Morgunblaðið - 23.05.1958, Page 1

20 síðui
*
vibræðum stjórnar-
í biðsalnum
(Teikning Farantel).
[kabiwett
Enginn árangur af
flokkanna um land-
helgismálið i gær
\
Vaxandi óvissa um framtíð stjórnar-
samstarfs vinstri flokkanna
AI.LAN daginn í gær stóðu yfir stöðug fundahöld hjá ríkisstjórn
inni og stuðningsflokkum hennar. Hófust fundir ríkisstjórnarinn-
ar um kl. 10 í gærmorgun og stóðu framundir hádegi. Eftir hádegi
\oru einnig stjórnarfundir og flokksfundir, er stóðu fram undir
ki 7. Á öllum þessum fundum var fyrst og fremst rætt um land-
helgismálið og þann ágreining, sem ríkir milli stjórnarflokkanna
um framkvæmdir í málinu.
ENGINN ÁRANGUR
Mbl. sneri sér í gærkvöldi til forsætisráðherra og spurði hann
lim það, hvernig málin stæðu.
— Ég get aðeins sagt, sagði Hermann Jónasson, að af viðræð-
um stjórnarflokkanna í dag hefur enginn árangur orðið.
— Er nokkuð ákveðið um ríkisráðsfund á morgun?
— Það er ekki endanlega ákveðið um hann. En það verður
sennilega haldinn fundur í ríkisstjórninni í fyrramálið.
— Teljið þér líklegt að frv. um útflutningssjóð (,,bjargráðafrv.“)
komi tii umræðu á Alþingi aftur fyrir hvítasunnuna?
— Það fer allt eftir því, hvernig málin ráðast að öðru leyti.
sagði Hermann Jónasson að Iokum.
Ríkisstjórn Pflimlins ber fram
stjórnarskrártillögur de Gaulles
Reynir roeð þeim og öðrum rdðum að íd
hershöfðingjann í hð með sér
PARÍS, 22. maí. (Reuter). — Franska stjórnmálakreppan
er að komast á alveg nýtt stig. Baráttan milli Parísar-
stjórnarinnar og hinnar ólöglega stjórnar Alsírbúa fer harðn-
andi. De Gaulle vex stöðugt ásmegin, en Pflimlin gerir
örvæntingarfullar tilraunir til að hnekkja vaxandi áhrifa-
valdi hershöfðingjans. —
Alger óvissa um framtíð
stjórnarsamstarfsins
Bæði Alþýðublaðið og Þjóð-
viljinn sögðu frá þvi í gær undir
stórum fyrirsögnum, að mikill
árgeiningur ríkti innan ríkis-
stjórnarinnar um meðferð land-
helgismálsins. Komst Alþýðu-
blaðið, málgagn utanrikisráð-
herra, m.a. að orði um það á
þessa leið:
„Alvarlegur ágreiningur kom
upp milli stjórnarflokkanna í
gær um meðferð landhelgismáls-
ins. Leiddi þessi ágreiningur
til þess að forsætisráðherra
lýsti því yfir á stjórnarfundi síð-
degis í gær, að hann myndi biðj-
ast lausnar fyrir stjórnina, ef
sjávarútvegsmálaróðherra gæfi
út reglugerð um útfærzlu fisk-
Listkynning Mbl.
Jón Engilberts
EINN úr hópi hinna kunnari list-
málara okkar, Jón Engilberts, á
fimmtugsafmæli í dag. í tilefni
afmælisins, hefur blaðið komið
fyrir nokkrum myndum eftir
hann í sýningarglugga sínum.
Elzta myndin er hugmynd að
teikningu í afmælisútgáfu Helga-
fells á Ijóðum Jónasar Hallgrims
sonar.
Myndina kallar listamaðurinn
„Nú andar suðiið“ Myndin er
gerð 1943. Þá eru fjórar trésmtt-
myndir, Gullkálfurinn, íslenzk
sumarnótt, Móðir með barn og
Tvær ekkjur. Loks er ein mynd
sem Jón gerði alveg nýlega,
skissa að nokkurs konar prólóg
fyrir nýja skáldsögu eftir .Tó-
hannes Ilelga, sem Helgafell er
að prenta.
í sýningarglugga blaðsins er
ný eftirprentun frá He'gafelli,
gerð eftir málverki Jóns „IJr
Kópavogi", sem Reykjavíkurbær
á. Myndin kemur út hjá Helga-
felli í dag, í tilefni afmælisins.
2. til 31. des. sl. var haldin
sýning á „Passedoit Gallery“ i
New York á málverkum eftir Jón
Engilberts og vakti sú sýning
mikla athygli vestra
veiðilandhelginnar án algers sam
komulags í ríkisstjórninni. í gær
kvöldi var aftur haldinn fundur
í stjórninni og rætt um málið, og
stjórnin kemur enn saman kl. 10
árd. í dag. Er talin ríkja alger
óvissa um framtíð stjórnarsam-
starfsins.1-
Alþýðublaðið segir síðan frá
því, að allir stjórnmálaflokkarn-
ir séu sammála um að færa beri
fiskveiðilandhelgina út í 12 míl-
ur og láta reglugerð um það taka
gildi 1. september. Ágreiningur
hvort gefa eigi út reglugerðina
hafi hins vegar verið um það,
þegar í stað, eða verja nokkrum
tíma til að gera tilraunir til þess
að draga úr þeim ógreiningi við
aðrar þjóðir, sem útþenslan muni
sennilega valda.
Þá segir Alþýðublaðið, að Al-
þýðuflokkurinn telji það mjög
mikilsvert að íslendingar reyni
til hins itrasta að afstýra alvar-
legum ágreiningi við aðrar þjóð-
ir um þetta mál, ef það sé hægt
án þess að hvika frá stefnu
þjóðarinnar.
„Seinasti prófsteinninn“
„Þjóðviljinn" ræðir landhelgis-
málin einnig í gær undir stórum
fyrirsögnum. Ræðst hann í leið-
Frh. á bls. 2.
ORAN í Alsír, 22. maí. (Reuter).
— Foripgi evrópskra landnema í
Norður-Afriku, Jocques Soust-
elle, flutti í dag ræðu í Oran.
Eftir þá ræðu þykja líkurnar
hafa minnkað fyrir sáttum milli
frönsku stjórnarinnar og upp-
reisnarstjórnarinnar í Algeirs-
borg.
Soustelle sagði: — Það verð
ur ekkert samkomulag, —
engin málamiðlun. Hann
ítrekaði fyrri kröfur um að
de Gaulle verði falin stjórnar-
forusta í Frakklandi. Áður en
það gerist munu Alsírbúar
ekki ganga að neinum samn-
ingum.
Ræðuna flutti hann fyrir 100
Pinay biður de Gaulle
um aðstoð
f dag ók Antoine Pinay foringi
íhaldsflokksins 220 km leið til
búgarðs de Gaulle í Colombey les
Deux Eglises. Það er hermt að för
þessi hafi verið farin í þeim til-
gangi að biðja hershöfðingjann
að nota persónuleg áhrif sín til
að sætta París og Alsír. Sagt er að
Pinay hafi hitt de Gaulle af eig-
in hvötum, en Pflimlin mun að
minnsta kosti hafa vitað um hinn
fyrirhugaða fund þeirra.
Pinay ræddi við de Gaulle
í 100 mínútur. Síðan sneri
þúsund áheyrendum, sem fögn-
uðu honum ákaflega. Fréttamenn
telja þó, að samkoma fólksins
hafi ekki verið eins sjálfkrafa
og undanfarna daga. Meira hafi
borið á flokksskipulagi og alit
bendi til þess að áhugi manna
fyrir málunum sé farinn að
dofna.
Soustelle og þeir hershöfðingj
arnir Salan og Massu ferðast nú
um Alsír til að skera upp herör
meðal almennings og leita stuðn-
ings ja'fnt evrópskra sem serk-
neskra íbúa landsins. Fluttu þeir
allir ræðu í Oran, en hvatskeyt-
legustu ræðuna flutti Soustelle.
Massu hershöfðingi varaði
almenning við falsfréttum,
hann aftur tafarlaust til París-
ar og fór til fundar við Coty
forseta og Pflimlin forsætis-
ráðherra. Ekkert er vitað um
viðræðurnar, en fylgismenn de
Gaulle spá því að hershöfð-
inginn hafni því að gerast
sáttasemjari nema því aðeins
að honum verði falin stjórn-
arforusta.
Framkvæmdarvaldið eflt
Þá var tilkynnt í kvöld, að
ráðuneyti Pflimlins hefði sam-
þykkt nýjar tillögur forsætis-
ráðherrans um breytingar á
sem komnar væru á kreik. —
Ef þið heyrið slúður, sagði
hann, látið þá sem þið hafið
ekki heyrt það. Hann kvað
stjórn Pflimlins vera að hefja
taugahernað gegn Alsírmönn-
um en þeir þyrftu ekkert að
óttast. Uppreisn hinna ev-
rópsku landnema gegn ráða-
lausum ríkisstjórnum hefði
verið óhjákvæmileg þróun. —
En hún var um leið krafta-
verk, sem verður upphaf mik-
illar lýðhreyfingar til bjargar
Frakklandi.
Að lokum sagði Massu, að
Salan yrði áfram hernaðarlegur
og borgaralegur leiðtogi, þangað
til við höfum náð því takmarki
okkar að ný stjórn verður mynd-
uð í París, sem verndar öryggi
borgaranna.
stjórnarskránni. Breytingar þess-
ar fela í sér stórfellda eflnigu
framkvæmdarvaldsins. I fyrsta
lagi skal þjóðþingið kjósa stjórn-
arforseta til tveggja ára í einu
og í öðru Iagi skal stjórnarforseti
hafa neitunarvald gagnvart laga-
samþykktum með líkum hætti
og forseti Bandaríkjanna.
í þessu mtillögum felast meg-
inatriðin í stjórnarskrártillögum
þeim, sem de Gaulle hefur barizt
fyrir síðustu 14 ár. Tillögur hans
um eflingu framkvæmdavaldsins
voru felldar af stjórnmálaflokk-
unum í október 1946 og var þá
samin f staðinn sú stjórnarskrá
sem Frakkland hefur búið við
með veiku framkvæmdarvaldi og
stöðugum stjórnarkreppum.
Pflimlin hyggst veikja de
Gaulle með því að taka upp meg-
inatriðin í stefnuskrá hershöfð-
ingjans. Er ætlun hans að eftir
það, eigi herhöfðinginn örðugt
með annað en að styðja ríkis-
stjórnina.
Auk fyrrgreindra ákvarð-
ana mun vald ríkisstjórnarinn
ar sérstaklega styrkt næstu
tvö ár vegna hættuástandsins.
Er það ætlunin að ríkisstjórn-
in hafi alræðisvald og þingið
komi aðeins saman einn mán-
uð á hvoru ári.
Ollenhauer endur-
líjörinn foringi
STUTTGART, V-Þýzkalandi, 22.
maí. — Reuter). — Erich Ollen-
hauer var í dag endurkjörinn
mótatkvæðalaust formaður þýzka
jafnaðarmannaflokksins. Hlaut
hann 319 atkvæði af 380 möguleg-
um á þingi flokksins, sem haldið
er hér í borg. Tveir varaformenn
voru og kjörnir mótatkvæðalaust
þeir Waldemar von Knoeringen
með 346 atkv. og Herbert Webn-
er með 294 atkv.
Soustelle þverfekur fyrir sœttir
milli Alsír og París
«4