Morgunblaðið - 15.09.1955, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 15. sept. 1955
MORGUNBLAÐIÐ
25
Feneyjar — horg gangandi manna og gondóla
Upp á klukkuturninum eru tveir risar úr bronzi og kallast þeir
„Márarnir“. Á heilu tímunum slær klukkan, og risarnir slá stunda-
slögin á eirbjölluna með hömrum sínum. Stytturnar snúast í mitt-
inu. Klukkan sjálf er á annarri hæð turnsins, og sýnir ekki aðeins
jgang tímans heldur einnig kvartilaskipti tunglsins og gang sóíar-
innar á degi hverjum. Á næstu hæð er gyllt stytta af Maríu mey.
Á föstunni á hverjum heilum tíma frá sólarupprás til sólarlags
kemur engill með Iúður út um dyrnar vinstra megin við Maríu mey.
Á eftir honum koma vitringarnir þrír og hneigja sig fyrir
Maríu mey.
★ ★ ★
Feneyjar standa á 117 — sum-
ir segja 118 — litlum eyjum eða
öllu heldur sandhólmum. Borgin
er sundurskorin af 160 síkjum,
og yfir þau liggja um 400 brýr.
Eyjaklasinn liggur um tvær og
hálfa mílu frá meginlandinu og
er tengdur við fast land með
mjóu eiði, sem áður var hluti af
virkisveggjum borgarinnar. Nú
liggur breiður bílvegur eftir eið
inu niður á Rómartorgið, en það-
an verður að fara sjóleiðis um
borgina. Þessi einangrun borgar-
innar varð þess valdandi, að her-
togadæmið í Feneyjum hélt sjálf
st'eði sínu í þúsund ár — frá lok-
um 7. aldar fram til ársins 1797,
er borgin féll fyrir herjum Na-
póleons mikla og var síðar sam-
einuð Austurríki. Eftir miklar
erjur og uppreisnir voru Feneyj- |
I ar loks sameinaðar konungsrík-
| inu á Ítalíu árið 1866.
Andvarpabrúin — Ponte del Sospiri — sem liggur yfir síkið milli
Hertogahallarinnar og fangelsisins. Eins og sjá má af myndinni, er
þessi hlið hallarinnar (t. v.) gerð í Renaissance-stíl.
SKYLDI nokkur stórborg á
meginlandi Evrópu vera eins
friðsæl og Feneyjar7 Vegfarend-
ur rangla hinir rólegustu eftir
götunum og ganga hiklaust yfir
strætin án þess að líta til hægri
eða vinstri. Engin umferðaljós,
engar bifreiðir þeyta horn sín —
611 umferðin fer hljóðlega eftir
grænleitum, gruggugum síkjun-
um. Göturnar bergmála aðeins
tilbreytingarlaust fótatak gang-
andi manna og skvaldur vegfar-
enda — í fjarska heyrast vélar-
skellir hraðbátanna, er koma í
Stað strætisvagna og sporvagna
í öðrum stórborgum, og jöfn ára-
tök ræðaranna á gondólunum.
Þær bifreiðir, sem til eru í
Feneyjum, mun vera allt að því
hægt að telja á fingrum sér —
borgarar Feneyja keppa að því
að eignast litinn fjölskylduhrað-
bát eins og við hér beima miðum
að því að eignast Ford, Fiat eða
Volkswagen.
ÍOt
— taka við
sgötur fátækrahverfanna
og
og
stærsta
★ HRESSANDI SJAVARLOFT
Andrúmsloftið er laust við
tyk og svælu og sjávarkeimur
þess er hressandi
og öldugangur á
um á leiðinni til Lido, þeytist sjó
löðrið yfir bátinn, og margur
kemur úr þeirri ferð með salt-
bragð í munnvikjunum.
Lido heitir fullu nafni Lido di
Malamocco. Nafnið er dregið af
litlum sandhólmum, er liggja í
Adríahafinu úti fyrir Feneyjum,
og nefnast lidi. Lido er frægur
baðstaður og ferðamannavin og
stendur á Malamocco-eiðinu, er
skilur Feneyjaflóann frá Adría-
hafinu — um 15 mínútna ferð
frá Markúsartorginu. Bærinn
Lido var byggður beinlínis til að
auka ferðamannastraumir.n, enda
getur gesturinn fundið á Lido j
hvað svo sem hjarta hans girnisi j
— hann getur stundað heilbrigt
útil'f, synt í grænbláu Adriahaf- i
inu og flatmagað í gulum, brenn-
heitum sandinum — spilað í spila ,
v'tinu, stundað k'Hkmyndahús —
eða notið iðjuleysisins.
En það eru ekki aðeins ferða-
mannahóparnir, sem þyrpast út
á Lido. Feneyjabúar sjálfir fara
þangað í stórhópum um helgar. j
★ ★ ★
Feneyjar geta ekki boðið ferða- !
mönnum upp á tilkomumikið :
landslag eða tignarleg fjöll — en j
fallegt sólsetur í þessari ævin- j
týraborg, er eitt hið fegursta, er j
borið getur fyrir augu manns — j
í gullroðnu mistri kvöldsins virð- i
ist borgin raunverulega fljóta á
— sé stormur yfiyborði flóans. En mörgum 1
Feneyjafloan- ferðamanninum verður á að ein-
blína á óhrjálegt ruslið, er flýtur
ofan á síkjunum, og gaflskökk,
skellótt húsin, er víða sjást í Fen-
evjum — þeir skynja ekki þá
mörg hundruð ára sögu, er þessi
hús bera á herðum sér.
Hertogahöllin úr hvítum marmara er mjög sérkennileg — súlna-
göng tveggja neðstu hæðanna undir gotneskum bogum, en heilir
j veggir þar fyrir ofan. Höllin er framar öllu öðru tákn þess tíma,
! er veraldlegt veldi Feneyja stóð sem hæst. Efst á súlunni fyrir
miðju á myndinni má sjá vængjað ljón úr bronzi. Er þetta tákn-
mynd Heilags Markúsar.
★ BARATTAN VIÐ HAFIÐ
Talsverður hluti Feneyjaborg-
ar er í mikilli hættu vegna á-
gangs sjávarins, er stöðugt herj-
ar á bjálkaundirstöður húsanna.
Undirstöðurnar síga æ dýpra
í mjúka sandleðjuna, kjallarar
húsanna fyllast af raka og gólf-

Frá Markúsartorgi. — í baksýn sést Markúsarkirkjan og turninn
fyrir miðju. Kirkjan var reist yfir líkama Heilags Markúsar, er
ífluttur var til Feneyja frá Alexandríu á þriðja tug 9. aldar, og
hefir æ síðan verið verndardýrlingur borgarinnar. Við hlið Markús-
arkirkjunnar sést griíla í eitt horn Hertogahallarinnar. Vinstra
megin kirkjunnar sést klukkuturninn, sem ber aðeins hærra en
álma stjórnarbyggingarinnar. Dúfnasægurinn flögrar án afláts
yfir torginu.
in skekkjast. Miklar dældir eru
í mósaík-gólfinu í Markúsar-
kirkjunni í Feneyjum.
Stórkostleg menningarverð-
mæti, sem erfitt eða jafnvel óger-
legt yrði að bæta fyrir, eru í
hættu. En ítalir eru bláfátækir
sem þjóðarheild. Á tímum Musso-
linis var miklu fé varið til varð-
veizlu fornra menningarverð-
mæta, en heimsstyrjöldin síðari
kollvarpaði efnahagslífi landsins,
og engir fjármunir eru fyrir
hendi, enda yrðu viðgerðirnar
mjög umfangsmiklar og feikilega
kostnaðarsamar. Loka yrði
hverju síki fyrir sig og dæla
burtu sjónum, svo að hægt yrði
að komast að undirstöðunum
★ GONDÓLARNIR — RÓMAN
TÍSK FARARTÆKI — EN
EKKI TRAUSTIR
Vélknúnir bátar hafa að vísu
bætt samgöngurnar í borginni
mjög mikið — gondólarnir, sem
fyrr á öldum voru eingöngu not-
aðir, eru hæggengir og koma
litlu róti á sjóinn í síkjunum. —
Hins vegar stafar undirstöðunum
aukin hætta af þeirri hreyfingu,
sem vélbátarnir setja á sjóinn —
einkum þar, sem síkin eru 2—3
bátslengdir á breidd. Hér, sem
annars staðar, er vélamenningin j
tvíeggjað sverð.
En ferðamaðurinn hrósar happi
yfir vélbátunum — gondólarnir
eru rómantísk farartæki, en ekki
sérlega traust á að líta. Gondól-
arnir eru allir svartir á lit — og
sagan segir, að þessi hefðbundni
litur hafi verið notaður allt frá
síðari hluta 16. aldar — en þá
geisaði mikil drepsótt í borginni,
og allsherjar sorg ríkti.
★ RIALTO — MIÐDEPILL
BORGARINNAR
Miðdepill borgarinnar — verzl
unarhverfið — liggur frá Mark-
úsartorginu við Stórasíki yfir að
Rialto-brúnni — og hverfið
kringum þessa fornu marmara-
brú var einnig á miðöldum mið-
depill athafnalífsins, og þaðan
rak hertogadæmið verzlun sína
við Austurlönd, er aflaði borginni
slíks auðs og forráða, að hún var
um skeið allt að því höfuðborg
heimsins.
Stórasíki er aðalsamgöng,uæð
borgarinnar — rúmlega tvær
mílur á lengd og 15 feta djúp og
liggur gegnum endilanga borg-
ina eins og S í lögun allt upp að
Rómartorginu.
★ MATVÖRUMARKAÐUR
UNDIR BERUM HIMNI
Á sjálfri brúnni eru búðir, er
verzla einkum með skartgripi og
ýmiss konar leirvörur og postu-
lín, sem Feneyjar eru svo kunn-
ar fyrir. Vestan megin brúarinn-
ar er matvörumarkaðurinn. —
Þarna er líf og fjör, ys og þvs og
mikil þröng gangandi manna. Yf-
ir gangstéttina eru strengd tjöld
og þar fara kaup og sala fram
undir berum himni.
Loftið er mengað matarþef,
enda eru alls konar matvörur til
sýnis á búðarborðunum, gráð-
ostur, pylsur, kjöt og ávextir, og
finnst Vestur-Evrópumönnum
ekki sérlega þrifalega með mat-
inn farið. Hávaðinn og skvaldrið
er mikið, og viðskiptavinirnir
prútta við kaupmennina um
verðið.
| ★ ★ ★
! Markúsartorgið er eitt fegursta
og stærsta torg í heimi, enda full-
sæmt af þeim byggingúm, er
standa kringum það — Markús-
arkirkjunni í ævintýralega
skrautlegum byzantiskum st.íl,
Hertogahöllinni með breiðum
gotneskum bogum, Klukkuturn-
inum og öðrum mikilfenglegum
byggingum, sem áður voru aðset
ursstaðir aðalsmanna og annarra
áhrifamanna, en nú eru stjórnar-
skrifstofur og söfn.
★ DÝRAR VEITINGAR
Undir súlnagöngunum með-
fram torginu eru dýrustu verzl-
anir borgarinnar, og kaffið er
ekki gefið á gangstéttarveitinga-
húsunum á Markúsartorgi. Gjald
eyrisfátækir ferðamenn ættu að
athuga vandlega innihald pyngj-
unnar, áður en þeir tylla sér á
stólana. Flestir komast að þeirri
niðurstöðu, er þeir hafa g'-eitt
veitingarnar, að hollara hefði. ver
ið að setjast við gosbrunninn og
virða þaðan fyrir sér umhverfið,
manngrúann og dúfurnar, sem
fljúga í stórhópum vfir torgið og
éta hinar spökustu úr lófa hvers
og eins.
Eins og í öðrum fjölsóttum
ferðamannalöndum eru ítalirnir
ætíð reiðubúnir að gera ferða-
mönnum greiða — fyrir álitlegan
skilding, og varla verður þver-
fótað fyrir mönnum er bjóða
varning eða þjónustu — og það
ér oftast vissara að hafa vaðið
fyrir neðan sig í viðskiptunum.
★ MINJAGRIPASALAR OG
MARKVERÐUR
BYGGINGASTÍLL
Undir súlnagöngum Hertoga-
hallarinnar úir og grúir af minja-
gripasölum, er bjóða vöru sína
fyrir helmingi hærra verð en
sanngjarnt er.
Á Markúsartorgi má virða fyr-
ir sér í næði, hvernig hinn forni
Framhald á bls. 26