Morgunblaðið - 23.05.1958, Síða 3

Föstudagur 23. maí 1958
MORCTJNTiT/AÐlÐ
3
Ágreiningur á Alþingi um félaga-
skatt og skattgreiðslur hjóna
FRUMVARP ríkisstjórnarinnar
um breytingar á skattalögunum
var tekið fyrir á fundi, sem bald-
inn var í efri deild Alþingis kl.
3 í gaer.
Eysteinn Jónsson fylgdi frv, úr
hlaði, og sagði frá efni þess. Verð
ur það ekki rakið hér, þar sem
frá frv. var greint í Mbl. í fyrra-
dag. í lok ræðu sinnar sagði Ey-
steinn Jónsson, að frv. hefði leg-
ið lengi fyrir neðri deiid og væri
seskilegt, að það íengi fljóta af-
afgreiðslu í efri deild.
Rýrir tekjur sveitarfélaga.
Gunnar Xhoroddsen tók næstur
til ináls. Hann sagði m. a : I um-
ræðunum um þetta frv. hefur ver
ið sagt, að ákvæði þess um 25%
tekjuskatt félaga létti miklum
álögum af atvinnurekstrinum, en
þar er um misskiling að ræða.
Tekjuskattur sá, sem fyrirtæki
greiða, rennur allur i ríkissióð
nú, og á svo að vera áfram
Stríðsgróðaskatturinn skiptist
hins vegar milli ríkissjóðs og
sveitarfélaga, en skv. frv., á að
hætta að innheimta hann. Til-
gangurinn með þessu frv. er ekki
sá, að lækka skatttekjur ríkis-
sjóðs. Það er beinlínis tekið
fram, að svo muni ekki verða,
Ef frv. leiðir til þess, að skattar
félaga lækka, verður það ein-
göngu á kostnað sveitarfélag-
anna.
Sveitarfélögin hafa nú nær ein
göngu einn tekjustofn, útsvörin.
Þau skortir mjög tilfinnaniega
aðra tekjustofna, en í stað þess
að ráða þar oót á, ber fjármála-
ráðherra fram frumvarp um að
svipta sveitarfélögin þeirra
hluta af stríðsgróðaskattinum.
Segja má, að hækka megi út-
■vörin að sama skapi, en þá er
hagur félaga af þessu frv. enginn.
’inn J<----m,: Mér sýnist,
að aðalatriði þessa máls sé ekki
það, hvort svGtarfélög mynd’i
missa einhverjar tekjur, heldur
hitt, að með því er stefnt að
betri aðferð í skattlagningu, —
afnám stighækkandi skatta veld-
ur því, að skattarnir verða í
meira samræmi við raunverulega
afkomu félaganna og að skatta-
lögin standa ekki lengur í vegi
fyrir að myndarleg fyrirtæki
komist á fót.
Skattgreiðslur hjóna.
Jón Kjartansson: Ákvæði þessa
frv. um skattgreiðslur hjóna eru
svo ranglát, að ég tel ósamboðið
Alþingi að samþykkja þau.Ef þ'.u
ná fram að ganga fær kona, sem
t. d. á tvö börn, er hún ekur dag-
lega á barnaheimili og lætur vera
þar, meðan hún vinnur úti, íviln-
anir, en kona, sem vinnur heima
og gætir 5 barna, fær engar íviln
anir. r'rv. stefnir því ekki ál
heilla fyrir þjóðfélagið, enda
hygg ég það rétt, sem danskur
prófessor sagði eitt sinn á kvenna
fundi, að það borgaði sig fyrir
þjóðfél. að gréiða öllum þeim kon
um laun, er helga heimilunum
starfskrafta sína. Ef heimilunum
verður sundraö, fer illa fyrir þjóð
félaginu.
Karl Krstjánsson: Hjá síðasta
ræðumanni kom fram algengur
misskilningur um skattgreiðslur
hjóna. Með þessu frv. °r leitazt
við að leiðrétta það ranglæti, sein
nú kemur fram, þegar bormr
eru saman skattar einstaklinga
annars vegar og hjóna h:ns vegar,
og einnig er reynt að jafna milli
hjóna eftir aðstæðum.
Konur, sem eingöngu v:nna við
heimilishald, vinna þar með fyr-
ir óbeinum tekjum, sem ekki eru
skattskyldar. Ég tel réttmætt,
að svo sé, en um frekari íviln-
anir á þá ekki að vera að ræða.
Hugsanlegt væri að meta tekjur
konunnar á heimilinu og taka
þær með, er heildartekjum hjón-
anna væri skipt til skatts. en
þar er um erfitt mat að ræða.
Jón Kjartansson: Síðasti ræðu
maður vildi ekki meta störf hús-
móðurinnar á heimilunum mikiis.
Helzt var á honum að heyra, að
reikna þyrfti þeim einhvers kon-
ar vinnukonukaup, ef þær ættu
að vera sjálfstæðir skattþegnar.
Ég hélt þó, að þjóðfélagslega séð
væri eitthvað greiðandi fyrir
vinnuna á heimilunum og að starf
húsmóðurinnar væri meira metið
en kom fram hjá síðasta ræðu,-
manni.
Karl Kristjánsson: Ég skora á
Jón Kjartansson að hugsa málið
betur, og minni á, að húsmæðurn
ar vinna fyrir tekjum, sem þær
þurfa ekki að borga skatta af
Að umræðunni lokinni var frv.
vísað tii 2. umr. og til fjárhags-
nefndar. Ráðherra hafði ekki
gert tillögu um nefnd, en tillaga
þar að lútandi kom frá Gunn-
ari Thoroddsen.
Jón Engilberts
Árnesingafélagið hyggst
reisa félagsheimili
ÁRNESINGAFÉLAGIÐ í Reykja
vík hélt aðalfund sinn í Tjarnar-
kaffi sl. sunnudag, 18. þ.m., og
var hann vel sóttur.
Formaður gaf ýtarlega skýrslu
um störf félagsins á liðnu starfs-
ári, en starfsemi félagsins hefir
staðið með allmiklum blóma að
undanförnu. Á sl. ári gróðursetti
félagið um 2500 trjáplöntur í
landi sínu á Þingvöllum og
að Áshildarmýri á Skeiðum, en
á báðum þessum stöðum hefur
félagið árlega unnið að trjárækt.
Á s.l. sumri var efnt til berja-
ferðar inn í Þjórsárdal. Að
venju hélt félagið Jónsmessumót
á Þingvöllum um helgina 6.—7.
júlí, sem var fjölsótt og fór vel
fram. Árnesingamótið var haldið
í Sjálfstæðishúsinu 22. febr. og
var venju fremur fjölmennt. Enn
fremur gekkst félagið fyrir full-
veldisfagnaði 1. des. og sumar-
iagnaði í Hlégarði í Mosfellssveit.
Auk þess voru haldin spilakvöld
einu sinni í mánuði.
Það er á stefnuskrá félagsins
að styðja ýmsa menningarstarf-
semi heima í héraði, eftir því sem
ástæður leyfa. í því skyni lagði
það fram nokkra fjárupphæð
til styrktar Byggðasafni Árnes-
inga til kaupa á píanói úr „Hús-
inu“ á Eyrarbakka, hinu fyrsta,
sem til var austanfjalls og er úr
búi Guðmundar Thorgrímsens,
verzlunarstjóra. — Ennfremur
studdi félagið að sölu happdrætt
ismiða til ágóða fyrir sjúkrahús
Sunnlendinga að Selfossi og hef-
ir heitið stuðningi sínu við kvik
myndatöku, sem ýmis félög aust
anfjalls hyggjast beita sér fyrir.
Á undanförnum árum hefir
það háð starfsemi félagsins, að
það hefir ekki haft til umráða
eigið húsnæði. En nú hefir fé-
lagið sótt um lóð til bæjarráðs
Reykjajvíkur fyrir félagsheimili.
Stjórn félagsins var öll endur-
kjörin, en hana skipa: Hróbjart-
ur Bjarnason. stórkaupm.. for-
maður; Guðni Jónsson, prófessor,
ritari; Guðjón Vigfússon, fram-
kvæmdastjóri, gjaldkeri; frú
Helga Gizurardóttir og Þorlákur
Jónsson, skrifstofustj. í vara-
stjórn voru kosin: Herdís Guð-
mundsdóttir, skrifstofum., Ólafur
Þorsteinsson, verzlunarm. og
Guðbjörn Guðmundsson, tré-
smíðameistari. Skemmtinefnd
skipa: Óskar Sigurgeirsson, bók-
ari; frú Sigrún Guðbjörnsdóttir
og frú Margrét Sveinsdóttir.
Árnesingafélagið verður 25 ára
á næsta vori. Er ákveðið að minn
ast þeirra tímamóta sérstaklega á
vetri komanda.
Ragnar Jónsson:
Stutt sendibréf til Jóns
Engilberts fimmtugs
BERGUR sálugi í Brattsholti,
forfaðir jkkar, var ekki bara
mikill athafnamaður á sjö og
iandi, hann var kannske fyrst og
fremst forsöngvari og skála Á
hans dögum var enginn organist;
í Stokkseyrarkirkju, ekki eiriu
sinni harmoníamskrifri, En Berg
ur frændi pirn var þai allt í Öllu,
söngvari, forsöngvari og hljóð-
færi. Frá Bergi er komin öll mús-
ík austanfjalls, og hefðj hann
ekki verið, eða ekki sa sem hann
var, væri nú enginn Pál! ísólfs-
son. En Bergur lumaði líka á
ýmsum öðrum dýrmætum eðlis-
kostum, hann var t. d. ir jög kven
hollur, en sá eiginleiki er upphaf
málaralistar eins og þú veizc bezt
sjálfur. Ef Bergur hefði ekki ver-
ið öðrum mönnum fremri um þá
mannkosti, ættum við engan Jon
Engilberts Svona leiðir eitt af
öðru, og nú á Bergsætt víða ítök
í gildum mönnum á Suðurlandi,
en þar í sveitum er meira málað,
betur sungið og fal'egar sagðar
scgur en-í öðrum landshiutum.
★
Manstu, kæri vinur, hvað þú
varst djúpt snortinn af Huldu-
ljóðum, er við eyddum dögunum
með Jónasi hér á árunum. Þú
varst svo ástfanginn af Huldu að
þú tímdir jafnvei ekki að mála
hana, af ótta við að það kynni
að særa hennar viðkvæma hjarta
að opinberuð væru leyndarmál
hennar fyrir misvitrum mönnum.
Svo málaðirðu aðrar stúlkur og
átt nú Huldu áfram og þarmig
hefirðu eftirminnilega hrakið þá
frægu staðhæfingu að allir menn
drepi yndið sitt. Það er fyrir öliu
að eiga hugsjón og draum, veru-
leikinn er hvort sem er aldrei
nema tímabundin bjargráð.
★
Við höfum stundum beðið þess
með dálítilli óþreyju eldri vinir
þínir, að þú vippaðir þér upp til
okkar yfir háþrýstisvæðin sem
skilja að gelgjuskeið mannsæv-
innar og þær víðáttur þar sem
óveður öll eru harðari oa mann-
skæðari en lognið dýpra og skáld
legra. Okkur er það sérstök á-
nægja að taka á móti þér í dag og
tollera þig upp á aðra hæð til-
verunnar þar sem Hulda og önn-
ur ástbörn þín í listinni hafa bu-
ið þér hótelvist um sinn.
Lofsamlegir dómar um sýningu
Jóns Engilberts i New York
í TILEFNI af málverkasýning i
Jóns Engilberts í New York bir'í
bandaríska dagblaðið Christian
Science Monitor þ. 3. desemoer
sl. á forsíðu tvær fjögurra dálka
ljósmyndir af tveim málverkum
á sýningunni.
Fórust blaðinu svo orð um
sýninguna:
„íslenzki málarinn Jón Engil-
berts hélt nýlega fyrstu sýningu
sína í New York. v,cT,i’ verk hans
sýnd með verkum mvndhöggvar-
ans Örnulf Bast frá Osió á sam-
eiginlegri sýningu í þessum mán
uði.
Þessi tvö olíumálverk eru stór-
kostleg á .að lita. pau eru unnin
djörfum pennsli; litirnir eru gló-
gulir, saffrangulir, m.ðnætucblá-
ir, bronzrauðir og leiftra og ljórra
á myndfletinum. Jón Engiluerts
hefur dregið upp fremur ein-
falda og breiða mynd af skyjum.
fjallahlíðum, vatni, snjó og hús-
um, ásamt myndum aí löndum
sínum. í myndbyggmgu hans er
frumstæður einfaldleiki. mynd-
flöturinn lifandi, og serstætt norð
lægt loftslag einkennii litina. Lit
irnir eru þéttir og þykkt bornii
á. og hafa málverkin svipuð áhrif
á augað og þykkt mjúKt teppv
Jón Engilberts er fæddur í
Reykjavík árið 1908. Hann stund-
aði listnám við listahaokóla O iló-
borgar, svo og : Kaupn\°nnahöfn.
Hann heíur haldið sýningar í
Helsingfors og London. Árið 1940
sneri hann heim til íslands og
settist þar að. Hr. Engiiberts hef-
ur verið sæmdur Van Gogh
verðlaununum og Svíakonungur
hefir sæmt hann Vasaorðunni.
„Vatnabátar er mynd frá Þing
vallavatni. Jafnvel á ijósmynd-
inni, þar sem aðeins sjást svarti:
og hvítir litir, gætir kröftugra
litameðferðar og relief-kenndra
þykktar litanna og kornóíts flat
arins.
Dorothy Adlow.
Mörg fleiri bandarísk blöi
birtu mjög lofsamlega dóma un
verk Jóns Engilberts.
Erhard gestur
Norðmanna
OSLO, 22. maí. — Ludwig E
hard, varaforsætisráðherra (
efnahagsmálaráðherra Vestu
Þýzkalands kom í dag til Osl
Á móti honum tóku á flugvel
inum þeir Halvard Lange, uta:
ríkisráðherra og Arne Skauí
verzlunarmálaráðherra. Erhai
dvelst í Noregi sem gestur norsh
stjórnarinnar og mun ræða v
hana um fríverzlunarsvæðið.
— NTB
Aðstoð við vinveitt ríki
WASHINGTON, 21. maí. — Dill-
on aðstoðarefnahagsmálaráðherra
Bandaríkjanna sagði í dag, að
Bandáríkin yrðu að auka hjálp
sína við vináríkin um 400 millj.
dollara.
Dillon lagði í dag fram á Banda
ríkjaþingi frumvarp um aukna
efnahagsaðstoð við vinaríkin.
Slíka aðstoð hafa Bandaríkja-
menn veitt undanfarin ár, en
hinn 30. júní nk. átti henni að
ljúka. í frumvarpi Dillons er
gert ráð fyrir fimm ára áætlun
um efnahagsaðstoð Bandaríkja-
manna við vinveitt ríki.
STAKSTEINAR
Hjúin deila
Eins og nú er orðið kunnugt,
hefur mjög brakað í stjórnar-
byggingunni hina síðustu daga
og hafa nokkrir endurómar af
því borizt inn í dálka stjórnar-
blaðanna. Að vísu er það ekkert
nýmæli, þó mjög sé ófriðsamt
innan stjórnarflokkana, en síð-
ustu dagana hefur þó keyrt um
þverbak. Sumt af þessu hefur
þó verið miklu meira til að sýn-
ast heldur en raunveruleg alvara
liggi á bak við. Má t. d. nefna
það sem dæmi, að Tíminn birti
forystugrein nú sneinma í vik-
unni, þar sem því er lýst. að
kommúnistar séu nú orðnir er-
indrekar Sjálfstæðismanna innan
verkalýðshreyfingarinnar. Þjóð-
viljinn svarar þessu svo aftur i
gær með því að segja að Fram-
sóknarmenn séu orðnir erindrek-
ar Sjálfstæðisflokksins. Þetta er
svipað því, þegar óþægir og illa
innrættir strákar eru að kýta og
dettur auðvitað enguir. í hug að
taka neitt mark á þessu. Það
er alkunn staðreynd, að Fram-
sóknarmenn hafa stutt hvað íast-
ast við bakið á kommúnistum nú
í deilumum, sem staðið hafa yfir
innan stjórnarinnar undanfarna
daga og hafa kommúnistar enn
sem fyrr engum getað verið þakk
látari en Hermanni Jónassyni.
Hitt mun svo aftur vera gert i
meiri alvöru, þegar Þjóðviljinn
og Alþýðublaðið kasta hnútum
sín á milíi og í gær ber Þjóð v’ilj-
inn það upp á AlþýðufloKkinn,
að hann vilji bregðast í land-
helgismálinu og leggjast á sveif
með erlendum aðilum eins og
blaðið orðar það. Alþbl. er hins
vegar í gær fremur kurteist í
garð kommúnista og leggur á-
herzlu á að samstaða allr.i flokka
þurfi að fast um landhelgismálið
og forðast beri „úlfúð í máli sem
þessu.“
Má vafalaust búast við, að
næstu dagana geti margt ófagurt
orð að líta i stjórnarblöðunum.
Ný slagorð
Öllum er i fersku minni hið
svartletraða slagorðasafn, sem
gat að líta i stjórnarblöðunum
fyrir kosningarnar siðustu og
eins um það leyti, sem rikis-
stjórnin var mynduð,.Þar var tal
að um alhliða viðreisn efnaliags-
málanna, „öfluga framfara-
stefnu“, það ætti að „brjóta blað
í efnahagsmálum landsins" og
annað þvílíkt. Þessi slagorð eru
nú tekin mjög að blikna eftir tvö
ár og er ekki sterkt að orði kveð-
ið. þó að svo sé sagt. Svo vtrðist
sem nú sé talin þörf á að endur-
nýja þessi slagorð og gengur Ein.
ar Olgeirsson þar fram fyrir
skjöldu.í lok þeirrar greinargerð-
ar, sem Einar leggur fram út af
efnahagsmálunum segir svo:
„f trausti þess að ríkisstjórnin
leggi hið bráðasta fyrir þingið
frumvarp til laga um heildar-
stjórn á þjóðarbúskapnutn er
tryggi eflingu atvinnulifsins san
kvæmt fyrirfram gerðum áætluiv
um, og leggi fram tekjuöflunar-
tillögur, er geri ráð fyrir að halda
verðstöðvunarstefnunni eftir því
sem unnt er og valdi sem
minnstri almennri -verðhæk’mn,
tekur deildin fyrir næsta mál á
dagskrá.“
Hér sjálum við nýja gerð af
slagorðum, „heildarstjórn á þjóð-
arbúskapnum," „efling atvinnu-
lífsins, samkvæmt fyrirfram gerð
um áætlunum", o. s. frv. En um
hið raunverulega innihald ef
nokkurt er, veit enginn maður.
Einar Olgeirsson hefur nefnilega
forðazt að segja með einu orði,
hvað fælist í þessum nýju slag-
orðum um „heildarstjórn" og efl-
ingu atvinnulífsins. Hann hefur
hingað til látið nægja orðin tom.