Morgunblaðið - 19.05.1955, Blaðsíða 12

28
MORGIJTSBLAÐÍÐ
Fimmtudagur 19. maí 1955
Sr. Ragnar
minnsng
LÁTINN er nú fyrir skömmu
góðvinr minn einn, mér hugljúfr
og tryggr, Ég vildi því kveða
honum saknaðarljóð líkt og
Davíð forðum Jónatan konungs-
syni: „Sárt trega ég þig, bróðir
minn, . . . mjög varstu mér hug-
ljúfr“. En eigi er mér nú ljóð á
tungu eða bundið mál annað. Fyr-
ir því verð ég að láta mér nægja
nokkur sundurlaus minningabrot
og óbundin orð, sem þó eiga að
túlka saknaðarþel og þakkarmál.
Síra Ragnar í Fellsmúla Ófeigs
son var borinn í þennan heim
að Guttormshaga í Efri-Holta-
þingum þann 30. desember 1896.
Var hann sonur hjónanna síra
Ófeigs Vigfússonar, bónda að
Framnesi á Skeiðum Ófeigssonar
„ríka“ að Fjalli. og Ólafíu Ólafs-
dóttur bæjarfulltrúa að Lækjar-
koti í Reykjavík Ólafssonar.
Á vordögum 1901 fluttust for-
eldrar hans að Fellsmúla í Lands
sveit, og þar eigaðnist síra Ragn-
ar sín föðurtún og móðurrann. —
Hann sá þar votum hvörmum,
inn máttuga storm eyða gróðri
og grassverði og feykja í hafs-
auga út. Hann leit naktar klappir
og hraunnibbur birtast, þær, er
áður huldust gróðri og mold. En
honum lærðist þó að undrast feg-
urð þeirra og sköpun. Hann vissi,
hve stormur og næðingar brotna
á Skarðsfjalli, og hversu það
skýldi gróðri og frjómold ið
vestra. Foldgnátt og óbifandi
stóð það, barið hreggi og gnúð
veðrum. En trútt var það á verð-
inum eigi að síður. Svo þótti mér
hann vilja trúr vera, svo sem
máttur hans hrykki til. Hann
fékk að sjá og skynja, hve frjó
festu bifhár á nöktum klöppum
og gróður læddist um hvikulan
sand og kalda auðn. Þá gladd-
íst barnshugur og brá í augu
glampa, sem eigi slokknaði um
ævidag.
Hann undraðist Heklu og dáði
í senn, horfði löngum á bláan
tind hennar rísa úr hvítri jökul-
hettu í blátt heiði ómælanda
geims. Þá barst hans þrá yfir
skyggðar gnípur í djúp inna
heiðu himna. Og þó fann hann
yndi allt við móðurbrjóst og föð-
urkné.
Slík birtist mér æskumynd
þessa vinar míns.
Vaxinn að þroska og mennt
gjörðist bann aðstoðarprestur
föður síns og síðar eftirmaður
hans í Landþingum.
Ég kynntist síra Ragnari fyrst,
eftir að ég gerðist grannprestur
hans í Hreppum og á Skeiðum.
Á milli okkar var Þjórsá og deildi
löndum. Þott Skarðsíjall á Landi
og Skarðfjall í Hreppum horfist
á og varpi geislum hvort á ann-
ars feld, tafði Þjórsá tiðar ferðir
okkar beggja. En því ljúfar er
að minnast inna allt of fáu sam-
funda okkar. Og gott var að
renna huga austur yfir móðuna
ströngu og minnast þannig við
góðvin austur við inn gróanda
sand.
Síra Ragnar var engum líkur
þeim, er ég hefi þekkt. Hvorki
var hann ómannblendinn né gín-
andi við hverjum viðhlæjnda.
Hann var sérkennilegur nokkuð
í fasi og fari, svipurinn settr sterk
um dráttum og djúpum, dökkur
yfirlitum en svipurinn heiður þó,
hakan mikil, ennið hvelft, og lágu
djúpt augun undir miklum brún-
um, fögur og regindjúp, síkvik
og lifandi og kenndi þaðan þokka
og mannvits. Skemmtinn var
hann og skjótr í svörum oft, fastr
í skoðun og komst sína leið, þó að
hægt færi. Orð hans voru hnit-
miðuð og hugsunin oft spök, og
dul svipbrigða hans og dýpt per-
sónuleikans veitti þeim flug að
vitund þeirra, er á hlýddu. Hann
var geyminn á gamlan arf en
skyggndist þó um bekki og hug-
arheima samtíðar og framtiðar.
Síra Ragnar þyrsti í að deila
geði við góðvini, en hann naut
þess naumast að fullu nema
heima væri. Þar var hljóðið hljóð
ast og himinn næstur.
Veizt, ef vin átt,
þann, es þú vel trúir
ok vilt af hánum gótt geta,
geði skaitu við þann
ok gjöfum skipta,
fara at finna opt.
Svo mæhr spaklegt mál.
En hvorki deildi ég síra Ragn-
ari gjöfum né fór að finna oft,
svo sem rrig fýsti pú. Ég naut
hans því miður en ég girntist.
Nú iðrar mig þess sáran, hve
tómlátur ég var tryggum vini, því
að nú skiija okkur dýpri vötn
en Þjórsá En greipt skal mynd
hans í mmjasafn hugans.
Ég sendi söfnuðum hans sam-
úðarkveðjiir og Landmu hans
kæra. Bróður hans, Grétari, bið
ég friðar og fóstru allrar hugg-
unar. En síðast nefni ég konu
hans, frú Önnu Kristjánsdóttur,
og bið hana að minnast inna
fornu orða „Því er það vel, ef
þú grætr góðan mann“.
Að síðustu bið ég, að vér, vinir
síra Ragnars að Fellsmúla allir,
sameinum raddir vorar og mæl-
um: „Lofaðr sé Guð, sem gefur
oss sigurinn fyrir Drottin vorn,
Jesúm Krist“.
Gunnar Jóhannesson.
SÉRA Ragnar Ófeigsson var
fæddur að Guttormshaga í Holt-
um 30. des. 1896. Faðir hans séra
Ófeigur Vigfússon var þá prestur
í Holtaþingum efri og sat í Gutt-
ormshaga. Kona séra Ófeigs var
Ólafía Ólafsdóttir frá Lækjar-
koti í Reykjavík.
Árið 1900 var séra Öfeigi veitt
Landmannapréstakall. Hann tók
sér bústað í Fellsmúla, og áttu
þau hjón, séra Ófeigur og frú
Ólafía, heimili sitt þar til ævi-
loka. Frú Ólafía lézt 28. nóv.,
1939, en séra Ófeigur 21.jan. 1947.
Allt frá aldamótum var séra
Ragnar búinn að eiga heimili sitt
á Fellsmúla eða 55 ár. Þó að hann
væri langskólagenginn, var hann
samt ekki lengi að heiman. Undir
stúdentspróf las hannásamt Grét-
ari bróður sínum heima að Fells-
múla. Kennarinn var faðir þeirra,
séra Ófeigur Vigfússon. Að loknu
stúdentsprófi 1917 sigldi hann til
Danmerkur og var þar um skeið,
aðallega við málanám. Kom svo
heim og las guðfræði við Háskóla
íslands. Varð cand. theol. 1923.
Vígður sama ár sem aðstoðar-
prestur föður síns. Þeirri skipan
var svo haldið til ársins 1941, að
séra Ófeigur lét að störfum. Var
honum þá veitt prestakallið. Það
er kunnara, en frá þurfi að segja
hvernig séra Ragnar var kynnt-
ur sem prestur í söfnuðum sín-
um. Ég fullyrði að öll sóknarbörn
hans segja eitt og hið sama •—
„getum ekki hugsað okkur betri
prest, né mann.“
Ég, sem þessar línur rita hef
þekkt séra Ragnar aldarfjórðung,
og tel mér það lán og mesta happ,
að hafa átt þess kost að kynnast
honum. Við vorum nágrannar.
Hafði ég því mörg og góð tæki-
færi til, að blanda við hann geði,
svo að segja á hverjum degi.
Betri og skemmtilegri mann get
ég ekki hugsað mér í daglegri
umgengni.
Merkur og þekktur bóndi í
Landsveit hafði oft orð á því
við mig, að séra Ragnar væri
góður og hugljúfur gestur. „Ég
hlakka til eins og barn, þegar ég
á von á séra Ragnari", sagði þessi
bóndi. Hann var líka svo lán-
samur, að eiga þess kost, að hafa
Ragnar oft sem gest á heimili
sínu.
Séra Ragnar bar sól og sumar í
hvern þann bæ, sem hann kom á.
Það lék um hann bjarmi gleð-
innar og út frá honum streymdi
hlýja, sem var í ætt við vorið.
Ég hef aldrei þekkt eða kynnst
neinum, hvorki karli eða konu,
sem kynni höfðu af séra Ragnari
minnast á hann öðru vísi, en með
vinsemd og virðingu. Hann átti I 30. april var hann svo jarð-
marga vini, en enga óvini. settur við hlið foreldra sinna í
Fellsmúli er all mikið þekkt Skarðskirkjugarði, sem er einkar
heimiii og án efa eru það feðg-
arnir séra Óíeeigur og séra Ragn-
ar, sem hafa gert þann stað fræg-
nn
ÞAÐ þykir í raun og veru ekki
fréttnæmt lengur, þótt mink-
fagur og skógi prýddur helgireit- ur sjaist a förnum vegi, a viða-
ur. Við jarðarförinu var óvenju- van& eða ' veiðivótnum, svo al-
mikið fjölmenni, og sýndi það, ^engt er þetta orðið. Og heim-
an, eins og Sæmundur fróði og hve margir syrgðu og söknuðu s°knir hans í hænsnahusin víðs-
! hins mæta manns, sem verið var ve§ar á landinu eru svo hvers-
að kveðja hinztu kveðju. dagslegar að engu tali tekur.
Guð gefi ekkju hans, Önnu Stundum gerast þo sogulegir at-
Kristj ánsdóttur, bróður hans ^urðlr 1 sambandi við minkmn,
synir hans Oddann.
J Grétari, Ingigerði Brynjólfsdótt-
ur og öllum öðrum skyldmennum
og góðvinum huggun og frið.
sem minna einna helst á hina
tilefnislausu heimsókn hans á
Hótel Borg hérna um árið, sem
Vertu blessaður og sæll, góði, f*113 að hann raska ósmeykur
tryggi vinur Hjartans þakkir he““lisfn8i manna, þegar hon-
fyrir margar ánægjulegar gleði-
i stundir.
og þínum um alla eilífð.
Guðlaugur Jóhannesson.
Allt frá aldamoium til þessa
dags hefur Fellsmúli verið
mennta og menningarsetur, eins
og Oddinn á sinni tíð.
Mörgum ungum mönnum hafa
um þóknast Minkurinn hefur þó
verið talinn styggur sem lágfóta,
Guðs' friður og náð fylgi þér en hað er ý^islegt fem bendir
til þess að hann se acr „civiliser-
í ast“ á þann óskemmtilega hátt
i að gera sig heimakominn við
I fólk og fé, með ört vaxandi
, , ., , fjölgun. Lítillega skal að þessu
ÞANN 22. 1. m. lezt í sjukrahúsi vikið j sambandi við atvik sem
her í Reykjavík sera Ragnar gerðigt austur j Biskupstungum
Ófeigsson að Fellsmula á Land:. nú um páskana.
Óvænt kom þessi fregn um sjúk- , við Reykholtshver í Biskups-
dóm hans og dauða. Urðu a'hr tungum e. all-þéttbýlt og eru
þeir er til þekktu harmi lostnn þar m a nokkrar garðyrkju-
við fráfail þessa ágæta, merka gtöðvar. Það hefur komið í ljós
manns. j að rninkui'inn kann einkar vel
Ragnar var sonur hinna góð-jvið sig við jarðhitann ef dæma
frægu hjóna, Öfeigs Vigfússonar, I má eftir hinni öru fjölgun hans
og er nú svo komið, sem víða
prófasts að Fellsmúla og Ólafíu,1
systur Ólafs Ólafssonar fríkirkj u-
Fellsmúlafeðgar hjálpað á náms- prests og þeirra systkina.
brautinni og lyft þeim í stiga
æðstu mennta. Allir munu þessir
menn ljúka lofsorði á fræðslu
þá, sem þeir fengu á þessu góða,
fyrirmyndar heimili.
Landsveit er fögui og fjalla-
sýn tilkomu mikil. Þessi fögru
svipmiklu fjöll hafði séra Ragnar
fyrir augum daglega. Hann elsk-
aði sveitina og fjöllin. Bar sjálfur
tígulegt svipmót þessara sérkenni
legu fjalla og yndisþokka sveit-
arinnar í framkomu og fasi. Lán
er það sveitinni, að hafa alið
og fóstrað slíkan son.
Séra Ragnar mátti teljast nokk-
uð einmana, er báðxr foreldrar
hans voru látnir, en hin al-
skyggnu máttarvöld, sem yfir
öllu vaka sendu honum þá heilla-
dís. HeilJadís þessi var Anna
Kristjánsdóttir, sem hann kvænt-
ist 29. des. 1947. Þó tíminn sé ei
lengri, sem hún hefur verið hús-
freyja í Fellsmúla ,er hún samt
elskuð og virt af öllum sóknar-
börnum, nær og fjær, enda
1 óvenjuleg kona að mannkostum
og fjölhæfni.
I Það var vandi að setjast í hús-
1 freyjusætið að Fellsmúla. Frú
Ólafía kona sér Ófeigs var mikil-
hæf kona, höfðinglynd og dreng-
ur góður.
! Grétar Fells skáld og rithöf-
undur er emn Fellsmúlaíeðga, þó
að hans sér hér lítt getið, en það
stafar af því, að hann hefur ekki
átt heima á Fellsmúla frá því,
að hann var stúdent, en svip-
mótið og áhrifin frá Fellsmúla
verða augljós þeim, er honum
hafa kynnst
Fyrstu árin bjuggu þau
Guttormshaga, þar var Ragnar
fæddur 30. des. 1896. Ragnar var
bróðir Grétars Fells rithöfundar,
og voru þeir tvíburar.
Á Fellsmúla var menntasetur.
Séra Ófeigur hafði skóla á heimili
sínu um margra ára skeið, og var
sagt, að enginn piltur er hann
kenndi, hefði fallið við próf.
Heimilið á Fellsmúla er mér,
annars staðar á landinu, að mink-
urinn er orðinn ein hin versta
1 ’ plága, svo ekki sé sterkara tekið
til orða. Fyrst er hann kom í
hverfið, má segja að hann hafi
farið rólega í sakirnar og hagað
sér tiltölulega skikkanlega.
Hann byrjaði þó að sjálfsögðu
á því að drepa hænsnin. Síðan
fór hann að færa sig upp á skaft-
ið og fór nú að þverbrjóta allar
umgengnisvenjur, varð tíður
gestur í vinnuskálum og gróður-
sem þessar línur rita, mjög minnis, húsum og er nú svo komið að
stætt. Þar var glæsibragur á
öllu, þótt akki væri miklum >uð
úr að spila
Ragnar tók stúdentspróf 1917,
las mál við Hafnarháskóla eitt
ár, kom þá heim og tók guðfræði-
próf við Háskóla íslands 1923.
Öðru sinni fór hann út til náms,
las þá trúarbragðasögu. Hann
vígðist aðstoðarpréstur til föður
híbýli manna eru jafnvel ekki
óhult fyrir ágangi minksins og
frekju. Það kemur fyrir er menn
mæt.a þessu grábrúna óféti (sem
upphaflega mun hafa verið skap-
að kvenþjóðinni til yndisauka)
að hann hvæsir eins og óupp-
dreginn fressköttur og hörfar
hvergi.
í síðustu viku tókst garðyrkju-
síns 1924, en var veitt Landpresta manni einum með aðstoð hunds
kall 1941.
hann
ekkju
læknis
Árið 1947 kvæntist
sins, að ráða niðurlögum minks,
Önnu Kristjánsdóttur, | er hann mætti þannig, en „pels-
Gunnlaugs Einarssonar (inn< var orðinn lítils virði eftir
þá viðureign. Þá hefur minkur-
Ragnar var óvenju mikill náms inn sést „spásséra“ hinn rólegasti
maður og fjölhæfnin fágæt. Að eftir mænisásum gróðurhúsanna
öllum störfum gekk hann með ' eins og er siður kisu þegar gott
krafti, hvort heldur þau voru á ' er veður.
andans sviði eða erfiðisverk. Ef j Sem dæmi um það hve óskamm
til vill hefur það vaidið nokkru j feilinn mmkurinn er, má nefna
um hverju grettistaki hann lyfti, j að er kona ein opnaði stofu-
fyrst við nám og síðar við giugga sinn stóð bíspertur mink-
kennslu.
Eitt af mörgum hugðarefnum
Ragnars var hljómlist. Sjálfur
lék hann á harmóníum og leiddi
hlustendur sína inn í töfraheima.
Hann unni allri fegurð, í hvaða
mynd, sem hún birtist. Hann var
náttúrubarn, enda uppalinn við
ur á stéttinni fyrir utan, hvæsti,
er hann varð konunnar var og
gerði sig .iafnvel líklegan til að
stökkva inn til hennar. Aðfara-
nótt laugardagsins fyrir páska
gerði minkurinn þó alvöru úr því
að stökkva inn um opinn glugga
á íbúð einni í. ReykholtshverfinU.
Séra Ragnar fór skyndilega.' gnægð fegurðar í umhverfi sínu. j Lenti hann inn í snyrtiherberg-
, A f r, 11 V, n lrntvi r, 1111 rvl A Viiirf/iiirCim A 4 + í ' _ . . _ _ _
Fráfall hans kom öllum mjög á
óvart. Um páskana messaði hann
glaður og hress á ölium sínum
Þessi djúpi hugsuður átti inu en þar kurðu í kassa 5 nokkra
barnslegt hjarta og viðkvæma j daga gamlir kettiingar> en moðir-
lund, en festu og tryggð til: in mun hafa verið fjarverandi.
sóknarkirkjum. Síðast þegar manna og alls umhverfis. — j Drap minkurinn þá a'la, beit þá
hann messaði að Skarði, tilkynnti Slíkir menn sjá svo margt og á harkann 0g hagaði sér að öðru
hann, að messað yrði þar fyrsta | finna, sem meðalmennskan ekki | jeyti eins ocf þeo-ar hann heim-
sumardag kl. 9 s.d. Að lokinni skilur, og eiga oft á hættu að sækir hænsnahúsin.
fuðsþjónustu áttu allir kirkju- verða misskildir. Menn standa hér sem annars
gestir að fara heim að Fellsmúla, Nú drúpir Landsveit og Rang- staðar á iandinu, eiginlega ráða-
þiggja þar góðgerðir og skemmta órþing. Sóknarbörnin hans sakna iausir gegri þessu’m ma og óboðna
sér fram eftir nóttu. Huggðu sárt, þau vita, að þetta skarð er I gesti j,átt eitthvað sé drepið af
aliir gott til þess cg hlökkuðu vandfyllt. Ástvinina skilja þeir,; minkj þá er yiðkoman svo gífur-
til. Annars var það ekki nýtt er staðið hafa í líkum sporum. ieg að ekki sér á freKar en högg
að messað væri í Skarði fyrsta Eiginkonan, sem þekkti svo vel á vatni nema síður sé. Reynt er
sumardag. Það hefur verið gert mannkosti hans og mildi. Einka- að svæia minkabælin og kenna
allt frá því ég kynnist háttum bróðirinn, sem frá fyrstu bernsku hunc[um að taka minkinn en
og siðum í Landssveit. j og til síðustu stundar var honum arangurinn virðist vera lítill. _
13. apríl fékk séra Ragnar innilega sameinaður. Og Gerða, púast má við þvi> að menn taki
heilablæðingu. Var eftir nokkra konan, sem um 50 ára skeið hef- aimennt upp þann sið hér um
daga fluttur til Reykjavíkur, þar ur dvalið á heimilinu og verið Eioðir að s0fa við iokaða glugga
sem hann lézt 22. s. m. Fluttur honum sem móðir. En minning- og mætti þá ef tii vin telja það
heim 25. apríl. Fóik lir sóknum arnar eru dvrar perlur, sem skína tii varnarráðstafana gegn minkn-
hans safnaðist saman og fór á þó ljósgjafinn sé horfinn okkur um gt>
móti likvagninum. Fylgdist svo sjónum. Hann kvaddi lifið með
með honum heim a2 Fellsmúla,
þar sem dvalist var um stund,
ekkjunni, skyldmennum og öðr-
um góðvinum hans til huggunar
og hinum látna til virðingar.
hækkandi sól. Á næsta stigi til-
verunnar bíður hans hækkandi
sól, vaxandi þekking, þroski og
störf.
G.
Gísli Einarsson
héraðsdómslögmaður.
Málflutningsskrifgtofa.
L&ugavegi 20 B. — Simi 82631.