Morgunblaðið - 12.01.1958, Qupperneq 3

Sunnudagur 12. jan. 1958
MORCVN BLAÐIÐ
3
Ú r verinu
-- Eftir Einar Sigurðsson -
Togararnir
Tíð hefur verið sæmileg síðustu
viku, sunnan og suðvestan áttir.
Skipin eru dreifð frá Víkur-
álnum, út af Patreksfirði og norð
ur á Hornbanka, norður og norð-
austur af Horni. Er þarna mjög
mikið af allra þjóða skipum.
Afli hefur verið tregur yfir-
leitt, einsíaka skip hefur þó feng-
ið sæmilegan afla við Víkuráiinn,
t.d. fékk Egill Skallagrímsson
þar dágóðan afla síðast í túrnum.
Fór hann út til Englands í fyrra-
dag með tæpar 200 lestir. Vöttur,
sem seldi í vikunni 200 lestir,
hefur sennilega fengið afla sinn
fyrir Austurlandi. Bjarni -idd-
ari hefur verið að veiðum við
Grænland og fór áleiðis til Þýzka
lands á fimmtudaginn með tæp-
ar 200 lestir, þorsk og karfa.
Fisklandanir s.l. viku
Vinnslustöðin .
Hraðfr.st. Vm.
Fiskiðjan ....
ísfél. Vm .....
12291
9690
9000
5990
Neptunus
Bj. Ólafss.
100 t. 10 daga
76 t. 7 —
Sölur erlendis s.l. viku
£
Jón Þorl. ..
Jón forseti
Ól. Jóh.son
Röðull ....
Jörundur ..
Ing. Arnars.
Pétur Halld.
Harðbakur
140 t.
173 t.
'110 t.
244 t.
113 t.
136 t.
170 t.
8547
11351
7569
16588
8690
11580
11270
140 t. DM 81000
Samtals 36971’ t.
Úr þessum afla unnu húsin
(Freðfiskurinn er Vi og 1/1
ks.):
449.674 ks. Freðfiskur
4357 t. Saltfiskur
73 t. Skreið
Lifrarsamlag Vestmannaeyja
tók á móti 3200 tonnum af lifur
og fék úr henni 2100 tonn af lýsi
eða 65%, og er það betri nýting
en verksmiðjan hefur nokkurn
tíma fengið áður. Lifrarverð er
kr. 1,60 kg.
Fiskimjölsverksmiðjurnar fram
leiddu við 4000 lestir af fiski-
mjöli.
Auk þess, sem hér er talið, eru
nokkrir einstaklingar með
nokkra fiskvei’kun.
Vöttur ........ 203 t. — 118000
Egill Skallagrímsson, Surprise,
Bjarni riddari o. fl. skip selja
strax eftir helgina. Markaðurmn
virðist alltaf jafngóður, en þó
hefur hann verið þetta beztur.
Reykjavík
Sæmilegar gæftir voru alla
daga vikunnar, frekar hægur á
sunnan og suðvestan.
Bátar þeir, sem eru með ýsu-
net, afla sæmilega með köflum,
hafa komizt upp í 11 lestir eftir
nóttina, en yfirleitt er aflinn
2—4 lestir.
Sama er að segja um þá báta,
sem róa með ýsulóð, þeir hafa
lika aflað allvel, 2—5 lestir í
róðri. 2 bátar hafa róið út á djúp-
mið, og hefur annar þeirra, sem
aflað hefur betur, fengið upp í
6V2 lest af ýsu og þorski í róðri.
Keflavík
Tíðin hefur verið sæmileg þessa
viku, þannig að alltaf hefur verið
hægt að róa, en leiðinda sjóveður
var seinnihluta vikunnar, vestan
brælur, sem er óheppilegt fiski
veður.
Aflinn er sæmilegur eftir að-
stæðum, línulengd og árstíð.
Meðalafli er 5—9 lestir á skip.
Bezti róðurinn í vikunni var hjá
Guðmundi Þórðarsyni 10*4 lest
(ósl.)
Það, sem veiðist, er fallegur
fiskur, en allt upp undir % hlutar
geta verið ýsa, og yfirleitt er helm
ingur aflans ýsa. Er óvenjumikil
ýsugengd.
Akranes
5 bátar fóru í fyrsta róðurinn
á vertíðinni í fyrradag. Hafði þá
verið samið um sjómannakjörin.
Var aflinn 4—6 lestir á skip (sl.),
helmingurinn ýsa. Þessir sömu
bátar voru á sjó í gær.
Það gengur mjög illa að manna
flotann.
V estmannaey jar
20 bátar eru byrjaðir róðra
með línu, og voru alltaf einhverj-
ir á sjó alla daga vikunnar, en
suma fáir vegna veðurs.
Afli var yfirleitt tregur, 4—6
lestir (ósl.) á bát. Er aflinn nú
orðinn meira blandaður þorsk
og löngu, var áður næstum ein-
göngu ýsa.
Árið 1957 tóku frystihúsin á
móti fiski, sem hér segir, miðað
við siægðan fisk með haus:
Eskifjörður
í haust hafa stundað róðra með
línu einn stór vélbátur og tveir
minni bátar og aflað ágætlega.
Hefur aflinn komizt upp í 13 lest
ir í róðn, en algengastur var
aflinn hjá stóra bátnum 8 lestir
í róðri. Venjulega var frekar
stutt róið.
Togarinn Vöttur og Austfirð-
ingur hafa lagt upp nokkurn
afla ,en annars siglt með fiskinn
á erlendan markað.
Frystihúsið er búið að frysta
við 25.000 kassa af flökum. í sum
ar voru brædd 8—9000 mál af sild
í síldar- og fiskimjölsverksmiðju
hússins og frystar 7—800 tunnur
af beitusíld. Framleiddar voru 60
lestir af skreið og 40 lestir af
saltfiski.
Fyrirhugaðar eru miklar end-
urbætur á frystihúsinu, stæxkun
fiskmóttöku uppsetning sjálf-
virkrar ísframleiðsluvélar og
bygging ísgeymslu, er tekur 150—
200 tonn af ís.
marki fyrir austan, en þá fór
hann norður á Skagafjörð og afl-
aði þar sæmilega. Mun hann
hafa hug á því að reyna ýsunetin
í vor við Langanes og víðar fyrir
Austurlandi. Sigurður Magnússon
á von á nýjum 250 lesta stálbát
frá Austur-Þýzkalandi í sumar
eða haust.
Nokkuð er um framkvæmdir í
kaupstaðnum, m.a. nýlokið að
gera vatnsveitu, og er vatnið
leitt í 6 þumlunga víðum pípum
úr uppsprettu upp að miðju kaup
túninu. Þá er nýlokið byggingu
myndarlegs félagsheimilis, sem
öll félögin í bænum eiga. Verður
þar til húsa sýslubókasafnið.
Eftir er að byggja álmu, þar sem
hvert félag fær sitt sérhergi. Þá
eru í smíðum eða nýlokið smíði á
6—8 íbúðarhúsum.
Mikill áhugi er á stækkun
hafnarmannvirkjanna m.a. með
byggingu nýrrar bryggju og
lengingu á þeim, er fyrir eru;
ennfremur er mikill áhugi og
þörf fyrir dráttarbraut.
Þá er mikill áhugi á lagningu
vegar yfir Eskifjarðarheiði, sem
myndi stytta leiðina til Egilsstaða
frá Eskfirði og Neskaupstað um
25—30 km, eða um helming frá
Eskifirði. Yrði þetta mjög auð-
lagður vegur.
Séra Þorsteinn Jóhannesson
Sterkasta aflið
Islendingar og Færeyingar
Mikla athygli hafa deilur um
ráðningu færeyskra sjómanna til
íslands vakið undanfarið. Hafa
Færeyingar þótt harðir í horn að
taka.
Þetta er vandamál, sem hefur
verið að aukast undanfarin ár og
nú orðið óviðráðanlegt íslenzk-
um stjórnarvöldum, nema þá að
failast á allar kröfur, sem til
þeirra eru gerðar.
Hlutur sjómannsins hefur ár-
lega verið hækkaður, og hafa
íæreyskir sjómenn notið þess til
jafns við íslendinga. Hafa þessar
fiskverðs og kaupnækkanir verið
gerðar vegna vaxandi dýrtíðar
innanlands, sem ekki hefur nemó
að einhverju óverulegu leyti
bitnað á Færeyingum, þar sem
þeir hafa fengið hlut sinn greidd-
an í dönskum krónum. Það hefði
því verið vel frambærilegt að
taka af Færeyingum gjaldeyris-
í sambandi við síldar- og fiski- , skatt, sem nam fiskverðshækk-
__ _ . . _ --:--: -------3*.
mjölsverksmiðjuna er fyrirhuguð
veruleg stækkun á síldarþrónni,
svo að hún geti geymt 7—8000
mál af síld. Þróin, sem fyrir er
tekur 1500—1800 mál. Einnig er
fyrirhuguð bygging 3—500 tonna
lýsisgeymis.
Um *4 mánaðar skeið var á s.l.
sumri mjög mikil sildargengd
fyrir Austurlandi, en vegna
ónógra tækja í landi varð að
neita móttöku á mikilli síld, og
bátarnir urðu að sigla langa vega
lengd til Raufarhafnar og
jafnvel alla leið til Siglufjarðar
til þess að losna við síldina. Hef-
ur áreiðanlega tapazt mik.il veiði
fyrir þetta. Þarna hefði mátt
moka á land ógrynni síldar á
skömmum tíma, ef aðstæður
hefðu verið fyrir hendi í landi
til þess að taka á móti síldinni, á
meðan hún var mest.
4 stórir vélbátar, Björg, Jón
Kjartansson, Svala og Víðir eru
gerðir út og tveir minni þilfars-
bátar og nokkrar trillur. Víðir,
sem er 91 rúmlest að stærð, var
2. aflahæsti báturinn í Vest-
mannaeyjum á s.l. vetrarvertið
og fékk 743 lestir miðað við
slægðan fisk með haus. Skip-
stjóri og eigandi Víðis er Siguvð-
ur Magnússon. Björg var cinnig
gerð út frá Eyjum á s.l. vetrar-
vertíð og var þar einnig með
mikinn afla, 656 lestir, og 4.afla-
hæsta skipið. Skipstjóri á Björgu,
er Hilmar Bjarnason og á har.n
hálfan bátinn. Verið er nú að
skipta um vél í Björgu.
Svalan var einnig gerð út frá
Eyjum s.l. vertíð, skipstjóri og
eigandi Þórlindur Magnússon, og
aflaði vel í meðallagi. Hún hefur
róið frá Fáskrúðsfirði í haust og
aflað vel.
í haust reyndi Víðir fyrir sér
með ýsunet fyrir Austurlandi, en
það hefur ekki verið gert áður.
Fékkst ekki fiskur í þau að neinu
uninni eða upp undir það.
En það er annað í þessu máli,
sem er þó varhugaverðara fyrir
íslendinga. Þeir hafa fulla þörf
fyrir 1500—2000 sjómenn á flot-
ann, sem ekki er unnt að fá iema
gera meiri mismun á kjörum sjó
manna og landverkafólks. Því
verður að fá þessa menn erlendis
frá. Það væri heilbrigt fyrir at-
vinnulíf þjóðarinnar, að þessir
menn flyttust inn í landið, í:n
væru ekki farfuglar á sama hátt
og Færeyingarnir eru. En fyrir-
komulagið á kaupgreiðslum til
Færeyinga viðheldur og ýtir und
ir þetta. Með tilliti til hins falska
gengis islenzku krónunnar hafa
Færeyingarnir raunverulega
helmingi hærra kaup en íslenzku
sjómennirnir.
Islendingar eiga fyrst og fremst
að segja við sína menn, að hlutur
sjómannsins skuli gerður miklu
betri en þess, er í landi vinnur,
og síðan, ef það ekki dugar til að
fá nóga sjómenn á flotann, geti
erlendir sjómenn fengið hér at-
vinnu, en þeir fái ekkert yfir-
fært í erlendum gjaldeyri á með-
an hann er í sliku ósamræmi við
verðmæti sitt og nú er. Myndi
þetta stuðla að því, að þeir settust
hér að í landinu fyrir fullt og
allt.
Eitthvað til að tala um
Norðmenn búa sig nú þessa
dagana undir að hefja vetrarsíld
veiðarnar með 2.600 skipum og
26.000 fiskimönnum. Þetta er eitt
hvað nálægt fimmfaldur vertíð-
arfloti fslendinga og tala sjó-
manna á honum.
Hairannsóknarskipið G. O .
Sars er farið á „stúfana“ og eftir-
væntingin vex með hverjum
deginum sem líður.
Það er gizkað á, að sem svarar
400 milljónum hektólítra af síld
séu nú á leiðinni frá íslandi til
Á ÖLLUM öldum frá því fyrst
er sögur hófust hefur mannkyn-
ið ávallt borið í brjósti með-
vitund um eilífa og almáttuga
veru, sem héldi í hendi sér ör-
lögum alls þess, er mannlegt
auga fær greint, bæði á himni
og jörð.
Og um það verður naumast
deilt, að það, sem mest mótar
lífsskoðun og þroska hvers ein-
asta manns, er Guðshugmynd
sú, er hann ber í brjósti og
skilningur hans á vilja Guðs og
eðli.
í brjósti sérhvers hugsandi
manns hljóta að vakna hinar
brennandi spurningar: Hvernig
er Guð, hver er vilji hans og
hvers krefst hann af mér?
Svör þau, sem hjarta vort öðl-
ast við þessum eilífu ráðgátum
og spuringum mannsandans móta
lífsstefnu vora, styrkja eða
veikja siðferðisþrekið í brjósti
voru, eftir því hvort myndin er
háleit eða ófullkomin, sem vér
eignumst af hinum eilífa mætti,
sem öllu stjórnar. Svörin sem
mannsandinn hefur hlotið við
þessu æðsta og brýnasta úr-
lausnarefni mannlífsins hafa ver-
ið harla sundurleit og ólík, eins
og hin margvíslegu trúarbrögð
og trúarhugmyndir kynslóðanna
fyrr og síðar bera skýrast vitni
um. En mannlífssagan sannar
það ótvírætt, að því háleitari
hugmyndir, sem þjóðir og ein-
staklingar hafa tengt við Guð-
dóm sinn og Guðs opinberun því
hærra hefur menningarfána
þeirra borið, — því greiðari hef-
ur framsókn þeirra orðið á leið
menningar, mannvits og þroska.
En er vér minnumst hinna
mörgu trúarbragða og trúarhug-
mynda, sem uppi hafa verið í
heiminum frá árdegi alda, þá
verður oss vafalaust mörgum á
að spyrja: Er nokkur von til
þess, að vér mennirnir í skamm-
sýni vorri og smæð getum
hokkru sinni lært gð þekkja Guð
og hans eilífa eðli og mátt?
Hefur nokkur sá fæðst og lif-
að í mannheimi, sem getur birt
oss vilja Guðs, og hjartaþel hans
til vor barna sinna hér á jörð?
Já, fyrir eilífa forsjón hans og
elsku höfum vér fyrir Drottin
Jesúm öðlazt þá Guðsmynd og
Guðs opinberun, er vér megum
treysta, — sem ekki haggast í
ölduróti tíma og tíða, enda segir
postulinn: Sonurinn eingetni sem
hallast að brjósti föðurins hef-
ur veitt oss þekkingu á honum.
Hin bjarta Guðsmynd Jesú rís
tekur á afbrotum vorum og veit-
ir oss fyrirgefningu, náð og sátt-
argjörð.
Svo segir í gömlu ævintýri:
Keisara nokkrum í Austurlöndum
bárust eitt sinn fregnir um það
að óvinaher hefði ráðizt inn I
ríki hans og komið þar uppreisn
á fót. Hann kallaði þá her sinn
saman og sagði við foringja sína:
Komið og fylgið mér, og ég skal
brátt eyða óvinum mínum. Hann
lagði þegar á stað og yfirvann
uppreisnarliðið á skömmum
tíma. Hermenn hans og liðsfor-
ingjar töldu víst að hann myndi
hefna sín grimmilega á óróa-
seggjunum, og urðu því meira
en lítið undrandi er þeir sáu að
hann auðsýndi þeim mannúð og
mildi. — Og æðsti ráðgjafi keis-
arans ávarpaði hann og sagði:
Yðar hátign gaf það heit að
eyða óvinum yðar, og sjá þér
hafið í hvívetna sýnt þeim
miskunn og líkn, og jafnvel haf-
ið þá til mannvirðinga. Já, ég
hét að eyða óvinum mínum, svar-
aði keisarinn, það loforð hefi
ég haldið. Því sjá, þeir eru ekki
óvinir mínir lengur. Ég hefi gert
þá að vinum mínum.
Þannig breytir Guð við oss.
Þótt vér þráfaldlega óhlýðnumst
honum og gerum uppreisn gegn
honum, já þótt vér breytum sem
óvinir hans, þá auðsýnir hann
oss elsku og mildi og sigrar oss
ávallt með kærleika.
Kærleikurinn er siguraflið
æðsta á himni og jörðu. Fyrir
mátt hans eigum vér að umskapa
og yfirvinna hið lága og ófull-
komna i voru eigin brjósti, —
og breiða jafnframt sólbros ást-
úðar og hlýleika yfir athafnir
vorar, í viðmóti og viðskiptum
við aðra menn.
Um skattaframtöl og
skattafrádrátf
í HAUST kom út lítil bók hjá
Kvöldvökuútgáfunni á Akureyri.
Efni hennar er, leiðbeiningar
um færslu framtalsskýrsla, með
greinargóðum skýringum á helstu
ákvæðum laga og reglugerða um
tekju- og eignarskatt, sem fram-
teljendur þurfa að vita nokkur
skil á.
Bókarinnar var að góðu getið
þegar hún kom út, en tilgang-
ur minn með þessum línum er að
eins og frelsandi viti úr ólgusjó ^ m*nna framteljendur á hana nú,
lífsins. Hún bendir oss breiskum
og vegvilltum mönnum að snúa
heim til hans, sem bíður með
opinn faðm til þess að umfaðma
og blessa sérhvern þann, sem
frá myrkri og villu leitar Ijóss-
ins að nýju. Því Guð er hinn
ástríki faðir, sem býður oss út-
rétta hönd til þess að styðja oss
og leiða eins og lítið barn, þeg-
ar þrek vort er að þrotum kom-
ið.
Hinn strangi dómari hins gamla
sáttmála er horfinn en í hans
stað mætum vér hinum eilífa
umburðarlynda, miskunnandi
kærleika, sem með föðurmildi
suður- og vesturstrandar Noregs,
til að hrygna.
Það er varla unnt að gefa hug-
mynd um þetta ógrynni síldar-
magns. Síldin, sem íslendingar
veiða árlega, er ekki nema *4 %
af þessu magni.
Það er meira en athyglisvert,
að síldveiðin hér við Suður- og
Suðvesturlandið gæti verið svo
mikil, að öll þorskveiði hyrfi gjör
samlega í skuggann. Hvenær fara
Islendingar að sinna þessari veiði
á sama hátt og Norðmenn gera?
Veiði síldar í reknet er ein-
hver frumstæðasta og seinvirk-
asta veiðiaðferð, sem þekkist.
þegar líður að þeim tíma að
skattframtöl séu gerð.
Efni bókarinnar ætla ég ekki
að rekja, hún mun vera í eigu
allmargra, en þeir sem ekki eiga
hana, ættu að eignast hana nú,
hún kostar aðeins 25 krónur.
Við framteljendur vil ég segja
þetta:
Kynnið ykkur rækilega efni
bókarinnar, hafið hana við hend-
ina þegar þið undirbúið og ger-
ið framtölin, það léttir starfið
og skýrir fyrir ykkur, hvað ber
að telja fram og hvað ekki, eink-
um viðkomandi frádráttarhlið
framtalsins, enda mun hún ætl-
uð sem handbók fyrir framtelj-
endur, sem gera skýrslur sínar
sjálfir.
Fyrir skattanefndir, er bókin
hentug við athugun og undirbún-
ing á framtölum til skattálögu.
Ég vil þakka höfundum og út-
gefanda fyrir bókina og einnig
þeim, er unnið hafa að dreyf-
ingu hennar til framteljenda.
Brynjólfur Sveinsson,
ÞÚFUM, ísafjarðardjúpi, 11. jan.
— Síðan um áramót hefur verið
vetrarveðrátta og nokkurt frost.
Snjór er ekki mikill en áfreði
á jörð. Skepnur eru allar á gjöf.
—Páll.