Tíminn - 20.07.1961, Blaðsíða 13
13
TIMIN N, fimmtudaginn 30. júlí 1961._
WAVi'iViVi'.V.VWiViV.V.W.'.W.WiV'iViV.Vi'.V.V.W
í
:■ Lárus Jónsson:
_■_■_"„■■■
Hvers vegna byggja
hlandforir?
menn
Hverjum manni, sem nokkuð
er kominn til vits og ára, er
Ijós sú bylting í búskap okkar
íslendinga, sem orðið hefur hin
síðustu ár.
Fjárfesting og framkvæmdir
hafa verið gífurlegar, skipt tug
um þúsunda ár hvert að jafn-
aði á hvert býli í landinu.
Samanlagt magn þeirra jarða
bóta, sem mældar hafa verið
árin 1951—1960 og notið hafa
frámlags samkvæmt II. kafla
jarðræktarlaganna, er sýnt í
töflunni' i
Nýrækt
Túnasléttur
Matju.rtagarðar
Grjótnám
Handgrafnir skurðir
Lotkræsi
Girðingar
Þvaggryfjur
Haughús
Haugstæði
Þurrkheyshlöður
Súgþurrkunarkerfi
Votheyshlöður
Matjurtageymslur
Vélgrafnir skurðir
31.658 ha
4.758 —
531-
276.640 m3
240.537 —
185.639 m
5.045.484 —
27.687 m3
147.127 —
6.271 m3
1.241.259 —
118.222 m2
191.524 m3
24.729 m
37.167.382 —
Jarðabótamenn alls:
40.583
Þessar tölur kunna að vera
ekki hárnákvæmar, því að
þeim er safnað úr þeim skýrsl-
um, sem birtar eru í Frey ár-
lega, en þær kunna að verða
fyrir lagfæringum. Þetta eru
þó smámunir og þær tölur, sem
hér eru birtar, eru of lágar ef
eitthvað er. Um súgþurrkunar-
kerfin er það að segja, að sú
tala nær aðeins yfir sex ár
1955—1960, vegna þess að
framlag var ekki greitt á kerf-
in fyrri. Talan fyrir vélgröfnu
s'kurðina er fengin úr búnaðar-
skýrslum hagstofunnar svo
langt sem þær ná, eða fram til
1957, síðan úr Frey. Tölurnar
gefa því allgóða mynd af fjár-
festingu bænda í þessum grein-
um.
Taflan sýnir, að að jafnaði
hafa verið teknar út jarðabæt-
ur hjá rösklega fjögur þúsund
bændum árlega. Er það nálægt
tveimur af hverjum þremur
bændum landsins. Virðist jarða
bótamönnum fara heldur fækk-
andi, urðu langfæstir 3520 árið
1960.
Nýræktin hefur aukizt að
heita má, frá ári til árs, til árs-
ins 1960, að hún er allmiklu
minni en árið áður. Túnaslétt-
ur minnka mjög, enda ætti að
ganga nokkuð á túnþýfið. Lok-
ræsagerð virðist heldur fara
minnkandi. Girðingar hafa
aukizt, og alls hafa verið lagð-
ir fimm þúsund km girðingá á
tímabilinu.
Hlöðubyggingar jukust fyrst,
en voru svipaðar 1954—1959
að árinu 1956 undanskildu.
Mun minna var byggt af hlöð-
um árið 1960 en nokkurt ár
síðan 1953.
■Mjög er misjafnt eftir árum
hve mikið er byggt af votheys-
hlöðum. Virðast menn taka
fjörkipp eftir mikil óþurrkaár
eins og t.d. 1955.
Byggingar haughúsa jukust
fyrst, en heldur virðist vera
að draga úr þeim. Bygging
hlandfora gengur nokkuð upp
og ofan frá ári til árs. Heldur
virðist þó vera að draga úr
þeim framkvæmdum, einnig,
og er það vel Með verðlagi
ársins 1960 hefur verið lagt í
hlandforir þessi 10 ár um 10,4
milljónir króna og í haughús
um 36,8 milijónir, alls röskar
47 milljónir. Því eru þessar
tölur nefndar hér, að það er
skoðun mín að fá fjárfesting
bænda, sé miður arðbær en ein
mitt þessi.
Hvert tonn af þvagi innheld-
ur ca 8 kg köfnunarefni og ca
10 kg kalíum eða ca 12 kg KL>0.
Fosfórinnihald þvagsins er
hverfandi. Ef við nú setjuni
eitt tonn jafnt einum rúm-
metra, sem ekki er gróf villa.
þá kemur út, að það kostar 375
kr. (ár 1960) að byggja yfir
ofan nefnt magn áburðar, auk
þess sem að vafasamt er, að
mönnum haldist á köfnunarefn-
inu vegna þess, hve það hefur
mikla tilhneigingu til þess að
.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.
Hjólbarðar
og slöngur
500x16
560x15
600x16
550x16
670x15
700x20
750x20
GARÐAR GÍSLASON
Bifreiðaverzlun
A VÍOAVANGt .
fFra’v>haM af 7 -fðul
stofnuð fyrir stjórnarliðsmcnn,
samanber bankalö>ggjöf, fjölgun
í mörgurn öffrum ráffum og
nefndum, stórar veizlur á kostn
að ríkisins og útþenslu ríkis-
báknsins. ukning sparifjár fyrir
árið 1960 varg aðeins 12,9% (ef
aukningin sem beint stafar af
vaxtahækkuninni er dregin frá)
í stað 21,6% árið 1958.
5. Frelsi í viðskiptum lét á sér
standa. Meiri hömlur eru á bönk
> um og öðrum Iánastofnunum en
áður þekktist og auk þess farið
ránshendi um sparifé lands-
manna í innlánsdeildum og
sparisjóðum. Útflutningshömlum
er haldið og verðlagseftirliti
einnlg. Gjaldeyrissala tii annprs
en vörukaupa er leyfum háð.
Fjárlögin hækkuðu á tveim ár
um um 700 milljónir króna. eða
yfir 80%.
6. Lagður var söluskattur á
innflutning, 8.8% af toliverði.
AIls nemur söluskattur á fjár-
lögum þessa árs 510 milljónum
króna, samanher fjárlög.
7. Og svo kannast menn við
gufa upp sem ammoníak. Við-
hald hlandfora hlýtur og að
verða allmikið ef þær eiga að
haldast þéttaa'. Ofan á þetta
kemur svo kostnaður við út-
búnað til dreifingar. Eg geri
mér að svo stöddu ekki grein
fyrir hve mikill hann hlýtur að
verða, en nokkur er hann.
Hvert tonn af ferskri mykju
innheldur um 4 kg köfnunar-
efni, 1 kg fosfór (um 2,3 kg
PcOr,) og 2,0 kg kalíum (um
2,4 kg K20). Hér gildrr hið
sama um köfnunarefnið, að
mikið af því gufar upp sem
ammoníak. Nú veit ég að vísu
ekki, hversu mörg tonn af
mykju jafngilda einum rúm-
metra, enda mun það nokkuð
háð geymsluskilyrðum. En
fersk mykja er um 80—85%
vatn, svo að varla er mikill
munur á þessu tvennu. Kosti,
eins og kunnugustu menn á-
ætla (árið 1960) hver rúm-
metri um 250 kr Þá sjá menn
að geymsla svo lítils áburðar
er nokkuð dýr.
Mér dettur ekki í hug að
halda því fram að þetta mál
sé hér kannað niður í kjölinn,
en þó leyfi ég mcr að fullyrða,
að ekki geti borgað sig með
nokkru móti að kosta nokkru
til geymslu kúasaursins, vegna
þeirra fáu áburðarkilóa, sem
við þaS sparast, a.m.k. á meðan
svo auðvelt er að fá tilbúinn
áburð sem nú er.
Hitt er svo annað rnál, að
saurinn mun lengst af fylgja
nautpeningnum, og að sjálf-
sögðu verður að moka flórinn.
Eg held að lausnin sé haug-
stæffi, það vandað, að lítil óþrif
stafi af saurnum (hann renni
ekki fram í hlaðvarpann) og
að sem auðveldast verði að
komast að til þess að aka hon-
um í burtu.
Leiðandi sjónarmi''1 við bygg
ingu baugstæ^’sins á aff vera
hreinlætis- og brifnníWsjónar-
miffiff, og aff auffvelt «é nff aka
skítnum burtu. en eklti aff
vernda þess? fáu kíló næring-
arefna, sem í skítnum eru, þau
borga ekki kostnaffinn.
Héraísflói
< Frsmhairt 7
bættist svo traustur vegur og
breiður, a. m. k. inn að Egilsstöð-
um, með nýrri brú á Jökulsá. En
eitt er víst, — og það ber fyrst ,að
athuga, — hvað sem hafnargerð
þessari liður, að fyrir mikinn
minni hluta þess kostnaðar mætti
malbika og steypa allan Fagradals-
veg og reisa hléveggi, og jafnvel
yfirbyggingar á snjóþyngstu köfl-
unum, svo að greiðfær yrði alla
vetur, hvernig sem viðraði (og
þetta yrði alls engin ókleif „Björg-
vinjar-braut“).
Þetta verður óefað framkvæmt,
áður en langt líður. Egilsstaðir era
þegar orðin sjálfkjörin miðstöð
hins fagra og fjölauðga Fljótsdals-j
héraðs og mun krefjast rúms síns;
og réttar. bæði á Alþingi og al-
þjóðar-vettvangi — Og þær kröfur
styðjum við austfirzku útlagarnir
af heilum huga!
„Isiffina til bættra lí.fskjara“. —
Hún lá til 15—20% kjaraskerff-
ingar á kaupmætti launa. Hin
mikla kjaraske-ffing leiddi til
verkfallanna raiklu.“ i
í dag hefst okkar árlega
sumarútsala
Kápur
Dragtir
Pils
Jakkar
Poplinkápur
Stuttkápur
Peysur
Kjólar
Hattar
Húfur
Treflar
Herra- og drengjafrakkar
Blússur og peysur
Einnig alls konar vefnaðarvara í ströngum og
bútum.
GÓÐAR VÖRUR. — FJÖLBREYTT ÚRVAL.
MIKILL AFSLÁTTUR.
EYGLÓ
Laugavegi 116
v-v.x. V
Méraðsmót
manna um næstu helgi
Vestur-ísafjartJarsýsIa: Flateyri.
Laugardaginn 22. júlí kl. 9 e.m.
DÁGSKRÁ:
Skemmtunin sett.
Ræða: Einar Ágústsson, sparisjóffsstjóri.
Avarp: Hermann Jónasson, ormaður Framsóknarflokksins,
og Sigurvin Einarsson, alþingismaður.
Einsöngur: Árni Jónssou. óperusöngvari. Undirleikari: Skúli
Halldórsson, tónskáld.
Gamanvísur: Ómar Ragnarsson.
Dans.
■ V-X. V-V • X ‘X •
• V• V •X.-X. •
• V.N.-X-V
Átíræftur
íFramhalrt af 6 ;íðu)
ævistarfi sínu. í Oddgeirshólum
er nú mjög myndarlegt. Þar er vel
hýst. Tvö íbúðarhús og gripahús
öll byggð í samræmi við fyllstu
kröfur nútímans. Það er leit að
jaf-n myndarlegu heimifi. Mann-
kostir hennar hafa orðið ham-
ingja barna hennar. Hún var mik-
ill og góður uppalandi og gaf börn
um sínum dýran arf í menntun
og dyggðum. Elín er mikil fróð-
leikskona og bókelsk. Hún hafði
mikið yndi, og hefur enn, af lestri
góðra bóka, þó að hún hafi oftast
orðið að láta skyldustörfin sitja
fyrir. Elín í Oddgeirshólum var
allra kvenna fúsust til að veita
smælingjum o-g munaðarlausum
hjálp og skjól. Oft voru í skjóli
hennar börn í lengri og skemmri
tíma. Hún ól upp börn, sem hún
unni ekki síður en börnum sínum,
og gaf þeim gildan móðUrarf eins
og þeim.
Ég veit, ag þessi fátæklegu orð,
eru langt frá því að lýsa þvi sem
ég vil. Enda eru þau að mestu
útdráttur úr því, sem ég vil segja.
En ég mun í haust birta um Elínu
og Árna í Oddgeirshólum grein
i Nýjum Kvöldvökum og lýsa ævi
þeirra og starfi ýtarlegar en hér
er hægt.
Ég vil að lokum óska Elínu
í Oddgeirshólum til hamingju á
afmælisdaginn Og það er von mín
öll, að hún hljóti vellíðan og
ánægju til hinztu stundar
Jón Gislason. |
/TV-
SNOGH0iliFOL:E“
[T’l'l'n DANMARK
AJmennur lýðháskóli i mál-
um og öðrum veniule?um
námsf?reinum Kennarar oe
nempnr'uT frá öllum Norð-
urlönóunum
Paul Enqberg.
• V N V • V
Lögfræ&skrifstofa
Laueaveei 19
1 SKIPA OG BÁTASALA
Tómas Árnason hdl
Vilhiálmur Árnason hdl.
Símar 24635 oe 16307
Brotajárn og málma
kauDH hæsta rerði
Arintinrn JOnsson
SölvhOlsgötu 2 — Sími 11360