Morgunblaðið - 04.09.1953, Blaðsíða 8

8
MORGUISBLAÐIÐ
Föstudagur 4. sept. 1953

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
í
§ UR DAGLEGA LIFINU .
Áhrifalausir og einangraðir
KOMMUNISTUM hér á landi •>
líður ákaflega illa um þessar
mundir. Ber þar fyrst til kosn-
ingaósigur þeirra í sumar og síð-
an áframhaldandi órói innan
flokks þeirra. Er nú svo komið,
að við borð liggur að uppreisn
brjótist út gegn „réttrúnaðl“
Brynjólfs og járnaga Moskva-
valdsins innan flokksins. Einnig
hafa hinar boðuðu njósnaher-
ferðir Gunnars Magnúss vakið
miklar deilur meðal kommún-
ista. Hefur „Þveræingur" nú
verið neyddur til þess að hætta
við þær, a. m. k. á yfirborðinu.
En vitað er að hann hafði haft
um þær ráð Brynjólfs og Einars
frjálsrar samkeppni til þess að
skapa hagstætt vöruverð.
En nú hefur reynslan skorið
úr um það, hvorir höfðu réttara
fyrir sér, ríkisstjórnin, sem beitti
sér fyrir auknu viðskiptafrelsi
eða stjórnarandstæðingar, sem
boðuðu oftrúna á höftin. Fólkið
hefur átt kost á að kaupa flestar
nauðsynjar sínar, sem áður var
tilfinnanlegur skortur á, og marg
ar voru aðeins fáanlegar á svört-
um markaði. Innkaup verzlana
hafa með vaxandi samkeppni
orðið hagstæðari og á ýmsum
WC—
★ ★ f MORGUNBLAÐINU í gær
er sagt frá atburði nokkrum, sem
gerðist austur í Berlín í Þýzka-
landi, þegar lítil stúlka ætlaði að
sækja sér matarböggul til Vest-
| ur-Berlínar, en þorði það ekki,
af því að hún hélt, að kennarinn
mundi láta refsa henni, þegar
heim kæmi. Hafði hún séð hann
felast í mannþrönginni við út-
hlutunarstöðina og fylgdist hann
af áhuga með ferðum hennar.
— Þegar maður þessi var hand-
tekinn, kom í ljós, að hann var j
einnig í matarleiðangri, ætlaði að '
seðja svanga munna barna sinna, j
er heima biðu, en þorði það ekki, I
af því að hann hélt, að litli nem- j
andinn hans, 12 ára gamla stúlk-'
an, segði yfirvöldunum frá
„glæp“ hans, þegar heim kæmi,
svo að honum yrði refsað þung-
lega.
★ ★ ★
★ ★ ÞESSI LITLA og látlausa
saga virðist í fljótu bragði ekki
hafa mikinn boðskap að flytja,
en þegar nánar er að gætt og
U

m
L
óttami
íeiL
œr
ai'in
vörutegundum er verðlag nú
Oleeirssonar Mun nú ákveðið í lægff en f16®311 treyst var a matt J myndin tekur að skýrast í huga
Olgeirssonar. Mun nu a veöiö í verðlagseftirlitsbaknsins til þess lesandans sér hann brátt að hér
samraði við þa, að „Þveræmgur“ að halda þvf niðri Verzl*nin iesanaans> ser nann nratt> aö her ,
reki starfsemi sína með leynd. hefur f stuttu máli sagt orðið
Mega þvi læknar, prestar, kenn- þjóðinni stórum hagstæðari.
arar, hreppstjorar og fleiri em-, Nú er líka svo komið að
bættismenn gera rað fynr að a haftapostularnir, er héldu því
næstunni bregði fyrir skuggum framj a^lágt verð á vorum gem
af utsendurum hans i nagrenm u ófáanlegar.( tryggðu ]íf’skjör
t)eirra‘ . I almennings hafa hægra um sig
En. mest af öllu þjáir það en áður. Fólkið hefur kveðið upp
nú kommúnista hér á landi, sinn dóm á grundvelli reynsl-
að alþjóð er nú lj^st orðið, að unnar. Hið aukna verzlunarfrelsi
flokkur þeirra er gjörsam- hefur orðið þjóðinni til stórauk-
ins hagræðis. Og nú er það al-
menn skoðun að halda beri
lega áhrifalaus og einangrað-
ur. — Við hann vill enginn
semja. Með honum vill enginn
starfa. Á Alþingi verða hinir
7 þingmenn kommúnista gjör-
samlega utangátta.
Ástæða þessarar staðreyndar
er einfaldlega sú, að sá skilningur
er orðinn almennur með þingi
og þjóð, að kommúnistar séu ekki
íslenzkur stjórnmálaflokkur og
beratta þeirra eigi ekkert skylt
við íslenzka þjóðarhagsmuni. —
Þeir gangi hér fyrst og fremst
erinda erlendrar og illræmdrar
einræðisklíku.
Hlutskipti kommúnistaflokks-
ins hér á landi hlýtur því óhjá-
kvæmilega að verða það á næstu
árum, að veslast upp í einangran
og fyrirlitningu. Fólkið þreytist
á því til lengdar að kjósa flokk,
sem enginn vill eiga við minnsta
samstarf um raunveruleg hags-
munamál þess. Því verður ljóst,
að hann er ekki aðeins óþarfur
í íslenzku þjóðlífi heldur og skað-
legur. Hið ábyrgðarlausa raus
hans stefnir að því einu, að
hindra heilbrigt samstarf stétt-
anna og sá eitri einræðis og of-
beldis, mannfyrirlitningar og
upplausnar meðal þjóðarinnar.
Það er því ekki of mælt,
að aldrei hafi horft jafn bág-
lega fyrir kommúnistum hér
á landi og einmitt nú. Sjálfir
virðast þeir helzt setja traust
sitt á Búkarestmótið og frá-
sagnir ungkommúnistanna,
sem þangað fóru. En einnig
þær hafa gjörsamlega misst
gildi sitt við það, að nokkrir
þeirra, sem þangað fóru, hafa
sagt hreinskilnislega frá því,
sem bar þar fyrir augu. Yfir
því er „Þjóðviljinn“ ævareið-
ur, en fær þó ekki að gert.
Venkinin og fólkið.
FYRST eftir að slakað var á
innflutningshöftunum og hætt
að treysta á verðlagseftirlits-
. báknið, sem „fyrsta stjórn Al-
þýðuflokksins“ hafði tildrað upp
héldu kommúnistar og Alþýðu-
flokksmenn uppi stöðugum ádeil-
h um á hið aukna viðskiptafrelsi.
Þessir flokkar töldu það „árás á
almenning" að draga úr höft-
unum og treysta á möguleika
er stórmál á ferðinni — í þessu
sögukorni má finna kjarnann
í raunasögu milljóna manna,
fjölmargra þjóða, stórra og
smárra, já — bókstaílega al.s
hins hrjáða mannkyns. — Hér er
varpað ljósi á óttann, sem nú
leynist með mörgum — og þá
einkum austrænum — þjóðlönd-
um, hér er varpað ljósi á sálarlíf
fólksins í hinum kúguðu löndum
heims, sem -bcr í hjarta sér
óttann við leynilögregluna,
við meðbróður sinn, já, óttann
við vin sinn og bróður. Þarna
er öll öryggiskennd hrunin til
grunna, máttarstoðum mannkær-
leika og vinátu er kippt undan
heilum þjóðfélögum — og á
rjúkandi rústum þeirra stendur
maður með byssu og lítil, svöng
stúlka með grátstafinn í kverk-
unum — og óttast kennara sinn.
— Og er svo hægt að segja, að
VeU andi ihriLar:
G1
Fyrirspurn til arkitekts
Neskirkju.
RIMSSTAÐAHOLTSBÚI
skrifar:
„Nú er Neskirkja í smíðum.
Er það gleiðefni, og mun verða
.. , , , að henni bæjarprýði; Ég, sem
a ram a þeirri braut að útrýma þetta rita, sá teikningar af henni
verz unarhóftunum. j á yinnustaðnum. En mér brá, þeg
Sjálfstæðisnienn fagna þess- ar ég sá teikningu af turninum
um aukna skilningi á gildi — á honum er rifa aðeins í eina
frjálsrar verzlunar. Þeir hafa átt — til norðurs, en allar hinar
jafnan haldið því fram, að lík- ’ hliðar turnsins eru heilar. Virð-
legasta leiðin til þess að skapa isf því klukknahljómurinn eiga
goð verzlunarkjör væri sem að fara [ eina átt> um þessa út-
frjalsastur innflutningur og norðurrifu. Er helzt að sjá, að
samkeppni um viðskipti fólks- klukkunum hafi alveg verið
£CSS gleymt, þegar kirkjan var teikn-
uð upphaflega. En allir bygg-
ingameistarar hafa jafnan gætt
verzlun. Með henni mun hags- £eSS’að klukknahljómurinn gæti
muna alþjóðar bezt gætt á! b°rizt i allar attir fra kirkjunm
sviði verzlunar og viðskipta. °f +hafa haft tnrnana°Pna
I efst uppi til allra hofuðatta.
Ég vona, að arkitektinn,' eða
þeir, sem þessum málum ráða,
svipti ekki Grímsstaðaholtið og
alla suðurbyggðina klukkna-
hljóm frá tilvonandi Neskirkju.
— Grímsstaðaholtsbúi".
fram á það í fyi ra, að vagnar i
gengju lengur fram eftir, en við
höfum gengið bónleiðar til búð-
ar hingað til. Þó v iijum við vona,
að greitt verði úr með hausti.
Frai nreiðslustúlka“.
þessi saga hafi ekki boðskap að
ilytja í dag.
★ ★ ★
★ ★ OKKAit ÞJÓÐ' hefur því
láni að fagna að eiga erfitt meö
að skilja þassa litlu sögu og von-
andi keinur aldrei að því, að hún
geti sm.ið hana til fulls. Við höí-
u.m enn sem komið er ekki orðiii
óítanum að bráð, enn sem komid
er hafa ekki lögreglunjósnarar
eða aðrir setið um svefnfrið frið-
samia bcrgaia á landi okkar. Við
þurfum ekki að óttast það, að
vinur okkar bíði færis til að geta
sett okkur í dýfiissuna. Börn
oknar þu.ia ekl-i v,ð óttast kenn-
ara sína. — Hvernig eigum við
þá að geta skilið haimsögu þeirra
mil.jóna, s.m oiðið hafa óttan-
um að bráð?
★ ★ ★
★ ★ EN VIB getum spurt — og
hljótum að spyrja: — Hver er
orsök þess, að siík þjóðfélög —
þjóð.élog óttans, getum við kall-
að þau — hver er orsök þess, að
þau hrynja ekki til grunna á
svipstunciu. livað heldur þeim
saman fyrst undan þeim hefur
verið kippt síoðum mannkær-
leika og vináttu, hyrningarstein-
, um frjá.s þjóðiéiags. Jú, því er
fijótsvarað, eða hafði yður ekki
dottið í hug hermaður og hlaðin
vélbyssa, lesandi góður.
★ ★ ★
★ ★ EN EINHVERN tíma hlýtur
að koma að því, að óttinn víki
fyrir kærleik-
að skapa Iágt vöruverð. Þeir
munu þess vegna halda áfram
baráttunni fyrir frjálsri
Engfnn undansláitur
VISSULEGA hefur hin gamal-
kveðna vísa sannazt í alþjóða-
stjórnmálum síðustu ára, að
Hossir þú heimskum gikki
hann gengur lagið á.
Viðskipti Vesturveldanna við
Ráðstjórnarríkin að stríðslokum
sýndu mikið trúnaðartraust. í
von um það að Sovétríkin vildu
starfa áfram með hinum frjálsu
þjóðum að því að lækna sárin og
byggja upp friðarheim, eins og
þau höfðu samstarf um að sigra
nazismann ' voru Vesturveldin
undanlátssöm við þessa aust-
rænu bandamenn.
En því meiri undanlátssemi,
þeim -mun meiri varð áfergja
Rússa. Þeir færðu sig æ lengra
upp á skaftið. Þeir voru sem ó-
seðjandi hít, gleyptu hvert þjóð-
ríkið á fætur öðru og hrepptu þau
í heljargreipar lögregluríkis.
Enn ætluðU kommúnista-gikk-
irnir að ganga á lagið og leggja
Suður-Kóreu undir sig með of-
beldi sumarið 1950. í sjálfu sér
var það ekkert óvenjulegt, Suð-
ur-Kórea hefði getað horfið þegj
andi og hljóðalaust undir ógnar-
stjórn þeirra. En það sem var
óvenjulegt var að lýðræðisþjóðir
heimsins snerust snöggt til varn-
ar og hafa nú hrundið árásinni.
Tímar undanlátsseminnar eru
úti. Enn ein sönnun þess er yfir-
lýsing John Foster Dulles utan-
ríkisráðherra í St. Louis í fyrra-
dag.
Niðursetningi hleypt
á gras.
ILLI Múlatungna og Teigs-
tungna í Þórsmerkur-
óbyggðum eru smátungur, er
M'
anum og vin-
áttunni, myrkr
ið fyrir björt-
um degi. —
V ið skulum
líta sem
snöggvast á
smáatvik úr
siðustu styrj-
öld og munum
við þá fljótt
komast að
raun um, að
kærleikurinn er meiri en óttinn,
hvað svo sem öllum vélbyssum
líður.
★ ★ ★
Fox

Sparnaður fyrir
vinnandi fólk.
VELVAKANDI góður. — Mig
langar til að þakka þeim P.
og S. bréfið, sem þú birtir frá
þeim fyrir nokkrum dögum, þar
sem þeir bentu á nauðsyn þess,
að strætisvagnar gengju lengur
á kvöldin. Ég segi fyrir mig, og
ég veit, að margar stallsystur
mínar taka undir það, ég mundi
spara mér stórfé, ef ég kæmist
heim með vagni, þegar ég hefi
skilað starfi mínu upp úr mið-
nætti.
Þó að ég búi ekki afskekkt eins
og margir verða að láta sér
lynda, þá er ekkert gaman fyrir
stúlku að vera ein á ferli allar
götur vestur að sjó í náttmyrkri
og misjöfnum ’veðrum. Það má
hver, sem vill, kalla þetta kveif-
arskap, en ég sný ekki aftur með
það, að strætisvagnar þurfa að
ganga fram til eitt á næturnar
fyrir þá, sem eru á ferli langt
fram eftir vegna vinnu sinnar.
nefnast Guðrúnartungur. Fyrr
meir voru rekin þangað fráfæru-
lömb undan Eyjafjöllum. Nafn
kváðu Guðrúnartungur draga af
því, er nú greinir:
Vor eitt ráku Eyfellingar
lömb í tungur þessar, og var
með rekstrarmönnum lítilssigld
12 ára gömul stúlka, Guðrún. —
j Varð hún eftir af rekstrarmönn-
um og ekki skeytt um að leita
J hennar, niðursetningsins. Þóttust
húsbændur stúlkunnar góðu
bættir svo og hreppstjóri, og
hvarf hennar ekki haft í hámæli.
En í fyrstu leit um haustið
fannst gtúlkan. Hafði hún fylgt
lambahóp sumarlangt og lifað á
berjum, grasi, gráviðarlaufum og
blávatni, heyjað af, þótt mögur
væri. Þótti fjallamönnum þá eigi
annað hlýða en reka hana heim
með fénu. Ekki var hún breytt að
ráði að öðru leyti en því, hve
frárri hún var á fæti.
É‘
Bætt úr með hausti.
G VEIT svo sem, að við, sem
vinnum í veitingasölum, er-
um ekki þær einu, sem þetta mál
er skylt. Þeim mun meiri nauð-
syn er, að brugðið verði við Ég
man ekki betur en farið væri
Undirskriftina vantaði.
í L O K bréfsins um íþróttaþátt-
inn hér 1 dálknum í gær, féll
niður kenningarnafn bréfritar-
ans, íþróttaunnandi.
Þeir lásu bænir sínar saman.
★ ★ í FEBRÚARMÁNUBI 1943
sigldi bandaríska herflutninga-
skipið The Dor
chester, í N.-
Atlantshafi, er
skyndilega
kvað við ógur-
leg sprenging:
Ski'pið hafði
orðið fyrir
tundurskeyti
þýzks kafbáts
og byrjaði þeg
ar að sökkva.
Meðal farþega
í skipi þessu,
voru fjórir prestar, tveir mót-
mælendur, George L. Föx og
Clark V. Poling, kaþólski prest-
urinn John P. Washington og
Löngum hlær Gyðingapresturinn Alexander D.
lítið vit. Goode.
★ ★ ★
★ ★ SEM GEFUR að s-kilja sló
Framh. á bls. 12.
Poling