Morgunblaðið - 09.11.1955, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 9. nóv. 1955 ^
Afamiönc^
Framh. aí bíe. 1
ij ^jpgum mur;u skipta þúsund-
tim. Yrði mjög erfitt, eða ófram-
kvæmanlegt, að útrýma þessum
ættarnöfnum með málshöfðunum
og beitingu refsiákvæða giegn
öllum beim fjölda, sem hér á
hlut að máli. En á hinn bóginn
verður að telja mjög óheppilegt
að hafa lagaákvæði í gildi, að
íormi til, sem mönnum helzt uppi
að virða að vettugi.
TALDI ÆTTARNÖFN MIKIL-
VÆ(i TIL AUDKENNINGAR
Nokkur ágreiningur varð í
nefndiiini um hvaða stefnu bæri
að taka varðandi ættarnöfnin.
£>érstaða Þorsteins Þorsteins-
nonar var sú, að hann var per-
fióhulega hlynntari aettarnöfnum.
Taldi hann þau mjög mikilvæg
íil að auðkenna menn umfram
jþað, sem hægt er með eigin-
nöfnum einum og kenningu til
íöður. Vegna þess, hve algengt
í?é, að menn heiti sömu nöfnum,
<ér nauðsynlegt að auðkenna þá
xiáijar og er það venjulega gert
hér á 'andi með því, að kenna
l>á til föður, en þá vill svo til
að föðurnöfnin eru einnig mörg
lík. Bendir Þorsteinn á það, að
áuðkenning með ættarnafni verði
^löggari, sérstaklega þar sem
jþað tíðkast að menn með ætt-
árnafni auðkenni sig einnig til
föður t. d. með skammstöfun.
TELUR ÆTTARNÖFNIN
MÁLSPJÖLL
Sérstaða Alexanders Jóhann-
ássonar er, að hann telur flest
Íí lenzk ættarnöfn málspjöll og
áð þau muni er tímar líða, valda
Ékemmdum á tungu vorri. Þau
munu slæva tilfinningu vandaðs
Xnáls og flýta fyrir margs konar
xnállýtum. Vildi hann að vísu
ékki láta hrófla við þeim, sem
nú þegar bera ættarnöfn. En að
hinu skyldi stefna eftir vissum
reglum, að niðjar þeirra kenndu
*ig við föður.
FRJÁLS ÁKVÖRÐUNAR-
RÉTTUR
Meirihluti nefndarinnar, þeir
Jiæstaréttardómararnir Jónatan
Hallvarðsson og Þórður Eyjólfs-
oon létu frá sér eftirfarandi meiri
hlutaálit:
— Við álítum það í sjálfu sér
góðan sið og æskilegan, að menn
kenni sig til feðra sinna, að forn-
um hætti í stað þess að taka upp
<eða bera ættarnöfn. En um þetta
ei#a menn að hafa frjálsan
ékvörðunarrétt,
ÆTTARNÖFN í SAMRÆMI
VIÐ LÖGMÁL TUNGUNNAR
Við fáum ekki sé, að íslenzku
þjóðerni eða íslenzku máli sé
neinn háski búinn af ættar-
nöfnum, sem gerð eru í sam-
ræmi við lögmál íslenzkrar
■ tungu. Þau geta engu síður
staðizt í íslenzku máli en við-
urnefni þau eða kenningar-
nöfn, sem bæði karlar og kon-
ur báru til forna.
Enn segja þeir: — Við teljum
einnig mjög óviðfelldið, að sum-
um þegnum þjóðfélagsins sé leyft
«ð bera ættarnöfn, en að öðrum
sé það bannað, eins og nú er í lög-
um. Brýtur það í bága við jafn-
5’étti þegnanna. En útrýmingu
allra ættarnafna, sem nú eru
borin hér á landi og mörg hafa
gengið í ættum mann fram af
xnanni í allt að þrjár aldir, telj-
um við ekki koma til álita.
í samræmi við þessa skoðun
dómaranna, er sú regla tekin
upp í frumvarpið, að heimilt
sé að taka upp ættarnöfn, en
þó því aðeins, að þau séu ís-
lenzk og rétt að iögum ís-
lenzkrar tungu. Það skilyrði
er sett, að Dómsmálaráðuneyt-
ið hafi veitt leyfi fyrir hinu
nýja ættamafni, enda hafi
mannanafnartefnd samþykkt
það.
PRESTI SKAL SAGT FYRIR-
FRAM NAFN TIL SKÍRNAR
Nokkur ný ákvæði eru varð-
effavfkurbáíar
andi eiginnöfn, sem ætlað er að
stuðla að því, að börn séu ekki
skírð ónefnum. Þar er t. d.
ákvæði, sem fyrirskipar að presti
skuli greint frá fyrirhuguðu
nafni barns, með nægum fyrir-
vara, eða strax og hann er beð-
inn skírnar.
Eiginnafnið skaí vera íslenzkt
og rétt að lögum íslenzkrar
tungu. Það má hvorki vera
hnevkslanlegt né klaufalegt :aé
með öðrum hætti, þannig að
gerð eða merkingu, að til ama
>crði þeim, sem ber það.
BANNAD AD SKÍRA KENN
INGARNAFNI EÐA ÆTTAR-
NAFNI
Þá er það nýmæli að eignar-
nafn má ekki vera þannig lagað,
að kennt sé til nafns annars
manns, hvort heldur er haft í
eignarfalli eingöngu eða í eign-
arfalli að viðbættum orðunum
son eða dóttir. Ekki má heldur
gera löglegt ættarnafn að eigin-
nafni. Þetta er til að hindra bað,
sem tíðkast hefur, að börn séu
t. d. skírð Kristjánsson, eða að
þau séu skírð Briem o. s. frv.
SKRÁ UM EIGINNÖFN
Mannanafnanefnd skal skip-
uð og eiga í henni sæti tveir
kennarar heimspekideildar og
einn kennari í lögfræði við
Háskóla íslands. Hún kveður
upp fullnaðarúrskurð um
hvort nafngjöf skuli leyfð
eða synjað og ætlazt er til
þess, að hún semji skrá um
þau eiginnöfn, sem við þykir
eiga, að borin séu hér á landi.
Dómsmálaráðherra gefur
skrána út og sendir hana öil-
um prestum landsins. Skráin
skal einnig endursamin ekki
sjaldnar en á 10 ára fresti.
Heimilt er að gefa barni nafn
þótt það sé ekki á skránni,
sé það rétt að lögum íslenzkr-
ar tungu.
KEFLAVÍK, 7. nóv.: — Fjórir bát
ar stunda ennþá reknetaveiðar
hér. Hafa þeir aflað allvel und-
anfarið. Aflahæstur í dag var
Báran með 170 tunnur, Björgvin
var með 160 tunnur og Guðmund-
ur Þórðarson með 120. Geir goði
landaði í Sandgerði.
Bátarnir urðu fyrir roiklu veið
arfæratjóni. Misstu þeir um 20
net hver. Eru sjómenn mjög sárir
yfir þessu mikla tjóni og er illa
farið ef þeir þurfa að hætta veið-
um nú þegar nóg er u.m síld. Er
það von þeirra að þegar verði
send út flugvél, hlaðin sprengj-
um, líkt og gert var fyrir nokkru.
Sögðu þeir að siðast þegar flug-
vélin hefði ráðist gegn háhyrn-
ingunum hefðu þeir ekki sézt í
lengri tíma á eftir. — Ingvar.
- Kossimpr
p ramb at bl« 1
Fyrir nokkrum dögum felldi
Neðri deildin hinsvegar með mikl-
um atkvæðamun tvær tillögur sem
beindust í þá átt að taka upp ein-
menningskjördæmi. Var það vilji
hennar að áfram yrði viðhaldið
hlutfallskosningum og kosninga-
, bandalögum flokka.
Eftir ákvörðim Efri deildar-
innar er sýnt að frumvarpinu
cr vísað sjálfkrafa aftur til
Neðri deildar, sem lítil von
virðist fyrir að fái*t til að
breyta ákvörðun sinni og getur
málið þá staðið i þrjá mánuði
og því litlar vonir til að ákvörð-
un Faures um kosningar í des-
ember nái fram að ganga. —
Þetta er mikið áfall fyrir for-
sætisráðherrann, en í dag sendi
hann þingdeildum áskorun uni
að hraða málinu eins og unnt
væri.
ÍJr eldhúsi Nausts. Knud Lomborg er til hægri.
Frumskilyrði að hafa
veifingahúsið alltaf opið
Nassi hefir þegar aflað sér mikilia vinsæida i
VEITINGAHÚSIÐ Naust minnt-
ist þess sh sunnudag að þá var
^itt ár bðið frá því að það tók
til starfa. Það voru ungir menn,
sem gengust fyrir stofnun þess,
; og lögðu þeir sig fram um að
I gera það sem bezt úr garði, enda
er þar hin skemmtilegasta veit-
ingastofa og viðurgerningur
ágætur.
i
! ★ FELLUR FÓLKI VEL í GED
| — Við vorum i fyrstu í nokkr-
um vaf'i um, hvernig fólk myndi
taka þessu, sagði Halldór Grön-
dal, framkvæmdastjóri, en kvíð-
inn var ástæðulaus því að rekst-
urinn hefir gengið ágætlega. —
Fólk virðist una sér vel hér og
hafa margir látið ánægju sína
Ií Ijósi.
★ ALLTAF OPIÐ
Þegar var tekin upp sú stefna,
að hafa salinn alltaf opinn. Það
hefir ekki verið farið inn á þá
braut, að halda þar dansleiki,
þótt þar sé smádansgólf, sem
gestir geta hagnýtt sér. Þá hefir
veitingasalurinn heldur ekki ver-
ið leigður út til veizluhalda.
— Það er frumskilyrði, að hafa
veitingahúsið alltaf opið, sagði
Halldór Gröndal.
* VÍÐFÖRULL VEITINGA-
MAÐUR
Nú starfar í Nausti ungur
danskur matreiðslumaður, Knud
Lomborg, sem er mjög íær í sinni
grein. Hann hefir gerzt mjög víð-
förull. Ferðast og starfað í mörg-
um löndum Evrópu, í Norður-
Afríku og farið allt til Singapore.
í hverju landi hefir hann aflað
sér uppskrifta að þjóðarréttum
og einnig hefur hann skrifað
greinar í „Ekstrabladet“.
• (
i
★ HÉR ÞARF BREYTINGU
Þegar blaðamenn spurðu hanrj
um, hvernig honum litist á hótel
menningu okkar bæði sem ferða-
langur og fagmaður, brosti hanrí
og vildi sem minnst um það tala.
Hann neitaði því þó ekki að hér
þyrfti nokkur breyting á að
verða, ef ísland vildi laða að sér
ferðamenn. Viðurgerningur í gisti
húsi eða veitingastofu gæti ráðif5
mjög miklu um, hver afstaða út-
lendingsins yrði til landsins.
★ VANIR BETRI ÞJÓNUSTU
Lomborg sagði, að ferðamenn
væru yfirleitt vanir betri þjón-
ustu en hér væri veitt. Maturinri
er of einhliða, og hann er þeirrar
skoðunar að þjónninn eigi fyrsí
og fremst að hugsa um gestinn,
sé gestsins vegna.
★ HELDUR ÁFRAM Á SÖMU
BRAUT
Naust hefir farið vel á stað Og
hvergi mun slakað á að sögn
forráðamanna veitingahússins,
enda hefir reynzlan sýnt hinum
ungu mönnum, sem að því standa,
að þeir eru á réttri braut.
öpcrn- og Hjómleikaför
wn Norðurland að hefjast
«y
Frumsýnd verHur skemmiiópera á ákureyri
/ DAG LGGGUK upp héðan frá Reykjavík í óperu- og hijóm-
leikaför til Norðurlandsins, hópur hljómlistarmanna og
söngvara. — Mun listafólkið skemmta víða á Norðurlandi naestu
vikur, með flutningi ítalskrar skemmtióperu og söng.
Barði Friðriksson ffor-
maður Stúdentafélagsins
AÐALFUISDUK Stúdentafélags Reykjavíkur var haldinn í gær. For-
maður var kjörinn Barði Friðriksson. Starfsemi félagsins á s. 1. ári
hefur verið mjög fjölbreytt og ánægjuleg. Las fráfarandi formaður,
Guðmundur Benediktsson, upp skýrslu um starfið.
Það er Ríkisútvarpið, sem hér
á hlut að máli. — Héðan frá
Reykjavík verður farið flugleið-
is til Akureyrar, þar sem óperan
verður frumsýnd. Heitir hún
Ráðskonuríkið (La serva Pat-
rona) og er sem fyrr segir gam-
anópera, mjög skemmtileg. Hún
verður flutt á íslenzku í þýð-
ingu Egils Bjarnasonar. Þau Guð-
rún Á. Símonar, Guðmundur
Jónsson og Kristinn Hallsson
flytja hana, en þessir söngvarar
eru allir þjóðkunnir orðnir fyrir
löngu, fyrir frábæran söng í
óperum hér í Þjóðleikhúsinu. —
Þess skal getið að Kristinn Halls-
son fer með þögul-hlutverk í
óperunni. Flutningur hennar tek-
ur um eina klukkustund og er
1 Jón Sigurbjörnsson leikstjóri og
’ stjórnandi strengjasveitarinnar
er Fritz Weisshappel.
Áður en flutningur óperunnar
fer fram, syngur Kristinn Halls-
son einsöng með undirleik
, Weisshappels. Syngur Kristinn
líslenzk lög og erlend.
| í strengjasveitinni eru Þor-
valdur Steingrxmsson, Óskar
Cortes, Sveinn Ólafsson, Einar
Vigfússon og Einar B. Waage. —
Hún mun flytja Lítið næturljóð
eftir Mozart.
í upphafi fundar minntist Guð-
mundur tveggja formanna félags-
ins, er létust á árinu, þeirra Bene-
dikts Sveinssonar fyrrum Alþing-
isforseta og Jakobs Möllers fyrr-
I verandi ráðherra. Einnig minnt-
I ist hann Sigurðar Áskelssonar, er
var endurskoðandi félagsins og
lézt á árinu.
f -
YMSAR NYJUNGAR
I Starfsemi Stúdentafélagsins
[ var mjög fjölbreytt. Haldnir voru
margir umræðufundir og kvöld-
vökur. Þá kom Nóbelsverðlauna-
skáldið William Faulkner fram á
einum fundí félagsins, haldinn
var fræðslufundur um kjarnorku-
mál og haldin var samkeppni í
mælsku.
Fráfarandi gjaldkeri, Björn
Þorláksson las upp reikninga
félagsins og voru þeir samþykkt-
ir.
NÝ STJÓRN KJÖRIN
Þá var ný stjórn kjörin og
hlutu þessir kosningu: Barði
Friðriksson hdl. formaður og
meðstjórnendur: B.jörn Þórhalls-
son viðskiptafræðingur, Jónas
Hallgrímsson stud. med., Svein-
björn Dagfinnsson hdl. og Eyjólf-
ur Jónsson fulltrúi í Trygginga-
stofnun ríkisins. í varastjórn voru
kjörnir: Jón H. Bergs, lögfræð-
ingur, og Jóhann Finnsson tann-
læknir. Endurskoðendur voru
kjörnir Sigurður Baldursson hdl.
og Haraldur Árnason verkfræð-
ingur.
Fjörugar umræður urðu á eftir
um starfsemi félagsins.
♦
BEZT AÐ AUGLTSA
I MORGUNBLAÐINU
4