Morgunblaðið - 02.02.1946, Blaðsíða 9

Laugardagur 2. febr. 1946
MORflONBLAÐIE
9
Framtíðarhorfur Bandaríkjanna
JEG TEL mig ekki vita
mikið um atomorku, en þeir,
sem vit hafa á þessum mál-
um, segja mjer, að mörg ár
muni líða, þar til við getum
farið að nota hana til frið-
samlegrar starfsemi. Og ef
að því kemur, mun það taka
áratugi, þar til nauðsynlegar
breytingar hafa verið gerð-
ar á vjelum okkar, og nýjar
uppgötvanir gerðar, til hag-
nýtingar atomorkunnar.
Sá unglingur, sem heldur
hann geti slæpst, þar til at-
omorkan kemur til skjal-
anna, mun að öllum líkind-
um að lokum slæpast á ein-
hverri fátækrastofnuninni,
haldið uppi af sköttum þeim
sem sá unglingur hefir
greitt, sem einmitt núna er
önnum kafinn við að höggva
eldivið og hjálpa til í verk-
smiðjum og viðgerðarverk-
stæðum.
Ekki svo að skilja, að það
sje skoðun mín, að einkaflug
vjelar, sjónvarpstæki og ný
efni af ýmsum tegundum,
sje framtíðardraumur, sem
aldrei geti rætst. Allt mun
þetta koma fram á sjónar-
sviðið og ganga kaupum og
sölum á marköðum verald-
arinnar.
En megnið af tíma okkar
Eftir Wiliiam
Síðari grein
framfara á sviði uppgötv- þessi ár, hlýtur mjer að
ana, verkfræði og vinnu- detta kraftaverk í hug. En
stjórnar. Á eðlilegum tím- þetta var kraftaverk fjöld-
um geíur þessi aukning num ans, og við getum haldið
ið þrem til fjórum af hundr- áfram að endurtaka það, ef
aði. ; við missum ekki sjónar á
En ef við skerum niður grundvallaratriðunum. —
stunaafjöldann hraðar en Bandaríkin eru ekki búin að
við aukum afkastagetuna á vera — þau eru enn þá á
klukkustund, munu tekjur byrjunarskeiði.
þjóðarinnar minka og við
ÖIJ hljóta tjón af. Jeg þekki þjóðina.
Önnur leið, sem hægt veeri MJER
S. Knudsen
hefir veitst sú
að fara, ef stefnt væri að því, ánægja, að fvlgjast með
að gera okkur öll fátækari, þessari miklu þréun og
væri að ameríski verkamað-* rannsaka hana frá öllum
urinn bvrjaði að missa á-, liliðum — neðstu þrepin,
hugann fyrir starfi sínu, efstu þrepin, og þau, sern á
dugnaði og sjerkunnáttu. — milli eru. Jeg vann í skipa-
Jeg hefi veitt því eftirtket, smíðastöð, í viðgerðarstofu
að þessu hefir viljað bregða , járnbrautarvagna og sem
við tvö síðustu árin. j vjelaviðgerðarmaður við j starfið auðvelt, þú ert orð-
Það eru efalaust ástæður hjólaverkstæði og bifreiða-jmn ofjarl þess, þú sigrast
fj^rir þessu. Margir starfandi j verksmiðjur. Fljótt á litið | auðveldlcga á erfiðleikun-
menn iitu svo á, að atvinna ikann þróun framleiðslunnar | urn • • • Þegar þannig er geng
sem leiðinlega nauðsyn,
hegningu, sem maðurinn
verður að láta sjer lynda. —
Takmarkið er að komast af
með eins lítil afköst og mögu
legt er. Atvinnan er óvinur
þinn, og þú átt í stöðugu
stríði við hana . . . Þegar
þannig er á málið litið, næg-
ir fjögra klukkust. vinna á
dag, til að.eyðileggja líf þitt.
Hin leiðin er sú, að beita
þeirri forvitni og þeim gáf-
um við starf sitt, sem guð
hefir gefið þjer. Reyndu að
komast að staðreyndunum
um vinnu þína, gerðu þjer
Ijóst hver tilgangurinn er,
hverjar ástæður og hver ár-
angur. Reyndu að finna upp
aðferðir til að gera starfið
auðveldara og fljótara. —
Gleðstu yfir aukinni hæfni
þinni. Þjer fer að finnast
í Bandaríkjunum að virðast ^ a® verki, verður vinnan
hafa komið að sjálfu sjer. En ! Þa^> sem kun a® vera —
;í raun og veru voru erfið- j eðliiegiir og heilsusamlegur
gátu levft sjer, sökum stríðs jleikarnir bæði miklir og 'Þhrti af lífi þínu, sem eykur
ástandsins, að slæpast við jmargir, og urðu aðeins vfir- anægju annara gleðistunda
þeirra væri aðeins til bráða-
birgða. Eða þeir veittu því
eftirtekt. að hinir kærulausu
næstu árin, mun verða varið vinnu sína og voru þrátt fyr stignir með sameinuðum
til framleiðslu venjulegrar! ir það jafn vel launaðir og átökum verkamanna og
nauðsynjavöru — varið til; dugnaðarmenn stjettarinn- vinnuveitenda.
að endurbæta vörurnar og ar. j Mjer dettur í hug dæmi.
framleiða þær á ódýrari! En hver sem ástæðan kann Fvrir nokkrum árum síðan.
hátt, svo sem
notið þeirra.
Er 30 stunda vinnuvikan
framkvæmanleg?
flestir geti að ve a, þá verðum við að er við vorum að hefja fram-
fara að snúa okkur að verk- leiðslu á nýrri tegund bif-
efnunum. Og við munum reiðar, rákumst við á ýmsa
gera það. Annað á ekki við erfiðleika í sambandi við
Bandaríkjamenn. Það kost- j „stuðara“ bifreiðanna. Það
TIL eru þeir, sem sífelt a^i gevsimikið erfiði að var eins og okkur ætlaði
stagast á afreksverkum ókk- byggja þetta land. Og með aldrei að takast að kippa
ar í hernaðarframleiðslunni erfiði og vinnu mun það þessu í lag. Jeg ók til verk-
og halda því fram í því sam- haldast við lýði og verða smiðjunnar á hverjum
bandi, að leiðin til efnahags voldugra. Allir verkfræðing morgni klukkan sjö, hjálp-
legs sjálfstæðis einstaklings ar> vísindamenn og fram-jaði til við að reyna að levsa
ins sje sú, að stytta vinnu- leiðslufrömuðir veraldarinn vandamálið, og” kom heim
vikuna til muna. — Sumir ar Seta ekka hjálpað okkur.jtil mín umjl á kvöldin. Er
segja að 30 stunda vinnuvik- et eyðilögð er vinnuhæfni svo hafði gengið um hríð,
an muni brátt komast í fram Bandáríkjamanna, þróttur varð jeg grarnur ýfir þessu.
kvæmd, aðrir vilja stytta þeirra og starfsáhugi.
vinnutímann enn meira. I
Jeð hefi heyrt þetta áður Starfsþrek og vinnugleði.
•— jeg heyrði eitthvað líkt ÞEGAR jeg um aldamót-
því í Frakklandi, skömmu in kom til Bandaríkjanna,
áður en stríðið skall á. Og hafði jeg m margra ára
jeg minnist krepputímanna reynslu sem verkamaður og
þegar Hoover forseti bað vjelaviðgerðamaður að baki: ekki sofið í því í heila viku“.
okkur að „deila vinnunni á mjer. Það, sem sjerstaklega i Jeg varð hálf skömmustu-
milli okkar“, og við unnum vakti furðu mína og aðdá- j legur. Þessi náungi lagði
að sjer til að
að lokum 24 klukkustundir un á Bandaríkjamönnum,
var vinnugleði þeirra og
starfsþrek. Þeir voru þrótt
á viku, og allir urðu fátæk-
ari.
Það hefir aldrei komið fyr miklir og reiðubúnir að berj-
ir í veraldarsögunni, að þjóð (ast fyrir rjettindum sínum
yrði ríkari á því að vinna
minna, nema hún sneri sjer
að þrælasölu og því, að
ræna Indiána.
Lífsskilyrði þjóðarheilda
bvggjast á framleiðslu-
hæfni meðalmanns á klukku
og sanngjörnum launum, en,
þegar þau höfðu einu sinni
verið ákveðin, sneru
sjer að vinnu
undraverðum
smm,
áhuga
þess.
Þeir settust í helgan síein.
ÞÚ hefir að líkindum
þekt menn, sem af einhverj-
um ástæðum eignuðust pen-
inga snemma í lífinu og
drógu sig í hlje, lifðu á pen-
ingunum og hættu allri
starfsemi. Um tíma þykir
þeim þetta dásamlegt. Svo
fer þeim að leiðast. Þeir fara
að heimsækja'vini sína, sem
enn stunda vinnu sína. Það
er venjulega þrent, sem þeir
tala um: 1. Hvernig golf-
íþrótt þeirra gengur. 2. Um'
tannskemdir og lifrarhvilla.
3. Hvernig allt sje að fara
í hundana. —
• Gleðin, sem er samfara
heilsusamlegri vinnu, er
horfin, og þeir vita ekki
hvað að beim gengur.
Upp á síðkastið hafa vinnu
deilur harðnað, verkföll haf
ist eða þeim verið hótað. —
Sumir líta svo á, að ástand-
ið sje orðið svo alvarlegt, að
endurreisnin muni tefjast
meira aö sjer til aö ráða um mörg ár. Jeg er langt frá
fram úr erfiðleikunum, en því, að vera þessu fólki sam
jeg. Mjer hvarflaði í hug, að mála. Jeg lít svo á, að þjóð-
í raun og veru gerði jeg lít- in þjáist af nokkurskonar
ið annað en bölva. Það er „eftir-stríðs-veikindum“ —
s%arfsþróttur manna eins og sie ekki enn búin að ná sjer
hans, sem hefir hygt þetta eftir styrjöldina — £>g að við
þeir land og mun byggja það. munum lækna þessi me;n
með !og hefja framleiðslu af fuil
„Ef þessu heldur áfram“,
sagði jeg við verkstjórann,
,,er mjer jafngott að leigja
mjer herbergi hjerna lálægt
verksmðijunni“.
„Þú getur fengið mitt“,
sagði verkstjórinn, „jeg hefi
Hann veit, að laun, fram-
leiðsla og verðlag, er rnjög
nátengt hvað öðru, og ef að
stundakaup og framleiðslu-
geta á klukkustund fylgjast
ekki nokkurn veginn að, er
hætt við, að íramleiðslumátt
urinn þverri og verkamenn
iðngreinarinnar hljóti tjón
af.
Látum hendur standa fram
úr ermum.
EITT veldur mjer nokk-
urum áhyggjum — sumir
þátttakendur vinnudeiln-
anna, hafa verið að hella ol-
íu á elda stjettahatursins. —
Þetta er mjög varhugavert.
Það er eins heimskulegt og
hættulegt og kynþáttahatur
eða kirkjudeilur. Þetta á
ekki við í Bandaríkjunum.
Jeg hefi lifað og unnið með-
al allra stjetta þessa lands,
og engin þeirra hefir einka-
rjett á dygðum. Við getum
deilt á heiðarlegan hátt um
eðlilegasta jafnvægi launa,
verðlags og ágóða. En við
getum aldrei komist nær tak
markihu með því, að hata
hvort annað, eða komist að
neinum niðurstöðum, með
því, að kalla hvort annað ó-
þvegnum nöfnum.
Við erum öll Bandaríkja-
menn. — „Látum nú hendur
standa fram úr ermum!“
og Staríið eykur lífsgleð'na. ium krafti innan eins árs.
starfsþrótti. Þeir gortuðu af j JEG læst ekki vera neinn Amerí- ka þjóðm 1ekur alt
verksmiðjunni sinni, fram- j heimsspekingur, en jeg heíi af rjettar ákvarðanir, þegar
Kvenfjelag
skagfirskra
stund, margfaldað með leiðslumagni hennar og sölu Itöluvert vit á vinnu og mikið liggur við. Og amer-
stundatölunni sem unnið er.
Aukin afköst — styttri
vinnutími.
OKKUR hefir reynst
mögulegt að stytta vinnu-
tímann í Bandaríkjunum,
með því að auka stöðugt af-
köst vinnustundarinnar. Við
höfum aukið afköstin með
dugnaði og starfsleikni am-
eríska verkamannsins, auk
og voru altaf að velta því
fyrir sjer, hvernig mætti
„auka og endurbæta fram-
leiðsiuna“. Og þetta gaf
þeim marga ánægjustund.
Á 45 árum hefi jeg sjeð
þessa menrí gera Bandaríkin
að voldugasta ríki veraldar-
innar, þar sem almenningur
á við betri lífsskilyrði að
búa en nokkur önnur þjóð.
Þegar jeg lít til baka yfir
vinnuaðferðum, og kannast íski verkamaðurinn er ein
við skyldleika starfsins og hver hagsýnasti verkamað-
lífsgleðinnar. — Ilamingju- ur veraldarinnar. Hann er
sömustu menn, sem jeg hefi þreyttur og eirðarlaus þessa
þekt, hafa verið þeir, sem | stundina, eins og aðrir
kunnu að taka rjettum Lök- iBandaríkjamenn. — Hann
um á vinnu sinni. Og það; krefst og hefir rjett á bestu
var sama hvaða starísemi I laununum, sem mögulegt er
þeir höfðu með- höndum. | að veita honum, en það kem
Það má líta á vinnuna á ur að því, að hann mótmæli,
tvennan hátt:
Það er hægt að líta á hana
ef leiðtogar hans kunna sjer
ekki hóf í kröfum sínum.
Sauðárkróki, 29. jan. 1946.
LAUGARDAGINN 26. þ. m.
hjelt Hið skagfirska kvenn-
fjelag á Sauðárkróki hátíðiegt
50 ára afmæli með fjölmennu
samsæti.
Forstöðukona fjelagsins frú
Jórunn Hannesdóttir rakti
sögu fjelagsins.
Margir gestanna hjeldu ræð-
ur og minntust fjelagsins með
þakklæti fyrir unnin störf,
aðallega að líknar og mann-
úðarmálum.
Fjelaginu barst gott og snjalt
kvæði frá frú M<yríu Rögn-
valdsdóttur.
Til skemtunar var auk þessa
söngur, gamanleikur og loks
stiginn dans.
Var hcf þetta skemtilegt og
fjelaginu til sóma.
Til minningar um afmæiið
gaf fjelagið Sauðárkrókskirkju
kr. 2000 til skreytingar kirkj-
unnar að innan, og Björgunar-
skútusjóð Norðurlands kr.
1000.
Aðalstofnandi fjelagsins og
fyrsta forstöðukona var sýslu-
mannsfrú Margi’jet Guðmunds-
dóttir. Frú Líney Sigurjóns-
dóttir prófastsekkja í Reykja-
vík og frú Ingibjörg Jónas-
dóttir prestsekkja Reykjavík
munu vera einu núlifandi
stofnendur fjelagsins og var
þeirra minst og send þakkar
og heilla kveðja.
Fjöldi Heillaskeyta barst í
tilefni afmælisins.