Tíminn - 04.02.1962, Síða 6

TÍMINN, sunnudaginn 4. febrúar 1962
Um menn
og málefni
Alþingi er komið saman eft
ir alllangt jólafrí. Næstu vik
urnar hlýtur athygli manna
mjög að beinast að því, enda
’ munu þar fara fram sem fyrr
meginátök um þær stjórnar-
aðgerðir og ýmis mál, sem úr-
slitaþýðingu hafa fyrir líf
fólksins í landinu næstu miss
erin, eða jafnvel um langa
framtíð.
Ríkistjórn sú, sem nú situr,
er á ýmsan hátt sérstæð í
orðum og athöfnum, og stjórn
araðgerðir hennar með þeim
hætti, að á takmörkum verð
ur að teljast, að hún líti á
sig sem fullkomna þingræðis
stjórn. Framkoma hennar
gagnvart Alþingi er á þá
lund, að virðingu þingsins er
oft stórlega misboðið, og hún
beitir moirihluta sínum á
þingi ósjaldan með svo harka
legu húsbóndavaldi, að það
gengur ekki aðeins nærri sam
vizkufrelsi einstakra þing-
manna í stjórnarflokkunum,
heldur gerir þingið í heild
vanmegnugt að gegna hefð-
bundnum lýðræðisskyldum
sínum við þjóðina.
Bráðabirgðalögin
Einn vottur um þetta hefur
þegar sézt þessa fyrstu daga,
sem þingið situr á nýju ári.
Ríkisstjórnin gaf út bráða-
birgðalög í jólafríinu — sem
ekki þykir mikil nýlunda leng
ur — en færði sig þvl lengra
upp á einræðisskaftið en áður,
að hún birti þjóðinni þau ekki
strax, lét blöðum þau ekki í
té, eins og vant er við útgáfu
bráðabirgðalaga, og þybbað-
ist meira að segja við að láta
þau í té, þegar eftir var geng
ið. Með þessu lýsti stjórnin í
raun og veru yfir, að þjóðina
varðaði ekki um smáræði eins
og ein bráðabirgðalög!!
Það er og talin þingræðis-
skylda og hefur verið venja
hér á landi, að leggja þegar
á fyrsta degi þings fram
þau bráðabirgðalög, sem gef-
in hafa verið út, meðan þingið
sat ekki. Út af þessari venju
brá þessi ríkisstjór'n, og er með
ferð hennar á bráðabirgðalög
unum um bindingu á verði
landbúnaðarafurða frægust
að endemum. í gær hafði
stjórnin heldur ekki enn lagt
fram á þingi þau bráðabirgða
lög, sem hún setti ’ífiina um
jólaleytið um vátryggingu
fiskiskipa. Það á því að halda
sig við efnið.
Allt stefnir þetta í sömu átt,
og hlýtur að verða mönnum
umhugsunarefni. Þessi ríkis-
stjórn hefur stjórnað meira
J með bráðabirgðalögum og til-
skipunum en nokkur önnur
ríkisstjórn, síðan landið varð
frjálst, og hún hefur sýnt ský
lausa tregðu um þinglega af-
greiðslu þessara mála. Ungu
lýðveldi á gömlum þjóðræðis
merg hæfir varla, að lengra
sé haldið á þessari braut.
Jafnréttið
Fyrir þessu þingi liggja og
önnur bráðabirgðalög til af-
greiðslu, sem mjög mun skera
úr um það, hvort Alþingi held.
ur þeirri virðingu og réttar-
stöðu, sem því ber í frjálsu,
lýðveldi, eða hvort þingmenn
gera það að leiksoppi einræðis
hneigðrar ríkisstjórnar, sem
með völdin fer.
Þessi bráðabirgðalög fjalla
um breytingu á lausaskuldum
bænda í föst lán. Forsaga
þessa máls er sú, að þegar
„viðreisn“ ríkisstjórnarinnar
hafði leikið sjávarútveginn
svo grátt haustið 1960, að
stjórnin varð að játa brot sitt
og grípa til neyðarráðstafana,
gaf hún út bráðabirgðalög í
jólafríi þingmanna 1963 um
breytingu á lausaskuldum út>
vegsins í föst lán og tryggði
með sömu lögum nokkurt fjár
magn til þess í lánastofnun-
um. Framsóknarflokkurinn
bar þá þegar fram þá kröfu
bænda, að landbúnaðurinn
nyti sömu fyrirgreiðslu, enda
ætti hann við sömu örðugleika
að búa af völdum „viðreisnar-
innar“. Þegar stjórnin sá, að
þessi krafa var svo réttmæt,
að hún yrði ekki hundsuð, lét
hún „bændafulltrúa“ sinn á
þingi heita því í eldhúsum-
ræðum, að gera hið sama fyrir
landbúnaðinn.
Efndir drógust þó fram til
15. júlí s.l. sumar, en þá komu
ein bráðabirgðalögin enn og
voru í orði um breytingu á
lausaskuldum bænda í föst
lán. En betta vöru lélegar efnd
ir og haldlítiö pappírsgagn,
þegar til kom, því ekkert fé
var tryggt til þessa, og ekki
einu sinni séð svo um, að
skuldabréf útgefin i þessu
skyni yrðu gjaldgengur mið-
ill tíl greiðslu á lausaskuldum
Varla munu vera um þa&
skiptar sko&anir, að ein helg
asta lýðrœðisskylda Alþingis
sé að gœta jafnréttis og jafn
ræðis gagnvart landsfólkinu
og atvinnuvegunum í laga-
setningu sinni. Hér lagði rík
isstjórnin hins vegar á horð
ið hróplegt ranglœtisplagg,
og bauð stuðningsmönnum
sínum á Alþingi að lögfesta
ranglœtið — rétta einum i
þjóðfélaginu það hálft, sem
öðrum hafði verið gefið heilt.
Þessi bráðabirgðalög strönd
uðu við aðra umræðu í þing-
inu fyrir jólin. Framsóknar-
menn báru fram breytingar-
tillögur og leggja allt kapp á,!
að landbúnaðurinn fái eðli- j
legt jafnræði við sjávarútveg.
inn. Þetta mál hlýtur að koma
til lokaafgreiðslu í Ynginu!
fljótlega. Þá vaknar sú spurn i
ing, hvort húsbóndavald ríkis
stjórnarinnar sé svo traust á
öllum stuðningsmönnum, að
þeir hiki ekki við að löggilda
ranglætið og kasta með bvi
virðingu Alþingis fyrir róða.
Þjóðin mun fylgjast með
þessu og líta á það sem próf
stein á manngildi þingmanna
og þinglega samvizku þeirra.
Framkvæmda-
áætlunin
Gera verður ráð fyrir því,
að eitt þeirra mála, sem Al-
þingi fjallar að einhverju leyti
um í vetur, verði framkvæmda
áætlun sú, sem ríkistjórnin
segist vera búin að semja með
hjálp erlendra sérfræðinga,
og blöð hennar hafa látið mik
ið yfir. Slik áætlun er að sjálf
sögðu stórmál, sé að henni
unnig á eðlilegan hátt. Það
er þó ekki hægt annað að
segja en öll meðferð þess af
hendi ríkisstjórnarinnar hafi
til þessa verið fullkomin
óhæfa og sýnt lítilsvirðingu
á almenningsálitinu og Al-
þingi. Blöð stjórnarinnar
hafa geipað um áætlunina og
notað hana til skrums og
augnaryks til þess að leiða at
hygli frá afglöpum og aftur-
haldsstefnu stjómarinnar.
En það er varazt eins og heit
an eld að láta nokkur efnis-
atriði þessarar áætlunar uppi,
svo að unnt sé að ræða þau,
hvað þá að gera þinginu grein
fyrir málinu.
Nú verður þetta ekki þolað
lengur — áætlunin verður að
koma fram og fyrir þingið,
svo að það fái gott tóm til að
athuga hana. En þessi dráttur
og öll málsmeðferfj er enn
eitt dæmið um þá óþingræðis
legu stjórn, sem setið'hefur
að völdum á íslandi um sinn.
Húsbyggingamálin
Eitt þeirra mikilsverðu
mála, sem nú bíða fyrir Al-
þingi, er frumvarp Framsókn
armanna um breytingu á lán
um byggingasjóðs Húsnæðis-
málastofnunarinnar þess efn
Þessl mynd var tekin, er Alþingi hóf fundi að nýju síðastliðinn fímmtuda g og sýnir nokkurn hluta þingheims. — (Ljósmynd: Guðjón Einarsson).
is, að lán hækki allt upp í 200
þús. kr. Þetta er blátt áfram
óhiákvæmileg nauðsyn. Ráð-
stafanir rikisstjórnarinnar
hafa leikið húsbyggjendur
svo grátt, að lán þessi duga
nú ekki nema fyrir þeirri
hækkun, sem orðið hefur af
völdum ríki'stiórnarinnar á'
byggingarkostnaði meðalíbúð
ar, eins og sýnt hefur verið
fram á með óhagganlegum
tölnm hér í blaðinu. Rikis-
stjórnin hefur dregið menn á
eyrunum með sviknum loforð
um til' þessa, og er enn að
tæpa á slíkum loforðum. Verði
af einhverjum úrbótum, er
það aðeins að þakka harðri
baráttu Framsóknarmanna til
þess ag knýja fram einhverj-
ar leiðréttingar.
^00 milliónirnar
Ein hatrammasta ráðstöf-
un þessarar rfkisstjórnar er
vafalaust sú að beita svo
skefjalaust heimild f lögum
um seðlabanka, að þar hafa
safnazt fyrir um 300 milljón-
ir af sparifé landsmanna, sem
ekki er beitt sem lyftistöng
athafnalífsins, heldur lokað-
ar inni og frystar — teknar
úr umferð, þótt það kosti
bankann 27 millj. kr. í vaxta
greiðslur á ári. Eysteinn Jóns
son hefur hér f hlaðinu sýnt
með glöggum rökum, hvfífkt
gerræði þetta er og tilræði
við uppbyggingu einstaklinga
og félaga f landinu og þá um
leið veggur f vegi aukinnar
framleiðni og batnandi Iffs-
kjara í landinu. Þannig efnir
Sjálfstæðisflokkurinn kosn-
ingaloforð sitt um að greiða
leiðina t.il bættra lífskjara.
Hér er um að ræða svo frek
lega misnotkun á lagaheim-
ild frá Álþingi — lagaheim-
ild, sem alveg eins mátti nota
til þess að safna og beina fjár
magni til framleiðslu og upn-
byggingar — að eðlilegt, er að ,
þingið fjalli gagngert um mál
ið.
Gunnar Thoroddsen fjár-
málaráðherra hefur verið með
vanmáttugar tilraunir í Vísi
til þess að afsaka þetta fá-
heyrða skemmdarverk f garð
þjóðarinnar, afkomu hennar
í framtíðinni. Þær tilraunir
hafa verið svo bágbornar. að
maðurinn stendur fjötraður
í eigin blekkingavef, en sök
stjórnarinnar og liðs hennar
enn augljósari hverju manns
barni, svo og hinn þokkalegi
tilgangur, sem að baki ligg-
ur. Um þetta sagði Eysteinn
Jónsson m. a. svo f siðustu
grein sinni um málið:
„Hugsunarhátturinn virðist
þessi: Ef nógu harkalega væri
að þessu gengið, mæt.ti ef til
villi eignast einhverjar krón-
ur á gjaldeyrisreikningi f bili.
Hitt skipti engu. hvernig bess
ar aðfarir kynnu að leika af-
komu manna og uppbvggingu
atvinnuveganna. Allt væri
undir því komið að hafa
,,kjark“ til að loka inni sem
mest af spaxifénu, eins cg
kemur fram f Vísisgrein fiár
málaráðherra, og þá um leið
ag auka synjanir um lána-
fyrirgreiðslu að sama skapi.“
6