Tíminn - 24.07.1964, Blaðsíða 9

er varhugaverð barnapí
an í Þýzkalandi sent út aðvör-
un á flugmiðum. Þar er bent á
„hina stöðugt vaxandi hættu,
sem börnum okkar stafar af
sjónvarpsskerminum“. Þar seg
ir, að skermurinn ali börn okk
ar upp sem gagnrýnislausa við
gleypendur og skaði þau líkam-
lega og sálarlega.
Þessi harði dóimur stafar ekki
af vanþekkingu kirkjunnar
manna. Bak við hann liggur
löng röð af vísindalegum rann-
sóknum, sem unnið hefur ver-
ið að í þýzkum og erlendum há
skólum undanfarin ár. Niður-
stöður lækna, sálfræðinga og
uppeldisfræðinga voru allar
jafn ógnvekjandi sem þær
voru sammál^.
Þannig segir m. a. barnalækn-
irinn dr. Norbert Baumer, að
meðal áhrifa sjónvarpsins á
börn séu truflanir í hegðun
og svenftruflanir, sem lýsa sér
í óttatilfelluim og krampaköst-
um, og stafi þetta af áhrifum
titrandi myndanna á skermin-
um. Hann skorar á foreldra að
láta börn sín ekki verða sjón
varpinu að bráð fyrr en þau
séu orðin nógu þroskuð. Próf-
essor Heinrichs styður Baum-
er og segir sjónvarpið vera eins
konar raf-ömmu, sem börnin
flykkist í kringum, af því að
foreldrarnir hafi engan tíma
afgangs handa þeim lengur.
Það er staðreynd, að sjón-
varpið er þægilegt tæki til að
friða jafnvei hinn versta óþekkt
aranga. Það nægir að þrífa til
sjónvarpshnappsins til að færa
friðsæld yfir heimilið. Áhrif
þessa nýja ömmustands kemur
fram í því, að greind barn-
anna minnkar. Þetta hefur ver
ið prófað lengi í skólum í Þýzka
horfa á allt kvöldsjónvarpið
allt til loka.
Hvað er satt í því, að sjón-
varpið sé menntalind?
Finnski vísindamaðurinn Rék
ola, segir, að sjónvarpið flytji
meiri vitneskju um fjarlægar
þjóðir og lönd, um náttúru og
sögu, en þessi vitneskja sé yf
irborðskennd. svo framarlega
sem ekki fylgja á eftir bækur
og umræður um sömu mál. En
þar sem sjónvarpsnotkunin er
einmitt á kostnað bókalesturs,
eru heildaráhrifin þau, að
þekking sjónvarpsbarnsins á
löndum og þjóðum. náttúru og
sögu er minni en þekking sjón
landi. Það var gréinilegúr múh '' varpslasa barnsins á sömu
ur a hugsanagangi sjonvarps- hlutum
barna og sjónvárpsláusrá barna,
og einnig munur á sálrænu ör-
yggi. Taugaflækjan kemur í
humátt á eftir sjónvarpinu.
Samkvæmt skoðanakönnun
þýýzka kennararitsins horfa
93% þýzkra skólabarna á sjón-
varp, og helmingur þeirra gerir
það á hverjum degi. 23% mega
Próf Wenke er enn gagn-
rýnni. Hann lítur á menntun
sem innri mótun einstaklings
ins. Hann segist ekki geta fund
ið samhengi milli fjölmiðlun-
artækisins sjónvarps og mennt
unar, nema þeii sem á horfa,
hafi nóga lífsreynslu og dóm-
greind. En það eru hlutir, sem
börnin hafa ekki enn.
Þannig á
að horfa á
sjónvarpið
Fulltrúar svissneska fjölskyldumálaráðuneytisins hafa
samið eftirfarandi lista fyrir þá foreldra, sem vilja hlífa
börnum sínum við taugaveiklun og andlegu getuleysi af
völdum sjónvarps.
1. Foreldrarnir og aðeins foreldrarnir ákveða, hvaða send-
ingar börnin mega sjá.
★
2. Kvöldsendingar eftir kl. 8 eru aðeins fyrir fullorðna,
alveg eins og níu-sýningar á bíó.
★
3. Barnið má ekki fá að ráðskast með sjónvarpstækið, al-
veg eins og það má ekki éta súkkulaði og brjóstsykur
allan daginn.
★
4. Börn, sem eru yngri en níu ára, mega ekki horfa á
sjónvarpið lengur en hálfa klukkustund, eldri börn ekki
lengur en klukkustund á dag, því þau hafa ekki lengra
andlegt úthald.
★
5. Sjónvarpssendingarnar mega aldrei vera þungamiðjan,
heldur ánngangur að samtali,:því að þá fyrst skilja börn-
in það sem gerðist á sjónvarpsskerminum.
'ér
6. Það verður að skrúfa fyrir sendingar, sem ekki hæfa
börnum, jafnvel þótt börnin láti illa yfir því.
★
7. Ekkert barn, sem ekki er farið að ganga í skóla má
horfa á sjónvarp. Barnið á í þessu tilfelli ekki heima
fyrir framan sjónvarpið heldur í sandkassanum.
KONUNNAR SEM KEYPTI
MEÐ SJÓNVARPSTÆKINU
sögur, sameiginlega leiki, garð
né hopp og hí undir beru lofti.
En hvað átti ég að gera? Eg
hafði svo mikið að gera, og
svo þarf ung kona líka tíma fyr
ir sjálfa sig, ef hún ætlar að
halda sér við, andlega og hvað
útlit snertir. Það var erfitt að
samræma það tveimur strákum.
sem voru stöðugt í kringum
mig. Eg gat ekki sent þá út á
götu, þar sem umferðin brun-
aði án afláts, og á gangstéttun
um hleypur fólkið í flýti án
þess að gæta að börnum. íbúð
in sjálf gaf lítið svigrúm. Að-
eins eitt örlítið barnaherbergi
og dvergsmátt eldhús. og uppi
á hanabjálka var aðeins rúm
fyrir Frakka, hatta og regnhlíf
ar. Stofan var að vísu nógu
stór til leikja. en þar vildi ég
hafa allt í röð og reglu, ef
einhver skyldi koma í heimsókn
Einfaldasta aðferðin til að fá
börnin til að vera róleg, var
að þrýsta á hnappinn á sjón-
varpstækinu. Þá sátu strákarn-
ir svo kyrrir, a'ö maður hefði
getað heyrt snaumnál falla
Það voru engin rifrildi, ekkert
var á rúi og stúi, engar nöldurs
legar spurningar: ..Mamrna.
hvað eigum við nú að gera“
Eins og ég sagði, vissi ég
að sjónvarpið var ekki rétta
lausnin Einu si.nni. þegar strák
arnir ætluðu ekki að vilja fara
í háttinn nerna hafa séð „mann
inn í sjónvarpinu". datt mér i
hug grein um „Sjónvarpssýki
harna“ sem ée hafði lesið ein
hvers staðar. En ég ýtti þeirri
hugsun frá mér Hvað gat ver-
ið hættulegt við svona fallegar
- iónvarpssendin'íar við barna
haofi'’
Annað sinn. þegar tækið var
: vjðgerð. settist ég hjá Andrési
til að segja strákunum sögur
En hann grét og heimtaði
„manninn í sjónvarpinu" —
hann verður að segja mér eitt
hvað. sagði Andrés. Tómas
sagði ergilegur: — Láttu hann
vera, mamma, við höfum heyrt
þetta áður með Hans og Grétu
Eg varð óttaslegin . Hafði ég
beðið ósigur í samkeppninni við
sjónvarpið? Voru þeir orðnir
vanir svo miklum víxlandi
myndhrifum frá sjónvarps-
skerminum. að hinir einföldu
réttir, gömlu sögurnar og ljóð
in úr myndabókinni. væru orðn
ir gagnslausir?
Svo var annað atriði. sem
olli mér áhyggjum. Oft spurðu
þeir báðir svo einkennilega
Tómas. sem var sex ára, spurði-
..Mamma. þegar mér verður
'•ænt. borgar pabbi þá líka
hálfa milljón fyrir mig?“ Og
þegar nágrannakona andaðist
skyndilega og ég sagði þeim
frá því, spurði Andrés spennt
ur: „Hefur einhver skotið
hana?“
Eg er hrædd við þessar hugs
anir í ruglukollunum mínum.
Eftir nokkra umhugsun upp-
götvaði ég, að það var stutta
glæpamyndin, sem sýnd var.
þegar ég var að búa út kvöld
matinn. Það var ekki ætlazt
til, að strákarnir horfðu á
þessar myndir. en því miður
gleymdist oft að slökkva á tæk
inu. Það er að segja. ég nennti
ekki að verx alltaf að líta á
klukkuna til að fara fram og
slökkva á því. — ég nennti því
ekki. Aðeins til að hafa það
rólegra. hafði ég raunar yfir
leitt haft kveikt á sjónvarpinu
allt síðdegið Þannig gat ég
blaðað í tímaritum án truflun
ar eða talað langtímum sam
an í símann Á kvöldin gat ég
dúkað kvöldborðið í ró og
næði og snyrt mig, áður en
maðurinn minn kom úr vinn-
unni. Auglýsingasjónvarpið
hafði mest áhrif á strákana;
þegar það var, sátu þeir blý-
fastir fyrir framan það og
störðu. Þá átti ég bezt upp-
öldu börn í heimi. En annars?
„Strákarnir eru mjög tauga-
spenntir", sagði vinkona mín
við mig í haust, þegar hún var
í heimsókn hjá mér. Hún hafði
sofið nokkrar nætur i barna-
herberginu og tekið eftir, að
eldri sonurinn, hrökk skyndi-
lega upp úr svefninum, glennti
upp augun, en án þess að vakna.
horði i kringum sig og bullaði.
Og sá yngri skalf oft í svefnin
um Eg sjálf hafði enga hug-
mynd um þetta, því ég sef jú
’ hjónaherberginu.
Fyrir hálfu ári var ég með
Andrés hjá lækni. Strákurinn
Framhale * >3 «l*u
J
T í M I N N, fösfudagur 24. júli 1964.
9