Morgunblaðið - 14.01.1956, Blaðsíða 7

Laugardagur 14. jan. 1956
MORGUNBLAÐIÐ
7
Ásgrímur Jónsson, málari:
Slæmar fréttir
Sigurður Pétursson skipstjóri
ÞEGAR ég í nóvember las hina
lítt uppöríandi skýrslugerð út-
varpsstjórans okkar, í tilefni af
því, að hann hafi gefist upp við
að útvega hinum 40.000 útvarps-
tækjaeigendum víðsvegar um
landið, þá lifandi tónlist, sem fá-
mennur hópur áhugamanna hafði
áður gefið íbúum þessa bæjar
kost á að njóta, í furðuríkum
mæli síðasta áratuginn, — og
runar miklu lengur, þá féll mér
í svipinn allur ketill í eld, og
mér var hugsað til orða vinar
míris: „Þegar peningarnir eru
komnir,' þá mun áhuginn gufa
upp“.
Þegar hugurinn reikar til þess
tiltölulega fámenna hóps lista-
manna og áhugamanna í þessum
bæ, sem undanfarna áratugi hafa
með ótrúlegiú ósérhlífni og fóm-
fýsi stuðlað að því, að færa okk-
ur nær sannri iistmenningu og
andlegri lífsiiamingju, þá verður
mér stundum á.að gera saman-
burð á því sem er, og hins, sem
var, er allt andlegt líf var skapað
af sjálfboðaliðum og enginn eyr-
ir var til neins. Og ég hlýt því
miður að viðurkenna, að við sem
þennan bæ byggjum í dag, stönd-
um höllum fæti við þann saman-
burð. Þetta er þeim mun hryggi-
legra, sem vitað er, að forustu-
maður bæjaririálanna, borgar-
stjórinn, hefir næmari skilning,
en almennt gerist á því, hvern
þátt listin á 1 mannlífinu, og
hefir lagt henni lið af mikilli
rausri. Skýrsia útvarpsstjórans
opnaði, betur en flest annað,
augu mín fyrir þvi, hve báglega
við erum á margan hátt, enn á
vegi stödd, þrátt fyrir mikið fé
sem þjóðin hefir handa á miiii:
Sá fórnarhugur er lýsti sér,
þegar ,’erið var að koma upp
Listamannaskálanum, safna sam
an mönnum úr öllum áttum til
þess að koma upp söngskemmt-
unum, taka menn beint úr eyr-
arvinnu til þess að leika í hljóm-
sveit, verður aldrei um of dáðuri
En nú eru brey ttir tímar og meiri
kröfur gerðar til lífsins en þá,
og enginrí lifir á fórnarhug ein7
um saman, — og enn síður í dag
en áður. En vissulega væri þáð
óskandi, að sá góði andi sem þá
ríkti, skrælnaði aldrei eða deyi
í sólskini velgengninnar. Við vit-
um, að menningarstarf verður
ekki unnið nú, án meiri eða minni
tilkostnaðar. Og vissulega kost-
ar rekstur hljómsveitar mikið.
En þjóð, sem leyfir sér að kaupa
áfengi, tóbak og anrtan munað
fyrir hundrað milljónir króna,
eða meir, hlýtur að hafa efni
á að leggja fram nokkurt fé til
þess menningarstarfs, sem hljóm
sveitin vinnur.
Áhugasamir menningarfröm-
uðir og listamenn, sem af eigin
hvötum og heilbrigðri starfþörf,
ruddu brautina hér á landi, þrátt
fyrir hálfrökkur vanþekkingar
og skilningsleysis, unnu hér
mikilvægt menningarstarf. Um-
mæli útvarpsstjórans um hug-
sjónamenn þessarar aldar eru því
frámunalega lúaleg, um leið og
þau lýsa betur en nokkuð annað
því rángsnúna hugarfari, sem
þróast hefir víða á hæstu stöðum
hér í skjóli valdsins. Þau eru
talandi vottur þeirrar niðurlæg-
ingar, er við höfum fallið í sakir
skilingsskorts á því, hvernig lif
og list verður .til, hverjir það eru
sem skapa list og hverju hún
þjónar.
Við, sem komnir erum á efri
ár, höfurn átt þess kost, að fylgj-
ast með þróun listanna hér, séð
hina áhugasömu leikhópa flytja
sig úr hesthúeum og pakkhúsum
í fallegar vistarverur, og loks í
sjálft musterið við Hverfisgötu; i
heyrt :með hverju ári hvemig
hljómsveitinni okkar bættust ný-
ir og betri kraftar, hljómurinn
breikkaði, óx og fágaðist, ný og
stærri verkefni vcru íekin íil
flutnings, unz vissum áfanga var
náð. Jafnvel fluttar sinfóníur
Beethovens i þeim flutningi, sem F. 12. ágúst 1880, D. 4. jan. 1956.
meistarinn sjálfur valdi þeim. Að ,
vera áhorfandi að slíkri þróun í SjANN 15. apnl 1915 kom Gull-
landi sínu, er dásamlegra en ég _ foss eidri; fyrsta skip Eim-
fái með orðum lýst, og svo sann- skipáfélags íslands, til fyrstu
árlega er megináiakið gert af hafnarinnar á Islandi, Vest-
mönnum, sem engin skylda mannaeyja. Skipstjórinn var
bar til þess að færa þær Sigurður Pétursson þá á 35. án.
fómir, sem þvi voru sam- Virðlst svo, að Sigurður háfi
fara. En þetta eru menn með ÞeSar tió æsku buið sig undir
hreint og gott hartalag, sem mæla Þessa stöðu, því að 19 ára gamall
ekki lífshamingju sína í krónum tékúr. hánn stýrimannapióf hér
ög mannvirðingum einum, heldur * Reykjavík og 5. apríl 1902 tek-
í þeim sigrum, sem þeir vinna ur hann • skipstjórapróí fra
þjóð sinni. Það eru slíkir menn, Navigations-skólanum í Kaup-
sem drýgstan þátt hafa átt í því mannahöfn. Eftir það er hann
að skapa menningu ailra þjóða, tvrst stýrimaður og svo slupsi.mn
og framtiðin mun verða jafnfund a fiskiskipum um nokkurra áia
vís á spor þeirra, og henni mun en Siðan Stýrimaður a gufu
reynast erfitt að heyja sér efni 'skipunum Ingólfi, Austra og
í eftirmæli um hina, sem mest Mjölni. Loftókeytamannsprof tok
hafa talað og skrifað til þess að hann elnnig í Svendborg 1914.
dylja gétuleysi sitt, •— enda Auk þess, að Sigúrðúr var af
munu þeir allir gefast upp þegar gáðum og traustum stofnum
mest á reynir. Gæfuleysi á borð runninn, þá hafði hann sam-
við það, að glutra niður heilli kvæmt áður greindu aflað ser
sinfóníuhljómsvelt, með þeirri af- bæði «óðrar menntunar og ágætr-
sökun að fé vanti, verður ekki ar reyns,‘u til skipstjorastarfsins.
fy'yirgefið, eins og nú standa Samt var það nú svo, a< þ< tt
sakir. Það er engin gild afsökun betta vær‘ pryðilegt og nauðsy n-
fyrir því nú, að gefast upp. Leið- bá var bað $á“ Personan-
ir verður að finna til þess að
tryggja - hljómsveitinni fastan
fjárhagsgi-undvöll.
Eins og framhald af grein út-
varpsstjórans, kom greirt í Vísi
9. þ. m. Ungur tónlistai-maður
kveður sér þar hljóðs. Hann
hefir verið kostaður til náms ut-
anlands í áratug, til þess að safna
sér andlegum sjóði, er heim
skyldi flytja. Tilefni ritemíðar
hans er það sama, sinfóníuhljóm-
sveitin, sem nú hefur verið lögð
niður. Tvennt vakti athygli mina
sérstaklegt í þessari óviðfeidnu
ritsmið. Svo virðist sem þessú
ungi maður telji það heppilegast
til frama á íslandi að smjaðra
fyrir mönnum í háum stöðum,
Kitt er þó ennþá alvarlegra, að
þegar eitt höfuðvígi íslenzkr-ar
listmenningar, sinfóniuhljómsveit
in, sem ætti ao standa þessum
manni nærri, er brotin niður,
virðist sem shkt atferli veki ekki
aðrar kenndir í brjósti hans en
þær, með hvaða hætti megi nota
siik átök til þess að ófrægja þá,
sem mest og- bezt hafa stuðlað að
frameangi hljómsveitarinnar •. og
annarra tónlistarmála um ára-
tugi. Brigzlyrði hans Og illkvitni
um formann Tónlistarfélagsins er
ómakleg ósvífni, — mann, sem af
óvenjulegri ósérhlífni og ósín-
girní hefur um áratugi unnið list-
menningu þjóðarinnar ómetan-
legt gagn.
AHir sannir hugsjónamenn eiga
oft i hö'ggi víð síngimi ög meðal-
sem aflaði Sigurði þeirrar al-
rnennu vináttu og viröingar. sem
hann naut. Hann varð á skömm-
um tíma óstsæll, hvar sem hann
kom og þvi fremur. sem mewn
kynntust honum betur. Sjálfur
unni hann Bimskipafélagi íslands
og vann að hag þess og heill í
smáu sem stóru, enda var hann
i hvívetna göfugur og traustúr.
Við andlát Sigurðar Péturs-
sonar er góður drengur horfinn
sjónum vorum, en mikil huggun
er það öllum vinum hans, og þá
sérstaklega nánustu ástvinunum
að minnast'allra hans góðu mann
kosta og ’ hreina; hjartalags, því
heirnkoma hans hlýtur að hafa
orðið góo.
Sigurj. Jónsson.
★ ★
HINN 11. þ.m. vár til moldar'
borinn einhver ástsælasti íslend-
ingur, sem starfað" hefir á þessari
öld.
Sigurður Pétursson, Skipstjófi,
var fæddur að Hrólfsskála á Sel-
tjai-narnesi 12. ágúkt 1880. og vaf
því rúmlega 75 ára, þegai hann
lézt. Hugur ‘h&ns hneigðist
snemma.’til sjómennsku. Unguf
byrjeði hann að sækja sjóinri,
fyrst á fiskiskipum, síðar vem
stýrimaður á kaðpskipum. bteði
hérvið land og erlendis. Sigurðuf
Pétursson lauk préfi við Stýri-
mannaskótann hér árið 1899, og
fór síðan utan og stundaði fram-
haldsnám við Sjómannaskólann
í Kaupmannahöfn, þar sem hann
Eins og aður er sagt tók Sig-
urður við skipsfjórn á ,.Gúllfossi“
þegar skipið hóf siglingar, og var
hann skipstjóri á „Gullfossi" ó-
slitið í 25 ár, eða þangað"til-Þjóð-
verjar lögðu ha-ld á skiþið í Kaup-
mannahöfn, þegar þeir hernámu
i Danmörku í apríl 1940. Nokkrum
! mánuðum síðar hvarf Sigurður
■ heim og gegndi enn í nökkur ár
ýmsum trúnaðarsförfúm hjá Eim
skipafélaginu, eða þangað til
heilsúbrestur hamíaði því, að
hann gæti haidið áfrárri störfum.
V'>nvi hann þau störf með sömu
alúð, árvekni og sárnvizkusemi,
som ávallt einkenndu skipstjóm
hans.
Sigurður Péturssbn var gæfu-
maður. Hann var kvæntur Ingi-
hjörgu Ólafsdóttur frá Mýrarhús-
um, mikilli myndar. og kosta-
conu. Iljónabandið var framúr-
skarandi farsælt og gott, og vav
líkast þvi að hjónin væru í stöð-
ugu tilhugalífi. Heimilið Ijóm -
aði af birtu og yl, og bar vott uir»
mesta mvndarskap. Bæði vori*
hjónin sérstakiega gestrisin ot'
var gott að vera gestur á rieimiii
þeirra. Eins og að likum lætur,
var liúsbondinn lírið heima vegna
siglinganna. Kom þáð því í hlufc
húsfreyjunnar að annast, aulr
heimilisstarfanna, umsvifamikina
búrekstur fram á sfðustu ár.
Börn þeirra hjona eru Pétur,
"orstjóri Landhelgisgæzlunnar,
Ólafur, skipaverkfræðiögur, bú-
settur í Svíþjóð, Anna og Guð-
laug, sem dveijast heima og starfa
báðar á skríístoíu Eimskipafé-
| lagsins.
Ég vil ljúka þessum iinum með
því pð þakka Sigurði Péturssyni
fyi i nálega fjörutáú ára vináttu,
sem aldrei hefir fallið skuggi á.
Ég þakka einnig frarr.úrskarandi
gott samstarf, og öll þau mörgu
afrek, sem hann vann í þágu
Eimskipafélagsins. Loks vil éj»
votta frú Ingibjörgu og börnum
innilega samúð vegna hins sára
missis þeirra,
Tugþúsundir íslendinga minn-
ast hins ástsæla skipstjora mefl
þakklæti og virðingu. Óvini átti
hann enga.
Guðrnundur Vitbjáimsson.
mennsku Þeir sem bera ojóðar- * iauk skipstjóraprofi. Ennfremur
heill fyrir brjósti o'g eiga eldinn tók hann pról í loftskevtalræði,
í hjarta, munu vonandi sígra að sfem Þ® var tabð nauðsynlegt að
lokum. j stýrimenn og skipstjórar kvnnu
Á þessum örlagaríku címum 's-1 skil a-
lenzks sjálfstæðis er e’itt nauð-1 Þe«ar Eimskipafélagið eignað-
synlegt: Peningaflöðið má ekki ist sitt fýrsta tarÞega- og flutn-
erera okkur' fátækari i andanum. ingaskip .,Gullfoss“, þá var það
Það má ekki slæva sókn til and- mikið Ián að finnast skyidi Islend
legra verðmæta. Það má ekki ingur, sem virtist vera fæddur til
gera okkur áð gamalmenraim á Skípstjórnar á farþegaskipi, en
miðjum aldri.
12. jan. 1956.
Ásgrímur Jónsson.
margt bar til þess. Sigurður var
: glæsimenni svo að af bar. Hið
ljúfmannlega viðmót hans, hátt-
vísi og hæverska. vakti athygii og
vann honum virðing og vináttu
allra, sem áttu: því láni að íagna,
að kvnnast hor.um. Skipstjórnar-
rnaður var Sigurður ágætur, og
gat engum dulizt að þar fóru
saman sjómennskuhæfileikar,
og framúrskai'andi árvekni og
samvizkusemi í starfinu Mun
mega þakka þessum hæfiloikum
það, að hanri sigtdi ávallt skipi
Sírm heilu í • höfn. Fyrir Sigurð
P-4turssnrv vsr það einnig mikið
lán, að honum sky’di vera falin
sqorn' á ,.Gul!fossi“ aðeins 35 ára
að aldri. Þar fékk hann lífsstarí
við sitt ha-fi cg gegnum það starf
fékk hann tækifæri til að sann-
f;era alla þjóðina um hvfltkuv af-
burða skjpstjóri og mannkosta-
rnaður hann var.
SAUÐÁRKRÓKJ, 12. jan. — Mi5-
vikudagirin 11. ianúar s. 1. hélt
Kirkjukór SauðáTkróks hljóm-
leika í Sauðárkrókskirkju. Söng-
stjóri var Eyþór Stefansson, -:n
undirleik annaðist 'Sigríður 4uð-
uns læknisfrú. Kírkjan var þétt-
skipuð og þótti söngurinn takast
vel. . f
í lok híjómleikarina ávarpaði
söngstjórinn frú 'Sigríði Auðuns
óg færði henni bókagjöf frá
kirkjúkórnmn og -Karlakóvnum
Heimi, en frúin hefir aðstoðað
báða kórana með undirleik meira
og minna s. 1. 17 ár.
Að endaðri söngskemmtun
var haldið í samkomuhúsið i
kveðjusamsæti, sem læknis-
fjölskyldunni var haldið vægna
burtflutnings þeirrá úr bænum,
en Torfi Bjarnason, sem verið
hefir hérað-dæknir i Sauðár-
krókslæknishéráði s, 1. 17 ár
tekur nii við héraðslæknisem-
bættinu á ðkranesi. Hóf betta
sátu á þriðja hundrað gestir,
flestir úr taænum, en rnjög margt
fölk úr héraðinu hafði ætlað sér
áð heið.ra læknish jónin me8 nær-
veru sinni, en iilv-iðri og ófærð
heftu för þes.s.
Margar ræður voru "luttar og
sungið á milli. Þessir töluðu:
Björgvin Bjarnason, bæjarstjóri,
sem einnig fetjórnáði hófinu,
prófasturinn, sr. Hélgi Konráðs-
son, Sigurður Sigurðsson, sýslu-
maður, Sigurðar P lónsson,
Björn Egi’sson, Svæinsstöðum,
Magnús Gislason. PréStastöðum,
frú Jórunn HanneSdóttir, Jón Þ.
Björnsson, María Magnúsdóttir,
liósmóðir: Guð'ón Insrimundar-
son. frú Hólmfríður- Jónasdóttir,
ísleifur Gíslason. Konráð Þor-
steinsson, Evþór St.efánssori og
Valdimar Pétursson, sem óinnig
f’utti þeim hjónum frumort
Jfvæði.
Pi'ófasturinn 'ærði Torfa yjöf
frá nokkrum virvum hans Var
bsð faau-t •nálverk úr Skaga-
firði eftir-Sigurð Sigurðssen list- ;
málara.
Mátti greini’ega hevra af ræð-
um manna þvílíkum geysivin-
sældum þau hjón eiga að fagna
1 meðal Skagfirðinga. Munu allir
héraðsbúar sakna þeirra, er þau
hverfa héðan.
! Loks töluðu iæknishjónin og
færðu Skagfirðingum bakkir og
^ árnaðaróskir. Að loknu borðhaldi
söng kirkjukórinn nokkur lög
með undirleik frú Sigríðar.
I Fjölskyldan er nú á förum
héðan, en mun fiytja með sér
hjartanlegar árnaðaróskir allra
þeirra Skagfirðinga, ér átt hafa
því láni að fagna að kynnast
þessu góða fóiki. — jon.
Jóhann BenedBten
sjöfugur 6. jan. s.1.
Þér ég þyl og sendi
þökk fyrir bestu kynni,
þökk fyrir sögn og sögu,
sjóð af ríku minni,
yl frá hug og hendi.
Ævi-starfi yfir,
yfir lífæð þjóðar,
starfs þíns vöku varzla,
varzla ljóss og glóðar,
lengst í minni lifir.
Störf sern hækkað hafa
hug til landsins gæða
liggja söm á sinni
sagna-þul og fræða
dagblik. dýrra gjafa.
Ef mér ■ óskir ganga,
auðnan strax þér gefur,
ekki minni auðlegð
en þú bjargað hefur,
aðfall aflafanga.
Árs og íriðar yndi,
ylji þínum ranni,
sendi verðar. sæmdir
sjötugum heiðursmanni;
ljós í hús og lyndi.
Trvggvi EmHsson.
IIEZT .40 ,1EGLYSA
í MtmCl’NfíLAÐWU