Morgunblaðið - 21.11.1957, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 21. nóv. 1957
MORGVIVBL AÐtb
3
Byggingarmál Kennaraskólans rædd á Alþingí:
Menntamálaráðherra mœlti fyrir um
framkvœmdir 4 dögum eftir aÖ til-
laga Sjálfstœöismanna kom fram
Á FUNDI sameinaðs Alþingis í
gær var tekin til umræðu tillaga
þeirra Sigurðar Bjarnasonar,
Gunnars Thoroddsen og Ragn-
hildar Helgadóttur um að haldið
skuli áfram byggingu hins nýja
kennaraskólahúss.
Lélegmr húsakostur háir
starfinu
Sigurður Bjarnason fylgdi til-
lögunni úr hlaði. Hann sagði m.a.:
Það er alkunna, að Kennaraskól-
inn hefur um langt skeið búið
við svo lélegan húsakost, að það
hefur háð starfsemi hans veru-
lega. Á árunum 1953—1957 voru
veittar á fjárlögum 3,1 millj. kr.
til nýrrar skólabyggingar, og ár-
ið 1956 ákvað þáverandi mennta-
málaráðherra, Bjarni Benedikts-
son, að byggingarframkvæmdir
skyldu hefjast. Reykjavíkurbær
hafði úthlutað hentugri lóð fyr-
ir húsið og var tekið að vinna
þar að grunngreftri. Hafði feng-
izt fjárfestingarleyfi fyrir fram-
kvæmdum fyrir á aðra millj. kr.,
en ekki var unnið nema fyrir um
200 þús. kr. Olli það miklum von
brigðum meðal hinna fjölda
mörgu velunnara Kennaraskól-
ans. Þingsályktunartillagan, sem
nú liggur fyrir, felur í sér að
framkvæmdum skuli haldið á-
fram, enda er fé fyrir hendi og
þörf skólans fyrir nýtt húsnæði
óumdeilanleg.
Stóð á fjárfestingarleyfi
Gylfi Þ. Gíslason: Mér kom
þessi þingsályktunartillaga nokk-
uð á óvart, því að flutningsmenn
hefðu getað séð, að unnið var að
byggingarframkvæmdum, er til-
lagan var flutt. Byggingarmál
Kennaraskólans hafa verið til
meðferðar hjá yfirvöldunum allt
síðan 1950, en það dróst til ársins
1956, að menntamálaráðuneytið
og Reykjavíkurbær gengju þann-
ig frá þeim, að framkvæmdir
gætu hafizt.
Byggingarnefnd skólans hafði
sótt um fjárfestingarleyfi á
hverju ári síðan 1952, en loks í
júní 1956 — kosningamánuðinum
— ritar menntamálaráðuneytið
innflutningsskrifstofunni um mál
ið og fékkst þá leyfi í lok mán-
aðarins. Þá fyrr um vorið hafði
Reykjavíkurbær úthlutað lóð fyr
ir skólann. Menntamálaráðuneyt-
ið ákvað síðan nokkrum dögum
eftir að leyfið fékkst, að hafizt
skyldi handa. Hófst gröftur um
haustið, en miðaði skammt.
Á þessu ári óskaði menntamála
ráðuneytið með bréfi eftir fjár-
festingarleyfi fyrir frekari fram-
kvæmdum. Stóð nokkuð á því,
en hinn 2. september var leyfið
loks veitt. Drátturinn stafaði m.
a. af því, að ákveðið hafði verið,
að húsmæðrakennaraskólinn yrði
til húsa á efstu hæð hins nýja
skólahúss, en af því tilefni þurfti
að endurskoða teikningar.
Er nú unnið að byggingarfram-
kvæmdum, og verður því haldið
áfram eftir því sem fé og leyfi
fást.
Flutningur skólans
frá Reykjavík
Gísli Guðmundsson: Ég hef í
breytingartillögu tekið upp
gamla hugmynd um, að Kennara-
skólinn skuli fluttur frá Reykja-
vík, og reist fyrir hann hús ein
hvers staðar á Vestur- Norður-
eða Austurlandi. Ég tel ekki, að
framkvæmdir séu komnar á' það
stig, að veruleg verðmæti færu
í súginn, þó að þessi ákvörðun
yrði tekin nú.
Ráðuneytisbréf eftir að tillagan
kom fram
Sigurður Bjarnason: Það er
mjög ánægjulegt, hve einlægur
áhugi virtist vera hjá Gylfa Þ.
Gíslasyni á byggingarmálum
Kennaraskólans.
Því miður fór hann þó með
gersamlega rangt mál, er hann
var að skýra frá framkvæmd-
um við bygginguna og sagði,
að þær hefðu staðið yfir, er
tillaga sú kom fram, sem nú
er til umræðu. Hann hefði
þó átt að vita, að ráðherrabréf
um að byggingarframkvæmd-
um skyldi haldið áfram var
ritað hinn 29. október — eða
4 dögum eftir að tillagan var
lögð fram. Ég hlýt að átelja
ráðherrann fyrir slíkan mál
flutning.
Svo er að sjá, að ráðherrann
hafi hrokkið nokkuð við, er hann
sá tillöguna, og þá fyrirskipað,
að framkvæmdir skyldu hafnar,
þó að komið væri haust og ekkert
hefði verið gert í allt sumar.
Tillagan er flutt eftir á-
Leikritið „Romanofí og 'Júlía“
fruntsýnt ú langordog
NÆSTKOMANDI laugard. verð-
ur frumsýning á gamanleiknum
„Romanoff og Júlía“, í Þjóðleik-
húsinu. Höfundur leikritsins er
Peter Ustinov, þekktur leikrita-
höfundur, leikari, leikstjóri, kvik
mynastjóri og kvikmyndaleikari.
Leikstjóri er Walter Hudd.
Peter Ustinov er fæddur í Lon-
don, en af rússnesku bergi brot-
inn.
Einna þekktustu leikrit Ustin-
ovs eru „The Love of Four Colon-
els“ og „Romanoff og Júlía“, en
hvorttveggja naut feikna vin-
sælda í London.
Gamanleikurinn „Romanoff og
Júlía“ gerist í ónefndu smáríki.
Róbert Arnfinnsson leikur hér
hlutverk það, sem Peter Ustinov
lék sjálfur í London, forseta og
hershöfðingja þessa litla ríkis,
sem Rússar og Bandaríkjamenn
keppast við að vinna á sitt band.
Titilhlutverkin, Romanoff og
Júlíu leika þau Bryndís Péturs-
dóttir og Benedikt Árnason og
foreldra þeirra leika Inga Þórð-
ardóttir, Valur Gíslason, Regína
Þórðardóttir og Rúrik Haralds-
son. Þarna eru tveir hermenn,
sem hershöfðinginn hefur á að
Píanófónielk&r í
Austurbæjarbíói
UNGFRÚ Guðrún Kristinsdóttir,
píanóleikari frá Akureyri, hélt
tónleika fyrir styrktarfélaga Tón
listarfélagsins í Austurbæjarbíói
í fyrrakvöld.
Á efnisskránni voru Sónata op.
79, eftir Beethoven, Hándel-til-
brigðin eftir Brahms, þrjár húm-
oreskur, op. 20, eftir Max Reger,
fórar preludíur eftir Debussy og
Noktúrna, Mazúrba og As-dúr
Ballatan eftir Chopin.
Oll meðferð ungfrúarinnar á
þessum verkum bar vott um
óvenjulega hæfileika og músík-
þroska á háu stigi.
Tilbrigðin um „Aríu“ eftir Hán
del samdi Brahms á unga aldri.
Þau eru öndvegisverk, en allt of
sjaldan leikin hér. Þetta eru merk
ustu píanótilbrigðin, sem sam-
in hafa verið eftir daga Beethov-
ens. Auðvitað eru þau mjög erfið,
og þá ekki sízt hin snilldarlega
samda fúga, en Guðrúnu tókst að
steypa hinar margbreytilegu
variationir og fúguna í sterka
samfellda heild, svo að verkið
naut sín hið bezta.
Tónleikar ungfrú Guðrúnar
eru músikviðburður. Leikur
hennar er gæddur djúpri mann-
legri tilfinningu og alvöruþunga,
og öryggi hennar er þegar aðdá-
unarvert.
Það er ánægjulegt, er svo góð
listakona fær að leika tvisvar
(hún leikur aftur í kvöld) fyrir
fullu húsi vandlátra áheyrenda.
Vonandi fáum við sem oftast að
njóta listar hennar.
Fögnuður áheyrenda var mikill
og varð ungfrúin að leika auka-
lög. — P. í.
skipa, leiknir af Baldvin Hall-
dórssyni og Bessa Bjarnasyni, og
kvenliðsforingi, Herdís Þorvalds-
dóttir. Þá leikur Indriði Waage
erkibiskupinn, sem á að vígja
Peter Ustinov.
elskendurna. Klemenz Jónsson
leikur ungan amerískan pilt.
Leikstjórinn, Walter Hudd, sem
stjórnaði sýningum á „Kirsuberja
garðinum“, hefir sett gamanleik-
inn á svið. W. Hudd er senn á
förum héðan, enda bíða hans
verkefni í London.
bendingum ýmissa manna,
sem fylgjast vel með öllu
sem í þessu máli gerist, og
það er vissulega ánægjulegt,
að hún hefur orðið til að ýta
við menntamálaráðherranum.
Ég vil einnig lýsa því yfir, að
það kom mér nokkuð á óvart, að
ráðherrann skuli nú hafa tekið
ákvörðun um að Húsmæðrakenn-
araskólinn fái húsnæði á efstu
hæð Kennaraskólahússins. Lang
ar mig til að spyrja, hvern hann
hafi haft með í ráðum varðandi
þá ákvörðun.
Gylfi Þ. Gíslason: Ráðuneytis-
bréfið, sem Sigurður Bjarnason
talar um, var staðfesting á munn-
legum fyrirmælum. Byggingar
nefndin hafði einnig ráðuneytis
heimilid frá 1956 og þurfti því
í rauninni ekki neitt frekar að
koma frá ráðuneytinu um málið.
Varðandi Húsmæðrakennara-
skólann skal þess getið, að hann
á skv. lögum að vera í Reykja-
vík, og ákveðið var í samráði við
skólastjóra hans og skólanefnd
og með samþykki byggingarnefnd
ar Kennaraskólans, að hann
Framh. á bls. 18
Brezkur togari
strandar við IsafjÓrð
BREZKI togarinn ,Afridi‘ strand
aði í innsiglingunni til ísafjarð-
ar á þriðjudagskvöldið. Togarinn
var að sigla inn á Pollinn, en
þegar hann var í rennunni við
eyraroddann skall skyndilega á
él, svo að hafnsögumaðurinn
missti af síðasta leiðarmerkinu
og rann skipið upp í sandbakka
bakborðsmegin og festist þar.
Skipstjóri togarans beiddist að-
stoðar brezka eftirlitsskipsins
„Bramble“, sem statt var út af
Vestfjörðum. Kom það skjótt á
vettvang, og kl. 6.15 í gærmorg-
un dró það togarann á flot og
fór með hann upp að bryggju
á ísafirði.
Það kom í Ijós við athugun,
að togarinn hafði lítið eða ekk-
ert skemmzt og sigldi hann aftur
út til veiða um miðjan dag í gær.
Strax og eftirlitsskipið Bramble
hafði lokið við að aðstoða Afridi,
barst hjálparbeiðni frá öðrum
brezkum togara, sem staddur var
út af Vestfjörðum. Það var frá
togaranum „Burfell“ frá Grims-
þy. Óskaði hann eftir læknis-
hjálp.
STAIÍSTEIM
Lagaákvœði um barna-
iífeyri verði endurskoðuð
RAGNHILDUR HELGADÓTTIR, Jóhanna Egilsdóttir og Adda
Bára Sigfúsdóttir flytja svohljóöandi tillögu til þingsályktunar:
Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að láta fara fram endur-
skoðun a ákvæðum laga um almannatryggingar frá 28. marz 1956
um upphæð og greiðslu barnalífeyris. Einkum sé athugað, hvort
unnt sé:
1 að greiða lífeyri með barni látinnar móður á sama hátt og
nú er gert með barni látins föður.
2 að hcimila að greiða tvöfaldan barnalífeyri vegna munaðar-
lausra barna,
að liækka grunnupphæð lifeyrisins um allt að 50%.
3.
í greinargerð segir:
í núgildanai lagaákvæðum um
barnalífeyri er gert ráð fyrir, að
barnalífeyrir sé greiddur með
barni, ef faðirjnn er látinn eða
annað hvort foreldranna elli- eða
örorkulífeyrisþegi. Með barni lát-
innar móður er ekki greiddur líf-
eyrir, nema sérstaklega standi á,
og með munaðarlausu barni er
heimilt að greiða upphæð, sem
er 50% hærri en með barni, sem
misst hefur föður sinn. Eðlileg-
ast væri, að ákvæðin um barna-
lífeyri byggðust á þeirri stað-
reynd, að báðir foreldrarnir eru
jafnábyrgir framfærendur barns-
ins, og rétt er að líta þannig á,
að þau framfærai barnið að hálfu
hvort um sig. Sé þetta sjónarmið
viðurkennt, á að greiða barna-
lífeyri með barni, sem misst hef-
ur móður sína, á sama hátt og
greitt er með barni, sem misst
hefur föður sinn, og með munað-
arlausu barní ber að greiða tvö-
faldan lífeyri.
Grunnupphæð barnalífeyris er
nú 2400 kr. á 1. verðlagssvæði.
Með vísitölu eru þetta 376 kr.
mánaðarlega, og hljóta allir að
sjá, að þessa upphæð er nauð-
synlegt að hækka, ef hún á að
koma einstæðu foreldri að raun-
verulegu liði við umönnun barns
síns. Grunnupphæð barnalífeyr-
isins hefur staðið óbreytt, frá því
er tryggingalögi* frá 1946 voru
sett. Aðrar bætur skv. lögunum
hafa hins vegar verið hækkaðar
um 30%. Lágmarkskrafa væri,
að barnalífeyrir hækkaði í sama
mæli og þessar bætur. Við förum
hins vegar fram á, að athugað
verði, hvort unnt sé að hækka
barnalífeyrinn um 50%, þannig,
að upphæð hans yrði á mánuði
564 kr. Sú upphæð getur varlr
á þessum tímum talizt ofætlaður
styrkur til að búa betur betur
að þeim borgurunum, sem eru
á viðkvæmasta skeiði og eiga
erfiðastar aðstæðúr.
Aí hvaða toga ei „um-
hyggja“ Skúla spunnin?
HINN 12. nóv. birti Tíminn at-
hugasemd við ritdóm Jökuls, sem
mun vera ungur maður er starfar
við Tímann, um smásagnasafn
Braga Sigurjónssonar á Akur-
eyri. Athugasemdin var eftir
Sk. G. og segja kunnugir það
vera þingmann Vestur-Húnvetn-
inga, Skúla Guðmundsson. Jökull
svaraði í sama blaði og sagði:
„Það er alltaf vænlegt til ár-
angurs að slá einhvern út af Iag-
inu með því að taka orðrétt upp
klausu úr hans eigin skrifum en
öllu óvænlegra er að taka aðeins
upp hálfar setningar og breyta
þannig hugsun og merkingu. Og
sannast þar að „hálfsannleikur
oftast er, óverjandi lygi“.
En í hvaða skyni ritar Sk. G.
greinarkorn sitt? Vill hann hef ja
Braga Sigurjónsson til vegs og
virðingar sem skáld og rithöf-
und? Ef svo er, hvers vegna
skrifar hann þá ekki um sjálfar
sögur Braga, sýnir fram á hvers
konar meistaraverk þær eru. Ef
honum væri annt um að gera
mönnum ljóst, að Bragi sé skáld,
liggur auðvitað beinast við að
skrifa um skáldskap Braga. En
sé umhyggja Sk. G. fyrir Braga
af öðrum toga spunnin en skáld-
skaparást, þá er auðvitað ekki
önnur leið fær en að reyna að
gera ritdóminn tortryggilegan".
Nú spyrja menn af hvaða toga
þessi umhyggja Skúla muni vera
spunnin? Getur verið, að hann
vilji ekki móðga frambjóðanda
Framsóknar í Austur Húnavatns-
sýslu og ætlist til að skáldskapur
hans sé mældur eftir þeim mæli-
kvarða?
„Væntanlega annast
Bjarni störfin“
Sunnudaginn 17. nóv. mátti
Iesa þessa fregn á leiðarasíðu
Tímans:
„Það vakti athygli í sl. viku, að
Jón P. Emils héraðsdómslögmað-
ur hvarf skyndilega af landi
brott----. Er geíum að því leitt
að hann muni hafa farið í erind-
um Bjarna Beneöiktssonar, fyrr-
verandi dómsmálaráðherra að
kanna kjördæmamál og kosninga
skipan í nágrannalöndum — —.
Greinar Jóns um þessi efni hér
á landi voru mjög rómaðar í
Morgunblaðinu fyrr á þessu ári
— — væntanlega annast Bjarni
lögfræðistörf og fjárreiður Jóns
meðan hann gegnir erindisrekstr
inum erlendis----“
Flestir munu telja, að ef Tím-
inn veit eitthvað tortryggilegt, er
almenning varðar, um ferðir
þessa manns, væri honum sæmra
að segja frá því berum orðum en
dylgja um það með þessum hætti.
Jón Emils var svo djarfur að
skrifa um kjördæmamálið á ann-
an veg en Framsóknarmönnum
þóknaðist. Þess vegna vili
Tíminn láta „Bjarna Benedikts-
son, fyrrv. dómsmálaráðherra“
„annast lögfræðistörf og fjár-
reiður“ Jóns í fjarveru hans.
Ekki er kunnugt, að hessir menn
hafi hingað til haft nein bau sam-
skipti, er gefi ástæðu til þvílíkrar
umboðsmennsku Bjarna. En
nærri liggur að gera ráð fyrir, að
i ummælum Tímans gægist fram
sá hugsunarháttur blaðsins, að
Jón mundi ekki hafa þurft að
hafa áhyggjur af „lögfræðistörf-
um sínum og fjárreiðum“, ef
hann hefði verið þægt verkfæri
Framsóknar í kjördæmamálinu.
Á sama stendur, hvort um
er að ræða skáldskap eða skoð-
>nir í þjóðmálum, valdaklíka
Framsóknar telur að allt beri að
neta eftir þrengstu einkahags-
nunum hennar sjálfrar.