Morgunblaðið - 23.09.1958, Blaðsíða 2

2
MORCVNBLAÐ1Ð
Þriðjudagur 23. sept. 1958
J

V
Rœtt um /andhelgismálið á héraðsmóti
Þjóðin er einhuga
stjórnin sundruð
Loforðin um varanleg úrræði i efna-
hagsmálunum hafa verið svikin
HÉRAÐSMÓT Sjálfstæðismanna á Siglufirði var haldið á laugar-
dagskvöldið að Hótel Höfn. — Baldur Eiríksson, forseti bæjar-
stjórnar Siglufjarðar, setti samkomuna með nokkrum orðum og
bauð menn velkomna. — Á mótinu fluttu ræður þeir Jón Pálma-
son alþingismaður og Geir Hallgrímsson, formaður Sambands
ungra Sjálfstæðismanna. Mótið var fjölsótt og var ræðumönnum
ágætlega tekið. — Þá önnuðust skemmtiatriði á mótinu leikararnir
Brynjóifur Jóhannesson og Nína Sveinsdóttir, en Sigurður Ólafs-
son söng einsöng með undirleik Skúia Halldórssonar, sem einnig
lék einleik. —
Ræða Jóns Pálmasonar
Jón Páimason alþm. hóf mál
sitt með því að rekja aðdrag-
anda núverandi stjórnarsam-
starfs, er hefði verið í alla staði
óheiðarlegur, svo furðu sætti,
og því væri ekki von, að mikil
gæfa fylgdi stjórninni. — Rakti
Jón í því sambandi kosninga-
brotin og loforðin um varanleg
úrræði í efnahagsmálum, sem
hann sýndi ofur ljóslega fram á,
hvernig hefðu venð svikin.
Stórfelld aukning rikisútgjalda
Þegar fyrrverandi ríkis-
stjórn fór frá, voru ársút-
gjöld ríkissjóðs og framleiðsiu
sjóðs 813 millj. kr., en sam-
kvæmt áætlun eru heildarút-
gjöld ríkissjóðs og útflutn-
ingssjóðs nú komin upp í
hvorki meira né minna en
3105 millj. kr. Sést þannig
glögglega, hve dýrtíðarhjólið
hefur snúizt hratt i tíð vinstri
stjórnarinnar, og þá sérstak-
lega eftir að „bjargráðin" voru
lögfest sl. vor.
Þegar Eysteinn Jónsson, fjár-
málaráðherra, er sífellt að segja,
að bjargráðin hafi verið spor í
rétta átt, þá virðist hann eiga við,
að með þeim hafi verið stigið
stærsta sporið til gengisfalls. En
gengisfall virðist fjármálaráð-
herra þannig telja æskilegt.
Bræðralag Framsóhnar og
kommúnista
Jón Pálmason drap einnig á
hið nána samband kommúnista
og Framsóknarmanna, eins og t.d.
í verkalýðssamtökunum. Væri
þjónslund Framsóknarmanna ó-
takmörkuð, hnífurinn virtist
ekki ganga á milli foringja
kommúnista og Framsóknar-
manna, en á&tæða væri til að
draga í efa, að afstaða hins al-
menna kjósenda þessara manna,
væri hin sama.
Gjaldþrot vinstri flokkanna
Loks ræddi Jón Pálmason ýtar-
lega þann áróður andstæðinga
Sjálfstæðismanna, að Sjálfstæð-
ismenn ættu að benda á úrræði
til að komast mætti út úr því
öngþveiti, sem sjálfir andstæð-
ingar okkar hefðu leitt þjóðina
út í.
Úr því að andstæðingar
Sjálfstæðisflokksins geta ekki
eygt nein úrræði, þá eiga þeir
hreinlega að viðurkenna gjald
þrot sitt og fara frá.
Sjálfstæðismenn munu óhik
að gera viðeigandi ráðstafan-
ir í efnahagsmálunum, þegar
þeir fá aðstöðu til að stjórna.
Ræða Geirs Hallgrímssonar
Næstur tók til máls Geir Hall-
grímsson og fór hann fyrst
nokkrum orðum um það, hve ak-
vegasamband við Siglufjörð væn
ófullnægjandi. Að vísu hefði
skriður komizt á það að bæta
vegasambandið og leggja ný]an
veg, fyrir forgöngu Einars Ingi-
mundarsonar, en undarlegt þætti
það, að þessi bær athafna og
umsvifa um áratugaskeið væri
ekki í vegasambandi nema um
fjórðung ársins. Mikið væri tal-
átt fyrir Siglufjörð væri gott
vegasamband.
Geir ræddi nokkuð um sjálf-
stjórn sveitarfélaga og nauðsyn
þess að virt væru ákvæðin í
stjórnarskrá landsins, sem fjöll-
uðu um hana.
Sjálfstjórn sveitarfélaga, sagði
hann, er trygging fyrir því að
menn með staðþekkingu fari með
mál íbúa hvers sveitarfélags. —
Hins vegar er sú þróun óæskileg,
að valdið í þessum efnum flytj-
ist til stjórnarherra suður í
Reykjavík. Reykvíkingar eru
heldur ekkert hrifnir af slíkri
þróun og þeir eiga við sams kon-
ar erfiðleika að etja og önnur
sveitarfélög um tekjuöflun til
sameiginlegra framkvæmda.
Geir kvað þá mundu verða
raunina á, að meðan vinstri
flokkarnir færu með völdin yrðu
ríkisafskipti síaukin. Ríkisrekst-
ur og skattaálögur sósíalísku
flokkanna hefðu í för með sér
samþjöppun valdsins í Reykja-
vík. Hann benti og á það, að
Framsóknarmenn hefðu staðið á
móti og fellt allar tillögur Sjálf-
stæðismanna um að afla sveitar-
félögunum öruggra tekjustofna
meðan ríkissjóður hefur aukið
skattaálögurnar um mörg hundr-
uð milljónir króna árlega.
Einhugur þjóðarinnar.
Næst ræddi Geir landhelgis-
málið allýtarlega. Hann sagði, að
þjóðin væri einhuga í málinu,
og fordæmdi atferii Breta, en for-
ustan, ríkisstjórnin, væri sundr-
uð og samstarfsflokkar skiptust
á skeytum og skömmum. Til
þess að breiða yfir þetta inn-
byrðisósamkomulag, hefðu stjórn
arflokkarmr ráðizt á Sjálf-
stæðisflokkinn vegna afstöðu
hans í málinu.
Benti ræðumaður síðan á, að
Sjálfstæðisflokkurinn hefði haft
frumkvæði í landhelgismálinu,
og rakti afstöðu flokksins til
málsins í sumar. —
Ekki hefði verið hægt að kom-
ast hjá að gagnrýna framkvæmd
málsins í höndum núverandi rík-
isstjórnar, þótt allir væru sam-
máila um 12 mílna útfærsluna.
Sjálfstæðisflokkurinn benti
á það strax í vor, áður en fisk-
veiðilögsagan var færð út, að
rétt væri að nota sér heimild,
er fælist í lögmætri samþykkt
Genfarráðstefnunnar, til áð
færa út grunniínur.
Ef farið hefði verið að ráð-
um Sjálfstæðisflokksins, þá
hefði þannig verið friðað enn
stærra svæði fyrir ágengni er-
lendra fiskiskipa
Afstaða kommúnista til
landhelgismálsins og meðferð
þeirra á því miðast fyrst og
fremst við það inn á við, að
landhelgismálið skyggi á og
dragi úr gagnrýni manna á ]
ríkisstjóminni vegna verð-
hækkananna en út á við væri
markmiðið að sundra fylkingu
vestrænna þjóða.
Varðskipsmönnum þökkuð
störfin
A hérðasmótinu voru stadd-
ir skipherrann á varðskipinu Al-
bert, 1. vélstjóri, bryti og ýmsir
varðskipsmenn, en Albert
að um jainvægi í byggð landsins
og taldi Geir engan vafa á því
að eitt raunhæfasta úrræðið í þá aðrir
Sjálfstœðismanna
en ríkis-
hafði komið inn til Siglufjarðar
til að sækja vatn og vistir. Var
þeim og starfsbræðrum þeirra í
landhelgisgæzlunni þökkuð störf-
in við örðugar aðstæður og
framkoma er orðið hefði íslend-
ingum til mikils sóma. Stóðu
samkomugestir upp og tóku und-
ir þessar þakkir með lófataki.
Kommúnistastjórn ASÍ ber
ábyrgð á núverandi ríkisstjórn
Þá vék Geir nokkuð að verð-
hækkunum, sem þrátt fyrir land-
helgismálið, væru aðalumræðu-
efnið þessa dagana. Og það færi
saman, að um leið og mesta
verðhækkunaraldan skylli yfir,
þá væri gengið til kosninga til
þings Alþýðusambands íslands.
Sýndi ræðumaðui fram á, að
núverandi stjórn Alþýðusam-
bands Isiands undir forustu
kommúnista, bæri ábyrgð á nú-
verandi ríkisstjórn. Og það væri
kaldhæðni örlaganna, að engin
ríkisstjórn hefði með aðgerðum
sínum og aðgerðarleysi rýrt frek-
ar kjör launþega.
Vinstri stjórninni hefur alger-
lega mistekizt að leysa efnahags-
málin og reyndar gefizt alger-
lega upp við það. Kenning Fram-
sóknarmanna um, að leiðin til
lausnar efnahagsmálunum verði
ekki farin án samfylgdar komm-
únista, hefur verið reynd, og
samfylgd kommúnista hefur ein-
ungis skapað alvarlegri vanda-
mál en nokkru sinni áður hafa
blasað við íslendingum. Það sem
vakir fyrir kommúnistum, er
nógu mikil upplausn og vand-
ræði, svo að grundvöllur skap-
ist fyrir valdatöku þeirra á svip-
aðan hátt og þeir hafa náð í lepp-
ríkjum kommúnista. Ýmsum '
hinna gætnari Framsóknar-
manna stendur stuggur af, hve
ráðherrar Framsóknar láta
kommúnista teyma sig lengra og
lengra, sífellt nær og nær því
járntjaldi, sem skilur milli
frjálsra þjóða og ánauðugra.
Aukin framleiðsla og sparnaður
Ræðumaður gat um að skilyrði
aukinnar framleiðslu og sparn-
aðar, er leitt gæti til lausnar
efnahagsmálunum, væri þá fyrst
fyrir hendi, þegar stefnu Sjálf-
stæðismanna væri fylgt og eigna-
réttur einstaklinganna, framtak
þeirra og atorka væri virt.
Að lokum ávarpaði Geir æsku-
menn sérstaklega nokkrum hvatn
ingarorðum.
Myndlistarsýningu Vigdísar Kristjánsdóttur í Sýningarsaln-
um við Hverfisgötu 8—10, lýkur annað kvöld. Sýningin hefur
verið mjög vel sótt og 5 verk hafa selzt. Sýningin er opin í
dag kl. 1—10. e. h. Hún verður ekki framlengd.
Myndin hér að ofan er af einu af flosofnu (Rya) teppunum
á sýningunni. Heitir hún „Snjór“.
Styrkir Hugvísindadeild
ar Vísindasjóðs veirtir
Frá Hugvísindadeild Vísindasjóðs:
— Eins og kunnugt er af fregn-
um, er það hlutverk hins ný-
stofnaða Vísindasjóðs að efla ís-
lenzkar vísindarannsóknir. Sjóð-
urinn í skiptist í tvær deildir,
Raunvísindaleild og Hugvisinda-
deild. Raunvísindadeild annast
styrkveitingar til r annsókna á
sviði hvers konar náttúruvísinda,
en Hugvísindadeild á sviði sagn-
fræði, bókmennta, málvísinda,
félagsfræði, lögfræði, hagfræði,
heimspeki, guðfræði, sálfræði og
uppeldisfræði.
Hugvísindadeild Vísindasjóðs
hefur fyrir skömmu lokið við að
veita styrki úr sjóðnum í fyrsta
sinn. Úthlutað er samtals 200
þúsund krónum. Alls bárust deild
inni 30 umsóknir, en hún gat að
eins sinnt 12 þeirra að þessu
sinni. Miklum örðugleikum hef-
ur það valdið deildinni, hversu
lítið fé hún hefur til ráðstöfun-
ar, og eru styrkirnir því bæði
færri og þó einkum lægri en æski
legt hefði verið. Nokkrum aðilj-
um, einkum stofnunum, varð
meðal annars að synja um styrk,
I vegna þess að þeim komu að litlu
haldi aðrir styrkir en þeir, sem
voru svo háir, að deildinni var
fjárhagslega um megn að veita
þá. Það er augljóst mál, að brýna
nauðsyn ber til að veita allmarga
hærri styrki framvegis en gert
hefur verið að þessu sinni, ef þeir
eiga að koma að tilætluðum not-
um, jafnvel þótt ekki sé tekið
tillit til sirýrnandi verðgildis
krónunnar. Deildin hefur því full
an hug á að vinna að auknum
fjárráðum sjóðsins í framtiðmni.
Stjórn Hugvísindadeildar Vís-
indasjóðs skipa:
Dr. Jóhannes Nordal, hagfræð-
ingur, formaður,
dr. Halldór Halldórsson, próf-
essor, fundaritari,
dr. Kristján Eldjárn, þjóðminja-
vörður,
Olafur Jóhannesson, prófessor,
Stefán Pétursson, þjóðskjala-
vörður.
Ritari deildarinnar er Bjarni
Vilhjálmsson cand. mag.
Styrkveitingar Hugvísinda-
deildar voru að þessu sinm sem
hér segir:
30 þúsund krónur hlaut:
Orðabókarnefnd háskóians. til
að láta vinna úr orðabókarhand-
riti Jóns Ólafssonar frá Grunna-
vík og semja efnisskrá yfir það.
20 þúsund krónur hlutu:
Aðalgeir Kristjánsson, cand.
mag., til að vinna að útgáfu á
bréfum Brynjólfs Péturssonar og
rita ævisögu hans.
Bjarni Einarsson, cand. mag.,
til rannsókhar á skáldasögum
meðal íslendingasagna (Kormáks
sögu, Hallfreðar sögu, Bjarnar
sögu Hítdælakappa, Gunnlaugs
sögu, Egils sögu, Egils sögu og
Fóstbræðra sögu).
15 þúsund krónfur hlutu:
Árni Böðvarsson, cand. mag.,
til málfræðilegrar rannsóknar á
handritinu Holm. Perg. nr. 15,
4to (Stokkhólms-homilíubók).
Bergsteinn Jónsson, cand. mag.,
til að vinna að útgáfu bréfa og
ritgerða úr fórum Landsnefnd-
arinnar fyrri (1770—71).
Bjarni Bragi Jónsson, cand.
oecon., til dvalar í Englandi við
rannsóknarstarf í hagfræði á
sviði kaupgjaldsmála.
Gunnar G. Schram, cand. jur.,
til dvalar í Englandi við fram-
haldsnám og rannsóknir í þjoða-
rétti.
Jónas Pálsson, sálfræðingur, og
Hjálmar Ólafsson, kennari (í sam
einingu), til rannsóknar á forsagn
argildi (prognostic value) lands
prófs miðskóla.
Maia Sigurðardóttir, B.A., til
dvalar i Englandi við fr&mhakts-
nám við sérfræðilegar rannsóknir
í sálarfræði .
Ólafur Halldórsson, cand. niag.,
til að gera textaútgáfu af Ólafs
sögu Tryggvasonar hinm mestu.
Sveinn Skorri Höskuldsson,
mag. art., til dvalar í Kaupmanna
höfn við að rannsaka heimildir
varðandi Gest Pálsson og aðra
íslenzka forvígismenn raunsæis-
stefnunnar.
10 þúsunrt M1Ur hlauv:
Selma Jónsdóttir, listfræðing-
_ir, vegna Ijósmyndagerðar og
annars kostnaðar við listfræð,-
lega rannsókn nokkurra fornra
íslenzkra tréskurðarverka (fja,a
frá Bjarnastaðahlíð).
Sigurður Ólason
Hæslaréllarlögmaður
Þorvaldur Lúðvíksson
Héraðsdómslögniaður
Málflutnlngsskrifst *a
Auslurstræli 14. Sími 1-55-35