Morgunblaðið - 15.09.1955, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 15. sept. 1955
MORGUNBLAÐIÐ
29
Guðmundur Gíslason skólastjóri
— Kveðja frá nemanda —
NÝLEGA er látinn í Reykjavíkfisstæð og jafnframt örugg fuH-
Guðmundur Gíslason skólastjóri, | vissa þess, að lengi má brot bæta,
aðeins fimmtíu og fimm ára að i ef einlægur vilji til yfirbótar
aldri. Hér verður ekki rakinn er fyrir hendi. Við félagarnir
ævi og starfsferill þessa mæta; skildum það líka betur en áður,
manns, það verður óefað gert af að strangleikinn miðaði eingöngu
öðrum hæfari aðilum. Þetta verða ' að því, að sníða af okkur vankant
aðeins fáeiri kveðjuorð Er ég' ana og gera okkur að betri
heyri þessa andlátsfregn, hverf- mönnum.
,JAFNTEFLISVÉLIN‘ PETROSJAN
OG BRONSTEIN TAPLAUSIR
Þriðjungur eífir aí skákmólmu í Gautaborg
FRÉTTABRÉF frá
Mbl. á skákmótinu
Freysteini Þorbergssyni,
í Gautaborg.
fréttaritara
ur hugur minn aftur til liðins
tíma. Það er fyrir tæpum tíu ár-
um, að ég fullur eftirvmntingar,
En þrátt fyrir örfáa árekstra
eru mér þó miklu minnisstæðari
hinar óteljandi góðu og glöðu
GAUTABORG, 8. sept. 1955.
AÐEINS þriðjungur er nú eftir af skákmótinu í Gautaborg. —
Lokaspretturinn er nú að hefjast. Harkan er nú meiri í mót-
inu en nokkru sinni áður. Þær fáu skákir, sem nú enda með jafn-
tefli, eru yfirleitt langar og harðar. Aðcins tveir keppcnda eru nú
taplausir, efsti maður Bronstein og „jafnteflisvélin" Petrosjan.
ásamt nokkrum félögum mínum 1 stundir, er við nemendurnir átt-
sit í bifreið, er rennir ?ér út af um ; Reykjaskóla árin 1945—’'48.
þjóðveginum inn á afleggjarann, gg minnist hins glaðværa félags-
heim að Reykjaskóla. Við erum skapar okkar unglinganna á leik-
að ná ákvörðunarstað okkar,1 vanginum í frjálsum tímum. Ég
nokkrir unglingar, er ætlum að ^ minnist skemmtilegrar og þrosk-
stunda nám í skólanum á kom- an(ji námsiðju undir stjórn og
andi vetri Já, víst eru hugir, leiðsögn hinna ágætustu læri-
okkar fullir eftirvæntingar, svo feðra. Ég minnist hinna löngu
sem hugir óþroskaðra og fákunn-! vetrardaga er gervallt skóla-
andi æskumanna framast geta starfið stóð með miklum blóma
verið, er þeir skynja ^alvarleg vjg hinn lygna og spegilfagra
tímamót nálgast og sjá hið ó- j Hrútafjörð, og skólastjórnin lék
þekkta og framandi blasa við á! ; höndum hins ágæta stjórnanda.
næsta leiti Skólabyggingin birt- j pessi ár verða mér ætíð ógleym-
ist okkur, mjallhvít, lótlaus og an]eg og ég veit, að áhrif þau, er
stílhrein Allt yfirbragð og svip- j ég varð fyrir, og sá þroski, er
mót skólans og umhverfisins erj ég öðlaðist þar, verða mér óbrot-
þrungið og umvafið þróttmiklum; gjörn og varanleg eign á kom-
æskublæ og léttum ferskleik, er an(jj arum.
fellur vel í hin ungu geð og laðar |
þau að sér. Er við stígum út úr! Kæri skolastjorinn minn. Þetta
bifreiðinni gegnt aðaldyrum skól-1 eru a^eins fátækleg orð ungs
ans, er þar þegar fyrir stór hóp-
ur tilvonandi skólasystkina, er
horfa með forvitni og eftirvænt-
ingu á hina nýkomnu. Á tröppun-
um stendur skólastjórinn, Guð-
mundur Gíslason, heilsar hinum
nýkomnu og býður þá velkomna
með þéttu traustu handtaki. Um
andlit hans leikur glaðlegt og
góðmannlegt bros, en jafnframt
má auðveldlega greira djúpa
alvöru og ábyrgðartilfinningu í
svipmótinu, er hann horfir frán-
um augum sínum á unglingana,
líkt og hann sé að skyggna þeirra
innrí persónu og aðgæta, hvort
efniviðurinn sé góður til mótun-
ar vizku og þroska.
Guðmundur heitinn Gíslason
var gerfilegur maður á velli, í
meðallagi hár, þéttvaxinn og
karlmannlegur. Hann hafði til að
manns. Þú og skólinn þinn fagri
við fjörðinn, langa og lygna, eruð
svo nátengdir í huga mér, að ég
get hvorugs minnst án hins. Ég
þakka þér og skólanum þínum
fyrir holl uppeldisáhrif og ágæta
menntun. Ég þakka þér fyrir
áminningarnar og viðvörunarorð-'
in. Ég þakka þér fyrir allar
skemmtilegu kennslustundirnar
þínar, er þú logandi af lífsfjöri og
starfsgleði framkvæmdir æðstu
hugsjón þína, að miðla uppvax-
andi æskulýð af lífsreynslu þinni
og þekkingu. |
Og síðast en ekki sizt þakka
ég þér fyrir hin nánarí og
persónulegri kynni okkar og
hjálpsemi þá og hlýhug, er þú
ávallt auðsýndir mér, bæði sem
nemanda og samstarfsmanni.
Hittumst við aftur? Hvar og
bera einn hinn þróttmesta og hvenær? Þú varst sjálfur gæddur
skemmtilegasta persónuleika, er. aðalsmerki hms sanna mennta-
ég enn hefi kynnst. Starfi sínulmanns- Þar 3em var víðsýni þitt
gegndi hann með innilegri alvöru j °« umburðarlynt frjálslyndi^ Þar
og ábyrgðartilfinningu. Hann var
skólamaður af lífi og sál og gædd-
ur hinum ágætustu uppeldishæfi-
leikum.
Ég man, að okkur nemendun-
var engu slegið endanlega föstu
né heldur nokkuð aftekið með
öllu. Þar er stöðugt starfað og
stritað við að safna molum þekk-
ingarinnar í hinn dýrmæta sjóð
vizku og lífsreynslu. Ef leiðir
um þótti hann oft strangur, og okkar liggja saman að nýju,
hann var strangur. En nú, þegar h]akka ég innilega til skemmti-
ég er ofurlítið ríkari að árum og, ]egra samvista við þig og frjórra
reynslu, sé ég glöggt, hversu samræðna, er ávallt veittust þar,
hollur og nauðsynlegur sá strang sem þu varst.
leiki var. Það er ef til vill af'
fáum kunnugt, að það er ekki á
færi neins meðalmanns að hafa
Guðmundur heitinn Gíslason
var, sem fyrr segir, aðeins fimm-
á hendi uppeldi og fræðslu um h'u og fimm ára að aldri, er hann
hundrað unglinga á gelgjuskeiði,: iezi- híjð er mikill skaði, þegar
svo að vel fari og öllu réttlæti mæi-ir menn falla svo ungir. En
sé fullnægt. Ýmis atvik urðu til hvað er langlífi? Þrátt lynr allt
þess, að ég kynntist Guðmundi oi iaSa to,u aldursára á Guð-
heitnum nokkuð nánar en flest-,nlundur. Gíslason að baki sér
ir þeir nemendur, er mér voru giftudrjúgan starfsdag víð
sámtíða þá þrjá vetur, er ég fiæðslu og forsjá hundraða ung-
stundaði nám við skólann. Ég linga, er allir munu minnast hans
sá oft gerla, hversu feykilega me® vxrðingu, þakklæti og síjkn-
erfitt starfið var og hlýt ég að uði-
dást að því nú, hversu vel það I Skólastjórinn að Reykjun* í
var af hendi leyst. Auðvitað urðu Hrútafirði er nú fallinn frá og
árekstrar einstöku sinnum. Ég stofnunin bíður nýs stjórnanda.
niinnist þess, að eitt sinn hafði Megi íramvegis sem fyrr andi
ég brotið freklega af mér ásamt hárra hugsjóna, drenglundar og
nókkrum skólabræðrum mínum. réttsýnis verða þar líf og starf
Skóldstjórinn hélt þrumandi við lærdóm og leiki eins ®g í
áminningarræðu yfir gervöllum gamla daga.
nemendahópnum, því ókunnugt j Guðmundur heitinn sagðí oft
var, hverjir sökudólgarnir voru.! við nemendur sína að er þeir
Réttlát reiði stjórnandans hlaut heilsuðu með handabandi, ætti
því að beinast að nemendunum handtakið að vera þétt og traust.
sém heild. Skömmu siðar fórum því að slíkt handtak bæri vott
við hinir seku til Guðmundar um heilhug og drenglyndi. Sjálf-
heitins og játuðum sekt okkar. ur var hann stórbrotinn hugsjóaa
Við fengum vissulega þungar maður og drengur góður.
átölur og alvöruþrungin orð. En I Því skal hann kvaddar h»ztu
við fengum líka fyrirgefningu. kveðju með mivL og traastu
Aðdáunarverð framkoma hins
lifsreynda skólastjóra við þettaj
tækifæri verður mér ávallt minn
handtaki.
Þórir H. Éinarsson.
12. umferð, 2. september
Hinn ungi Panno átti erfiðan
dag. Það er ekki létt að leika á
svart gegn sjálfum Keres, þegar
hann er í sóknarham. Þrátt fyrir
drottningakaup snemma i skák-
inni, tókst Keres að þjarma svo
að Panno, að menn hans stóðu að
lokum allir í járnum, þegar mát-
hótanirnar blöstu við. Mikill sig-
ur hjá Keres, þótt Panno sýndi
ekki sinn venjulega styrkleika.
Unzicker lék einum óvarkárum
leik á móti Filip. Ungi tékkneski
meistarinn svaraði með glæsi-
legri fórn, sem ekki var auðvelt
að sjá fyrir. Najdorf, sem virtist
hafa komizt í bardagahug eftir að
hafa sigrað Szabó, malaði nú
Donner með sínum alkunna
Kóngsindverja.
Mikla eftirvæntingu vakti skákin
Petrosjan — Pilnik, þar sem báð-
ir keppendur voru ennþá taplaus-
ir. Petrosjan, sem nú er jafnteflis
kóngur mótsins, hefur hlotið við-
urnefnið „tígrisdýrið“, sennilega
vegna þess, að augun og hárið
ásamt þeim eiginleika að hremma
aðeins bráðina, ef hún gefur færi
á sér, minna á þetta hættulega
dýr. Hann gerði góðar vinnings-
tilraunir, en loks, þegar hann
fékk kóngssókn, var tíminn á
þrotum. Með nokkrum snöggum
leikjum tókst Pilnik að endur-
skipuleggja vörnina, og tíunda
jafntefli Petrosjans úr ellefu
skákum sá dagsins ljós.
Geller virtist ennþá miður sín
gegn Medina. Þegar skákin fór í
bið, hafði hann peði minna og
litla sóknarmöguleika. Seinna
snerist skákin þó honum í hag og
Rússlandsmeistarinn, sem vann í
1. umferð, vann nú loks aftur í
12. ! — Bronstein kom peði upp á
7. línu og þjarmaði að Pachman,
sem einnig hafði slæma kóngs-
stöðu. Öllum á óvart tókst Tékk-
anum samt að ná jafntefli að lok-
um og tryggja sér þannig 50%
á móti Rússunum.
Bisguier og Spasskij tefldu
harða baráttuskák. Ungi Rússinn,
sem tefldi djarflega að vanda,
fékk að lokum óhagstætt enda-
tafl, sem honum tókst ekki að
halda. Bandaríkjamaðurinn, sem
sýndí nú, að hann getur verið
hættulegur, vann skemmtilega. —
Szabó hafði um tíma valdað frí-
peð fram yfir Guimard. Hann
átti því erfitt með að sætta sig við
úrslitin, þegar hin örugga vörn
Argentínumannsins leiddi að lok-
um til jafnteflis.
Úrslit 12. umferðar:
Petrosjan — Pilnik 14—%
Keres Panno 1—0
Skasskij — Bisguier 0—1
Geller — Medina 1—0
Ilivitski — Rabar 14—14
Bronstein — Pachman Vz—%
Donner — Najdorf 0—1
Szabó — Guimard 14—14
SIiw — Fuderer 14—14
Unzicker — Filip 0—1
Stahlberg sat yfir.
Úrslit biðskáka úr 1. og 11.
umferð:
Pachman — Stáhlberg 14—14
Rabar — Geller 1—0
Pilnik — Donner 1—0
Guimard — Stáhlberg 1—0
Efstu menn eftir 1. umferð:
Bronstein ?,Vz, Panno 8, Fuderer
714, Keres og Pilnik 7.
13. umferð, 6. sept.
Þrengsli voru mikil, þegar
skákm Panno — Spasskij var
tefld. Fáir gátu fylgzt með skák-
unum aðrir en þeir, sem náðu í
stól til að standa á! Skákin var
fljótlega mjög hörð og skemmti-
leg. Báðir undirbjuggu sókn á
drottningarvæng. Eftir allmikla
orrahríð tókst Panno að vinna
peð og seinna að brjótast í gegn.
Þrátt fyrir tímaþröng fann hann
svo glæsilega mannfóim, sem gaf
beina mátárás. Þar með hafði
hann 9 v. eins og Bronstein, sem
ekki tókst að fella hinn skák-
fróða Rabar.
Geller sótti á Bisguier, sem
varðist vel, og fékk út peðaenda-
tafl, sem átti að enda friðsamlega.
Þrótt fyrir góða skákhæfileika
sýndi Bandaríkjamaðurinn enn
einu sinni óskiljanlega fljótfærni
og glataði skákinni. — Fuderer
var í bardagahug á móti Szabó, en
í þetta sinn endaði æfintýrið með
skelfingu. Þegar í 8. leik bauð
hann Szabó biskup fyrir hrók,
sem ekki hefði þótt í frásögu fær-
andi, ef Szabó hefði ekki þegið
boðið og króað siðan drottningu
andstæðingsins inni.
Petrosjan neitaði öllum jafn-
teflisboðum Najdorfs, áður en
skákin fór í bið. Staða hans virt-
ist öruggari, og hvers vegna
skyldu aðstoðarmennirnir ekki
hafa eitthvað að gera? Najdorf
fékk þó ósk sína uppfyllta án
frekari taflmennsku.
Úrslit 13. umferðar:
Najdorf — Petrosjan Vz—14
Pilnik — Keres 14—14
Panno — Spasskij 1—0
Bisguier — Geller 0—1
Medina — Ilivitski 0—1
Rabar — Bronstein 14—14
Guimard — Donner 14—14
Fuderer — Szabó 0—1
Filip — Sliwa 1—0
Stáhlberg — Unzicker 14—14
Rabar sat yfir.
Efstu menn: Bronstein 9, Panno
9, Fuderer, Keres, Pilnik og
Iilivitski 714.
14. uniferð, 7. sept.:
14. umferðin er án vafa sögu-
legasta umferð mótsins. Nú gerð-
ust þeir atburðir, sem ollu gífur-
legri kátínu jafnt meðal kepp-
enda sem áhorfenda. Þrír al
Argentínumönnunum, sem allir
höfðu svart, hver á móti sínura
Rússa, notuðu sömu vörn í þvi
skyni að notfæra sér argentínska
endurbót á henni. Þeir komu þó
ekki að tómum kofanum hjá and-
stæðingunum, því að Rússarnir
fylgdu leið, sem rannsökuð hefur
verið af Bronst&in, og eftir langa
umhugsun fórnuðu þeir síðan
manni allir á sama hátt í 11. leik!
Og nú var það Geller, sem mark-
aði leiðina. Hann átti í höggi við
Panno. Spasskij — Pilnik og Ker-
es — Najdorf fylgdu á eftir. 13.
leik Pannos var Pilnik auðsjáan-
lega ekki ánægður með og valdi
aðra leið. Najdorf, sem til mikill-
ar kátínu fyrir áhorfendur horfði
meira á veggtöflin, heldur en sína
eigin skák, til þess að fylgjast
með, hvernig löndum hans reiddi
af, valdi sömu leið og POnik.
Rússarnir höfðu nú allir notað
meira en klukkutíma af tíma sín-
um, en Argentínumennirnir að-
eins nokkrar mínútur. Brátt kom
í ljós, að vörn Pannos var veikust.
Hann varð að gefa drottninguna
í 20. leik og gefst upp þremur
leikjum síðar. Spasskij og Kerea
fylgdust að lengi kvölds, og voru
áhorfendur farnir að halda, að
hér ætlaði að gerast sá sögulegl
atburður, að tvær skákir teflduat
algjörlega eins. Að lokum var
Spasskij ekki ánægður með leik
Keres og lék 23. h2—h2, þar sem
Keres lék 23. h2—h4! Þetta skiptí
þó engu eins og skákirnar tefld-
ust. Loks sá Najdorf, að leið sú,
sem Pilnik hafði varðað, endaði á
glapstigum og gafst upp í 25. leik.
Pilnik tefldi þó enn í 6 leiki.
Petrosjan fórnaði einnig skipta-
mun og síðar tveimur mönnum á
móti 4. Argentrnumanninum,
Guimard. Það leiddi til þess, að
4. argentínski kóngurinn komst
einnig á vergang. Úrslitin, 0—4
fyrir Argentínumenn, eru vægast
sagt „tragisk“.
Úrslit 14. umferðar:
Petrosjan — Guimard 1—8
Keres — Najdorf 1—0
Spasskij — Pilnik 1—0
Geller — Panno 1—0
Uivitski — Bisguier 14—14
Bronstein — Medina 1—0
Pachman — Rabar 14—14
Donner — Fuderer 1—0
Szabó — Filip 14—14
Sliwa — Stáhlberg 0—1
Unzicker sat yfir.
Frá skákmótinu i Gautaborg
Foderer (Júgóslavío)
og Panno (Argentinn).