Tíminn - 16.11.1963, Side 13

Jóhanna Gestsdóttir
Frú Jóhanna Gestsdóttir, Stýri-
mannastíg 7. Reykjavík, lézt á
Bæjarsjúkrahúsinu 25. ágúst s.l.
Þar gekk mikil og merk kona, sem
ég vildi mega minnast nokkrum
orSum á þessum degi, sem er fæð
ingardagur hennar. Ef hiin hefði
lifað, hefði hún orðið 98 ára.
Jóhana var fædd að Grjóteyri
f Kjós 16. nóvember árið 1865.
Foreldrar hennar voru Gestur
bóndi Jónsson og Anna kona hans
Halldórsdóttir frá Sogni. Bæði fað
ir Jóhönnu og afi, Jón Jónsson,
sóttu sjóinn jafnframt búskap og
drukknuðu báðir.
Önnur börn Gests og Önnu,
systkini Jóhönnu voru Halldór,
sem dó þegar á 1. ári, og Guðrún
er dó 8 ára.
Snemma fór Jóhanna í fóstur
til hjónanna Jóns Teitssonar og
Guðrúnar Snæbiarnardóttur að
Brekku á Hvalfjarðarströnd, og
óist hún þar upp að mestu. Hún
var enn ung að árum, er hún lagði
land undir fót og hélt til höfuð-
borgarinnar til þess að menntast,
þrát.t fyrir fátækt og örðugl.eika.
Átti hún verðmikinn grip, sem hún
hikaði ekki við að fórna, svo að
settu marki yrði náð. Kom þarna
þegar í Ijós metnaður hennar.
kjarkur og framsýni. Hún lét inn-
ritast í Kvennaskólann í Reykja-
vík og varð meðal fvrstu nemenda
hans. Seinna gerðist hún kennari
f fatasaum við þann skóla.
Árið 1899 giftist Jóhanna Kristj-
áni Bjarnasyni, skipstjóra. og
bjuggu þau við Vesturgötu. Maður
hennar drukknaði eftir aðeins
fárra ára sarr.búð, en þeim hafði
þá orðið Tiriggja barna auðið:
Bjarna, er var elztur og stúndar
nú skinstiórnar- og hafnsögumanns
störf í Kanada. Önnu, er giftist
Gunnlaugi heitnum Einarssyni.
lækni. og síðar Ragnari nresti
Ófeigssyni í Fellsmúla, loks Mark-
úsar, er varð þjóðkunnugt tónskáld
en lézt fyrir miðjan aldur.
Seinni rraður Jóhönnu var Pét-
ur Mikkel Sígurðsson, skipst.ióri,
sem bún giftist árið 1905. Hann
reisti henni hús við Stvrimanna-
stíg 7. er varð heimili hennar til
ævi'nka. Þe;rra börn voru Ásta
gift Birni Ó'afssvni, fyrrv. ráð-
herra, og Kristján. skipstióri,
kvæntur Nönnu Guðmundsdóttur.
Ekki naut hún lengi samvista við
Pétur, því að örlög hans urðu hin
sömu og fyrra manns hennar,
örukknun. Fórst skin hans með rá
cg reiða og a"ri áhöfn á vetrar-
vertíð árið 1919.
Eftir lát eiginmannsins hélt Jó-
hanna heimili með syni sínum
Kristjáni. Vai' ávallt með þeim hið
bezta samband. enda evddi hún
ævikvöidinu hjá honum. konu hans
cg börnum. Naut hún þar í ellinni
góðrar aðhlynningar og virðingar
vina og vandamanna.
Sá, er þetta ritar, kynntist frú
Jóhönnu ekki fyrr en hún var kom
in á 8. tuginn, en hún var þá enn
ern og ungleg Að ásýnd var hún
svipmikil kona og svinhrein. hvit
fvrir hærum. sérkennilega bláeyg
og fagureyg. sfstarfandi, áhuga-
som og aðsópsmikil.
Þess varð fljótlega vart. er rætt
var við frú Jóhönnu, að hún var
trúuð kona, sanntrúuð. Fyrir henni
var' i'f eftir þetta iif ekkert vafa-
mál. f trú sína sótti hún kjark og
þrek á stundum óvissu og von-
hrigða, er urðu svo margar í lífi
hennar.
Tvö hugðarefni átti hún öðrum
fvemur. Þau voru hlóm og tónlist.
Hún var ákaflega hlómelsk. Rækt-
aði hún kringum hús sitt failegan
garð, sem hún hirti af mikilli kost-
gæfni og smekkvísi. meðan sjón
og heilsa leyfði. Á afmælisdögum
hennar barst henni tíðum fjöldi
blómasendinga frá vinum, sem
vissu, hvað henni var kærast. Hún
átti jafnframt matjurtagarð í Foss-
vogi og vann þar eins og bónda-
kona á sumrum. Mun það hafa átt
þátt í að varðveita heilsu hennar
cg ungiegt útlit langt fram á ald-
ur. Eitt sinn ók ég henni heim frá
þessum garði. Á leiðinni sá hún
drengi á götu traðka sundur
blómaknippi. Var sem hún fyndi
til sársauka, er hún mælti: „Ó,
þetta er eins og að rista í lifandi
hold“.
Frú Jóhanna hafði næmt eyra
fyrir hljómlist, og hún unni henni,
enda sat hún oft langdvölum og
hlustaði á fögur verk. Hún hafði
og afar góðan skilning á tónlist og
skarpa dómgreind. Þóttj mér feng
ur að ho.vra hváð hún1' súgði um
músik-viðburði hér í borg og um
einstaka söngmenn og hljóðfæra-
leikara, enda betur því að treysta
en mörgu, rem um þá hluti var
skrifað í blöðin.
Það var þess vegna engin til-
viljun, að einn sona hennar, Mark-
ús Kristjánsson, hafði hljómlist-
aigáfu, enda var faðir hans og
músíkelskur maður. Markús dó
langt fyrir aldur fram, eða tæp-
lega þrítugur, en hafði þá þegar
með tónsmíðum sínum skipað sér
í fremstu röð íslenzkra tónskálda.
Má telja hann þeirra frumlegast-
an og snjallastan.
Enda þótt frú Jóhanna bæri á
ytra borði svip dugnaðar. orku og
umsvifa, var hún í hjarta sínu
mild og örlát. Á heimili hennar
var gestrisni í hásæti, og þar var
ckki gerður mannamunur. Eitt af
eðliseinkennum Jóhönnu var ein-
mitt lagni í umgengni við annað
fólk. Sérvitringar. erfiðir menn og
jafnvel öb'aðir urðu að Ijúfum
lömbum, þegar hún var annars
vegar.
Líknarstörf voru meðal þeirra
mála, sem Jóhanna lét til sín
taka. Hún 'ar ein af stofnendum
Hvítabandsins Lagði hún því mik
ið lið og var síðan kjörin heiðurs-
félagi.
Þegar líða tók á hina löngu ævi
frú Jóhönnu. hrakaði sjón og
h.eyrn, og liðamót urðu sár, en
höfði sínu hélt hún skýru til
hinztu stundar. Hún fylgdist vel
með öllu, sem gerðist í heimi lista.
atvinnuhátta og stjórnmála. Afla-
brögð ,líf og kjör sjómanna, voru
henni að vonum hugleikin.
Ef litið ei yfir feril þessarrar
konu, er ljóst að henni var um
dagana mikið gefið, en hún var
jafnframt miklu svipt. Bæði föð-
ur hennar og afa. svo og fyrri og
seinni eiginmann. tók hin vota
gröf. Systkini hennar dóu í
bernsku. Son hennar Markús, hinn
mikla hæfileikamann. hremmdi á
unga aldri hvíti dauðinn. Annar
Erle>if yfirlif
Framhald af 7. síðu.
AF HÁLFU hægri manna er
efnahagsaðstoðin gagnrýnd frá
öðru sjónarsviði. Þeir vilja ekki
láta veita hlutlausum þjóðum,
eins og Indlandi og Indónesíu,
neina aðstoð, heldur binda
hana alveg við svonefndar vina
þjóðir. Stjórnin bendir hins
vegar á, að þetta sé mjög hættu
legt vegna samkeppninnar við
Rússa og Kínverja. Þá vilja
þessir menn að sjálfsögðu, að
kommúnistaríkjunum sé ekki
veitt nein aðstoð, en Júgóslavía
hefur fengið verulega aðstoð og
Pólland nokkra. Stjórnin telur
þetta hins vegar hyggilegt, því
að það geti gert viðkomandi
lönd óháðari Rússum, eins og
hafi líka sannazt í sambandi við
Júgóslavíu.
Þá eru sumir menn andstæðir
því, að Bandaríkin selji komm-
únistarfkjunum korn í stórum
st.íl, eins og nú er verið að
semja um.
Loks koma svo þeir, sem
halda bví fram, að samstarfs-
þjóðir Bandaríkjanna í Atlants-
hafsbandalaginu leggi ekki af
mörkum í samræmi við getu
sína og láti hlut Bandaríkjanna
vera of stóran í hinum sameig-
inlegu vörnum. Þessir menn
fengu sambvkkta n’i í vikunni
breytingartillögu við efnahags-
aðstoðarfrumvarnið bess efnis,
að stiórnin mætti ekki veita
neinni þjóð beinan stvrk, ef
hún væri sæmilega stödd efna-
lega og legði ekki fram eðli-
legt framlag til eigin varna.
Þessu skilyrði er ekki sízt stefnt
gegn vissum rfkjum Nato.
EINS OG sést á þessu á
stiórn Kennedys nú mjög í vök
að verjast í þinginu í sambandi
við utanríkismálin. Hinn þekkti
stjómmálamaður,. £eorge Kenn
an. sem ínýlega sagtji af,- s£r
sendiherraembættinu f Júgó-
slavíu. lét nvlega svo ummælt
í viðtali við .,Look“, að það
væri næst.a ógerningur fyrir
ríkisstjórnina að fylgia nokk-
urri markvissri utanríkisstefnu.
Þingið væri klofið, þjóðin væri
klofin. hver höndin upp á móti
annarri. Þetta virðist ekki að
öllu leyti ofmælt. Að vissu leyti
stafar þetta af því, að stefnan,
sem þeir Truman og Eisenhow-
er fylgdu. á ekki að öllu leyti
við lengur. þvi að aðstæðurnar
og viðhorfin hafa brevtzt. Menn
eru hins vegar ekki á eit.t sátt-
ir um, hvað taka skuli við.
Þetta skapar los og ringulreið
og það getur skapað möguleika
fyrir annarleg sjónarmið í svip
inn. Þess vegna skvldi ekki
vanmeta þá möguleika, sem
einangrunarsinni og einstefnu
maður eins og Goldwater getur
haft á sviði amerískra stjórn-
mála næstu mánuðina. Þ.Þ.
Nauðungaruppboö
sem auglýst var í 18., 25. og 28. tb1. Lögbirtingablaðs
1963 á m.s. Skagfirðingi, SK. 1, þinglýstri eign Skag-
firðings h.f., fer fram að kröfu Gunnars Jónssonar hrl.
o. fl. við skipið siálft í SauðárkrÓKshöfn mánudaginn
18. kl. 10 árdegis.
Bæjarfógetinn á Sauðárkróki
SEBORG-WELLER (Manchester) LTD
18. St. Chaods Road, Manchester 20.
STEYPUSTEINAVÉLAR
TILVALDAR tll
bygginga verkfærahúsa,
fjósö. og annara útihúsa,
innan i, eSa án stál
grinda, sem vér jafn-
framt höfum á boðstólum.
Þessi vél kostar
7,200 kr til afgreiðslu
í Reykjavík.
GERÐ nr. 6.
STEINASTÆRÐ:
18" x 9' x 9" (tommur)
FLISAR:
18" x 9" x 3—4" (tommur).
Aðrar upplýsingar gefur fulltrúi fyrirtækisins,
Laugateig 9, Reykjavík.
sonur, Bjarni, hvarf að heiman til
Vesturálfu, og hitti hún hann ekki
seinasta aldarfjórðunginn.
Undir lokin sá Jóhanna aðeins
mun ljóss og skugga, og eyru henn
ai greindu vart tal. Þegar hún lá
á sjúkrahúsinu fáum dögum íyrir
andlátið, gat hin dugmikla kona
naumast reist höfuð frá kodda, og
ei hún reyndi að svara ástvini,
sem hafði ávarpað hana, uppgötv-
aði hún, að hún mátti ekki lengur
mæla. Þá brosti hún.
Bros hennar var táknrænt fyrir
hinn dæmalausa kjark og bjart-
svni, sem einkenndi líf hennar
allt.
Magni Guðmundsson
Skák
Hvíta peðið á e5 hlýtur brátt að
falla).
26. Df2, h6.-27. Dc2, Bxe5.
28. Bxe5, Rgxe5, .29. Hcl, Rc5.
30. b3, Rcd3. 31. Hfl, b5.
(Hvítur gafst upn, enda er frekara
viðnám vonlaust).
Með sigri sínum í þessari skák
komst Darga fram úr Penrose og
jafnframt Gligoric, son fylgt
hafði þétt í kjölfarið. í 11. umf.
tapaði Penrose svo fyrir Sviss-
lendingnum Kupper og í 13. umf.
fyrir Ungverjanum Lengyel og
var þá Ijóst, að hann átti ekki
lengur möguleika til að ná í eitt
af þremur efstu sætunum. Röðin
var þá þessi:
Gligoric 10 vinninga, Lengyel
og Darga 9% v., Dr. Filip 9, Kupp-
er 8V4, Psnrose og Pomar 8. Þessi
röð hélzt svo nokkurn veginn ó-
breytt til loka og urðu lyktir móts
ins þær, að Gligoric, Lengyel og
Darga unnu sér réttindi til þátt-
töku í næsta millisvæðamóti.
Fyrir þá. sem unna stuttum og
snjöllum skákum, verður hér að
lokum birt ein slík.
Hvítt: KUPPER.
Svart: POMAR
Sikileyjaivörn.
1. e4, c5. 2. Rf3, d6. 3. d4, Rf6. 4.
Rc3, cxd4. 5. Rxd4, g6. 6. Be3,
Bg7. 7. f3. Rc6. 8. Dd2, o-o. 9.
Bc4, Ra5. 10. Bb3, b6. 11. Bh6,
Ba6. 12. o-o-o, Rxb3f. 13. Rxb3,
Bc4. 14. h4, Bxb3. 15. axb3, IIe8.
16. Bxg7, Kxg7. 17. h5, Rg8. 18.
hxg6, hxg6. 19 Df4, e5. 20. Hh7f
Kxh7. 21. Dxf7f Kh6. 22. Hhlf,
Kg5. 23. Db7, Kf6. 24. Rd5f, Ke6.
25. Rc7f, Kf6. 26. Dh8f. (Svartur
gafst upp, þvi að hann er óverj-
andi mát í tveimur leikjum).

Síldin
Skarðsvík, Sandi
Skipaskagi, Akranesi
Skírnir, Akranesi
Sólfari, Akranesi
2336
1272
3472
3826
Trúlofunarhringar
Fllól afgreiSsla
GUÐM ÞORSTEINSSON
gullsmiSur
Bankastræti 12
Stáleldhús-
húsgögn
Borð kr. 950,—
Bakstólar kr. 450,—
Kollar kr. 145,—
StrauborS kr. 295,—
FORNVERZLUNIN
GRETTISGÖTU 31
Sólrún, Bolur.garvík
Stapafell, Ólafsvík
Steinunn. Ólafsvík
Steinunn gamía, Sandgerði
Sæfari, Tálknafirði
Sæunn, Sandgerði
Valafell, Ólafsvík
Vigri, Hafnarfirði
Víðir, Eskifirði
Víðir II. Garði
Þorbjörn, Grindavík
Þorgeir, Sandgerði
Þórkatla, Grindavík
TÍMINN, laugardaginn 16. nóvember 1963
1362
3759
2013
1956
2248
1411
1804
1473
1741
1876
2234
1015
2023
13
> ,»
/ í j