Morgunblaðið - 11.11.1950, Blaðsíða 9

Laugardagur II. nóv. Í950.
MORGUHBLAÐIB
9 ’
Valfýr Stefánsson:
Þættir úr 26 ára rógstierferð Timans
FRÁ ÞVÍ var skýrt hjer í blað-
ínu fyrir nokkru, að ,.siða-
meistari" Tímans, Har.nes
Pálsson frá Undirfelli, hefði orð
Ið fyrir áfalli. Samkvæmt máls-
skjölum Hæstarjettar hefir það
komið í ljós, að þessi margorði
umvandari æskulýðsins hefur
verið viðriðinn fjárhættuspil.
M. a. haft á hendi „pott-
geymslu“ í poker, þar sem fjár
hættuspil var rekið, með þeim
hætti, að húsráðendur í leigu-
íbúð misstu af húsnæðinu. með
dómi. En Hannes gegndi starf-
■inu „upp á hlut“!
Síðan var á það bent hjer
1 blaðinu, með hógværum orð-
nm, að illa sæti á hinum fyr-
Verandi Undirfellsbónda, að
rita stórorðar umvöndunar-
greinar um svall og spila-
mennsku, úr því hann sjálfur
væri sannur að því, að Jiafa
hlotið sjerstaka upphefð í mn-
lendu spilavíti.
Eftir það risu upp blöðru-
iselir Tímans hver af öðrum, til
varnar spilamanninum. Fyrstir
komu höfundar ‘„Svartleiðar-
ans“. Síðan hver af öðrum. —
Hingað til hefir Gunnlaugur
einhver Pjetursson verið þeirra
langorðastur. Hann sknfaði
langhund í Tímann, sem hann
nefndi „Varnaðarorð til Valtýs
Stefánssonar“.
Jeg þekki ekki deili á mann-
jnum, veit ekki til, að jeg nafi
nokkurn tíma heyrt hans get-
ið fyrr.
Hann segir í grein sinni, að
hann hafi fyrir einum 14 ár-
um hugsað sjer að skrifa á-
drepu til mín, út af dagbókar-
klausu, sem birst hafi hjer í
folaðinu. En fyrst viljað hugsa
sig um. Þangað til hann varð
svo snortinn af hrakförum hins
fyrrverandi Undirfellsbónda,
að hann gat ekki lengur orða
foundist.
Gunnlaugur Pjetursson held-
ur því fram í „Varnaðarorðum"
sínum, að Tíminn hafi frá upp-
háfi verið vandaðasta og sóma-
kærasta blað. Þó hafi aðal-
folaðamanni Tímans, Jónasi
Jónssyni, eitt sinn sköplast á
langri blaðamennskubraut
sinni. Það var þegar honum,
fyrir rúmum aldarfjórðungi
síðan, varð það á, að Ijúga vís-
vitandi, að jeg hafi paufast
dauðadru kkinn upp stiga „1 til-
teknu húsi, tiltekna nótt“.
Þarna hafi hinum mikla blaða-
manni yfirsjest. Hann hafi
gengið of langt í lygum sínum
og rógi. Mistök hans hafi í betta
eina sinn vakið eftirtekt. Þar
hafi Tíminn sokkið dýpst í sorp
folaðamennsku.
Hinsvegar líkir Gunnlaugur
hinum breiska „pottgeymslu-
manni“ frá Undirfelli við Mos-
fellsklerkinn, sem Einar Bene-
diktssön yrkir um í stórbrotnu
kvæði sínu. Þó Hannes hafi
yfirgefið bú sitt, í einni blóm-
legustu sveit Norðurlands, fyr-
ir ofurást á pokerspili, sje það
ekki meiri hrösun, en drykkju-
skapur Mosfellsklerksins er sag
an segir frá, og Einar yrkir
um, Hannes sje jafngóður um-
vandari æskulýðsins fyrir
þetta og jafnvel sjerstaklega
til þess fallinn að boða hon-
um grandvarleik.
Þetta var boðskapurinn, sem
Gunnlaugur þessi fann sig
knúðan til að flytja, eftir 14
ára umhugsun.
Kannes Pálsson þykist æffa að hefja nýja sókn
Næsta dag treður svo siða-
meistarinn Hannes, sjálfur
pottgeymslumaðurinn, fram á
ritvöll Tímans. Manni skilst, að
hann hafi þá fengið ekj^konar
uppreist æru, hjá Gunnlaugi, og
ætli þannig brynjaður i hjúp
fyrirgefningarinnar, að leggja
til höfuðorustu.
Velur hann sjer vígstoðu,
sem'samboðin er þroska hans,
einmitt á þeim stað, þar sem
kollega hans, Gunnlaugur,
hafði úrskurðað daginn áður,
að væri lægsta trappa blaða-
mennskunnar er Tíminn hafi
valið sjer, á rúmlega 30 ára
ferli sínum. Hann hefur upp
raust sína, með slefsögunni um
„ölvun“ mína í Sambandsstig-
anum og bætir við hana eftir
sínum smekk, að við þetta um-
rædda, upplogna tækifæri hafi
jeg fengið „heilahristing“. En
frá honum stafi „ofsókn“ ,nin
í garð Sambandsins.
Þessi grein Hannesar er í
heild sinni glögg sjálfslýsing
hans, til fróðleiks fyrir þá. sem
kynnu að vilja skygnast inn í
sálarfylgsni mannsins.
Hann segir m. a. að „poker“
sje skemmtilegt og ágætt spil,
og jafnvel siðbætandi. Hafi
sjálfur Roosevelt spilað poker!!
Hann gefur í skyn, að begar
Morgunblaðið minntist á Hæsta
rjettarskjölin, og „pott-
geymslu“ Hannesar, hafi þetta
verið gert í þeim tilgangi, að
hann stytti sjer aldur, af sálar-
angist og hneysu. En sem bet-
ur fór, hafi ekkert orðið úr
því.
Fyrir mörgum árum tók
Hannes, sem oftar, þátt í jjosn-
ingahríð í Húnavatnssýslu. Hjet
hann þá það boð út ganga um
kjördæmið, að ef Framsókn tap
aði við þessar kosningar, þá
myndi hann ganga beint í
Blöndu. Framsókn tapaði. Og
Hannes lifði það af.
Að sjálfsögðu var ekki hægt
að segja það með neinni vissu,
hvern þátt þetta heit Hannes-
ar átti í þeim ósigri.
Siðbætandi áhrifa pokerspils
ins segir Hannes, að gæti eink-
um meðal þeirra manna, sem
hlotnist sú upphefð, að „passa
pottinn“. Þeim sje trúað fyrir
fjármunum. Það reyni á sá.ar-
þrek þeirra, að stela ekki úr
sjálfs hendi. Þessi freisting sje
mikil. Hann má trútt um tala.
Svo forkláraðir menn, sem
staðist hafa slíkar freistingar,
við að „passa pott“, sjeu til-
valdir að gerast siðameistarar
þjóðarinnar og þá sjerstaklega
æskunnar. Þá er það mál af-
greitt frá hans sjónarmiði.
Eftir þeim kokkabókum get-
Ur hann rólegur haldið áfram
að birta lognar slefsögur um
pólitíska andstæðinga, eftir
vild sinni, og gefið út frá sjer.
allan þann óþverra, sem safn-
ast saman í sálarfylgsnum
hans. Hann getur kafað dýpst
í sorpblaðamensku Tímans,
sem rekin hefir verið þindar-
laust í yfir 30 ár. Og erafið
t. d. upp lygasögur, sem o^ðn-
ar eru svo gamlar, eins og sú
úr Sambandsstiganum, að það
eru ekki nema eldri menn sem
jmuna eftir uppruna þeirra.
1 Hann getur aukið við þær,
puntað upp á þær, eftir því
sem hann telur blaði sínu hæfa.
★
í endalok greinar sinnar get-
ur hinn fyrrv. Undirfellsbóndi
þess, að hann ætli sjer, eða sje
reiðubúinn til, að færast nú í
aukana um rógsiðju sína, um
póHtíska andstæðinga og hefja
nýtt 30 ára rógsstríð í dálkum
hins marghrjáða Tíma.
Eftir því að dæma, hvernig
hann byrjar þessa nýju her-
ferð sína, er hægt að telja
nokkurnveginn öruggt, að hann
haldi sjer á því sviði slefsagn-
anna, sem hefir verið Tí:na-
mönnum til mestrar skammar
og flokki hans til mestrar ó-
þurftar, eftir því sem siðameist
ari og forsvarsmaður Hannesar
(G. P.) lítur á það mál.
★
En um leið og þessi „pott-
beri“ Tímans leggur út í ber-
ferð nr. tvö, vil jeg fylgja hon-
um úr hlaði með nokkrum orð-
um.
Á árum áður talaði blað hans
oft um „dóm þjóðarinnar“, sem
hinn æðsta dóm, í ýmsum mál-
um og óskeikulastan. í lýðræð-
islandi er þetta á mörgum svið-
um rjett. Það er dómur þjóð-
arinnar, sem sker úr. Ekki síst
í blaðaútgáfunni. Þar sem fullt
skoðana- og ritfrelsi ræður og
orðið er frjálst, þar ráða menn
því, hvaða blöð þeir kaupa og
lesa.
í 26 ár og nokkrum mánuð-
um betur, hefir Tíminn lagt á
það höfuð áherslu, að ófrægja
mig og blað það, sem jeg sje
um. Með köflum hefur Tíminn
notað meira rúm í þetta níð,
en í faglegar greinar um þann
atvinnuveg, sem blað þetta þyk
ist styðja af lífi og sál.
Tíminn hefir frá byrjun haft
á bak við sig öflugustu og víð-
tækustu verslunarsamtök, sem
nokkru sinni hafa. uppi verið
með þjóðinni. Þessi samtök
hafa annast innheimtu fyrir
blaðið. Margir starfsmenn kaup
fjelaganna hafa rekið þá
innheimtu með harðri hendi.
En þegar þetta hefir ekki dug-
að, til þess að halda Tímanum
uppi, hefir verið seilst til fjár-
muna sambandsins og þar með
þverbrotnar þær algildu regl-
ur, um pólitískt hlutleysi
kaupfjelaga, sem viðgangast
um öll lýðræðislönd.
Komið hefir fyrir, að kaup-
fjelagsmenn hafa gengið svo
hart eftir áskriftargjöldum Tím
ans, a.ð nærri liggur, að þeir
eftirgangsmunir hafi líkst eft-
irliti einræðisstjórna, með því,
að hinn óbreytti kjósandi kysi,
eins og fyrirs'kipað er á „æðstu
stöðum“.
★
Þrátt fyrir það, þó Tíminn
hafi frá öndverðu kallað sig
málgagn þeirrar stjettar þjóð-
fjelagsins, sem frá fornu fari
hefir notið mestra vinsælda og
virðingar, hefir þessi aðstaða
öll, innheimtan, styrkirnir, og
annað ekki dugað Tímamönn-
um til útgáfunnar. Svo þeir
hafa orðið að senda harðsnúna
menn í snýkjuferðir, út um
sveitir til að herja út fjárfram
lög, handa blaði sínu.
Þannig er aðstaða Tímans
þegar blaðið sem Tímamenn
hafa reynt að rægja og níða nið
ur, hefir í meira en aldarfjórð
ung ekki þurft á að halda eyri
í styrk frá einum nje neinum,
vegna þess að vinsældir þess
meðal kaupendanna og annara
viðskiptamanna hafa verið
nægilega miklar til að blaðinu
vegnaði vel.
Aðeins örfáir menn eru svo
skyni skroppnir, að þeir skilji
ekki þenna „dóm þjóðarinnar“,
gagnvart þessum tveim blöð-
um, Tímanum og Morgunblað-
inu, eða lítið öfund.Jverða af-
stöði^ rógberanna til mín per-
sónulega.
Jeg geri ráð fyrir, að Hannes
Pálsson sje einn af þeim örfáu
er skilur þetta ekki.
★
í greininni fimbulfambar
hann um „ofsókn“ frá minni
tlendi, gagnvart Sambandinu.
Og kemst þá að þeirri miður
gáfulegu niðurstöðu, að þetta,
sem hann kallar „ofsókn" stafi
af því, að jeg hafi fengið heila-
hristing í Sambandsstiganum
fyrir nálega 30 árum. (!!)
En í hverju skyldi hún eiga
að lýsa sjer, þessi svonefnda
„ofsókn“ mín á hendur Sam-
bandinu?
Jeg hefi t. d. nýlega bent á,
að nær væri kaupfjelögununi
eða Sambandinu, að hjálpa
bændum, til þess að auka rækt
un sína, og stækka bú sín, held
ur en að safna fje til að kaupa
stórt frystiskip, sem þjóðin þarf
ekki á að halda, þar eð skipa-
stóll Eimskipafjelagsins nægir
í þeim efnum.
Jeg hefi talið, og tel það, ekki
ofætlun, að vel stæð kaupfje-
lög hlaupi undir bagga með
bændum á Austurlandi, þegar
þeir standa uppi á haustnótt-
um heylausir að kalla, eftir hið
hroðalega úrfellasumar. — Að
fjelögin styrktu bændur t.d. á
þann hátt, rjett í þetta sinn, að
greiða þeim í haust fullt áætl-
unarverð út á haustafurðir
þeirra. í stað þess að hafa á
því sama hátt og venja er til,
að greiða þeim aðeins tvo
þriðju áætlunarverðs eða vel
það strax, en afganginn ekki
fyrr en næsta ár. Mismunurinn
sje látinn liggja í rekstrarsjóði,
eða einhverri annari tiltekinni
geymslu fjelaganna.
Það kann að vera, að Undir-
fellsbóndinn fyrrverandi kalli
þesskonar aðfinnslur róg. En
hjer er um að ræða hógværa
gagnrýni, sem forstöðumönnum
fjelagsskaparins væri nær að
svara öðruvísi, en með skæting
frá Hannesi Pálssyni.
★
Rógberum og slefberum Tím
ans, get jeg að endingu sagt
það, hverjum einstökum og öll-
um í sameiningu, að jeg hefi
ekki enn orðið þess var, að 26
ára löng rógsiðja þeirra hafi
gert mjer eða blaði míriu nokk
urn miska. Hefi jeg enga trú á
því að Hannesi Pálssyni eða
sálufjelögum hans verði nieira
ágengt í þessum efnum, aldar-
fjórðunginn næsta, þótt þeir
fegnir vildu. Til sannindamerk-
is um fánýti rógsins hefi jeg
þann dóm þjóðarinnar er jeg
áður nefndi, og óhaggaður
stendur.
Um leið vil jeg geta þess að
sagan um Tímann, og landbún-
aðarframfarirnar síðasta ald-
arfjórðunginn, er óskrifuð enn
að mestu.
Þegar hún verður rituð, mun
það verða öllum landslýð ljóst,
að Tíminn og sú starfsemi, sem
við hann hefir verið tengd, heí
ir verið stórfelldur þrándur i
götu búnaðarframfaranna hjer
á landi á þessu árabili. Hefir
spillt fyrir heilbrigðri þróun
þessara mála og komið í veg
fyrir, að landbúnaðurinn væri
sá sjálfstæði atvinnuvegur sem
hann þarf að vera, og að vissu
leyti var, áður en Tíminn sá.
dagsins ljós.
Valtýr Stefánssou.
P. S.:
Halldór á Kirkjubóli hefir
rekið lestina í rógskrifunum
um mig í Tímanum þessa daga,
Jeg sleppi Halldóri. Hann er
eins og í álögum. Jeg komst að
raun um það í sumar, að hann
á eitt hugsjónamál. Svo honum
er ekki alls varnað. Svóna menrv
geta sjeð að sjer þegar tímar
líða. Hann getur skánað. Jeg
ætla að hlífa honum.
V. St.
Matvœlasýning NLFl
verður opnuð á morgun
Á MORGUN verður opnuð matvælasýning í húsnæði Húsmæðra-
tjelags Reykjavíkur að Borgartúni 7. Fyrir sýningu þessari
stendur Náttúrulækningafjelag íslands og verða þar sýndir
ýmsir rjettir úr því grænmeti, sem nú er fáanlegt.
FJOLDI RJETTA *---------------
Þarna verða til sýnis fjöldi legum fyrir húsmæður. Þar
rjetta, bæði heitir og kaldir. verður og að fá upplýsingaskrá
Fyrst og fremst eru það græn- en í hana eru prentaðar fjölái
metisrjettir, en auk þess eru uppskrifta.
einnig sýndir aðxúr rjettir, sem)
náttúrulækningamenn mæla NÝ TEGUND HRÆRIVJELA
með. Má þar nefna rjetti úr i Sýnd verður og sjerstök teg>-
sojabaunum, fjallagrösum, te- ! und hrærivjela, en hrærivjelin,
jurtir, grasmjöl frá Sámestöð-! sem á sýningunni er, er vinn-
um o. fl. jingur í happdrætti NLFÍ. Með
Þarna verða og sýndar nokkr hrærivjelinni verður sýnt hvern
ar brauðtegundir, spíraður rúg ig gera má ýmiskonar drykki
ur og .jafnframt heildar dags
fæði, eins og náttúrulækninc>a-
men mæla með því.
Verður fólki gefinn kostur á
því að bragða á hinum ýmsu
rjettum.
Auk þess verður þarna kom-
ið upp auglýsingaspjöldum
með ýmsum upplýsingum gagh
úr grænmeti.
Óhætt ei’ að hvetja húsmæð-
ur og aðra sem að matreiðslu-
storfum vinna til að sjá þessá
sýningu. Aðgangur er ókeypis,
en sýningin stendur aðeins
sunnudag, mánudag og þriðju-
dág og er opin þessa daga frj\-
kl. 2—7 e. h.