Morgunblaðið - 02.02.1946, Blaðsíða 11

Laugardagur 2. febr. 1946
MORGDNBLAÐIÐ
11
Minningarorð um
KRISTJÁN KARL MAGNÚSSON
ÞANN 16. júlí síðastliðinn var 1
til grafar borinn í Stöðvarfirði
Kristján Karl Magnússon, fyrr-
um útvegsbóndi að Borgar-
garði.
Kristján var fæddur 16. júní
1876 að Éinarsstöðum í Stöðv-
arfirði. Var hann einn af 10
börnum hjónanna Maríu Jens-
dóttur og Magnúsar Bjarnason-
ar, er bjuggu á hluta úr Einars-
stöðum, en þar var tvíbýli.
Mágnús misti snemma heils-
una, og varð Kristján að standa
straum af búinu með móður
sinni frá því að hann var 12
ára að aldri. Ræður af líkum,
að slíkt er ekki heiglum hent.
Aðalbjargræði Einarsstaða-
heimilis var fengið úr sjónum,
og hlaut Kristján að þreyta
fangbrögð við Ægi konung alt
frá barnsaldri. Reri hann á ára
báti með Þórði bróður sínum,
sem var einu ári eldri og hafði
verið tekinn til fósturs af bónd
anum á hinu búinu. Mjer hefir
oft dottið í hug, í sambandi við
sjósókn drengjanna tveggja frá
Einarsstöðum, vísan hans Jóns
forna: w
„Ævinnar um sóknarsvið
sjerhvers bíður glíma,
því er gott að venjast við
vosbúðina í tíma“.
armanns, er þreyttur og las- j minningin um þá lifir ósjálfrátt
burða eítir langan og strangan : og verour mikilvæg eign. A hin
vinnudag hlífði sjer hvergi við . um þungu stundum ævinnar
að græða sár móður jarðar. í fer rödd þeirra gegnum hugann
Árið 1933 misti Þóra, kona ! og lýsir og yljar, jafnframt því
Kristjáns, heilsuna og heffr sem maður finnur til Ijúfsárs
Kristján K. Magnúsgon
hríð. En nálægt árslokum 1904
sigldi hann til Englands og gerð
ist sjómaður á enskum línu-
fiskara. Dvaldist hann með
enskum nálægt tveim árum og
lengst af á sama skipi. Náði
lengstum síðan orðið að vera í
Reykjavík undir læknishendi.
Haustið 1940 fluttist Kristján
suður til Reykjavíkur og setti
saman heimili með konu sinni
og dóttur, Gróu að nafni, sem
sýnt hefir foreldrum sínum fá-
dæma ræktarsemi í þessu þung
bæra sjúkdómsstríði. Rjeðst
Kristján nú í setuliðsvinnu og
vann þar jafnan síðan sem ung
ur væri, uns hann veiktist
skyndilega aðfaranótt 16. júní
síðastl. Var hann fluttur á
Landakotsspítalann, og andað-
ist hann þar að morgni 17. júní,
daginn eftir að hann varð 69
ára.
Þau Þóra og Kristján eign-
uðust'6 börn, sem öll eru á lííi:
María, Sigrún, Magnús, Gróa,
Tryggvi og Svava. Hafa 5
hann allmikilli færni í ensku
máli á þessum árum. Snemma j þeirra gifst og eignast 7 börn.
árs 1907 frjetti Kristján, að
móðir hans lægi mikið veik.
Brá hann við svo skjótt, er
hann mátti og hjelt heim. En
er heim kom, var móðir hans
látin. Hann dvaldi nú til hausts
heima í Stöðvarfirði. Hjelt
Jeg hygg þess fá dæmi munu hann þá til Reykjavíkur og
finnast, að tveir jafnungir rjeðist á togarann „Jón for-
drengir hafi byrjað einir sam- . seta“, er þá var nýfenginn til
an sjómenskuferil sinn og far- ' landsins. Var hann á því skipi
ist það jafn-giftusamlega. En urn stund. En rammar taugar
erfið og áhættusöm hlýtur ^ munu hafa dregið hann heim
þessi ,,glíma“ að hafa verið ó- . í átthagana. Og árið 1908 kvænt
hörðnuðum unglingum. Og sú ist hann eftirlifandi konu sinni,
mun hafa verið björgin, að Þóru Þorvarðardóttur. Reistu
Kristján var þrekmikill og þau þegar bú að Borgargarði.
— Auk þess ólu þau hjón upp
systurdóttur Kristjáns að
miklu leyti. — Öll eru börn
Kristjáns mannvænleg í besta
lagi.
II.
trega yfir því, að aldrei fram-
ar skuli maður njóta unaðarins
af samvist þeirra.
Kristján var mikill skapmað
ur, eins og títt er um menn,
sem eitthvað er í spunnið. Hann
var manna fljótastur að skifta
skapi, og sást þá oft lítt fyrir
í orðum. En ekki var hann að
jafnaði lengi í þeim ham, og
venjulega sáttfús mjög.
Hjálpsamur var Kristján og
greiðvikinn með afbrigðum, og
heiðarleiki hans og ráðvendni
í viðskiftum átti vart sinn líka.
Hann var lengst ævinnar frem-
ur fátækur, en sá þó sjer og
sínum vel farborða.
Kristján á Borgargarði var
alþýðumaður í húð og hár og
það var hans aðal. Hann er
okkur alþýðumönnunum ný
sönnun þess, að kjarnkvistir
þjóðar vorrar vaxa enn upp
meðal fólksins. Hann og hans
líkar glæða þá trú, að enn sje
íslenskri alþýðu fyllilega Ijóst
eitt göfugasta hlutverk sitt: „að
elska, byggja og treysca á
landið".
Þökk, Kristján, fyrir þi.nn
þátt í starfi og stríði íslenskr-
ar alþýou. Þökk fyrir alt.
Björn Jónsson.
Á ttræður:
Halldór Magnússon,
Rsakoti
I Á VORMORGNI LÍFSINS, jlítil efni, en búið blómglaðist
| leit hann þann reit, sem hann | brátt og var um langt skeið
jhefir hejgað líf sitt og starf. með stærstu búum sveitar-
ÍHonum varð það snemma j innar. Þau hjón eignuðust 2
■ljóst, að hjer var fegurðin í dætur, önnur dó í æsku, en
heilsugóður í betra lagi. Þó
varð hann fyrir tveim alvarleg
um áföllum á unglingsárum i
föðurgarði. Það var háttur hans
Kristján var þó um hríð á fiski
skipum fjuir Suðurlandi á vetr
arvertíðum, eftir að hann
kvongaðist, bæði sem háseti o,
Kristján Magnússon var vel , ,
r , , * ,. almætti smu og groðurmagn
meðalmaður a hæð og svaraði ° ° °
sjervel. Hann var fríður mað-,Íarðarinnar óþrjotandi. Þau
ur sýnum, jarpur á hár og hafa snemma fest rætur hjá
skegg, nefið belnt og vel laga“S honum þessi orð: „Hjer vil
og allur blærinn á andlitinu' jeg una æfi minnar daga“
bjartur og geðþekkur.
Halldór Magnússon er
Líkamsburði mun Kristján fæddur að mðhúsum í Bisk-
hafa haft í betra lagi, og víst er ! _ m áá • i occ
„ , ,upstungum 26. ían. 1866. For
um það, að hann var með rosk- , „ ,
, .. , * . ! eldrar hans voru Magnus
ustu monnum hvað sem vmna i , ,
átti J Ilalldorsson, fra Vatnsleysu
-Gáfur hafði Kristján góðar. og Ragnhildur Jónsdóttir. Á
i Minnið var mjög gott, hafði fyrsta ári var Halldór tek-
hann frá mörgu að segja. úr inn í fóstur að Bræðratungu,
björg í bú. En er hann var 17 ! aði til útgerðar upp á eigin spýt j siSlinSum sin'aa'°* Var g*dd‘ iaf frænda hanS’ HahdÓrÍ
ára að aldri vildi honum það ur, fyrst á árabáti, en síðar á j Ur frasagnalhæfllelka 1 llkum Þorðarsym, bonda og konu
slys til, að byssa sprakk fram- 1 opnum vjelbáti. Voru þeir ! mæl1- Þo hygg jeg, a s í ning- hanSj - Margrjeti Halldórs-
an í hann. Misti hann annað . Kristján og Ari Stefánsson frá ■ urinn hah_ verÍ^.Sfnn ^_etri, dóttur, en hóm var föður-
að ganga mjög með byssu, og stýrimaður. En brátt settist
dró hann á þann veg mikla : hann að i Stöðvarfirði, og stofn !
augað, og var það honum hinn
mesti bagi jafnan síðan. Nokkr
um árum síðar kom annað ó-
happ fyrir Kristján svipaðs
eðlis. Skot úr byssu lenti í síðu
hans og brjóst, og var lengi tví-
sýnt um að hann hjeldi lífi.
Þó mun hann hafa náð sjer að
Laufási fyrstir til þess i Stöðv-
arfirði að fá vjelar í báta sína. j
Kristján rak útgerð sína af at-
orku mikilli og með myndar-
brag. Gerði hann jafnvel út tvo
báta um skeið.
minninu. Sagði Kristján mjer
eitt sinn, a.ð mest hefði sig lang
Árið 1926 reisti Kristján ný-
I býli utan við þorpið í Stöðvar-
mestu eftir slys þetta. .. *. , „
,, 1 firði og kallaði Borgargarð.
Hafði hann þar grasnyt af of-
Snemma vaknaði áhugi hjá
Kristjáni á því að afla sjer
mentunar. En þar var við
raman reip að draga, eins og
oft vill verða fyrir fátækum
alþýðumönnum. Öll æskan fer
í strit og þrældóm fyrir dag-
legum nauðþurftum. Haustið
1902 dreif Kristján sig loks til
Reykjavíkur, með það fyrir
augum að nema stýrimanna-
fræði. En bæði fararefni og
undirbúningur voru af skorn- .
um skamti. Varð hann því að
Kristján var einn allra glað-
lyndasti maður, sem jeg hefi
kynst. Honum fylgdi jafnan
hlátur og gleðilæti hvar sem
hann kom. Hann verður mjer
ávalt minnisstæðastur í gleði-
ham sínum. Jeg man, að mjer
urlitlum bletti, er hann hafði ■ þejr dagar jafnan eins-
systir Halldórs. Ólst hann
að að nema reikning, enda mun 1?^? *** °g
honum hata látið það nám best. '!vai'!l 1’“ hann
hóf búskap í Asakoti, vorið
sljettað við útjaðar Einarsstaða
jarðarinnar. Fjekk hann eign
arheimild
konar tyllidagar, er hann kom
á heimili foreldra minna. Jeg
á bletti þessum, á- gje fyrir mjer ljóslifandi
samt óræktarmóum, mýrafenj-1
um og melahryggjum, sem þar
voru í kring. Hætti Kristján
og heyri ennþá til hans, er hann
var að koma og kallaði úti á
hlaði, áður en hann gekk i bæ-
inn: „Er kvenfólkið heima?“
eða eitthvað þessháttar. Hinn
ljetti hljómur í röddinni var
eitthvað svo smitanái, og í gegn
Sneri Kristján sjer nú að því um huga minn fór ætíð þessi
sjómensku skömmu eftir flutn-
ing þennan, með því að eldri
sonur hans hafði tekið við for-
mensku á bát hans.
.1
lesa utan skóla fyrra veturinn, að breyta móum og mýrurn í hugsun: „Nú verður gaman!“
sem hann var við nám. En hinn tún, og vann að því með frá- I Og það varð gaman. Sögur voru
síðara settist harm í stýri- bærri elju og atorku um sagðar, kýminyi'ðin flugu, rætt
mannaskólann, tók báða bekk- margra ára skeið. Þetta var sein
ina samtímis og lauk stýri-1 unnið og torvelt verlc, en ár-
rpannaprófi vorið 1904. | angurinn af því starfi er furðu-
Þegar eftir próf rjeðist Krist. legur. Þarna breyttist ljótur og
ján skipstjóri á „kútter“ eina ‘ gagnslaus reitur i lítið en fag-
ferð til Ertglands. Eftir þá ferð j urt tún, sem lengi mun halda á
1893, en það er bygt í sama
túni og Bræðratunga. Má því
segja að Halldór hafi verið
alla sína æfi á sama stað.
Vorið 1894, 5. júní, kvænt-
ist hann Rannveigu Jónsdótt
ur, frá Drumboddstöðum,
dugmikilli myndarkonu, sem
staðið hefir með prýði við
hlið manns síns á sjötta tug
ára.
Bjuggu þau hjón allan sinn
búskap, um 40 ár, í Áskoti
og farnast vel. Byrjuðu með
hin dóttirin, Margrjet, er gift
frænda sínum, Jóhannesi
Jónssyni, bónda í Ásákoti og
hafa gömlu hjónin dvalið hjá
þeim, síðan þau hættu bú-
skap. 4
Halldór er vinsæll og vel
látinn af sveitungum sínum
og öllum er kynnast honum,
enda gestrisinn og greiða-
samur i besta lagi, eins og
þau hjón bæði. Glaðvær er
Halldór í vinahóp og jafnan
hinn hressilegasti. Hann hef
ir alla tíð haft hið mesta yndi
af hestum og oft átt gæðjnga
og enn er hann sem ungur
maður, þegar hann er komí
inn á liestbak.
Ennþá er Halldór sístarf-
andi og bæði þau hjón, þó að
þau eigj nú 80 ár að baki við
óslitið starf. •
Halldór er einn af þessum
fáu tryggu mannkostamönn-
um, sem hefir hjartað á
rjettum stað.
Jeg óska afmælisbarninu
allra heilla og blessunar og
að æfikvöldið verði bjart og
fagurt, eins og aftánskinið
frá sólarbænum hans er feg-
urst.
Steindór Gunnlaugsson.

var um íandsins gagn og nauð-
synjar, og tíminn leið í gleði
og gamni. Slíkir menn breyta
hversdagslegri önn hins dag-
lega lífs í æfintýri, þeir sykra
lif samferðamannanna og veita
dvaldi hann hjer heima um | Íofti nafni þessa ötula dugnað- því fyllra gildi en ella. Og
t
x
Nýkomnar
I
t
T
y
T
T
|
9
!
.;..;..:..;..:..:..:..>.:„x**:**:.*x-:"X-:**>*>*>*x.*:**:**>*x**:**:**x-:**:**m**:**:**x*‘:**>‘:**:**:**>
Snjókeðjur og keðjuhtekkir
stærðir: 650x16 — 32x6 og 900x18.
'AtSTURSTRÆTI 1.