Tíminn - 24.01.1964, Blaðsíða 7

(
Cltgefendl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjórl: Tómas Arnason. — Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjómar: Tómas Karlsson. Frétta-
stjóri: Jónas Kristjánsson. Auglýsingastj.: Sigurjón Davíðsson
Ritstjómarskriístofur i Eddu húsinu, símar 18300—18305. Skril
stofur Bankastr. 7. Afgr.simi .12323 Augl., sími 19523 Aðrar
skrifstofur, sími 18300. Áskriftargjald kr. 80,00 á mán. innan.
lands. í lausasölu kr. 4.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f —
Bændur og ,viðreisnin‘
Það hefur að vonum vakið athygli, að skýrsla Hag-
stofunnar um skattaframtölin leiðir í ljós, að bændur
hafa verið tekjulægsta stétt landsins á „viðreisnarárinu“
1962.
Glögga skýringu á þessu, er að finna í viðtali við
Hermóð Guðmundsson bónda í Árnesi, er nýlega birtist
hér í blaðinu. Hann segir þar frá því, að stofnkostnað-
ur vísitölubúsins hafi aukizt úr 640 þús. kr. árið 1958
f 1100 þús- kr. árið 1962 eða um 70%. Rekstrarkostn-
aður vísitölubúsins hafi einnig aukizt um 70% á þessu
tímabili. Hins vegar hafi verð landbúnaðarafurða ekki
hækkað nema um 34% á árunum 1958—'62. Hækkun
rekstrarkostnaðar og stofnkostnaðar hafi þannig bein-
línis skert laun bænda milli 50—60% á þessu tímabili.
Þetta hafi nokkuð fengizt bætt með hækkun afurða-
verðsins á síðastliðnu ári, en þó þyrfti afurðaverðið
, að hækka um 20%, ef vísitölubúið ætti að gefa bænd-
um hliðsfæða afkomumöguleika nú og 1958, miðað
við stofn- og reksturskostnað nú á vísitölubúinu.
Þessir útreikningar Hermóðs Guðmundssonar gefa það
glöggt til kynna, hve grálega ,,viðreisnin“ hefur leikið
bændur og hve afkomumöguleikar þeirra hafa þrengzt í
tíð núverandi stjórnar. Ef slíku heldur áfram, getur þessu
fylgt eyðing heilla byggðalaga. Hér þarf að hefja öflugt
viðnám strax, eins og stefnt er að með þeim frumvörp-
um um landbúnaðarmál, sem Framsóknarmenn hafa lagt
fyrir Alþingi.
Sjómenn mótmæla
Samtök sjómanna hafa þegar mótmælt öfluglega þeim
úrskurði kjaradóms, sem hefur ákveðið fiskverðið, að það
skuli haldast óbreytt til sjómanna og útvegsmanna.
Þessi mótmæli koma ekki á óvart- Stóraukin dýrtíð
á síðastliðnu ári hefur þrengt kjör sjómanna og útvegs-
manna eins og annarra. Þessa skerðingu fá þeir ekki neitt
bætta, ef fiskverðið helzt óbreytt. ,
Oft er talað um hátt kaup sjómanna. Sannleikurinn
er sá, að það gildir aðeins um takmarkaðan hóp þeirra
Kiör sjómanna eru mjög misjöfn. Yfirleitt voru þau
lakari 1963 en 1962.
Það sýnir bezt öfugstreymi það, sem hlotizt hefur af
„viðreisnarstefnu" ríkisstjórnarinnar, að kjör sjómanna
og útvegsmanna skuli fara versnandi á sama tíma og út-
flutningsverð á sjávarafurðum hefur farið hækkandi.
Ihaldið og kjaramálm
Sjálfstæðisflokkurinn heldur því fram, að hann sé
flokkur allra stétta. Hann sé t- d. ekki síður flokkur
launþega en atvinnurekenda.
Skrif blaða flokksins vitna hins vegar annað. Það hef
ur aðeins komið einu sinni fyrir, að blöð Sjálfstæðis-
flokksins hafi staðið með launþegum í kaupdeilu. Það
var í kaupdeilunum 1958, sem Bjarni Benediktsson or
Einar Olgeirsson efndu til. í öll skipti önnur hafa blöð
Sjálfstæðisflokksins staðið með atvinnurekendum.
Myndi þessi vera afstaða blaða Sjálfstæðisflokksins, r
!lokkurinn væri í raun og sannleika „flokkur allra stétta?1
Lfkan af ráðhúslnu ásamf skipulagsuppdrætti af næsta nágrennl.
Hjálmtýr Pétursson: Qrðið er frjálst
Ráöhús - Þinghöll - Stjórnarsetur
Þegar stórar ákvarðanir eru tekn
ar um staðsetningu og byggingu
stórhýsa, sem standa eiga um aldir
og eru sameign þjóðarinnar, er
ekki nema sjálfsagt, að um það sé
rætt opinberlega svo misjöfn sjón-
armið komi fram. Því það er eins
og þar stendur: „Það skal vel
vanda, sem lengi á að standa'1. Það
er almennt viðurkennt og ekki síð-
ur af þeim, sem hafa ráðið þess-
ari borg, að mest allt skipulag
hennar er hreinasta hörmung,
margir fegurstu staðir hennar eru
gjöreyðilagðir, vil ég minna þar á
nokkra staði: Örfirisey var eitt til-
valdasta svæði fyrir skemmtigarð,
sjóminjasafn. Það var siður bæjar-
búa áður fyrr að sumrinu, að fara
þangað í kvöld- og morgungöngu,
og á sunnud. var þar krökkt af
fólki. Á þessum fagra stað er nú
verksmiðjuhrúgald og olíugeymar.
Hin fagra strandlengja frá Ingólfs
stræti inn fyrir Laugarnes er gjör-
eyðilögð. Þar ægir öllu saman, slát
urhús, járnsmiðjur, vöruskemmur
og frystihús. Það er dapurlegt fyr-
ir Esjuna okkar að horfa upp á
l'ramferði Reykvíkinga. í Rauðar-
árholtinu dansar allt hvað innan
um annað, íbúðir, verksmiðjur,
danshús og kirkjur. Við Elliðár-
vog er öllu hrært saman, og á hin-
um fagra Ártúnshöfða speglar
Sorpeyðingarstöðin sig í sundum
og vogum.
„Til þess eru vítin að varast
þau“. Við höfum blátt áfram ekki
efni á að eyðileggja meira í þess-
ari borg. Stórar framkvæmdir sem
eru mjög umdeildar á ekki að
reka áfram með meirihlutavaldi.
Ráðhúsmálið hefur ekkert verið
á dagskrá, svo heitið geti, síðan
1955, þegar það skeði, að allir þeir
15, sem voru þá bæjarfulltrúar
lentu í Tjörninni á einni nóttu. —
Strax þá myndaðist svo sterk and
staða gegn því að byggja Ráðhús
niðri í Tjörninni, að málið varð
nokkurs konar feimnismál bæjar-
stjórnarmeirihlutans. Þóttust þá
ilestir þess fpllvissir, að hugmynd
in fengi hægt andlát og Tjörninni
væri bjargað. Flestar þjóðir
myndu fagna því að eiga fagra
tjörn með fuglalífi í hjarta höfuð-
I borgarinnar, og víða erlendis eru
| búnar til slíkar tjarnir með ærn-
J um kostnaði. Því hefði vart verið
I trúað fyrir nokkrum áratugum, að
| arið 1964 samþykkti borgarstjórn
] Reykjavíkur nær einrcma að láta
byggja 8 hæða stórhýsi niðri í
J Tjörninni og það tvöfal-t stærra
3 en var áætlað 1955. Það þarf mikla
j hugkvæmni til að láta sér detta
slíka ósvífni í hug. Auk staðarvals
verður vitanlega að líta á fjárhags
hliðina og hvað verkið er aðkall-
andi. Þó við íslendingar, um þess-
ar mundir þykjumst geta allt og
, róum fjármunum fyrirhyggjulaust
virðast þó verkefnin æði mörg
sem blasa við ef litið er á þjóðar
heildina. Við höfum daglega fyrir
augum tvö risastór sjúkrahús hálf
smíðuð vegna fjárskorts og eng-
inn veit hvar á að afla fjár til
reksturs þeirra. Hjúkrunarkvenna-
skóli er hálfsmíðaður vegna fjár-
skorts. Ekki bólar á nýju raforku-
veri, þó rafmagnsskortur sé á
næsta leiti. T. d. getur Áburðar-
verksmiðjan ekki starfað að fullu
vegna rafmagnsskorts. Hvar eru
milljónahundruðin í hin fyrirhug-
uðu hafnarmannvirki? Öll úthverfi
bæjarins hafa moldargötur með
íorarvilpum. Eiga íbúarnir að vaða
aurinn á næstunni fvrir þá von að
eignast Ráðhús á Tjarnarbotnin-
um, og síðast cn ekki sízt borgar-
arnir í þessari borg, þeir sem ekki
geta byggt og enga íbúð geta feng-
ið leigða. Ráðhúshugsjónin verður
þessu fólki lítið skjól.
Samkvæmt íannsókn, sem gerð
hefur verið á botni Tjarnarinnar
með borunum, eru 15 metrar nið-
ur á fast frá botni hennar, það
gætu þannig auðveldlega staðið
lms á ' stærð við Landsbankann
eða Arnarhvol undirRáðhúsinu eða
8 borgarstjórar gætu staðið þar
hver á kollinum á öðrum þó þeir
væru allir jafn glæsilegir á vöxt
og Geir Hallgrímsson borgarstjóri.
Herra borgarfulltrúar. E. t. v.
mynduð þið nú hleypa inn hús-
næðislausu fólki í glerhöllina á
Tjarnarbotninum?
Það væri ólíkt rnyndarlegra verk
efni fyrir borgarstjórnina á næstu
fimm árum að losa bæinn við
braggahverfin og heilsuspillandi
íbúðir kjallara og skúra áður en
hornsteinn er lagður að ráðhúsi.
Um ráðhúsmálið er það að
segja, að bygging stórhýsis er ekk
ert aðkallandi mál. Það er ósk
sumra að fá fína veizlusali til að
halda erlendum gestum veizlur, en
nægjanlegt húsrými virðist til þess
á Hótel Sögu og Borg. Fyrir borg
arfulltrúana 15 er meira en nóg
húsrými í harðviðar loftsal hinum
rnikla, sem Gunnar Thoroddsen lét
gera í verksmiðjuhúsi við Skúla-
götu.
Ráðhús framtíðarinnar? Á það
aðeins að vera fyrir yfirstjórn borg
crinnar með tilheyrandi aðstöðu
eða á það um leið að vera al-
mennt skrifstofuhús fyrir flestar
greinar starfseminnar? Fyrri kost
urinn virðist vera sjálfsagður, hin
ar almennu skrifstofur eiga að
vera sérstök bygging sem liggur
vel við samgöngum og hefur náeg
bílastæði.
Ráðhús þarf ekki að vera stórt
en fögur bygging á fögruni stað.
Þennan stað höfum við milli Lauf-
ásvegar og Tjarnarinnar, þar sem
stendur gamla Herðubreið,
Kvennaskólinn og hús Thor Jen-
sens. Þetta eru allt gömul hús sew«
engin eftirsjón er í. Þessi stað-
ur er á móti sól og suðvestri. Bíla-
stæði þarf ekki mörg, ef hinar al-
mennu skrifstofur eru annars stað-
ar. Ef hugsað er stærra í þess-
um málum um Stór-Reykjavík, allt
svæðið til Hafnarfjarðar og upp
að Grafarvogi, myndi ráðhús
sóma sér vel á Golfskálahæðinni.
Þar er mikið landrými, sem borg-
in á, og þaðan er útsýni fagurt og
þetta er nokkurn veginnmiðsvæðis.
Þetta svæði mun hafa verið hugs-
að sem bæjarkjarni og Fossvogs-
dalurinn sem skemmti.garður borg-
arbúa. Þarna þarf ekkert land að
kaupa og engin hús að rífa nið-
ui.
STJÓRNARRÁÐ.
Á stjórnarárum þeirra Tryggva
Þórhallssonar og-Jónasar Jónsson-
ar keypti ríkið miklar lóðir milli
Bankastrætis, Lækjargötu og Amt-
mansstígs. Staður þessi virðist
-"era hinn ákjósanlegasti og ætti
þar að rísa veglegt stjórnarsetur
fyrr en síðar, því húsakynni ríkis-
stjórnarinnar eru fjarri því að
vera viðunandi. Stjórnarráðsbygg
ing er langtum meir aðkallandi en
ráðhúsbygging.
/
ALÞINGISHÚS.
Hvar á hin nýja Þinghöll að
vera? Það viðurkenna allir að
þinghúsið gamla hefur senn lokið
sínu hlutverki, en þess gæti beðið
nýtt hlutverk, t.d. að vera dómhús
I-Iæstaréttar, til þess er það mjög
vel fallið. Það er mjög ákjósanlegt
að þinghús og stjórnarsetur séu
ekki langt hvort frá öðru. Bezti
staðurinn fyrir Alþingishús er þar
sem Menntaskólinn stendur o.g þær
lóðir sem honum tilheyra- Á þess
um stað var þjóðfundurinn hald-
inn og þar starfaði Alþingi um
hríð- Menntaskólahúsið er gamalt
og hefur gegnt með sóma sínu
hlutverki en að það geti staðið um
aldur og ævi er vonlaust. Sú hug-
mynd, sem nú er uppi hjá ráða-
mönnum menntainála, að byggja
þar smekklausar viðbyggingar í
allhr áttir er fráleit og öllum til
skammar sem að því standa. —-
Aíenntaskólinn getur vel unað því
hlutskipti að Þinghöll þjóðarinn-
ar rísi á hans helga stað. Nýr
Menntaskóli væri mjög vel stað-
settur á Melavellinum í nánd við
Háskólann, þar sem landrými gott
og miklir möguleikar til margra
hluta.
Það er krafa þúsunda Reykvík-
inga að Tjarnarævintýri borgar-
fulltrúanna verði stöðvað áður en
slys hlýzt af. Tjörninni vferður að
þyrma. Það er engin skynsamleg
rök fyrir því að kasta í þetta ævin-
týri 4-500 milljónum. rífa fjölda
Framhald á 13. slSu.
CÍMINN, föstudaginn 24. janúar 1964 —
/