Morgunblaðið - 02.07.1957, Blaðsíða 13

Morgunblaðið - 02.07.1957, Blaðsíða 13
Þriðjudagur 2. júlí 195T M O R CU N B L A Ð1Ð 13 Guðmundur L. Fribfinnsson, Egilsá: BRÚIN MIKLA ÞINGSÁLYKTUNAR- ' TILLAGA Um þessar mundir kom fram á Aiþingi þingsályktunartil. um rannsókn þessa máls. Svo sem fyrri greinar mínar bera með sér var það málsgrundvöllur minn, að allt er snerti þessar væntan- legu vegaframkvsemdir, yrði kannað sem bezt, engri hlut- drægni beytt, en rök ein látin ráða. Var því þingsályktunartill. þessi efnislega í samræmi við skoðanir mínar og kröfur. Niður gtaða Alþingis varð sú, að málið var sent vegamálastj. til athug- unar og umsagnar og fer sú grein argerð hans hér á eftir: „Reykjavík, 26. jan. 1956. Tillaga tii þingsályktunar á þskj. 84 um rannsókn til undir- búnings fyrirhugaðri vegagerð í Skagafirði og ákvörðun brú- arstæða í því sambandi. Með bréfi 17. des. f. á. barst mér ofangreind tillaga til um- sagnar. Tillaga þessi mun framkomin vegna deilu, sem risið hefur um, hvort brú á Norðurá skuli byggð á svonefndu Gvendarnesi innan við Egilsárbæ eða undan Skelj- ungshöfða, skammt fyrir innan Silfrastaðabæ. Áætlanir hafa ver ið gerðar um báðar þessar brýr og nauðsynlega vegi að þeim. í áætlunum er miðað við, að Egilsá verði brúuð og vegur lagð- ur að Egilsárbænum, hvort brú- arstæðið sem valið yrði. Fyrst er brú þessi komst á brúa lög, var gert ráð fyrir brú á Gvendarnesi, rétt innan við Egils á. Eru þar klappir að beggja meg- in og ágætt og öruggt brúarstæði fyrir steinsteypta bogabrú 44 metra langa milli klappanna. Síð ar var vegna áróðurs frá Kjálka- bændum rætt um að flytja brú- arstæðið nokkru neðar eða und- an Skeljungshöfða og gera þar 80 metra langa steypta brú á eyr- unum. Vorið 1954 var brúarstseð- ið rannsakað, og kom þá í ljós, að ekki er unnt að reka staura undir stöplana, með því að aur- inn er stórgrýttur og harður botn en hins vegar erfitt og dýrt að grafa svo fyrir stöplum, að fylli- lega sé öruggt, að ekki grafist undan þeim. Eftir hlaupin miklu í Norðurárdal í júlíbyrjun 1954 þykir og sýnt, að 80 metra brú verði of stutt, en þarna er um 300 metrar yfir eyrarnar, og mundi þurfa minnst 100 m langa brú á samt varnargörðum við báða brú arenda. Samkvæmt kostnaðaráætlun í kostnaður miklu minni um Gvendarnes, svo sem fyrr grein- ir. Hér kemur og til greina, að alltaf má búast við nokkrum ár- legum viðhaldskostnaði á varn- argörðum við Skeljungshöfða- brú. Sl. sumar voru mæld 2 brúar- stæði á Héraðsvötnum norðan við Tyrfingsstaði. En annað brú- arstæðið hjá Teigakoti um 2 km neðan við Tyrfingsstaði, en hittt hjá Kláfferjunni um 1 km neðan við Teigakot. Áður hafði verið mælt brúarstæði hjá Tyrfings- stöðum. Samanburðaráætlanir um brú- argerðarkostnað á þessum 3 stöð um hafa ekki verið gerðar, en fullyrða rná, að brú hjá Teigakoti yrði sízt dýrari en hjá Tyrfings- stöðum. Auk þess yrði vegagerð að og frá brú þar auðveldari en hjá Tyrfingsstöðum (minni halli að og frá brú). Má því gera ráð fyrir, að vænt- anleg brú á Héraðsvötn yrði byggð annaðhvort hjá Teigakoti eða Kláfferjunni ,eftir því sem samanburður á kostnaði leiddi í ljós að hagkvæmast yrði, ogverða sennilega ekki mörg ár þar til Héraðsvatnabrúin verður byggð. Leiðin til Sauðárkróks fyrir Skagfirðingabraut yrði að sjálf- sögðu jafnlöng, hvert hinna þriggja brúarstæða sem valið yrði, eða 55.6 km. En þegar brú á Héraðsvötn hefur verið byggð á öðru hvoru neðra brúarstæð- inu, yrði núverandi sýsluvegur frá Reykjum að Litladal (Hér- aðsdalsvegur) vafalaust fram- lengdur að Teigakoti (lengdur um 6 km) og sennilega tekinn í þjóðvegatölu. Eftir þeim vegi ekki að neita, að þar til Héraðs- vötn verða brúuð, er nokkru lengri leið frá Kjálkabæjunum flestum um Gvendarnes en um Skeljungshöfða. Norðurárbrú á nu geymslufé, er nemur 920 þús. kr., og má vænta, að allt að 100 þús. kr. af- gangur yrði, ef brúin verður byggð hjá Gvendarnesi, sem væri mjög æskilegt að fá heimild til að verja til brúargerðar á Egilsá, en lauslega má áætla, að hún mundi kosta nær 400 þús. kr., og vitan- lega væri æskilegast að byggja báðar brýrnar sama árið. . Ég hef rætt mál þetta við við- takandi vegamálastjóra og Árna Pálsson, yfirverkfræðing, og er þetta sameigirJegt álit okkar um málið í heild. Teljum við að málið liggi það ljóst fyrir, að tillaga um frekari rannsókn muni aðeins tefja enn frekar brúargerð á Norðurá. V irðingarf yllst, Geír G. Zoega.“ Það mun hafa verið svo að segja frávikalaus venja, að álit ★ ★ ★ Síðari hluti ★ ★ ★ vegamálastjóra hefur í reynd orð ið æðsti úrskurður í málum sem þessu, enda var fjárveitinga- nefnd sammála og vísaði málinu til viðkomancji ráðuneytis, ef- laust í trausti þess að rök vega- málastjóra og annarra verkfræð- inga yrðu tekin til greina og mál- ið hlyti afgreiðslu í samræmi við þau, þótt hér yrði önnur reyndin á. En nú veit ég að ýmsir munu segja sem svo, að hér hafi óskir innansveitarmanna ráðið úrslit- um, og vii ég á engan hátt gera iíiið úr atkvæði byggðarlaga í slíkum málum, en þó því aðeins geta þessa og má hver virða eins og hann vill, enda er grein þessi ekki skrifuð í pólitískum tilgangi né af þjónkan við neinn sérstak- an stjórnmálaflokk. MÁLIÐ ENN FYRIR ALÞINGI Á sl. hausti staðfesti núverandi vegam.stj. álitsgerð fyrrirrenn- ara síns, og enn kom málið fyrir Alþingi þótt í annarri mynd væri. Eftir því sem á undan var geng ið virðist ekki ólíklegt að nokk- uð rík áherzla hafi verið lögð á, að stuðningsmenn ríkisstjórnar- innar léðu fylgi sitt málstað þeirra Kjálkamanna, enda varð sá flöturinn upp. Er þess heldur varla að vænta, að þingmenn, hversu ágætir sem eru, hafi þann kunnleik af hverju máli og stað- háttum út um byggðir landsins, að þeir verði ekki að sjá ýmis- legt með annarra aúgum. HVAB HEFUR GERST? Sá þáttur málsins, sem hér um ræðir, hefur nú hlotið afgreiðslu, og er þá að athuga hvað hér hef- ur gerst. Svo sem greinargerð vegam. stj. ber með sér er áætl aður verðmunur þessara tveggja mannvirkja mjög mikil, líklega nálægt því að brúa megi Egilsá og vega sunnan ár, milli þessara tveggja umdeildu brúarstæða fyr ir mismuninn. Er fé þessu eytt að óþörfu eins og greinargerðin einnig ber með sér. Þá mun þetta og kosta Skagafjarðarsýslu veru- lega aukið vegafé, og sagt er, að þessi mikla og dýra brú tefji brú- arbyggingar hér í héraðinu í ná- inni framtíð. Þá er það og ætlan kunnugra, að framkvæmd þessi fari yerulega fram úr áætlun, enda verðlag hækkað síðan áætl- unin var gerð. , , , . , „ , komið sér vel vegna þess, að marz 1955 kosta bryr a Gvendar-; la undanfarinna ára h;fur nesi og Egilsa asamt vegagerðum g -nt ag r1320°°°ff' . en tb;Ú. TÚan; getu’r lokazt á þessari leið af ýms Skeljungshofða asamt bru a Eg-jum orsökum fcd_ af vorflóðum j ^ ZLXSJ? lar£nÍT r Héraðsvötnum, af völdum Djúpa dalsar og af skriðuföllum hjá yrði leiðin frá Flatatungu til]að ]ýðræðislegk sé með farið. Og Sauðárkráks 45.6 km um brú hjá1 Teigakoti, eða 4,4 km styttri en um brú hjá Skeljungshöfða. Um brú hjá kláfnum yrði leiðin til SauðárlSóks 43.6 km, eða 6.4 km styttri en um brú hjá Skeljungs- höfða. Eru þá fallin aðalrök Kjálkabænda fyrir brúargerð hjá Skeljungshöfða. Um brú á Héraðsvötnum hjá Teigakoti eða Kláf og um núver- andi sýsluveg hjá Héraðsdal fæst því mun skemmri leið af Kjálk- anum til Sauðárkróks en um brú á Skeljungshöfða. Þegar þessi leið yrði fullgerð og Norðurá brúuð hjá Gvendar- nesi, fæst jafnframt varaleið yf- ir Skagafjörð til Akureyrar, sem ytði 3—5 km styttri en vegurinn frá Varmahlíð um Blönduhlíð. Slík varaleið á þessu svæði getur kr. 1695000.00, eða 375 þús. kr. meir, og er þá miðað við 80 m langa brú á Norðurá. Með 100 m brú þar hækkar þessi munur um nálægt 225 þús. kr. og yrði þá 600 þús. kr. meiri en um Gvend- arnes. Vegna almennrar verðhækk- «nar síðan má gera ráð fyrir, að kostnaður hækki um nær 20%, og yrði þá kostnaðarmunurinn 650—700 þús. kr. Með tilliti til þessa mikla kostn aðarmunar og hins, sem ég tel þó skipta enn meira máli, hve brúin á Norðurá er þar öruggari, tel ég eindregið, að velja beri brúar- stæðið á Gvendarnesi. I Kjálkabyggðinni eru 8 bæir, og telja 6 búendur sér gerðan mikinn óleik með því að hafa brúna á Gvendarnesi, þar sem leiðin um hana mundi um 8.3 km lengri vestur yfir Héraðsvötn á Gvendarnesi, hins vegar eru bú- endur á Egilsá og í Borgarfirði, sem telja brúna sér hagkvæmari á Gvendarnesi. í því sambandi vii ég taka þetta fram: Öryggi er miklu meira og Silfrastöðum af greinargerð vegamálastj. sézt, að hér er ekki einungis um innan- sveitarmál að ræða. Má og þess geta, að margir Akrahreppsbúar hafia. látið þessa deilu afskipta- lausa, enda. þótt ég hafi aldrei gert tilraun til að hafa uppi flokka, né gengið fyrir kné þeim í liðsbón. RÁÐUNEYTISÚRSKURÐUR Rétt fyrir kosningarnar sl. vor barst hingað sú fregn, að þáv. samgöngumálaráðh. hefði gefið út ráðuneytisúrskurð um, að brú á Norðurá skyldi byggð hjá Skelj ungshöfða, þvert ofan í tillögur vegamálastj. og verkfræðinga, og mun slíkt einsdæmi, einkum, er þess er gætt, að þessi ráðstöfun hefur í för með sér verulega fjár- sóun fyrir ríkið, bæði nú þegar og þó einkum í framtíðinni, og . skapar öryggisleysi í samgöngu- “ðU.r’!n?Tg"lnn kerfi landsins, en verður viðkom- andi byggðarlagi engu meiri happaþúfa en sú leið, er vegam. stj. hafði bent á, og verkfræðing- ar eru sammála um. Kemur því í ljós, að hér er einungis um að ræða stífnismál örfárra Með tilvísun til þessa, er hér hefur verið greint, tel ég, að bezt verði séð fyrir samgöngum fyrir Kjálkabændur með brú á Norð- urár hjá Gvendarnesi og á Hér- aðsvötn hjá Teigakoti eða þar ná- lægt. Þá er þessi lausn samgöngu mála héraðsins einnig álitlegasta ieiöin, sem kostur er á til að halda opnum samgöngum við héruðin norðan Öxnadalsheiðar, þegar þjóðvegurinn á leiðinni um Silfrastaðafjall til Varmahlíðar lokast, svo sem dæmi eru til. Það er og sýnt, að heildarkostn aður við samgöngubætur þessar verður kostnaðarminni en ef Norðurá yrði brúuð hjá Skelj- ungshöfða, og kostnað'ur vega- sjóðs Skagafjarðarsýslu verður einnig mun minni. Þá er og þann- ig bezt „tekið tillit til hvors tveggja, þarfa heimilanna, sem þarna eiga hlut að máli, og hinn- ar almennu umferðar", svo sem bent er á í greinargerð flutnings manns, að æskilegt sé. Hinu er Síðast en ekki sízt verður sköp uð enn ein viðhaldsfrek mann- virkjagerð í samgöngukerfi þessa héraðs, og væntanleg aukaleið Norðurlandsvegar liggur fram- vegis um mesta skriðusvæði Silfrastaðafjalls, og er þetta auð- vitað þyngst á metunum. Sjá þetta allir, er sjá vilja, og blasa staðreyndir við hverjum vegfara og tala sínu máli. Ætla má, að það sé þó frumskilyrði þess, að brúar- og vegagerðir þjóni til- gangi sínum, að vegir séu ekki títt sundurgrafnir af skriðuföll- um og árnar renni undir brýrnar. Má því ætla, að dómur fram- tíðarinnar verði á þá lund, að hér hafi verið unnið af furðu lítilli framsýni og víðsýni og ber að harma það. En hvað efur svo áunnizt? Jú, stífnismál örfárra manna hefur fengið framgang, og tekist hefur að gera að hornrekum tvo af- skekkta dalabæi, er einungis ósk- uðu að njóta afstöðu sinnar og fá að vera með, er koma átti fá‘ mennri byggð í vegasamband, úr því að þetta samrýmdist hagfeld- ustu lausn málsins. í sambandi við þetta allt vænti ég að vakni hjá mönnum ýmis- konar spurningar: Hvað er um þjónustu ábyrgra manna við rök og réttlæti? Hvernig hefur vald- forna íslenzka dyggð, orðheldn- in, sé meir en gulls ígildi og hver maður virðingarverður fyrir að taka loforð sín alvarlega, hlýtur þó að vakna þessi spurning: Hafa valdamenn sem slíkir rétt til að gefa loforð eða jafnvel að standa við loforð, ef í ljós kemur, að slíkt hefur í för með sér óþarfa sóun á almannafé eða stríðir á móti hagsmunum almennings í landinu? Mál þetta sýnir ennfremur hversu viðkvæmt er einstökum, afskekktum heimilum að vera skilin eftir eða gerð að hornrek- um að nauðsynjalausu, úr því að það er skilyrðislaus réttur hvers borgara að fá aðstöðu til sam- félags við annað fólk og skylda þjóðfélagsins að fullnægja þeirri réttíætiskröfu svo sem við verð- ur komið og umfram allt hlut- drægnislaust. Að gefnu tilefni skal það skýrt fram tekið, að engin einasta króna hefur verið lögð til brúar á Egilsá eða vegar í Norðurár- dal sunnan ár. LOKAORB Að lokum þetta: Þeim er standa mér öndverðir í máli þessu hefur tekizt að veita mér og fjölskyldu minni það djúp sár að seint mun um heilt gróa, ekki einungis vegna úrslita málsins, heldur og engu síður með furðulegri fram- komu sinni. Skal það þó skýrt fram tekið, að alls enginn ágrein- ingur er milli mín og sveitunga minna á nokkru öðru sviði. Enda þótt andstæðingar mínir í þessu máli þykist nú um sinn hafa mig og málstað minn undir hæli sér, mega þeir þó það vita, að ekki er svo allur þróttur frá mér vikinn, að ég þori ekki að segja sannleikann við hvern sem er að eiga, og er sá einn til- gangur minn með línum þessum. Ég þykist nú vita, að hinn máls parturinn kjósi að hafa síðasta orðið og hafa uppi orðaskak sem fyrr. Hins vegar er nú útrætt um málið frá minni hendi. Verður hver að trúa því, er trúlegast þyk ir og virða sem hann er drengur- inn til. Egilsá í marz 1957. Guðtmtndur L. Friðfinnsson. 2 herb. og eldhús óskast sem næst Múla eða Herskálakamp. Tvennt full- orðið í heimili. Tiib. sendist Mbl. fyrir fimmtudagskvöld merkt: 5680. 12 ára stúlka óskast til að gæta barna frá kl. 1—6. Barngóð. Uppl. á Skúlagötu 76, III. hæð Lh. . . , manna, i inu verið breytt? Hvers konar for sem af emhverjum astæðum hef- dæmi er hér gefið? Enda þótt hin ur þott sjalfsagt að setja ofar al- menningshag. Er ég ræddi þetta síðast við Steingrím Steinþórsson, þáv. ráð- herra ,sagði hann eftirfarandi orð: „Þetta mál þýðir ekki að ræða. Ég hef lofað þessu, og annað hvort kemur brúin hjá Skeljungs höfða, eóa ég er farinn úr ríkis- stjórninm ‘. Eftir þessu mætti nú ætla, að ég væri heilmikill pólitíkus og mjög andvígur flokki þessa fyrr- ver. ráðh. úr því að rök mæltu ekki með að svo stórt væri við- haft. Sannleikurinn er þó sá, að á meðan kosning var óhlutbundin kaus ég þá saman, Steingrím og Jón á Reynistað. Lít ég svo á, að hag hvers kjördæmis sé allvel borgið, ef það hefur á að skipa duglegum þingmönnum úr tveim stærstu stjórnmálaflokkum lands ins. Misvirði ég mig ekkert að Kristján Guðlaugssor hæstaréttarlögmaður. Skrifstofutími kl. 10—12 og 1—5. Austurstræti 1. Sími 3400. Unglinga vantar til blaðburðar við Kvisthaga Fjólugötu Hverfisgötu II

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.