Morgunblaðið - 05.03.1957, Blaðsíða 10

10
M O R C TJ N Ti T/A Ð1Ð
Þriðjudagur 5. marz 1957
ntilritaMfr
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavfk
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónssun.
Aðalritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Ásmundsson.
Lesbók: Ami Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 30.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 1.50 eintakið.
Áhrii kommunista ó stjórn
íslenzkra utanríkismóla
Hann skellti skollaeyrum við álium fyrumæium „áhafuarinnar“.
UTAN UR HEIMI
//
Cereyddu sjáSfum þér

ÞAÐ hefur vakið mikla athygli
almennings á Islandi, að utan-
ríkisráðherra hefur fyrir skömmu
gert einn af aðalleiðtogum komm
únista að fulltrúa íslans á þingi
Sameinuðu þjóðanna. Þetta hef-
ur ekki einungis þótt athyglis-
vert hér heima heldur hefur það
vakið mikla undrun meðal ann-
arra lýðræðisþjóða.
Núverandi utanríkisráðherra,
sem er Alþýðuflokksmaður, hafði
fullvissað þjóðina um það, að
hann mundi fara sínu fram um
stjórn utanríkismálanna meðan
hann færi með þau. Kommúnist-
ar myndu ekki hafa aðstöðu til
þess að hafa áhrif á stjórn þess-
ara þýðingarmiklu mála.
Þetta fyrirheit hefur utan-
ríkisráðherrann vanefnt á
mjög vítaverðan hátt. Hann
hefur skipað einn af eindregn-
ustu Moskvukommúnistunum
í hópi islenzkra kommúnista
sem fullfrúa ísiands á þingi
Sameinuðu þjóðanna.
Þessi ráðstöfun, er vissulega
sízt til þess fallin, svo ekki sé
tekið djúpt í árinni, að auka
heiður íslands eða traustið á þjóð
þess. Þvert á móti mun hún stuðla
að aukinni tortryggni lýðræðis-
þjóða gagnvart íslenzku þjóðinni.
Kommúnisti í Norður-
landaráði
En lýðræðisflokkarnir í nú-
verandi ríkisstjórn hafa gert
fleira til þess að auka áhrif
kommúnista á meðferð íslenzkra
utanríkismála og þátttöku fs-
lands í alþjóðlegri samvinnu. —
Fyrir skömmu kusu Alþýðu-
flokksmenn og Framsóknarmenn
annan aðalleiðtoga kommúnista
til þess að sitja fund Norður-
landaráðsins í Helsingfors. — Er
það í fyrsta skipti sem Alþingi
íslendinga sendir kommúnista á
fund þeirrar stofnunar.
Það er af þessu auðsætt, að
Framsóknarflokkurinn og Al-
þýðuflokkurinn hafa ekki aðeins
fengið kommúnistum víðtæk og
örlagarík áhrif á stjórn íslenzkra
innanríkismála. Þeir hafa jafn-
framt skapað þeim aðstöðu til
þess að hafa rík áhrif á utan-
ríkismál okkar. Þess vegna senda
þeir hvern kommúnistaleiðtog-
ann á fætur öðrum á alþjóðlega
fundi og ráðstefnur.
Hótun Einars í Helsing-
fors
Einar Olgeirsson hefur notað
för sína á fund Norðurlandaráðs
m. a. til þess, að sækja þar fund
kommúnistaleiðtoga og gefa yfir-
lýsingu í finnsku kommúnista-
blaði um afstöðu flokks síns til
íslenzkra varnarmála. Hann skýr
ir frá því i samtali við þetta
blað, að „herstöðvamálið muni
tekið upp að nýju á fslandi". —
Hann segir að kommúnistar og
fulltrúar þeirra í ríkisstjórninni
hafi aðeins talið „rétt að bíða og
sjá þangað til ástandið skýrist".
Loks segir Einar Olgeirsson í
samtalinu við hið finnska komm-
únistablað, „að verkalýðurinn
stendur á til að koma hinum
amerísku hermönnum burtu“.
Hinn íslenzki kommúnista-
leiðtogi hefur greinilega hót-
að því, að þegar hann telji
heppilegt að taka upp kröfuna
um brottflutning varnarliðs-
ins á íslandi þá muni ríkis-
stjórnin verða knúð til þess að
beita sér fyrir því.
Með sverðið yfir höfðinu
Þannig á sverð Einars Olgeirs-
sonar og flokks hans stöðugt að
hanga yfir höfðum núverandi
ríkisstjórnar og bandamanna ís-
lands í vanrarsamtökum hinna
vestrænu lýðræðisþjóða. Leið-
togi íslenzka kommúnistaflokks-
ins lýsir því yfir, að þegar „vel
stendur á“ ætli hann sér að koma
varnarliðinu burt af íslandi.
Þetta segir Einar Olgeirsson í
Helsingfors, þangað sem harin
var sendur af Alþýðuflokks-
mönnum og Framsóknarmönnum
á Alþingi. Og hann segir að það
muni verða „verkalýðurinn“ sem
muni beita sér fyrir því að gera
ísland varnarlaust.
Þannig ætla kommúnistar
sér ennþá einu sinni að mis-
nota verkalýðsfélögin til póli -
tískra herhlaupa í þágu
flokkshagsmuna sinna.
Hefur verðbólgan
stöðvazt?
f fyrrgreindu samtali segir
Einar Olgeirsson einnig frá því,
„að vegna aðgerða rikisstjórnar-
innar hafi verðbólgan stöðvazt“.
Skyldi þetta nú vera satt? Það
væri vissulega ánægjulegt ef
svo væri. En almenningur á ís-
landi veit betur. Fólkið veit að
undanfarið hafa verulegar hækk-
anir orðið á framfærslukostnaði
í landinu. Það veit líka að kaup-
gjald hefur hækkað hjá einstök-
um starfsgreinum, sem lagt hafa
út í vérkfall, samanber t.d. flug-
mennina.
Sannleikurinn er þess vegna
sá, því miður, að kapphlaupið
milli kaupgjalds og verðlags
heldur áfram á íslandi. Hjól
verðbólgunnar heldur áfram
að snúast, enda þótt kommún-
istar hafa verið keyptir dýru
verði inn í ríkisstjórn.
Afstaða utanríkis-
ráðherra
Til þess er að lokum ástæða að
beina þeirri spurningu til utan-
ríkisráðherra, hvort hann hygg-
ist halda áfram að senda komm-
únista sem fulltrúa íslands á al-
þjóðlega fundi og ráðstefnur. —
Engin vestræn lýðræðisþjóð hef-
ur gert kommúnista að fulltrúa
sínum á allsherjarþingi Samein-
uðu þjóðanna, nema fslendingar.
Finnst utanríkisráðherra sómi að
þeirri sérstöðu íslands, álítur
hann að hann hafi gert íslandi
gagn með þeirri ráðstöfun, finnst
honum að hann hafi staðið við
það fyrirheit sitt að bægja komm-
únistum frá áhrifum á stjórn ís-
lenzkra utanríkismála?
Það væri æskilegt að þessum
spurningum væri svarað hið
M
l'iargir vilja halda þvi
fram, að hin hraða tækniframþró-
un nútímans sé manninum hættu-
leg — eða geti a. m. k. orðið það.
Margir eru sem sé þeirrar skoð-
unar, að vélarnar komi til með
að taka við stjórninni, ef svo fer
fram sem horfir. í fáum orðum
sagt: Við mennirnir verðum þræl
ar vélanna.
Fátt er þó svo með öllu illt,
að ekki boði nokkuð gott — segir
máltækið, og í þessu sambandi
getum við einnig bent á það. Sér-
fræðingar þeir, er fást við smíði
fjarstýrðra eldfluga eru sagðir
standa fremst allra sérfræðinga
nútímans, sennilega vegna þess,
að heilafóstur þeirra komast
lengra út í hið ókunna, lengra
frá mannheimum en nokkrir aðr-
ir jarðneskir smíðisgripir. Og sér-
fræðingar þessir hafa slegið mjög
athyglisverðan varnagla við al-
mætti hinna fjarstýrðu flug-
skeyta: Með því að styðja á einn
ákveðinn hnapp í smiðju sinni
geta þeir skipað flugskeytinu að
gereyða sjálfu sér.
Slíkt ætti að vera trygging fyr-
ir því, að þessir fljúgandi tækni-
heilar geti ekki sýnt sköpurum
sínum nokkurn yfirgang.
arna erum við búin að
færa fram sönnur fyrir því, að
enginn þurfi að óttast yfirgang af
hálfu fjarstýrðra flugskeyta.
Svona er það líka í málfræðinni.
Menn paufast við að læra alls
kyns reglur — og svo, þegar menn
eru loksins búnir að festa regl-
urnar sér í minni, kemur það æv-
inlega upp úr dúrnum, að til eru
nokkrar undantekningar frá þess
um reglum, EINS OG ÖLLUM
ÖÐRUM REGLUM.
En undantekningarnar eru
aldrei lagðar til grundvaílar. Þær
gleymast yfirleitt þangað til
menn reka sig á þær. Og þannig
atvikaðist það á dögunum ,er sér-
fræðingar nokkrir í Bandaríki
unum skutu á loft fjarstýrðu
flugskeyti, að flugskeytið neitaði
algerlega að hlýðnast fyrirskip-
unum þeirra á jörðu niðri — að
ekki sé minnzt á það „að gereyða
sjálfu sér“. Og við skulum þá
hverfa vestur á eyðimerkurnar í
Nýju Mexico, til herflugvallar
eins, sem er miðstöð tilrauna með
fjarstýrð flugskeyti þar um slóð-
ir.
en Matadorinn
hlýddi ekki og
strank
PlugskeytiS heitir Mata-
dor og er nær 40 feta langt. Mata-
dor flýgur með 650 mílna hraða
á klukkustund — og sagt er, að
smíði hans kosti um 100 þúsund
dollara. Mörgum slíkum skeytum
hefur verið skotið á loft frá her-
stöð þessari, og öll hafa þau hrap-
að niður á eyðimörkina að til-
raunafluginu loknu, eins og ráð
er fyrir gert. Það var því engin
nýlunda, að sérfræðingarnir
þurftu þenan morgun að sjá á bak
einum þessara ástkæru Matadora,
sem ævinlega höfnuðu í þúsund
molum úti á sandauðninni — og
lágu þar fyrir hunda og manna
fótum.
JS. snatri voru öll hin
sjálfvirku tæki athuguð að vanda
— áður en skeytið var sent út í
geiminn. Ekkert var athugavert
við Matadorinn, og klukkan rúm-
lega 10 um morguninn barst mik-
ill þytur út yfir eyðimörkina þeg-
ar hann sagði skilið við jörðu
— og stefndi hátt. Uppi í háloft-
inu var þota á sveimi. Hún beið
eftir komu Matadorsins og átti að
fylgja honum eftir til þess að
ganga úr skugga um að hann
hlýddi öllum fyrirmælum að neð-
an. Eins konar njósnari. Stjórn-
endur á jörðu geta að vísu fylgzt
með því hvort fyrirmælum er
hlýtt, en vissara þykir að láta
mannsaugað vaka yfir „tilrauna-
dýrinu", þegar kostur er.
Tveim mínútum eftir að Mata-
dor var kominn á loft gaf „á-
höfnin“ á jörðu niðri honum
„skipun" um að sveigja til vinstri,
síðan til hægri. Þotu-flugmaður-
inn vitnaði. Skipununum hafði
verið hlýtt samstundis. Aftur var
Matador látinn gera þessar til-
gangslausu sveigjur nokkrum
sinnum.
N- -.
J- ” iu minutum eftir flug
tak var enn gefin skipun um
sveigju — og eins og áður virt-
ist allt vera í stakasta lagi. En
skyndilega, er sveigjan var hálfn-
uð — þá hætti Matador að hlýða.
Langar 10 sekúndur beið „áhöfn-
in“ í ofvæni eftir að hann sæji
sig um hönd, en allt kom fynr
ekki. Hins vegar sveigði hann á
hina hliðina og hélt nú áfram
beinni stefnu, hvað sem „áhöfn-
in“ gerði til þess að hindra þetta
frumhlaup — án þess svo mikið
sem að senda kveðju. „Flugstjór-
inn“ skeytti þá engu, en sendi
þegar skipun: Gereyddu sjálfum
þér. „Áhöfnin" beið. Flugskeyt-
ið hélt áfram án nokkurra tafa.
Það hafði skellt skollaeyrum við
öllum fyrirmælum. Auðséð var
nú, að vélarheilinn hafði gert
uppreisn og var nú á hröðum
flótta — sennilega vel undirbún-
um flótta.
í níu minútur fylgdi njósna-
þotan strokuskeytinu eftir — í
35,000 feta hæð. Nú var eldsneyti
hennar á þrotum — og hún varð
að hætta eftirförinni ’ og snúa
heim.
Innan fimm mínútna
voru aðrar þotur komnar á loft
og var þeim ætlað að skjóta Mata-
dor niður á flóttanum. Aldrei
komu flugmenn þotanna auga á
fórnardýrið — og snéru því heim
með hreina samvizku.
Neyðarástandi var þegar lýst í
herstöðinni — og í útvarpi voru
íbúarnir í þeim héruðum, er ætlað
var að Matador mundi fljúga yf-
ir, aðvaraðir. Strokuskeytið hafði
nefnilega vikið það mikið af fyr-
irhugaðri flugleið, að nú var það
komið út fyrir eyðimörkina —
og stefndi á Salt Lil.e City, en
það er borg með um 180 þús.
íbúum. Heldur brá „áhöfninni" í
brún, er henni reiknaðist svo til,
að eldsneyti Matadorsins, sem
entist til stundar flugs, mundi
þrjóta, er hann væri yfir borg-
irini. Sem betur fór hafði hann
engar púðurtunnur innanborðs,
aðeins stjórntækin, sem tóku
stjórnina í sínar hendur. En þrátt
fyrir það var íbúum borgarinnar
mikil hætta búin, því að það væri
langt frá því að vera notalegt
að fá Matadorinn úr 35,000 feta
hæð, í höfuðið. Borgarbúar sátu
því allan daginn milli vonar og
ótta við glugga sína og skimuðu
upp í háloftin — og bjuggust á
hverri stundu við því að sjá fer-
líkið stingast niður um reykháf-
inn. En Matador kom aldrei.
E nn er ekki vitað með
vissu hvar hann hefur fallið til
jarðar, en augljóst er, að hann
hefur hætt við að láta sig falla
niður í Salt Like City — séð, að
flóttinn var vonlaus — og steypt
sér til jarðar áður en eldsneytið
þraut. A. m. k. kveðst kona ein
alllangt frá borginni hafa séð fer-
líkið fara lágt yfir, og maður einn
í Wyoming kveðst hafa heyrt, er
Matador kom til jarðar með
brauki og bramli. Illska hefur
hlaupið í „áhöfnina" og sérfræð-
ingana. Þeir segjast ekki vilja
hafa nein afskipti af þessum ó-
þæga Matador og segja, að leit
að brakinu yrði dýrari en smíði
nýs skeytis. Leifar hins óstýriláta
Matadors liggja því einhvers stað-
ar í auðninni fyrir hunda og
manna fótum alveg eins og leifar
allra hinna bræðra hans, sem
skotið hefur verið út frá móður
jörð. Og, þegar öllu er á botninn
hvolft, hafa sérfræðingarnir enn
vinninginn.
muni taka málið upp þegar vel fyrsta.