
ritarinn bætti því svo við, að
það myndi hafa verið erfitt og
jafnvel ómögulegt að finna ein-
hvern þann íbúa Vientiane, sem
hefðu áhyggjur af þeirri fram-
sókn kommúnista, er virtist
hafa sett allt á annan endann í
Washington.
ÝMSIR kunna að halda, að
þessi frásögn fréttaritara „New
York Herald Tribune" sé eitt-
hvað ýkt. Aðrir fréttaritarar í
Laos hafa hins vegar staðfest
hið sama. Borgarastyrjöldin í
Laos, sem er búin að standa
árum saman, hefur farið fyrir
ofan garð Langflestra lands-
manna, sem gildir líka einu
hvort stjórnandi landsins heitir
Souvanna Phouma eða ein-
hverju öðru nafni. Það hefur
líka oltið á ýmsu í borgara-
styrjöldinni. Stundum hafa
hægri menn unnið á, stundum'
kommúnistar. Jafnan hefur
þetta þó gerzt þannig, að aldrei
hafa orðið nein teljandi vopna-
viðskipti. I haust var barizt í
höfuðborginni í marga daga, að
því er sagt var í heimsblöðun-
um. Þegar fréttamenn komu
þangað, sáu þeir hins vegar
lítil eða engin merki eftir
vopnaviðskipti. Fallna og særða
gátu menn nær talið á höndum
sér. Það er því tvímælalaust
rétt, sem haft er eftir einum
fréttaritaranum, sem víða hef-
ur farið, að hann hafi aldrei
NOSAVAN
— leiðtogi hægri manna í Laos,
en hann hefur tvívegis steypt
Souvanna Phouma úr stóli, er
hann reyndi að mynda þjóðstjórn,
er héldi Laos utan við deilur
stórveldanna.
kynnzt eins friðsamri borgara-
styrjöld og í Laos.
Ein aðalskýringin á þessu er
sú, að Laosbúar eru óvenjulega
friðsamir í eðli sínu. Þeir eru
langflestir Buddhatrúar og hef-
ur verið innrætt um margar
aldir andúð á drápum og vald-
beitingu. Alveg sérstaklega
þykir það refsivert, ef Laosbúi
vinnur á landa sínum. Nehru
hefur látið svo ummælt, að
Laosbúar væru tvímælalaust
mest friðelskandi þjóð heims-
ins. 'Fæstir Laosbúar fylgjast
með því, sem gerist í öðrum
löndum, enda um 90% íbúanna
taldir ólæsir og óskrifandi.
„New York Times“ segir ný-
lega, að mikill meiri hluti íbú-
anna sé áreiðanlega alls ófróð-
ur um kalda stríðið milli aust-
urs og vesturs. Blaðið segir
ennfremur, að fæstir lands-
manna muni thafa gert sér
grein fyrir um hvað baráttan
snýst milli hægri manna og
kommúnista í Laos.
Heimildum ber illa saman
um íbúatölu Laos. Sumir telja
þá um 3 millj., aðrir um 2
millj. Landbúnaður er helzti
atvinnuvegurinn. Atvinnu-
hættir eru enn á miklu frum-
stigi.
LAOS er að flatarmáli um
89 þús. fermílur og skiptast á
há fjöll, miklir frumskógar og
dalir meðfram stórfljótum.
Landið er erfitt yfirferðar.
Járnbrautir eru engar og bíl-
færir vegir aðeins 3540 mílur.
Ef til meiriháttar styrjaldar
kæmi í Laos, yrði hún vart háð
öðru vísi en sem skæruhernað-
ur, því að vélknúnum tækjum
verður illa kómið við.
Talið er, að ekki séu nema
um 10 þús. manns í her þeim,
sem kommúnistar hafa á að
skipa. Hann hefur verið illa
búinn þangað til seinustu vik-
urnar, að Rússar hafa sent hon
um ýmis létt tæki til skæru-
hernaðar. f liði hægri manna
eru taldar um 50 þús. manns,
en aðeins fimmtungur þeirra
hefur hlotið einhverja hernað-
arlega þjálfun. Nær helmingur
inn hefur líka ráðið sig með
þeim skilyrðum, að hann þurfi
ekki að berjast utan heimahér-
aðs síns. Hægri menn hafa mik
ið af vopnum frá Bandaríkjun-
um, svo að þá skortir ekki vopn,
heldur mannafla til að nota
þau.
ÞAÐ hefur lengi verið ósk
hyggnustu leiðtoga Laos, að
landið gæti losnað við að verða
vettvangur kalda stríðsins milli
austurs og vesturs. Þegar Laos
hlaut fullt sjálfstæði 1954, var
um það samið, að það yrði hlut-
laust í átökum stórveldanna.
Souvanna Phouma, sem þá var
forsætisráðherra, hafði nær
heppnazt að koma saman þjóð-
stjóm árið 1957 á þessum
grundvelli. Hægri menn eyði-
lögðu þetta á seinustu stundu,
er þeir neituðu að starfa með
kommúnistum. Bandaríkja-
stjórn hóf þá öflugan stuðning
við þá að ráði Dulles. Á síðastl.
sumri var gerð ný tilraun til
að mynda hlutlausa þjóðstjórn
í Laos undir forustu Souvanna
Phouma. Enn strandaði það á
hægri mönnum, að þeir vildu
samþykkja aðild kommúnista,
og nutu þeir enn fulltingis
Bandaríkjastjómar, þótt bæði
Bretar og Frakkar legðu annað
tiL Eftir valdatöku Kennedys,
hafa Bandaríkin hins vegar
breytt um stefnu og eru horfur
nú betri á því en áður, að
hlutlaus þjóðstjórn geti komizt
til valda í Laos. Það mun a.m.
k. í þetta skipti ekki stranda á
Bandaríkjamönnum. Rússar
virðast hins vegar vera tregari
en áður til slíkrar samvinnu.
Það væri áreiðanlega mest í
samræmi við eðli og uppeldi
Laosbúa, að þar kæmist á lagg-
irnar þjóðleg einingarstjórn,
sem héldi landinu utan við á-
tök kalda stríðsins. Það glæddi
von um batnandi sambúð í
heiminum, ef Laosdeilan leyst-
ist á þann veg. Þ.Þ.
t
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
/
/
'/
/
'/
'/
(
)
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
— — — — — — — — — — — — — — —• — —- —-^.» -v_» v*
Ríkistjórnin verður að
upplýsa Axeismálið
Frá umræðmn í netJri deild í íyrradag,
I fyrradag var til umræðu i
neðri deild tillaga Albýbu
bandalagsmanna um að dend
in skipaði sérstaka rannsókn
arnefnd vegna taps þess sem
nfcissjóður hefði orðið fyrit
vegna togaraútgeíðar Axeis
Kristjáhssonar.
Þeir Geu Gunr.arsson, Lúðvík
Jósefsson og Einar Olgeirssou
r.æltu með tillcgunm Guðmundui
1 Guðmundsson varði gerðir rílus
s' ;órnarinnar
Þórarinn Þór.'rinsson sagði, að
það væri t.kki nýtt að ríkið yrð'
fvrir skaK.^aföl'um vegna ríki'
ábyrgða í sambandi við togara-
rekstur. tíér væri þó að mörgu
leyti um óvenjulegt tilfelli að
ræða. Margt liti tortryggilega út
í sambandi við þeíta mál Engan
eudanlegan dóm væri þó' hægt að
fella að svo stöddu, en nauðsyn
legt að 'ikisstjðrnin upplýsti aiál-
i? til hlitar. Upplýsingar þær (em
utanríkisráðberrann hefði gefib' ’•
ræðu sinni, hefðu verið alveg ó-
foilnægjaadi.
Það yrði svo að ráðast af bvi,
hve fullnægjandi uppiýsingar eng
ust frá -ikisstiórninni og hvtrs
c'ölis þær væru, hvort Alþingi
teldi nauðsynlegt að fyrirsiapa
þá rannsócn sem tillaga Alþvðu
oandalagsins fjallaði um ' /
Tillögunm var að umr. iokmni
visað til fiárhagsnefndar.
I