Morgunblaðið - 21.01.1958, Blaðsíða 10

Morgunblaðið - 21.01.1958, Blaðsíða 10
10 MORCUN nr AfílÐ Þriðjudag 21. janúar 1958 Glœsilegm fundur Hvatar um hœjarmál í Sjálfstœðishús inu í gœrkveldi Undir forysfu Sjálfstœðismanna hefur Reykjavík orð/ð að framfarabœ SJÁLFSTÆÐISKVENNAFÉLAGIÐ HVÖT hélt fund um bæjarmál ’ Sjálfstæðishúsinu í gærkvöldi. Fundarsókn var mjög mikil og hvert sæti í húsinu skipað. — Frk. María Maack setti fundinn og stjórnaði honum. Bauð hún gesti vel- tomna. Aðalræðuna flutti borgarstjórinn, Gunnar Thorodd- sen, en síðan fluttu níu félagskonur ávörp. Einkenndist þessi fundur af sterkum baráttuvilja Sjálfstæðiskvenna við bæjar- stjórnarkosningarnar næstkomandi sunnudag. Merkilegt afmæli Borgarstjóri hóf mál sitt með því að minnast þess, að nk. föstu- dag, hinn 24. janúar, er merki- legt afmæli, því að þann dag eru liðin 50 ár síðan konur voru fyrst kosnar í bæjarstjórn í Reykja- vík. í kosningunum 1908 var mik ið líf, því að þá voru bornir fram 18 listar. Einn listinn bar af — kvennalistinn, enda voru 4 konur þá kosnar í bæjarstjórn. Síðan hafa dugmiklar og áhuga- samar konur oftast átt þar sæti Sjálfstæðisflokkurinn hefur átt ágæta fuiltrúa í þeim hópi. Á síð- asta kjörtímabili hefur kona skipað hið veglega sæti forseta bæjarstjórnar, og hefur hún gegnt 'því embætti af einstakri prýði og myndarskap. Konur hafa einnig átt sæti í bæjarráði Reykjavíkur, barnaverndar- nefnd, framfærslunefnd og svo mætti lengi telja. Ég vil nota þetta tækifæri til að þakka þeim konum, sem starfað hafa að bæj- armálum. Eftir þær liggur mikið og merkilegt starf, sagði borgar- stjóri. 1 þeim bæjarstjórnarkosning- um, sem nú fara í hönd, eru kon- ur í öðru og tíunda sæti á lista Sjálfstæðismanna, frú Auður Auðuns, forseti bæjarstjórnar, er í öðru sæti og frú Gróa Péturs- dóttir í tíunda sæti. Þegar nú eru liðin 50 ár, síðan konur voru fyrst kjörnar í bæjarstjórn, er ástæða til að athuga, hvern sóma andstöðuflokkarnir sýna kven- þjóðinni í þessum kosningum. Niðurstaðan verður sú, að konur hafa verið færðar neðar á fram- þoðslistum þeirra miðað við síð- ustu bæjarstjórnarkósningar. — Með þessu sýna þeir kvenþjóð- inni óvirðingu og vantraust. í>ví er stundum haldið fram, að konur eigi ekki að skipta sér af stjórnmálum. Þessari villu- kenningu var vísað á bug með stofnun Sjálfstæðiskvennafélags- ins Hvatar. Síðan hafa fjölmörg Sjálfstæðiskvennafélög verið stofnuð viða um land, og oft hafa þau ráðið úrslitum í bæjarstjórn- ar- og Alþingiskosningum. Og það er full ástæða til þess fyrir konurnar að láta stjórnmálin tii sín taka, því að hver finnur meira til þess en konan, ef fjöl- skyldan býr við húsnæðisleysi eða atvinnuleysi? Það á því ekki aðeins að vera áhugamál hennar að taka þátt í stjórnmálum. Það er beinlínis skylda hennar. Næg atvinna Mestu máli skiptir fyrir heim- ilin, að atvinna sé hæg, enda hef- ur það ætíð verið baráttumái Sjálfstæðismanna að búa vel að Éuvinnuvegunum. Aðalviðfangs- efni bæjarstjórnarinnar nú er að efla atvinnuna, m. a. með því að skapa góð hafnarskilyrði og fram leiða næga raforku til iðnaðar- ins. Reykjavíkurbær hefur nú í undirbúningi áætlanir um og rannsóknir á því, hvernig megj efla ýmsar greinar atvinnulífs- ins, ef þrengist um aðrar, og er tilgangurinn að koma í veg fyrir atvinnuleysi. Húsnæðis- og lóðamál Borgarstjóri ræddi því næst um húsnæðismálin, og hversu mikill vandi hefði skapazt í þeim málum vegna hins öra vaxtar næðisskorturinn verið mjög mik- ill um skeið, og hefðu komið þar til gjaldeyrisskortur og fjárfest- ingarhömlur. Þó hefðu orðið miklar breytingar til batnaðar, er Sjálfstæðismenn fengu vinnu við eigm íbúðir undanþegna skatti, komu því til leiðar, að íbúðabyggingar af hæfilegri stærð voru gefnar frjálsar og fengu því framgengt eftir kosn- ingarnar 1953, að lánamálin voru tekin til endurskoðunar og hús- næðismálalöggjöfin sett 1955. — Þetta hefur allt stuðlað að því, að mikið hefur verið byggt í Reykjavík á síðustu árum og íbúðaeigendur í borginni munu nú vera 13—14 þúsund. Vék borgarstjóri síðan að út- hlutun lóða í Reykjavík. Á síð- asta kjörtímabili var úthlutað lóðum undir 4000 íbúðir. Ekki hefir verið h; jt að fullnægja allri eftirspurn eftir lóðum, því mikill tæknilegur undirbúmng- ur þarf að fara á undan lóðaut- hlutun. í húsnæðismálunum hafa Sjálf stæðismenn lagt áherzlu á: 1. Að örva einstaklingsframtakið og hjálpa þeim, sem vilja bjarga sér sjálfir. 2. Að reyna að út- rýma herskáium og heilsuspill- andi húsnæði. „Gula bókin“ Benti borgarstjóri á, að í „Gulu bókinni“ birtist hugur og stefna stjórnarflokkanna í húsnæðismál unum. Samkvæmt henni má eng- inn selja eða leigja íbúð sína nema samkvæmt leyfi opinberr- ar nefndar, sem ákveði söluverð eða leigu, kaupanda eða leigj- anda. í „Gulu bókinni" er þriggja herbergja íbúð „luxusíbúð", ef hún er stærri en 60 ferm., og fjögra herbergja íbúð sömuleiðis, ef hún er stærrl en 80 ferm. Samkvæmt þessu væru íbúðirn- ar í Bústaðavegshúsunum og rað- húsunum „luxusíbúðir". Þetta ber vott um viðsýni og stórhug stjórnarflokkanna, sem þykjast bera hag verkamanna og hinna fátæku fyrir brjósti. En framar öllu sýnir það skilningsleysi þeirra á hugsunarhætti almenn- ings og vanþekkingu þeirra á húsnæðismálunum í Reykjavík. Heilbrigðis-, skóla- og félagsmál Því næst ræddi borgarstjóri heilbrigðis-, skóla- og félagsmál, en þau mál hefðu konurnar ætíð látið til sín taka. Á síðasta kjör- tímabili hefði Heilsuverndar- stöðin tekið til starfa. Á síðasta ári voru skoðanir þar svo marg- ar, að það samsvarar þvi, að hver Reykvíkingur hefði farið þangað tvisvar. Sífellt ykist þörf- in fyrir skólahúsnæði vegna gífurlegra fjölgunar skólaskyldra barna, og þyrfti að byggja að meðaltali 25 almennar kennslu- stofur árlega næstu ár. Hefði þetta tekizt á síðasta ári. Fyrir rúmum tveim árum gengust bæj- aryfirvöldin fyrir stofnun Æsku- lýðsráðs Reykjavíkur, og má segja, að þá hafi orðið þáttaskil í tómstundalífi æskulýðsins í bænum. Framtak einstaklinganna Ætíð má benda á margj, sem vantar, sagði borgarstjóri. En Reykj avíkurbæj ar. Hefði hús- sama lögmál gildir um bæjar- félög og hvert heimili, fram- kvæmdii'nar verða að miðast við fjárhag, og það er stefna Sjálf- stæðismanna, að útsvörin verði ekki hækkuð á þessu ári. Út- svarsstiginn er reyndar lægri hér en í nokkrum öðrum kaupstað á landinu, einkum fyrir barna- fjölskyldur, þar sem frádráttur fyrir börn hefir verið aukinn mjög. Stefna Sjálfstæðismanna er að efla sjálfbjargarviðleitnina og einstaklingsframtakið, sem er alltaf sterkasta aflið í þjóðfélag- inu. Núverandi rikisstjórn reyn- ir að sækja að Reykjavík og gera okkur sem erfiðast fyrir. Sem dæmi má nefna, að á fjárhags- áætlun bæjarins er gert ráð fyrir 10 millj. kr. til skólabygginga. Ríkið ætti að leggja sömu fjár- hæð að mörkum, en ekki hefir verið hægt að herja út meira en 3 millj. kr. Allt atferli stjórnar- innar er herferð gegn Reykjavík. í þeirri baráttu, sem nú stendur verða allir að gera skyldu sína, og hver bæjarbúi þarf þar að gerast lífvörður Reykjavíkur. Frú Gróa Pétursdóttir hóf mál sitt á því, að nú væru aðeins 6 dagar, þar til skorið yrði úr því, hverjir færu með stjórn Reykja- víkurbæjar á næsta kjörtimabili, Sjálfstæðismenn eða glundroða- flokkarnir. „Sjálfstæðismeirihlut inn hefir sýnt það á undanförn- um árum, að hann hefir verið hlutverki sínu vaxinn. Hvarvetna blasa staðreyndirnar við. Hin nýju bæjarhverfi rísa upp hvert af öðru, og reynt er að búa sem bezt að íbúum þeirra með því að staðsetja sem næst þeim skóla og grasvelli, þar sem mæðurnar geta verið óhultar með börn sín,“ sagði frú Gróa. Einnig minnti hún á tómstundaheimilin, sem sett hefðu verið á stofn fyrir at- beina borgarstjóra og bæjarstjórn armeirihlutans, og væri það mik- ið gleðiefni fyrir foreldra að vita af börnum sínum við tómstunda- iðju undir handleiðslu ágætra kennara. ,,Þá verð ég að minnast sér- staklega á hið nýja fæðingar- heimili, sem Reykjavíkurbær mun setja á stofn í húsum sínum við Eiríks- og Þorfinnsgötu," sagði frú Gróa. Aðsókn að fæð- ingardeild Landsspítalans hefir verið gífurleg, og þrengslin þar svo mikil, að til vandræða hefir horft, en úr þessu myndi nú verða bætt með hinu nýja heim- ili. „Við Sjálfstæðiskonur eigum auk þess að beita okkur fyrir því, að byggðar verði á komandi árum nokkrar íbúðir, þar sem um væri að ræða eitt herbergi og lítið eldhús, og verði þessar íbúðir seldar á leigu fyrir öldruð hjón og fullorðnar konur, sem hafa löngun til að bjarga sér í lengstú lög, en geta hvergi fengið húsnæði og ekki borgað hina háu leigu,“ sagði frá Gróa. Væri þetta mikið mannúðarmál, og Sjálf- stæðisflokkurinn vill leggja öll- um góðum málum lið. Benti frú Gróa á, að andstöðu- flokkarnir í bæjarstjórn hefðu ekki sýnt konum mikinn sóma. Á framboðslistum þeirra væru allar konur í vonlausum sætum. Sjálfstæðisflokkurinn einn hefði konur alltaf í öruggu sæti. Að síðustu gat frú Gróa þess, að nú væru liðin 21 ár síðan Sjálfstæð- iskvennafélagið Hvöt var stofnað af nokkrum áhugasömum Sjálf- stæðiskonum, en einmitt þá fengu Sjálfstæðismenn 9 menn kjörna í bæjarstjórn. Níundi maður á listanum þá var núverandi borg- arstjóri Gunnar Thoroddsen, sem þá var í fyrsta sinn í kjöri. Hann hefir nú verið í bæjarstjórn í 21 ár og borgarstjóri sl. 11 ár. Hvatarkonur hafa fullan hug á að fá aftur a. m. k. 9 menn kjörna í bæjarstjórn. Frú Ólöf Benediktsdóttir ræddi fyrst um þróun Reykjavíkur í byggingarmálum og hinar miklu framfarir sem orðið hafa á því sviði sérstaklega eftir árið 1949. Það ár fengu Sjálfstæðismenn á Alþingi samþykkt lög um að vinna manna við byggingar eigin húsnæðis skyldi vera skattfrjáls. Heíði sú lagasetning átt mestan þátt í því, að fjöldi fólks hefði getað komið sér upp ibúðum, sem alls ekki hefði getað það að öðr- um kosti. En það er því miður ekki nóg, að geta unnið sjálfur að sinni íbúð, og fáir eru svo efnum búnir að þeir geti af eigin rammleik komið sér upp íbúðum jafnvel þó þeir vinni að miklu leyti að henni sjálfir, sagði frú Ólöf. Því var það, að ríkisstjórn Ólafs Thors beitti sér 1953 fyrir stofnun veðlánakerfis og úr því voru lánaðar 220—30 milljónir króna á tveim árum. En þegar í’íkisstjórn Hermanns Jónassonar tók við, var að mestu leyti tekið fyrir þessi lán og þess vegna er það að margir sem höfðu sett traust sitt á þau og byrjaðir voru að byggja eru nú í vand- ræðum með að ljúka við hús síri. Fátt hefur sett meiri svip á bæinn sl. ár en þessar byggingar og ekkert er andstæðingunum jafn mikill þyrnir í augum. Við Sjálfstæðiskonur gerum kröfu til þess að einstaklings- framtakið íái að njóta sín, sagði frú Ólöf, að eignarrétturinn sé virtur og að ekki sé komið á nýj- um óþarfa höftum. Við höldum áfram að gera kröfur til að upp rísi ný sjúkrahús, ný íbúðahús, nýir skólar, nýir barnaleikvellir og ný íbúðahverfi, þar sem frjálst og ánægt fólk getur búið og unnið gott og nytsamlegt starf í þágu lands og þjóðar. Helga Þorgilsdóttir, yfirkenn- ari, ræddi um þátt kvennanna í hinni stjórnmálalegu baráttu. — Hún sagði m. a.: Þótt heimilið sé fyrst og fremst starfssvið kon- unnar, þarf hún þó, og á, að leggja lóð sitt á metaskálar þjóð- málanna. Þetta hafa gert og gera margar ágætar konur . og fer þeim fjölgandi. Áhrifa þeirra gætir æ meira og Ijóst dæmi um það er Sjálfstæðis kvennafélagið Hvöt, enda er þvi stjórnað af skörulegum og dug- miklum konum. Á það félag áreið anlega sinn góða þátt í því að bærinn okkar hefur haft fram- sýnan umbótaflokk í meirihluta í bæjarstjórn undanfarin ár, og svo vonum við að verði fram- vegis. Um það er nú baráttan framundan. Um skólamál sagði Helga: Sannleikurinn í skólamálunum er sá, að fullyrða má að hingað til hafi ekkert barn hér í bæn- um orðið af skólagöngu sökum húsnæðisskorts skólanna. Enn- fremur sagði Helga: Nú er þegar ráðin mikil bót á skólamálunum, þar sem nýir skólar hafa verið teknir i notkun og von er á fleir- um. Taldi hún skólamálunum vel borgið í höndum borgarstjórans. Ég hef þá trú, sagði Helga Þor- gilsdóttir að lokum, að ef hver gerir skyldu sína við þessar kosningar þá geti Sjálfstæðis- flokkurinn myndað meirihluta- stjórn sem áður og farið með málefni bæjarins á komandi ár- um. Við vitum um hvað er kosið Ragnhildur Helgadóltir, alþm., sagði m. a.: Þegar við göngum að kjörborð- inu til að kjósa bæjarstjórn í Reykjavík, spyrjum við, hvaða flokki sé bezt trúandi til að fara með stjórn bæjarmálefna Reyk- víkingum til mestrar hagsældar og heilla. Hver hefur gert það, sem gert hefur verið? Er nokkur líklegri til að gera jafnvel eða betur? Verk bæjarstjórnarinnar blasa víða við. Við vitum því, að mik- ils góðs má vænta frá öflugum meirihluta Sjálfstæðismanna l bæjarstjórn. Frá ríkisstjórninni höfum við hins vegar nokkra hugmynd um það, sem vænta má af þeim ó- samlyndu flokkum öðrum sem nú biðja um fylgi til að taka í sínar hendur stjórn bæjarmálanna. — Það mætti lengi telja loforð og svik ríkisstjórnarinnar. Þau sýna, hvernig flokkarnir, sem að henni standa, virða það, j-'em þeir sjálfir segja fyrir kosningar. Það ma líka nefna mörg dæmi um lítils- virðingu þeirra á frelsi og eignar- rétti einstaklinga og um beinan fjandskap við Reykjavík. Það sýnir, við hverju má búast að því er varðar hagsmunamál höf- uðstaðarins og þær hugsjónir, sem hafðar hafa verið að leiðar- Ijósi í hinni framsæknu stjórn borgarinnar hingað til. Reykvískar konur munu kjósa þann flokk til forystu, sem hefur búið börnum þeiíra þroskavæn- leg skilyrði við starf og leik, eflt heilsuvernd þeirra og bætt holl- ustuhætti og húsakost í borginni. Reykvískar konur munu kjósa þann flokk, sem einn hefur full- trúa þeirra í öruggu sæti á lista sínum — konu, sem um margra ára skeið hefur verið í forsæti í bæjarstjórn ReykjavíkUr og gegnt þeim starfa með þeirri prýði, að reykvískum konum og bæjarbúum yfirleitt er sómi að. 1 10. sæti listans er önnur kona, sem tekið hefur mikinn þátt i bæjarstjórnarstörfum með al- kunnum dugnaði. Reykvískar konur munu með atkvæði sínu fella þungan dóm yfir þeirri ríkisstjórn, sem er illa að völdum komin, hefur illa haldið orð sín, stjórnar illa landi sinu og hefur margsinnis sýnt illan hug til borgar okkar. Reykvískar konur vilja frjáls- huga, stórhuga og einhugá stjórn og kjósa því lista Sjálfstæðis- flokksins, D-listann, á sunnudag- inn kemur. Frú Helga Marteinsdótlir ræddi um útsvörin og skattamálin í Reykjavík. Kom hún víða við og veik meðal annars að því, að hún teldi þeim peningum vel varið sem Reykvíkingar greiddu til bæjar- ins. Hefðu Sjálfstæðismenn varið þeim vel og til gagnlegra fram- kvæmda. Menn fengju þá ríkulega greidda aftur í auknum þægindum og framförum bæjarins. Kvað frú Helga Reykvíkinga mega fagna því að hafa átt hvern borgarstjór- ann öðrum betri og allir hefðu þeir séð málum bæjarins vel borg- ið. Kvaðst hún að lokum vona, að Sjálfstæðismenn yrðu æfinlega við völd í Reykjavík, enda yrði það bænum heilladrýgst. Við skul- um stíga á stokk og strengja þess heit, sagði frú Helga, að tryggja Sjálfstæðisflokknum glæsilegan sigur í bæjarstjórnarkosningunum og koma 10 mönnum í bæjar- stjórn. Þá á Sjálfstæðisflokkurinn tvær konur í bæjarstjórninni. Frú Guðrún Guðlaugsdóttir ræddi einkum um svik og blekk- ingar þeirra flokka, sem nú sitja í ríkisstjórn. Þessir flokkar væru nú óðfúsir að taka einnig að sér stjórn Reykjavíkurbæjar. Drap frú Guðrún því næst nokkuð á feril þessara flokka undanfarið, og svik þeirra við kjósendur eft- ir síðustu Alþingiskosningar. Alþýðuflokkurinn með Gylfa í fararbroddi virtist kunna vel við sig í faðmlögum við kommúnista og Framsókn og virtist ekki taka Frh. á bls. 15.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.