Morgunblaðið - 19.05.1955, Blaðsíða 5

| Fimmtudagur 19. maí 1955
MORGUISBLAÐIÐ
21
Kommúnisminn er valdaóf resk j a. sem telur
engar siðferðilegar skyldur hvíla d í ríkinu
ÞAÐ er Jeiður hlutur og ólyst-
ugur að rekja syndaregistur
kommúnismans. En nauðsynlegt
er að gera sér þess grein hvernig
Elíkt fólskuóveður myndast, því
kommúnisminn er engu líkari en
illskukraft'. Einnig ber nauðsyn
til að átta sig á hvernig óveður
þetta hagar sér og hvar það sé
ííklegast til að valda skaða. Upp-
tök kommúnismans verða ekki
rakin hér, en stutt grein mun
verða gerð fyrir því hvað hann
er.
FRIÐUR ÞAR SEM ALLIR
LIFA í ÓTTA
Kommúrdsminn kveðst vilja
alheims friö. Friður sá er þó ekki
fólginn í öðru en því að vald-
hafar þeir'-a ráði einir öllu. Gera
má ráð fyrir, að í slíku ríki yrðu
ekki vopnuviðskipti milli þjóða.
Hinsvegar bjóða þeir ekki þann
frið, sem mannveran þráir og
þarfnast. í þeirra ríki er sem
eldur brenni í hverri taug þegn-
anna af ótta og öryggisleysi vegna
þess, áð h’ð alráða ríki getur
hvenær sem því sýnist, fjarlægt,
án frekari skýringar, hvern sem
því þóknast. Að kalla slíkt frið
er blekkin'T ein.
Þeir tala um réttlæti. Og rétt-
iætishugtak þeirra var einkum
örbirgð allra Allir fjármunir
áttu að vera í höndum ríkisvalds-
íns eins. Hverju skyldu örbirgir
menn vera bættari þó þjóðin öll,
að valdhöfunum einum undan-
ekildum fyllti þeirra flokk? Einn-
ig þetta er blekking.
Þeir tala m. a. um hugsunar-
frelsi. Síðan löggilda þeir
ákveðna lífsskoðun, sem svo er
háttað, að hún hentar öllum tæki-
færissjónarmiðum valdhafanna.
Þannig má endalaust halda
áfram og eltist ég ekki við það.
En þeim sem ókunnugir kunna
að vera þessu efni vísa ég á rit,
Kem heitir „Þeirra eigin orð“ og
tínt er saman úr þeirra eigin
ritum.
VALDAÓFRESKJA
KOMMÚNISM AN S
Þannig er háttað öllum þeim
hlutum, sem kommúnistar tengja
við fornar og verðmætar hugsjón-
ír. Þeir gefa gömlu orði nýtt
innihald. Og innihald allra slíkra
orða í munni kommúnista er eitt
og hið sama. Það er ekkert ann-
að en hið kommúniska vald.
Kommúnisminn á enga hug-
ejón aðra en ríkisvald, sem krefst
að vera til sjálfs sín vegna og
aðhafast það eitt, sem því sjálfu
hentar.
ÞRÓUN RÍKISVALDSINS
Þessvegna hverfur allt öryggl þegnaima
iar sem heir ná völdum
riKium
Afvegaleidd frjáisbyggja og trúleysi hafa
jjreitt giitu konuniioismans, segir sr.
Siprður Pálsson í Kraunprii
forðast að fremja svívirðilegt at-
hæfi, eil krefji nauðsyn þess, á
ríkið að ganga fram með köldu
blóði og ekki taka tillit til neins“.
Einnig segir sami höfundur: „Það
er nauðsyn ríkisins að borgar-
arnir séu bundnir af því siðgæði,
sem ríkið hefir losað sig við“.
Enn segir hann: „Foringinn verð-
ur að sýnast vera samúðarfullur,
tryggur, mannúðlegur og guð-
rækinn, og einnig heiðarlegur ef
mögulegt er, en samtímis verður
hann að vera reiðubúinn til að
gera hið gagnstæða".
GÆTA AÐEINS HAGSMUNA
EIGIN VALDS
Samkvæmt þessu varðar vald-
hafana hvorki um guð né menn.
Hið eina, sem hann þarf að gæta
að eru hagsmunir sinna éigin
valda. Þessar kenningar hafa á
liðnum öldum síast inn í þjóðirn-
ar í ýmsum myndum og á því
fær samtíð vor að kenna.
Þær liggja til grundvallar
öllum alræðisstefnum, sem fram
hafa komið og eru sérstaklega
kunnar af athöfnum kommún-
ista og nazista.
Foringjar kommúnista hafna
Guði eins og kunnugt er. Þeir
hafna og hinum náttúrlega rétti.
Þannig sleppur hin taumlausa
valdaófreskja laus og öll bönd
eru slitin, sem hana fái hindrað.
Engar siðferðilegar skyldur hvíla
á ríkinu því það er óháð því sið-
ferði, sem þegnarnír eiga að
beygja sig fyrir. Allt öryggi þegn-
anna er úr sögunni undir slíku
ríkisvaldi, enda allur íhlutunar-
réttur þeirra um stjórn ríkisins
horfinn.
Sr. Sigurður Pálsson í Hraungerði.
skynsamlega nauðsyn. Það reynd! kirkju sem innan. Kirkjan taldi
ist á sömu leið teygjanlegt og
ófullnægjandi og þá kom fram
kenningin um rétt.inn (jus).
Hún var mjög skýrt framsett
af spekingnum Cicero. Hann
segir svo: ,Vér erum fæddir til
réttlætis. Rétturinn grundvallast
ekki á skoðunum, heldur í náttúr-
unni. Hann er hið sanna lögmál,
ríkisvaldið Þjón Guðs til heilla
mönnunum. Ríkinu er samkvæmt
því falið að tryggja þegnunum að
þeir fái notið þess réttar, sem
Guð gaf þeim. En kirkjan setti
ríkisvaldinu nauðsynleg tak-
mörk og þau takmörk liggja
boði Guðs Guð er yfirbjóðandi
allra. Hann er konungur konung-
sem samsvarar hinu bezta í eðli anna og rikisvaldið þjónn hans.
voru, óbreytanlegur, allstaðar
nálægur. Hann kallar á skylduna
Hvað er ríkisvald og hvert er er hann býður og varar við illu
hlutverk bess? Skal nú stiklað á
nokkrum helstu atriðum í þróun-
arsögu hugtaksins ríkisvald svo
að svarið við spurningum þess-
um megi verða ljósara og jafn-
framt hitt, hvað áfátt er við hið
kommúniska ríkisvald.
Talið er að fjölskyldan sé upp-
haf ríkisins. Sú félagsheild tekur
síðan til ættarinnar þar sem ætt-
arhöfðinginn verður valdamað-
ur eða a. m. k. valdatákn. Hlut-
verk hans er að vernda ættlið
sitt fyrir aðsteðjandi hættum og
annast um öflun nauðsynja þess.
Síðan stækkar þessi félagsheild
stig af stigi í þjóðfélag.
Langt er síðan fram komu
kenningar um hlutverk ríkis-
valdsins. Aristoteles taldi nauð-
synina (necessitas) vera grund-
vallar hugtak fyrir ríkisvaldinu,
og svo hafa margir litið á allt
til þessa dags. En þá vaknar
spurningin, um hvaða nauðsyn
sé að ræða. Er það nauðsyn
ríkisvaldsins eða nauðsyn mann-
fólksins. Nauðsynin er breytilegt
hugtak og dugir því ekki til að
skilgreina tilgang ríkisvaldsins.
Þessvegna bættu menn við það
skynseminni (ratio) og töluðu um
er hann bannar. Vér fáum ekki
losnað undan lögmáli þessu,
hvorki með samþykkt senatsins
né þjóðarinnar. Einn er allsherj-
ar herra og löggjafi — GUÐ —
og hann er höfundur þessa lög-
máls“.
RÍKISVAI.DIÐ — ÞJÖNN GUÐS
TIL íIEILLA MÖNNUM
Réttur sá, sem hér er talað um,
er áskapaður og óaðskiljanlegur
sköpunarverkinu. Hann hvílir
því ekki á neinni mannlegri lög-
gjöf og ■"erður því, eins og
Cicero segir, ekki breytt. Um
þenna rétt talar Grotius, sem
talinn er höfundur þjóðréttarins
og segir: „Náttúrurétturinn verð-
ur ekki einu sinni endurskoðaður
af sjálfum Guðdóminum frekar
en hann fái fyrirskipað að tvisv-
ar sinnum tveir skuli ekki vera
fjórir“.
Svo langt var komið hugmynd-
inni um réttargrundvöll ríkisins
þegar kirkjan kom til sögunnar.
Hún viðurkenndi kenninguna um
hinn náttúrlega rétt en hélt hon-
um aðskildum frá hinum guðlega
rétti og lét hann jafnt gilda utan
Vald Guðs er fólgið í skapandi
elsku hans, því beygir það eng-
an mann en blessar hann. Það
er manninum lífsnauðsyn að fá
lifað undir valdi Guðs.
Vilji ríkisvaldið ganga framar
en því ber. á þjóðin hmn guð-
lega rétt, Úr jarðvegi þessara
kenninga miðaldakirkjunnar
spruttu þær lýoræðishugsjónir,
sem síðan hafa rutt sér til rúms
í stjórnarfari vesturianda.
KÚGIJN LÝÐRÆÐIS-
HUGSJÓNARINNAR
Seint á miðöldum komu fram
kenningar, sem höfnuðu hinum
guðlega rétti. Þá komu og úr
hinni ólíklegustu átt kenningar,
sem höfnuðu hinum náttúrlega
rétti. En begar svo var komið,
var vegurinn ruddur fyrir villi-
mennskuna, Þá var hægt að neita
öllum rétti og það gerði á mjög
eftirminnilegan hátt ítalinn
Macchiavelli, sem alla tíð síðan
hefir innblásið ófyrirleitna
valdafanta. Hann segir: „Pólitík
er hafin yfir siðgæði. Ef það
hentar ríkinu, á það að halda boð
siðgæðisins, en henti það því ekki
er siðgæði ekki til fyrir það. Rík-
ið á eir>s og borgararnir, að vera
orðheldið, virða rétt annarra og
HVÍ ER KOMMÚNISMINN
HÆTTULEGUR VESTUR-
LÖNDUM
Eins og fyrr var sagt, spratt
vestrænt lýðræði upp úr þeirri
kenningu, að til væri réttur óað-
skiljanlegur tilverunni sjálfri og
gefinn af höfundi hennar. Þá
vaknar spurningin: Hvernig má
það verða að svo fjarskyld stefna
sé hættuleg vesturlöndum? Það
er aðeins hugsanlegt með því
eina móti, að veiklun hafi lamað
viðnámsþrek vestrænnar menn-
ingar gegn sníkjudýri þessu.
Hún verður að þekkjast og lækn
ast ef ekki á ver að fara.
Vil ég nú benda á nokkrar
það svo, að á undan allri tækni
fer andleg vinna. Hugurinn verð-
ur að fara fyrir höndinni. Því hef
ir það og við borið, að skáld og
predikarar hafa hrundið af stað
hugmyndinni að tæknilegum,
nýjungum.
Þegar hnignun verður í guð-
fræði fylgir henni hnignun í sið-
ferði. Hnignun í skáldskap fylgir
henni villimannlegur ruddaskap-
ur. Þannig má halda áfram áð
rekja afleiðingar andlegrar úr-
kynjunar. Vanmat á andlegri
vinnu kemur m.a. fram í því, að
rithöfundar fá ekki bækur sinar
gefnar út. Afleiðingin er sú, að
þeir svelta líkamlega, en lesend-
urnir andlega.
HVERNIG KOMMÚNISTAR
SMEYGJA SÉR INN
Hvar sem slíkar menningarveil-
ur eru fyrir hendi, eru kommún-
istar til taks að þrengja sér inn
í skjóli hins menningarlega and-
varaleysis. Milli stríða kom fram
á Norðurlöndum bókmenntá-
hreyfing, sem nefndist ,,Mod
Dag“. Vakti hún ekki litla at-
hygli. Hún gaf rithöfundunum
tækifæri til að taka til máls en
var rekin af kommúnistum. ELér
á landi nefndist hún „Rauðir penn
ar“. f bókaútgáfu eru þeir einnig.
athafnasamir. Þeir stofna útgáfu-
fyrirtæki með rausn, greiða rit-
laun sæmileg og gefa m.a. út
ýmsar gagnlegar bækur, sem aðr
ir hafa forsómað. Fyrir slíkar,
bækur hljóta fyrirtæki þeirra,
virðingu góðra manna. Við slíkar
útgáfur nota þeir tækifærið til,
að smeygja inn sjónarmiðum sín-i,
um, undir yfirskyni lærdóms í
formálum og skýringum.
Þeir tala mikið um bókmennt-
ir og listir í tíma og ótíma. —
Þannig sannfæra þeir sumt fólk
um að þeir séu einu mennirnir,
sem dómbærir séu á slíka hluti.
Með þessu hafa þeir getað skapað
hinn mikla átrúnað á Halldóri K.
Laxness þó margt af því, sem
hann hefir skrifað sé til óvirð-
ingar bæði hans eigin hæfileik-
um og lesendum hans.
Hin þriðja veila, sem ég vil
nefna, er staða embættismanna í
flestum ríkjum vesturlanda. All-
ur þorri embættismanna lifir við
lágmarks lífeyri og þar fyrir neð-
an. Og víðast er ekki tekið tillit;
til þess hve miklu þeir hafa kost-
að til að búa sig undir störf sín.,
Þeir verða að lifa í ævilangri fá-
tækt ef ekki örbirgð og deyja
þurfamenn. Hér koma kommún-
istar og þykjast berjast fyrir öll-
um „launastéttum“. Og það er
þær veilur sem kommúnisminn þægilegur boðskapur i eyrum
hefir notað til að smeygja sér inn.
AF VANTRÚ LEIÐIR
SIÐFERÐILEGA OG
ANDLEGA LÖMUN
Þar er fyrst að nefna þá hina
alvarlegustu, sem er vantrúin. —
Hún hefir verið ákaft boðuð með
ýmsu móti og þar á meðal í nafni
vísinda og heimsspeki, uppeldis-
fræði og sálfræði. Hún er geysi-
lega útbreidd. Vantrúin veldur
bæði siðferðilegri og andlegri
lömun. Þegar meinsemdir þjóð-
félagsins eru raktar að rótum
kemur í Ijós, að allt þjóðfélags-
legt öryggi mknnanna er fólgið í
Guði og réttri afstöðu til hans.
Sú þjóð, sem að verulegu leyti
hafnar honum, hlýtur að verða að
bráð valdaóhemju kommúnism-
ans eða annars mannfjandsam-
legs skipulags. Mannréttindin eru
Guðsgjöf. Sú gjöf glatast um leið
og Guði er týnt.
Önnur veila, sem nefna má, er
vanmat andlegrar vinnu. Víða
um lönd mun hún einna minnst
metin allra starfa manna nema
hún gagni beinlínis hernaðar
tækni eða kaupmennsku. Þó er
vonlausra manna.
STIMPILL MÚGSÁLAR Á
ÍSL. KENNSLUBÓKUM
Hin fjórða hætta, sem ég vil
nefna, er sú hversu kommúnistar
þrengja sér inn í stéttir þjóðfé-
lagsins. Það er margt umrætt og
alkunnugt hve mjög þeir lögðu
sig eftir hinni ungu og ört vax-
andi kennarastétt um og eftir
1930. Varð þeim mikið ágengt
um skeið á þeim vígstöðvum.
Einn ávöxtur þess er fyrirtæki,
sem nefnist ríkisútgáfa skóla-
bóka. Það hefir nú starfað um
allmörg ár. En þar virðist allt
standa í stað á egta sósíalista
vísu. Þar þarf engu. að breyta.
Sumar þær bækur, sem hún gaf
út í upphafi voru að sjálfsögðu
góðar og þó varla óumbætanleg-
ar. Aðrar voru lélegar og allar
eða því nær allar eru þær síðan.
endurprentaðar, allar eru þær I
sama broti og formi, eins og
hlekkir í sósíalista fjötrum. Þetta
óandanlega safn af smápésum
sem allir eru eins, hlýtur á 6 ára
skólagöngu að hafa sálardrep-
andi áhrif á börnin.
Frh. á bls. 22. r