Morgunblaðið - 29.06.1957, Blaðsíða 9

Laugardagur 29. júní 1957
MORGVNBl A BIÐ
9
Veglegt afmœlis-
rif Heimdallar
NÝLEGA er komið út veglegt
rit í til efni af 30 ára afmæli
Heimdallar F.U.S. 16. febrúar
sl.. í ritinu tr aíf finna ávörp
og ritgerðir ýmissa forystu-
manna Sjálfstæðisflokksins og
annarra aðstendenda Heim-
dallar. Saga Heimdallar er rak
in en tíðkast hefir um árabil að
gefa út slíkt afmælisrit á
merkisafmælum félagsins. Var
það næstsíðasta gefið út í til-
efni 25 ára afmælisins.
í formálsorðum ritsins segir
svo: Rit þetta er gefið út i tilefni
30 ára áfmælis Heimdallar F.U.S.
16. feþrúar 1957.
Efni þess er þríþætt.
í fyrsta lagi ávörp og kveðjur
frá nokkrum forystumönnum
Sjálfstæðisflokksins.
í öðru lagi ritgerðir um ýmsa
þætti þjóðmálanna.
í þriðja lagi ágrip af sögu fél-
agsins, einkum síðustu fimm árin.
Ritið hefst hefst á ávarpi for-
manns Sjálfstæðisflokksins, Ólafs
Thors. Formaðurinn ræðir í á-
varpi sínu fyrstu hlutverk Heim-
dallar meðal æskunnar og skorar
á Heimdall að standa nú sem fyrr
á verði um frelsi og sjálfstæði
þjóðarinnar og í fylkingarbrjósti
í baráttunni fyrir bættum hag
landsmanna.
Ásgeir Pétursson, formaður
Sambands ungra Sjálfstæðis-
sig, ef hann vissi, að ég ætti að
vera fulltrúi íslenzkra fimleika-
manna gagnvart konungi Svia og
ætttfólki hans.
Kvöldið fyrir athöfina var höfð
alls herjar æfing. Við gengum 5
í fylkingarbrjósti þúsunda oghéld
um á löngu skafti hver. Ég var
í miðjunni, því að íslandi ber það
samkvæmt stafrófsröð. Þegar við
komurn að könugsstúkunni, var
okkur kennt að fella fánann,
ganga með fánastöngina lárétta
og stara í augu konungs. Síðaii
kann ég það. Er við hefðum farið
heilan hring um hallargólfið,
snerumst við hermannlega og
gengum beint framan að konungs
stúkunni. Þó skyldum við nema
staðar í 8—10 metra fjarlægð frá
henni. Þar áttum við að standa
eins og hermenn með byssúr í
hvíldarstöðu, en lyfta fánanum
og halda stönginni lárétt, meðan
þjóðsöngvar yrðu sungnir. Fyrir-
liðamir áttu að standa fyrir aftan
okkur.
Svo rann opnunin upp, og allt
gekk samkvæmt áætlun. En ekki
skal ég neita því, að mér fannst
eins og þjóðsöngvarnir væru helzt
til langdregnir sumir hverjir. Ég
kveið fyrir íslenzka þjóðsöngnum,
því að allir áttu að taka undir og
gerðu það, en hvernig myndi
fara, þegar kæmi að þjóðsöng
vorum? Ó. Guð vors lands! Það
kom að honum, og ég felldi
fánann með fagurri sveiflu. Lúðra
sveit lék undir, einhver kór söng,
en samstarfið ekki betra en það,
að fljótt dró niður í kórnum. En
fyrir aftan mig söng „fyrirliðinn",
vinur minn og sambýlismaður,
einn. Ég get varla sagt, að ég hafi
heyrt hann syngja nema þetta
eina skipti. Sem fánaberi gat ég
ekki farið að syngja, enda ekk:
bætt úr, og ættjarðarástin átti
nóg með að halda láréttri stöng-
inni. Ég leit til Gustavs V. Svía-
konungs og sá, að hann hvíslaði
einhverju að krónprinsessunni og
nikkaði i áttina til okkar. Ég féll
ekki, og vinur minn sprakk ekki.
Heiðrl landsins var borgið í þetta
sinn
★
Ég er þakklátur fyrir að hafa
fengið að stunda nám í Stokk-
hólmi. Vel getur svo farið, að ég
eigi eftdr að ráða sonum mínum
til að stunda þar nám. Og það
væri þá með tregablandinn til-
hlökkun, sem ég myndi he'm-
•ækja þá til Stokkhólms.
Sveinn Ásgeirsson.
mana ritar ávarp er hann nefnir
„Horft fram á veginn“. Ásgeir
leggur höfuðáherzlu á það mark-
mið félagsins að berjast fyrir
þj óðlegri og víðsýnni framfara-
stefnu og bendir á, að brýnni
nauðsyn beri til vasklegrar fram
göngu á þeim vettvangi nú en
nokkru sinni fyrr, þar sem fs-
landi sé nú að mestu leyti stjórn-
að af „litilli liðsveit úr hinni
rauðu fylkingu alþýðukommún-
isrnans", en Sjálfstæðisflokkur-
inn eigi hins vegar ekki hlut að
stjóm landsins.
Gunnar Thoroddsen borgar-
stjóri ritar ávarp sem nefnist
„Æskan í öndvegi", og grípur
þar á nokkur hagsmunamál
I æskunnar og þeim gaum sem
henni hefir verið gefinn af stjórn
endum höfuðborgarinnar, Sjálf-
stæðismönnum.
Formaður Heimdallar, Pétur
Sæmundsen, ritar um „Stefnu og
hlutverk Heimdallar". Er þar
rakinn í stuttu máli höfuðstefna
félagsins í hinum þýðingarmeiri
landsmálum, og hlutverk Heim-
dallar jafnhliða fr kvæmd
stefnumála: að safna æsku
Reykjavíkur undir merki Sjáif-
stæðisflokksins. Formaðurinn
minnir Heimdellinga á, að þeir
standi í fylkingarbrjósti í barátt-
unni fyrir auknum áhrifum
Sjálfstæðisstefnunnar og skorar
á þá að hvika ekki frá stefnu
sinni heldur berjast vasklega og
af drengslcap.
Frú Ragnhildur Helgadóttir,
alþm. ritar ítarlega og stórfróð-
lega grein, sem hún nefnir: „Um
fræðslumál fyrr og nú“, og skýrir
nafnið innihald greinarinnar. Frú
Ragnhildur rekur þróun skóla-
mála og sýnir glögglega fram á
stórstígar framfarir í þeim efnum
sér í lagi hin síðari árin. Kemst
hún að þeirri niðurstöðu, að þótt
margt standi til bóta í þessum
efnum, sé hitt þó mikilvægara,
að vel er búið að námsfólki á ís-
landi.
Bjami Benediktsson, ritstjóri,
ritar greinina: „íslenzkt ríkis-
vald“. Ræðir hann þar um nauð-
syn öflugs ríkisvalds, ef þjóðin
óskar að halda fullu frjásræði
en að sjá svo um sé fyrsta höfuð-
verkefni ríkisvaldsins. Annað
höfuðverkefni ríkisvaldsins sé að
tryggja öryggi islenzku þjóðar-
innar út á við.
Ritstjórinn segir í grein
sinni: „Ástæðan til þess að við
verðum að hafa íslenzkar varnir
í landinu er sú, að rikisvald okkar
er of veikt. Ef við viljum að því
stefna, og það hljóta allir góðir
íslendingar að gera, að komast
hjá því að hafa erlenda menn
hér til varnar um ófyrirsjáan-
legan tíma, verðum við að íhuga
alla möguleika á þvi að efla
qjtkar eigið vald svo, að það
nægi í samvinnu við bandamenn
okkar utanlands, til þess að sjá
öryggi okkar borgið gegn árás
erlendis frá“.
Þorvaldur Garðar Kristjánsson,
formaður Varðar, ritar greinina,
„Húsnæðisvandamálið“. B«kur
Þorvaldur Garðar sögu húsnæðisr
málanna sérstaklega eftir að
stjórn Ólafs Thors settist að völd-
um 1944 og fram á þennan dag
og skýrir með byggjandi tölum
húsum framfarirnar í þessum
efnum hafa verið stórstígar á
þeim árum er Sjálfstæðisflokkur-
inn var áhrifamestu um stjórn
landsins.
„Það er lágmarkskrafa", segir í
greininni, „sem gera verður til
stjómarvaldanna, að haldið verði
áfram í húsnæðismálunum þar
sem frá var horfið, þegar Sjálf-
stæðisflokkurinn lét af stjórnar-
forystu. Mikilvægast er að halda
áfram rekstri hins almenna veð--
lánakerfis, sjá því fyrir fjár-
magni og efla það á grundvelli
þeirrar reynslu, sem fengizt hef-
ir “
Birgir Kjaran, hagfræðingur,
ritar stórfróðlega grein, sem
hann nefnir: „Sjálfstætt viðhorf".
Gerir Birgir grein fyrir grund-
vallaratriðum í stefnu Sjálfstæðis
flokksins og sýnir glögglega mun-
inn á henni og stefnu sósíalistísku
flokkanna. Hann kemst m. a.
svo að orði í greininni:
Leið Sjálfstæðismanna er leið
þróunar, en ekki byltingar. Við
viljum byggja á því liðna og end-
urbæta stöðugt, en ekki varpa
arfinum fyrir róða. Við teljum að
breyta megi þjóðfélaginu og
stjórnarskipan eftir þingræðisleg
um leiðum jöfnum skrefum eftir
því sem þróunin krefur. Leið þró-
unarinnar, umbóta í áföngum, er
leið frjásborina manna, sem eiga
kost á án hindrana að hugsa og
ræða viðfangsefnin og taka af-
stöðu til þeirra í samræmi við
erfðir sínar og heilbrigða skyn-
semi, Slík þróun er ekkert grunn-
fært fardagaflan, heldur breytír
hún varanlegu hugtökunum í
veruleika.
Birgir Gunnarsson, stud jur.,
ritar grein um kommúnisma á ís-
landi. Þar eru raktir meginþættir
í stefnu og starfi kommúnista hér
á landi, og sýnt fram á þau áföll,
sem flokkurinn hlaut óhjákvæmi-
lega að verða fyrir.
Pétur Sæmundsen
formaður Heimdallar
Geir Hallgrímsson, hdl., ritar
mjög athyglisverða grein, er hann
nefnir „Nokkrar hugleiðingar um
fjármagnsmyndun og skattamál".
Sýnir Geir með dæmum hver
regin munur er á opinberum gjöld
um atvinnufyrirtækja eftir því
hvaða reksturstarfsemi þau lúta.
Hann endar grein sína á þess-
um orðum:
„Miklar skattaálögur hafa á-
vallt þótt bera vitni um lélega
stjórn og stjórnarhætti. Lýðræð-
isstjórn á ef til vill öðru fremur
rót sína að rekja til Þess að ein-
valdarnir ofbuðu þegnum sínum
með skattaálögum, og þegnarnir
vörpuðu af sér okinu.
Það er hyrningarsteinn lýð-
ræðisskipulagsins, að skatfieimta
ríkisins sé í samræmi við gjald-
getu borgaranna, að skattaáiög-
umar séu innan þeirra marka, að
borgararnir haldi sjálfstæði sínu
gagrrvart ríkisvaldinu".
Guðmundur H. Garðarson, við-
skiptafræðingur, skrifar greinina
„Leiðir til betri lífskjara". Bend-
ir höfundur á ýmsar leiðir að
þessu markmiði, sem mörgum
hverjum hefur enn, alltof lítill
gaumu verið gefinn.
Um þetta segir hann m.a.: „Á
stjórmálasviðinu þarf að vinna að
því að skapa atvinnufyrirtækjum
sjálfstæða réttindastöðu, sem
ekki væri unnt að breyta með
einföldum lagasetningum. Er hér
átt við það, að rekstur fram-
leiðslutækja, hagnýting og ráð-
stöfun þeirra sé verndaður með
stjómarskrárákvæðum. Frelsi í
atvinnurekstri, hvort sem því
fylgir eignaréttur yfir fram-
leiðslutækjunum eða ekki, verður
að vera það mikið, að ábyrgir
stjórnendur geti óhindrað og hik-
laust tekið ákvarðanir un: fjár-
festingu, fjármögnun, hafi áhrif
á ákvörðun launa, stjórnað starfs-
fólki sínu og sagt sjálfir til um
markaðsverðmæti framleiðslunn-
ar, án íhlutunar frá aðilum, sem
eru rekstrinum ókunnugir og oft
á tíðum óhæfir til að skipta sér
af honum vegna þekkingar-
skorts".
Jóhann Hafstein, þankastjóri,
ritar greinina „Framfarir undir
forystu Sjálfstæðismanna". “
Telur greinarhöfundur að
Sjálfstæðisflokkurin megi vel við
una að hafa haft hina svokölluðu
„lyklaaðstöðu" í þjóðfélaginu á
þeim tíma hins nýstofnaða unga
íslenzka lýðveldis, sem einkenn-
ist af engu fremur en djarfhuga
framsókn til vaxandi almennrar
velmegunar og undraverðri fram
þróun á flestum sviðum þjóðlifs-
ins.
Ólafur Björnsson, prófessor,
ritar grein, sem nefnist „Hags-
munasamtökin og þjóðfélagið".
Ræðir hann þar m.a. um afstöðu
stéttanna sín á milli og þann
heimskulega áróður, sem hafður
er í frammi af vinstri flokkunum
um „vinnustéttir“ og „milliliði".
Próf. Ólafur gerir á glöggan og
skilmerkilegan hátt grein fyrk-
því hvernig þessum óheilbrigða
áróðri og ósamlyndi stéttanna
hefur verið beitt gegn heildar-
hagsmunum þjóðfélagsins.
Greininni lýkur á þessum orð-
um: „Þjóðfélagsstéttirnar verða
að öðlast skilning, að það er þeim
sjálfum í hag, að úr ágreinings-
málum sem almenningsheill
varða á að skera við kjörborðið,
en ekki með framleiðslustöðvun-
um. Ef síðarnefnda leiðin er far-
in, má búast við því, að það verði
fámennir sérhagsmunahópar, sem
sterka aðstöðu hafa þá til þess að
skapa öngþveiti í framleiðslunni,
sem mest bera úr býtum. Við kjör
borðið verða það hins vegar fjöl-
mennustu stéttirnar, sem mest á-
hrif hafa. Hin lýðræðislega lausn
efnahagsvandamálanna er því ein
mitt sú, sem skapar verkalýðnum
í landinu sterkasta aðstöðu, þótt
verkamenn hafi því miður oft
látið blekkjast af áróðri ohlut-
vandra, pólitískra spákaupinanna,
sem haldið hafa því fram að leið
ofbeldisins væri sú líklegasta til
þess að bæta hag verkalyðsins“.
Sigurður Bjarnason, alþingis-
maður, frá Vigur ritar greinina
„Enn er nóg að vinna“, og Ingólf-
ur Jónssón, fyrrv. ráðherra, skrif-
ar grein, sem hann nefnir „Til-
gangur og starfssvið samvinnu-
stefnunnar".
Þá er minnst eins af fýrstu for-
ystumönnum Heimdallar Jó-
hanns G. Möller, en hann var
einn af stofnendum félagsins og
formaður þes um skeið.
Auk þessa er í ritinu saga fé-
lagsins sl. 5 ár. Sýnir hún, að
Heimdellingar hafa brotið upp
á mörgum nýjungum í félags-
starfseminni og starf þeirra hefur
einkennzt af dugnaði og áhuga
fyrir baráttumálum Sjálfstæðisfl.
Nokkrir af starfsliði Leikhúss Heimaauar.
Einn af hinuni fjölmennu umræðufundum Heimdallar.