Morgunblaðið - 07.05.1957, Blaðsíða 3

ÞriSjudagur 7. maí 1957
MORGVWBLAÐIÐ
3
Samkomulog um allsherjar
kjarnorku-afvopnun útilokað
BANDARÍSKI stjórnmálaritarinn Stewart Alsop telur
ekkert benda til þess að allsherjarsamkomulag sé að
komast á milli Vesturveldanna og Rússlands um takmörkun
og eftirlit með kjarnorkuvopnum. Ritaði hann nýlega grein
um þetta í New York Herald Trihune, þar sem hann segir
að bjartsýni ýmissa stjórnmálamanna í þessum efnum sé á
röngum rökum reist. Slíkt samkomulag sé útilokað eins og
allt er í pottinn búið.
í upphafi greinar sinnar segir
Alsop, að ýmsir stjórnmálamenn
svo sem Eisenhower, Dulles og
Stassen hafi látið í ljós bjart-
sýni í sambandi við umræður um
afvopnunarmálin, um að sam-
komulag kunni að takast við
Rússa.
En við skulum athuga, hvað
er hér á seyði, segir Alsop.
Það er þá fyrst, að þeir eiga
ekki við það, að nokkrar
minnstu líkur séu fyrir því
allsherjarsamkomulagi, sem
fólk hugsar um þegar talað
er um afvopnun. Bjartsýni
þeirra þýðir ekki, að það séu
neinar líkur fyrir því að hægt
sé að hafa eftirlit með hinum
hræðiiegu nýju vopnum, né
fjarlægja þau úr heiminum,
eins og hin gamla Baruch-
Acheson-áætlun miðaði að.
öll bjartsýnin, segir Alsop,
gengur út á það eitt að sam-
komulag náist um samning, sem
er jafnhagkvæmur báðum stór-
veldunum. Það er þannig samn-
ingur, sem fjandsamleg stórveldi
hafa gert á öllum tímum. Aðal-
atriði hans yrðu þessi:
í fyrsta lagi: Fleiri ríki fái
ekki inngöngu í „kjarnorku-
klúbbinn". Það er að segja, —
tryggt verði að ekkert fjórða ríki
á eftir Bandaríkjunum, Rúss-
landi og Bretlandi geti komið
6ér upp kjarnorkuvopnum.
1 öðru lagi myndi samkomu-
lagið hafa inni að halda einhver
ákvæði, sem kæmu í veg fyrir
kjarnorkuárás að óvörum.
Alsop bendir á, að það sé
ekki erfiðara en svo að búa
til kjarnorkusprengjur, að
hætta sé á að ýmis herská
smáríki smíði þær. Er það
ógeðþekkt stórveldunum, að
smáríki geti með kjarnorku-
árás stofnað heimsfriðinum í
hættu. Sé því hugsanlegt að
Rússar vilji gera samkomulag
um bann við því að fleiri
þjóðir hafi slík vopn undir
höndum.
Bjartsýni stjórnmálaleiðtog-
anna miðast aðeins við það, að
slíkt samkomulag náist. Það er
í sjálfu sér þýðingarmikið. En
það er nauðsynlegt að fólk geri
sér grein fyrir, að í slíku sam-
komulagi felst ekki sú von
manna að
afvopnun.
SAMKOMULAG ÚTILOKAÐ
Að lokum segir Alsop: —
Hin blákalda staðreynd er, að
það er ekki hægt að f jarlægja
hættuna af kjarnorkuvopnum
úr heiminum, jafnvei þótt
báðir aðiljar stefndu að því.
Það er nú einu sinni svo, að
vetnissprengju, sem getur
gereytt heilum borgum, er
hægt að fela eins og hverja
aðra ferðakistu og ekki er
hægt að ímynda sér að neitt
eftirlit geti leitað uppi og
fundið sprengjubirgðir, sem
þegar hafa verið framleiddar
og faldar.
Samkomulag milli stórveld-
anna um allsherjartakmörkun
kjarnorkuvopna væri að vísu
hagstæð báðum aðiljum, en hún
myndi ekki breyta núverandi
aðstöðu í grundvallaratriðum,
hinir andstæðu heimar Austurs
og Vesturs myndu enn sem fyrr
standa hvor andspænis öðrum
sinn hvorum megin við hyldýpis-
gjá hugsjónamunar, báðir búnir
vopnum til gagnkvæms sjálfs-
morðs.
á komist allsherjar-
i
Tvœr Suðurlandaferðir
JÚNÍMÁNUÐI efnir ferðaskrifstofa Páls Arasonar til tveggja
utanlandsferða. Fyrri ferðin er Ítalíuferð sem farin verður
5. júní. Hin ferðin er til Miðjarðarhafsins og hefst hún 15. júní.
Fararstjóri í fyrri ferðinni verður Jón Sigurbjörnsson leikari.
ina fljúga til London, en á þriðja
degi verður haldið þaðan til Par-
ísar. Þar verður dvalizt í þrjá
Hún hefst með því að flogið
verður til Parísar. Þaðan verður
haldið til Mílanó, í gegnum
Sviss. Til Písa, Rómar, Napóli,
Capri. Til Austurríkis verður
haldið þaðan og norður til
Miinchen og áfram heim um
Kaupmannahöfn. Er gert ráð fyr-
ir að heim verði komið 27. júní,
þeir sem flugleiðis fara, en hinir
á skipi, þann 3. júlí.
Farþegar í Miðjarðarhafsferð-
daga, en þaðan haldið til Nizza.
Dvalizt verður við Miðjarðarhaf-
ið allmarga daga en síðan flogið
til Hamborgar og farið þaðan
heim á leið með flugvél.
Allar nánari upplýsingar um
ferðir þessar gefur Ferðaskrif-
stofa Páls Arasonar, Hafnar-
stræti 8, sími 7641.
Tólf lesla bálur smíðaður
í fjörunni við Faxaskjól
ALAUGARDAG fór nýr bátur, sem smíðaður hefir verið hér I
bæ, í reynsluför sína. Báturinn er eign hlutafélagsins Mar-
grét h.f., en Leifur Grímsson skipasmíðameistari teiknaði hann
og sá um alla smíði hans. Má geta þess til gamans, að báturinn var
smíðaður í fjörunni við Faxaskjól og þar var honum hleypt af
stokkunum á laugardag. Dóttir eins eigandans, Guðmundar
Jóhannssonar, Sigríður að nafni, skírði bátinn, sem hlaut nafnið
Margrét. Talsverður mannfjöldi var við skírnarathöfnina, sem
fór hið virðulegasta fram.
Morgunblaðið náði tali af Guð-
mundi Jóhannssyni og bað hann
lýsa bátnum í stuttu máli.
— Báturinn er svipaður Fann-
ey að allri gerð, sagði Guðmund-
ur, og að útliti er hann mjög
líkur öðrum kanadískum bátum.
Hann er þó miklu minni en
Téklcar taka npp ný áróðurskrögð
SÚ tilkynning var birt í Prag um
helgina, að flugmálaráðunautar
við sendráð Breta og Bandaríkja-
manna hefðu verið handteknir á
bannsvæði skammt frá borginni,
en síðar sleppt, þegar kunmugt
var hverjir þeir voru. Átti þctta
að hafa gerzt á föstudaginn var.
Bretar sendu stjórninni í Tékkó
slóvakíu mótmælaorðsendingu,
áður en nokkur mótmæli komu
frá henni, þar sem segir, að hér
hafi verið um fyrirfram skipu-
á æitmenn
Min dszentys
Búdapest, 6. maí:
ALAUGARDAGINN hóf málgagn ungverskra kommúnista árásir
á ættingja Mindszentys kardínála, en áður höfðu þeir látið sér
nægja að ráðast á kardínálann sjálfann.
1 grein sem birtist í „Nep
Szabadsag", aðalmálgagni komm
únistaflokksins, sl. laugardag
gefur höfundurinn í skyn, að
komið geti til mála, að láta ætt-
menn Mindszentys gjalda verka
hans. Þá er ráðizt harkalega á
„þjóðfrelsisnefndina”, sem sett
var á stofn í bænum Csehiminds-
zent, sem liggur í vestanverðu
Ungverjalandi, um 30 km frá
austurrísku landamærunum. —
Nefndin var skipuð þegar
árásir Rússa á ungverska alþýðu
hófust.
Mindszenty kardínáli er frá
þessum bæ, og í greininni er
upplýst að tveir bróðursynir hans
hafi verið meðlimir í „þjóðfrels-
isnefndinni.“ Þeir voru „verðug-
ir fulltrúar Mindszenty-ættar-
innar“, segir skriffinnurinn og
bætir við: „Hve lengi á Minds-
zenty-ættin að ráða yfir þessum
bæ? Við álítum að það geti ekki
viðgengizt miklu Iengur“.
Á laugardaginn kemur hef-
ur Mindszenty kardínáli dval-
ið 6 mánuði í bandaríska
sendiráðinu í Búdapest.
Dietrich fyrir rétti
lagt áróðursbragð að ræða. Er
öllu háttalagi Tékka í þessu máli
harðlega mótmælt.
Samkvæmt orðsendingu Breta,
gerðist það á föstudaginn, að
flugmálaráðunautarnir óku í bif-
reið á þjóðvegi skammt frá Prag.
Þá bar þar að lögreglumenn, sem
beindu bílnum inn á hliðargötu
og að flugvelli þar skanrmt frá.
Þar voru þeir teknir til yfir-
heyrslu af offursta nokkrum, og
á meðan var bifreið þeirra um-
kringd skriðdrekum og flugvél-
um, þannig að hægt væri að taka
ljósmyndir og kvikmyndir af bif-
reiðinni með tékkneskar flugvél-
ar og skriðdreka í baksýn, hvað
og var gert. Þetta tók um þrjár
klukkustundir, en að þeim tíma
liðnum var flugmálaráðunautun-
um skipað að aka til baka sömu
leið og þeir komu. En þegar þeir
komu út á þjóðveginn aftur, var
búið að setja þar upp skilti um
bannsvæði, sem þeir höfðu ekki
séð þar áður.
I mótmælunum, sem bæði Bret-
ar og Bandaríkjamenn hafa sent
tékknesku stjórninni, er því hald-
ið fram, að hér hafi verið um
fyrir fram skipulagða „sviðsetn-
ingu“ að ræða, en heldur þykir
þetta tiltæki fátækleg áróðurs-
herferð, enda er hlegið að henni
vestan járntjalds.
Fanney, 12 tonn að stærð, en
vinnuplássið á dekki er mjög gott
og telja sjómenn, að það svari til
30 tonna báts af gömlu gerðinni.
Báturinn er mjög vandaður að
allri gerð og prýðisvel unninn.
Hann er knúinn Pentadíselvél,
sem er 132 hestöfl, stýrisútbún-
aðurinn er frá Kelvin, en línu-
vinda með Þingeyrarsniði. Þá er
í bátnum nýjasta gerð af Símrat-
dýptarmæli og að öðru leyti er
útbúnaður allur hinn fullkomn-
asti, t.d. eru björgunarbátarnir
úr gúmí.
Guðmundur skýrði frá því, að
ráðgert sé, að báturinn fari fyrst
á færaveiðar í Faxaflóa og hefur
Bjarni Árnason frá Hafnarfirði
verið ráðinn skipstjórL
HEPPILEG GERÐ
Þegar við spurðum Guðmund,
hvernig honum litist á þetta lag,
svaraði hann: — Ég tel þetta lag
mjög heppilegt fyrir okkur ís-
lendinga og styðst þar við um-
sögn Ingvars Pálmasonar, sem
hefur kynnt sér þessa bátagerð á
vesturströnd Kanada. — Leifur
Grímsson skipasmiður kvaðst
vera ánægður með þetta lag og
sagðist vona, að báturinn reyndist
vel. Þegar við sögðum, að okkur
þætti báturinn fallegur á að líta,
svaraði hann brosandi: Já, en
það er ekki nóg! Þess má geta
hér, að smíði bátsins hefur tekið
rúm tvö ár. — Loks má geta um-
mæla Bjarna skipstjóra. Hann
sagði: Ég gæti trúað því, að hið
mikla dekkpláss sé heppilegt fyr-
ir okkur. Annars er ekkert hægt
að segja um bátinn fyrr en við
höfum reynt hann. En eitt er ó-
hætt að fullyrða: Frágangur er
ákaflega vandaður að sjá.
Múnchen, 6. maí.
í DAG var leiddur fyrir rétt í
Múnchen, hinn alræmdi skó-
sveinn Hitlers, Sepp Dietrich,
veitingaþjónninn, sem varð SS-
foringi Hitlers. Á hann að svara
til saka fyrir þátt sinn í blóð-
baðinu 30. júní 1934, sem stund-
um er nefnt „nótt löngu hníf-
anna“, en þá lét Hitler ganga
milli bols og liöfuðs á ýmsum af
nánustu samstarfsmönnum sín-
um.
Dietrich, sem nú er 64 ára
gamall, var yfirmaður yfir líf-
verði Hitlers, þegar morðin voru
framin, og er hann sjálfur ákærð-
ur fyrir sex morð þessa örlaga-
ríku nótt.
Eftir þetta fékk Dietrich skjót-
an frama. I stríðslok, þegar hann
gafst upp fyrir Bandaríkjamönn-
um, var hann yfirmaður „Leib-
standarte Adolf Hitler". Hann
var dæmdur í lífstíðarfangelsi
fyrir stríðsglæpi, þar sem hann
átti sök á Malmédy-fjöldamorð-
unum í Belgíu, en þá voru 142
óvapnaðir bandarískir hermenn
skotnir.
Á neðri myndinni sést Margrét R.E. 79, en á efri myndinni eru: Bjarni Árnason skipstjóri, Guð-
mundur Jóhannsson og Sigríður dóttir hans, sem gaf bátnum nafn.