Morgunblaðið - 22.12.1957, Blaðsíða 12

12
MORCUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 22. des. 1957
Hvb er hvassf I kirkjum
N&rðisrlandia ?
I „Morgunblaðinu“ 28. nóv. s. 1.,
var grein eftir sr. Jón Auðuns
dómprófast: „Hvassviðri í kirkj-
um Norðurlanda".
Vafalaust hefir fleirum fund-
izt en mér, að þetta væri fróðleg
grein. Eitj: eða tvennt gat ég þó
ekki skilið, sem vera má, að sr.
J. A. fræði mig betur um seinna
meir.
Hví er hvasst í kirkjum Norð-
urlanda, fyrst sr. J. A. segir:
„f engri þessara deilna voru
menn ósammála um kenningu
Krists"?
Deilan í kirkju Noregs er mest
um það, hvort eilíf glötun sé lii
eða ekki. Hvernig er hægt að
deila um það, séu menn sammála
um kenningu Krists? Talaði
hann ekki í Fjallræðunni um tvc
vegu, og lægi annar til lífsins,
hinn til glötunar? Minntist hann
ekki á synd, sem aldrei yrði fyr-
irgefin, hvorki í þessum 'ieimi
né hinum komandi? Er ekki mað-
ur sá glataður, sem aldrei fær
fyrirgefning Guðs? Kenndi ekki
Kristur í dæmisögum sínum um
illgresið meðal' hveitisins og net-
ið, að glötun er til. Hver kenndi
nema hann, að manninum væri
betra að ganga eineygur eða ein-
fættur inn í Guðs ríki en verða
kastað í eldsvítið? Og lýsti hann
ekki efsta dómi þannig, að frá
honum mundu sumir fara til
eilífs lífs, en aðrir til eilífrar
refsingar?
Vera má, að sumum finnist
það sálarháski að trúa þessari
kenningu Krists og boða hana.
En hvort mun ekki sálarháski
meiri að taka hana brott moð
því að þegja um hana eða neita
henni hreinlega? Jóhannes post-
uli segir, að Guð muni taka brott
hlutdeild manns, í borginni helgu
og lífsins tré, sem tekur brott
nokkuð af spádómsorðum bókar
hans, því að inn í þá helgu borg
himnanna fái ekkert óhreint að
ganga né heldur sá, er iðkar
lygi. Verður það ekki talin lygi,
ef einhver segir eða kennir, að
engin glötun sé til, fyrst Krist-
ur hefir kennt og látið boða, að
hún er til?
Lesi grein þessa nokkur mað-
ur, sem neitar kenningu Krists
um eilífa hegninff og ófarsæld.
er sumir munu baka sér með
harðúð sinni og iðrunarlausu
hjarta, þá vildi ég í fyllsta kær-
leik og af bezta huga biðja hann
að minnast þess, er Pétur postuli
ritaði um menn, sem „jafnvel
afneita herra sínum, sem keypti
þá, og leiða yfir sig bráða glöt-
un“. Það er alvarlegt mál i aug-
um Guðs að gera Krist að lyg-
ara.
Guð segir: „Ef ég segi við hinn
óguðlega: Þú skalt deyja, og
þú varar hann ekki við og segir
ekkert til þess að vara hinn ó-
guðlega við óguðlegri breytni
hans, til þess að bjarga lífi hans,
þá mun hinn óguðlegi að vísu
deyja fyrir misgerð sína, en blóðs
hans mun ég krefja af þinni
hendi“. (Esek. 3.18.). Opnar það
ekki flóðgáttir ranglætis og sið-
spillingar, þegar neitað er kenn-
ingu Krists? Er það ekki óguð-
leiki á hæsta stigi að neita kenn-
ingu hans? Er þá ekki bráð hætta
búin þeim, sem gera það, eins
og Pétur postuli kenndi?
Um hvað er deilt í kirkjum
Svía og Dana? Um fyrirmæli og
kenningu postulans Páls. Ómak-
legar þykja mér ádeilur þær.
Vestræn, kristileg menning er í
meiri skuld við manninn Pál en
hún gerir sér Ijóst. Getur hver
sannfærzt um það, sem lesa vill
bréf hans með nokkurri athygli.
Hvernig menn geta með góðri
Málflutningsskrifstofa
Einar B. Ouðmundsson
Guðiaugur Þorláksson
Guðmundur Pétursson
Aðalstræti 6, III. hæð.
Símar 12002 — 13202 — 13602
samvizku staðhæft, að Páll hafi
afbakað kenningu Krists, fæ ég
naumast skilið. Kristur kenndi
sjálfur, að hann væri kominn til
að leggja líf sitt í sölurnar sem
lausnargjald fyrir marga. Páll
tók við þessari kenningu Krists
eins og hinir postularnir. Allir
kenndu þeir þetta, að „Kristur
dó vegna vorra synda samkvæmt
ritningunum". Ritningunum sam-
kvæmt var dauði Krists fórnar-
dauði, fyrirfram kenndur og
sýndur með fórnum lögmáls
ísraels. En einmitt vegna fórn-
ardauða Krists kröfðust þeir, Páll
og hinir postularnir, að lífernis
breyting yrði hjá öllum þeim,
er tóku trú á Krist. Lífernið
breytta varð því afleiðing þess
eða ávöxtur, að menn trúðu, en
ekki leiðin inn í Guðs ríki.
Þangað lá og liggur aðeins ein
leið, samkvæmt kenningu Krists.
Sú leið er hann sjálfur. „Ég er
vegurinn, sannleikurinn og lífið;
enginn kemur til föðurins nema
fyrir mig“, sagði hann.
Margra alda reynsla milljóna
manna hefir sýnt, að leiðsögn
Krists í jarðneskum efnum er
alveg örugg og blessunarrík.
Hún er það einnig í eilífðarmál-
unum.
Sæmundur G. Jóhannesson.

Einar Benediktsson
Sýnisbók Einars
Benediktssonar
HVERNIG sem efni allra þeirra
mörgu, fögru og eigulegu bóka,
sem eru í framboði á jólaföst-
unni, kann að rúmast og fara í
huga vorrar bókelsku þjóðar, þá
er það víst, að.hvergi er rúm fyrir
nýtilegar umsagnir um þær allar
á þeim stutta tíma, sem þeim er
ætlað að njóta jólanna um braut-
argengi. Nokkuð er kjörum mis-
skipt með bókum að þessu leyti
og fer það misgengi ekki alltjent
eftir kostum, ekki fremur en
munur mannlegra kjara. En sum
ir einstaklingar eru bornir með
svo miklum yfirburðum, að þeir
fá ekki dulizt í margnum né
horfið með flaumi dægranna.
Bók, sem geymir álitlegt úrval
af ljóðmælum Einars Benedikts-
sonar og nokkuð af óbundnu máli
eftir hann, er borin í sigurkufli
og gengur að vísri hylli ef ekkí
spilla illra norna glöp. Hið eina,
sem unnt er að gera að álitum
varðandi slíka bók, er það,
hversu smekkvíslega hafi verið
um hana fjallað af hálfu útgef-
enda, hvernig tekizt hafi að velja
í hana efni og gera hana úr garði.
Einar Benediktsson er fastur í
sínum tignarsessi, ekki aðeins í
bókmenntasögunni, heldur í hjört
um landa sinna, þar sem hann
þokar sér til sívaxandi ítaka og
ástsældar. Ég hygg, að þeir séu
ekki allfáir, sem njóta að heita
má daglegrar umgengni við hann,
enda vex hann, dýpkar og hækk-
ar, að sama skapi sem kynnin
við hann verða nánari og hug-
grónari.
A þessu ári eru rétt sextíu ár
síðan fyrsta bók Einars, Sögur
og kvæði, kom út, en síðasta bók
hans af fimm alls frumsömdum,
kom röskum þrjátiu árum síðar.
Sé það tilviljun, — en ekki er
annars getið, — að þessi Sýnisbók
kemur út á sextugsafmæli fyrstu
bókar skáldsins, þá er það
skemmtileg tilviljun og virðuleg
og fyllilega samboðin svo merku
tilefni.
Það er vandgert við Einar
Benediktsson í öllu tilliti. Enginn
var meiri höfðingi, enginn hafði
meiri metnað fyrir hönd listar
sinnar né var vandari að virðingu
köllunar sinnar og harðari við
sjálfan sig í þjónustu hennar.
Einlægt er það hið mesta vanda-
verk að velja úr verkum ágæt-
ustu höfunda til útgáfu og eng-
inn getur unnið slíkt verk svo,
að öllum líki alls kostar. Til þess
er smekkur manna of ólíkur. En
varla mun nokkurt annað skáld
torsóttara um slíka meðferð en
Einar Benediktsson. Ljóðmæli
hans eru „tómt einvalalið" (Sig-
urður Nordal). Hann lét aldrei
frá sér fara annað en það, sem
var alskapað í augum hans og
alskírt. Hver hending er marg-
prófuð í deiglu óbilgjarns sjálf-
dæmis. Úrval úr ritum hans hlýt-
ur því að verða hlutfallslega ríf-
legt, ef það á að svara nokkrum
tilgangi.
Þessi skilningur er auðsjáan-
lega ráðandi um efni Sýnisbókar.
Hún er fjarri því að gefa aðeins
smekk af skáldinu. Að því er
Bjarni Benediktsson segir í for-
mála „vakti það fyrst og fremst
fyrir veljendum að gefa sem fjöl-
breytilegasta mynd af skáldskap
Einars á öllum skexðum ævi
hans“. Þetta hygg ég að hafi tek-
izt með ágætum. Og varla verður
um það deilt, að hér eru saman
komin þau kvæði skáldsins, sem
öllum þorra þeirra, sem unna því
hugástum, eru kærust og hug-
stæðust. Auk ljóðmæla er sýnis-
horn af þýðingu Einars á Pétri
Gaut, ræða prestsins í 5. þætti
og leikslok. Ennfremur fjórar
sögur (Hrossasala, Valshreiðrið,
Móri og Aurriðinn).
Það er auðsætt, að um vaiið
hafa góðir menn fjallað og nær-
færnir. Það er á ábyrgð stjórnar
útgáfufélagsins Braga, sem hefur
útgáfuréttinn að verkum Einars,
og bókmenntaráðs Almenna bóka
félagsins, og er einskis eins manns
við getið öðrum framar. En for-
maður útgáfufélagsins Braga er
Magnús Víglundsson, ræðismað-
ur, og er sá grunur ekki raka-
laus, að hans hlutur sé næsta
mikill í þessari útgáfu, því að
það er kunnugt, að hann er flest-
um mönnum handgengnari skáld
inu og einlægur elskhugi þess.
Pétur Sigurðsson, prófessor,
hefur fjallað um textann, leið-
rétt á stöku stað samkvæmt til-
vísun skáldsins og bætt úr fáein-
um prentglöpum í fyrri útgáfum.
Eru athugasemdir um þetta í
bókarlok. Pétur prófessor hefur
Og lesið prófarkir og var
fóum mönnum betur trúandi
til þess að koma textanum
óbrjáluðum gegnum gjörninga
prentsmiðjunnar, en þeir eru
ekki aldæla á þessum tímum og
þrátt fyrir svo ágæta umsjá
hefur þessi bók ekki kom-
izt hjá öllum áföllum af þeirra
völdum. Þau eru þó flest meiniítil
(svo sem tvær villur á opnunni
198—199, þar sem auðveldlega
verður lesið í málið) en til leið-
inda samt og ljótt fingrafar hefur
norðlenzka k-sýkin sett á bls. 75,
ö.l.a.n.
Að öllum ytra frágangi er
þetta hin fegursta bók, tiginmann
lega búin svo sem efni og höfundi
hæfir. Og nú eigum við ekki að-
eins list mólsins, fslendingar (sbr.
formála Einars fyrir Hrönnum).
Meistarinn Kjarval hefur skreytt
þessa bók. Hún væri í fremstu
bóka röð um útlit án þess, sem
hann hefur lagt henni til. En með
því er hún gersemi ásýndum.
Sigurbjörn Einarsson.
Ánægjulegur uðulfundur
Félugs íslendingu í London
AÐALFUNDUR „Félags íslend-
inga í London“ var haldinn að
Milestone Hotel Kensington laug-
ardaginn 30. nóv. 1957 að við-
stöddum 78 félagsmönnum og
gestum. Formaður félagsins, Jó-
hann Sigurðsson frkvstj., setti
fundinn og bauð félaga og gesti
þeirra velkomna og þá sérstak-
lega dr. Kristin Guðumndsson
sendiherra og frú, sem gerzt
höfðu félagar.
Fráfarandi formaður skýrði frá
gjaldekri það aðallega að þakka
happdrættinu, en þar hefðu tveir
félagsmenn gengið „berserks-
gang“ við sölu miðanna, en það
voru þeir Jóhann Sigurðsson og
Björn Björnsson. Hagnaður á ór-
inu nam 168 sterlingspundum 4
shillingum og 10 pennýum.
Síðan var gengið til stjórnar-
kjörs og hlutu eftirtaldir kosn-
ingu: Formaður Jóhann Sigurðs-
son, ritari frú Elínborg Ferrier,
gjaldkeri Karl Strand og með-
störfum félagsins á síðastliðnu ‘ stjórnendur þeir Björn Björns-
ári í ýtarlegri greinargerð. Meðal
fundarsókn á árinu var um 80
manns, en fundir alls fimm. Þá
gat hann happdrættis þess, sem
félagið hafði haldið á árinu, og
þakkaði Flugfélagi íslands og
Eimskipafélagi Islands fyrir hin-
ar höfðinglegu gjafir, er þau gáfu
farmiða fram og til baka í þessu
tilefni. Einnig upplýsti formaður
að Loftleiðir hefðu lofað að gefa
félaginu sams konar gjöf og yrði
hún notuð síðar í fjáröflunar-
skyni fyrir félagið.
Fundarmenn þökkuðu þessum
ógætu félögum fyrir rausnarleg-
ar gjafir með dynjandi lófataki.
Fráfarandi formaður drap síðan
á þau málefni, sem framundan
lægju, en þau eru mörg og marg-
vísleg. Að endingu þakkaði for-
maður meðstjórnendum sínum
fyrir góða samvinnu á liðnu
starfsári.
Síðan las gjaldekri félagsins,
Karl Strand læknir, upp endur-
skoðaða reikninga félagsins og
skýrði þá. Hagur félagsins stend-
ur með miklum blóma, og kvað
son og Ólafur Briem. Endurskoð-
endur þeir dr. Kristinn Guð-
mundsson og Eiríkur Benedikz.
Formaður tók síðan til máls og
þakkaði traust það er hinni ný-
kjörnu stjórn hefði verið sýnt
og hvatti menn til þess að veita
stjórninni það brautargengi, sem
til þyrfti, til að halda félaginu
saman á ókomnum árum. Síðan
var fundi slitið, en þá strax á
eftir hófst skemmtisamkoma
með því að Björn Björnsson
kaupmaður flutti fullveldisræðu.
Þessu næst var borin fram
kvöldverður, og meðal þess sem
á borðum var, var reyktur lax
að heiman. Er menn höfðu snætt
kvöldverð var stiginn dans og
miðnættis, en samkvæminu lauk
með því að sungnir voru þjóð-
söngvar íslands og Bretlands. Er
það almælt að þessi kvöldstund
hafi orðið öllum viðstöddum
til mikillar ánægju.
Norsk ópera samin fyrir 100 árum
- frumsýnd 1958
OSLÓ, 16. des. — Það þykir tíð-
indum sæta hér í landi, að norska
útvarpið hefur ákveðið að út-
varpa fyrstu norsku óperunni,
sem skrifuð hefur verið, hinn
28. marz n. k. Óperan heitir
„Fredkulla" og var samin fyrir
um það bil 100 árum. Höfundur-
inn er Marin Andreas Udbye. I
ráði var, að óperan yrði frum-
sýnd í leikhúsinu í Kristjaníu
1877, en það fórst fyrir, því að
leikhúsið brann skömmu fyrir
sýninguna. — Óperan gerist um
1100 og fjallar um stríð Magnúss
berfætts við Inga Steinkelsson
Svíakonung.
Þess skal að lokum geta, að
menh vonast til, að engin óhöpp
komi í veg fyrir frumsýninguna
að þessu sinni.
Þynnri en talið var
BONN, 19. des. — Lofthjúpur-
inn 2—300 km. utan við yfirborð
jarðar er þrisvar sinnum þynnri
en hingað til hefur verið ætlað,
segir í skýrslu, er háskólinn í
Bonn hefur birt yfir rannsóknir,
sem gerðar voru á vegum skól-
ans í sambandi við hljóðmerkin,
er Sputnik I gaf frá sér. Segir í
skýrslunni, að mjög mikið hafi
áunnizt með rannsóknum þess-
um