Morgunblaðið - 02.11.1958, Síða 2

2
mor nrmnr 4Ðir
Sunnudagur 2. nóv. 1958
Sigrar
Rockefeller?
ÞAÐ er nú helzt álitið að fram-
bjóðandi republikana, milljónamær
ingurinn Nelson A. Rockefeller,
muni sigra í ríkisstjórakosningun
um, sem fram eiga að fara á
þriðjudaginn í sambandsríkinu
New York. Virðist sem fylgi
þessa unga vellríka manns hafi
heldur farið vaxandi eftir því sem
leið á kosningabaráttuna.
Á þriðjudaginn fara fram, víða
í Bandaríkj unum, þingkosningar,
kjör ríkisstjóra og öldungardeild
arþingmanna. Mesta athygli hef-
Ur kosningabaráttan vakið í Kali-
forniu og New York, þar sem ætl-
að er að einn helzti leiðtogi re-
publikanaflokksins, William Know
land sé mjög hætt kominn, og
verði þar jafnvel endalok stjórn-
málaferils hans.
1 New York ríki hefur það hins
vegar þótt einstætt að tveir mill-
jónamæringar hafa boðið sig fram
og keppa um embætti ríkisstjór-
ans. Þeir eru demokratinn Averell
Harriman, sem kosinn var ríkis-
stjóri með naumum meirihluta ár-
ið 1954, og republikaninn Nelson
Rockefeller. Fram að þessu hefur
það þótt heldur óvænlegt til kjör-
fylgis að bera heitið milljónamær-
ingur. Nú virðist þetta orðið
breytt. Þvert á móti er eins og al-
þýðufólk hafi gaman af þegar
þessir auðugu og frægu menn
„koma niður á jafnsléttuna" til
þess að taka í hendurnar á því
og segja við það nokkur vel valin
orð fyrir kosningarnar.
!^¥S3W!Sí,/:%:í9!WR:í;:
I Listamannaskáíanum stendur enn yfir sýning á verkum
Sigurjóns Ólafssonar, myndhöggvara, sem Félag íslenzkra
myndlistarmanna gengst fyrir i tilefni af 50 ára afmæli lista-
mannsins. Sýningin er opin frá klukkan 2 til 10 síðdegis. —
Myndin hér að ofan er af brjóstmynd af Jóni Krabbe. Hún
er steypt í eir.
Brezku togurunum er skipað að
vera ,innan línu7 3 daga íveiðiferð
FRÁ því að hin nýju fiskveiði-
takmörk tóku gildi hinn 1. sept.
sl. og til þessa dags er ekki vitað
um að önnur skip hafi stundað
ólöglegar veiðar hér við land en
brezkir togarar, en þeir hafa.
eins og kunnugt er gert það sam-
kvæmt fyrirmælum útgerðarfé-
laga sinna og undir vernd brezkra
herskipa.
Þessar ólöglegu veiðar hafa þó
ekkí verið stundaðar jafnt kring-
um allt land, heldur á ákveðnum
svæðum og undir stjórn yfir-
manna brezku herskipanna, eða
umboðsmanna togaraeigendanna,
sem hafa verið þar um borð.
Virðast ákveðnar reglur hafa gilt
um þar, en þær eru í stuttu máli
þannig:
í fyrsta Jagi hefir hver brezkur
togari, sem veiðir á íslandsmiðum
fyrirmæli um að stunda ólöglegar
veiðar a. m. k. 3 sólarhringa
(72 klst.) í hverri veiðiferð, á
einhverju þeirra veiðisvæða. sem
vernduð eru af herskipunum.
Hann skal tilkynna bæði komu
sina og brottför frá svæðinu og
vera í nánu radio-sambandi og
undir algerri yfirstjórn herskip-
anna á meðan hann dvelst þar.
Þessum reglum virðist hafa verið
hlýtt, og togararnir stundað sinar
þriggja sólarhringa ólöglegu
veiðar á verndarsvæðunum, hvort
sem nokkurn fisk var þar að tá
eða ekki.
í öðru lagi er hverjum togara
Dagskrá Alþingis
Á MORGUN er boðaður fundur
í neðri deild Alþingis á venju-
legum fundartíma kl. 1,30 mið-
degis. Þrjú mál eru á dagskrá.
Frumv. til laga um heimild fyr-
ir ríkisstjórnina til að innheimta
ýmis gjöld með viðauka árið
1959. Er það til 3. umræðu. —
Frumv. til laga um bráðabirgða-
brevtingu á lögum um bifreiða-
skatt er til 1. umr. og frv til laga
um ráðstafanir til að stuðla að
jafnvægi í byggð landsins ex til
1 umr.
algjörlega bannað að veiða innan
gömlu 4 sjómílna takmarkanna,
svo og að veiða innan 12 sjómílna
takmarkanna utan hinna á-
kveðnu svæða.
Ekki er annað vitað en að þess-
um reglum hafi verið hlýtt, nema
í einstaka tilfellum, en íslenzku
varðskipin (og líka brezku her-
skipin) hafa komið í veg fyrir að
slíkt endurtaki sig. Loks má eng-
inn togari hafa viðskipti við land,
eða önnur skip án vitundar her-
herskipanna og með samþykki
þeirra og alls ekki sigla að og frá
veiðisvæðunum innan 12 sjó-
mílna markanna.
Frá byrjun hafa verndarsvæði
brezku herskipanna verið þrjú,
hvert um 30 sjómílur á lengd,
eða samtals um 9% af stækkun
fiskveiðitakmarkanna úr 4 í 12
sjómílur. Hins vegar hafa brezku
togararnir að langmestu leyti
verið yzt, eða mjög utarlega á
svæðunum, þannig að raunveiu-
lega hefir aðeins lítill hluti aukn-
ingarinnar verið nýttur að stað-
aldri til ólöglegra veiða. Sérstak-
lega er þetta áberandi fyrir Vest- I
f jörðum, þar sem aðalveiðisvæðið I
hefir verið um eða rétt innan við
takmörkin.
Af þessum þremur svæðum
hafa yfirleitt tvö verið fyrir
Vestfjörðum og eitt fyrir austan
eða norðaustan land. Hafa oftast
um 10 til 15 togarar verið að ólög-
legum veiðum fyrir vestan, en
4 til 5 fyrir norðaustan. Hins
vegar hefir ekki orðið vart við
neinar ólöglegar veiðar á öllu
svæðinu frá Breiðafirði suður
um til Austurlands, svo og aðeins
lítils háttar fyrir Norðurlandi, en
á þessum slóðum vissi Landhelgis
gæzlan um erlenda togara að veið
um i 264 skipti á sama tíma í
fyrra, þar af 235 sinnum fyrir
sunnan og 29 sinnum fyrir norð-
an.
Að jafnaði hafa 4 brezk her-
skip auk birgðaskips verið her
við land samtímis til verndar
brezku togurunum, en þar sem
iðulega hefir verið skipt um skip
þá hafa alls 14 tundurspillar og
freigátur auk 3 birgðaskipa, eða
samtals 17 skip með rúmlega
2700 manna áhöfnum tekið þátt
í þessum aðgerðum.
Á sama tíma hefir íslenzka
landhelgisgæzlan notað 7 varð-
skip og 1 til 2 flugvélar, áhafnir
samtals um 112 manns. Stærð is-
lenzku varðskipanna samtals
mun vera nálægt 1/30 af saman-
lagðri stærð brezku skipanna, en
mesti ganghraði þeirra 2 til 3
sinnum minni.
Síðastliðna tvo mánuði hafa
íslenzku varðskipin og flugvélarn
ar farið 55.450 sjómílur í gæzlu-
erindum, en það er um 214 sinn-
um meira en á sama tíma í fyrra.
Til þessa dags hafa alls 113
brezkir togarar verið kærðir fyr-
ir ólöglegar veiðar, þar af margir
oftar en einu sinni. Af þeim voru
um % hlutar gömui skip, annað
hvort smíðaðir fyrir síðasta stríð
eða í því, og aðeins örfáir yngri
en 8 ára. (Landhelgisgæzlan).
Einu af brezku verndar-
svœðunum við ísland
breytt
KAUPMANNAHÖFN, 1. nóv. — Brezka stórblaðið Daily Mail skýr-
ir frá því í forsíðufregn í dag, að samkvæmt góðum heimildum
undirbúi íslenzka stjórnin nú stríð við brezka togara, sem veiða
innan hinnar nýju fiskveiðilandhelgi íslands. í fréttinni segir enn-
fremur, að í ráði sé að vopna íslenzku sjóliðana, sem taka eiga
brezku togarana, en í vetur hugsi Islendingar sér að taka minnst
fjóra brezka togara í landhelgi og dæma skipstjóra þeirra í tveggja
til þriggja ára fangelsi.
land. Ástæðan sé sú, að togar-
arnir hafi hingað til getað legið
í vari undan ströndum landsins,
en í vetur verði það ekki hægt.
Til þess að minnka áhættuna
vegna storma og illviðra hefur
verið ákveðið að breyta einu
verndarsvæðanna, svo að brezku
herskipin eigi auðveldara með að
vernda brezku togarana. Loks
skýrði Sir Farndale frá því, að
brezki flotinn hefði veitt togur-
um ómetanlega aðstoð og mundi
hann halda því áfram. Á íslands-
miðum yrðu að staðaldri tveir
tundurspillar og tvær korvettur.
Sambandsríki
Þá segir í skeyti frá Höfn um
þessa grein brezka blaðsins, að
sjávarútvegsmálaráðherra ís-
lands hafi nú ýmis plön á prjón-
unum eftir Moskvuför sína. —
Hann hafi verið í Moskvu í sum-
ar og þar urðu menn sammála
um nauðsyn þess, að ísland gangi
úr Atlantshafsbandalaginu og
stofnað verði hlutlaust sam-
bandsríki á Norður-Atlantshafi,
með þátttöku íslands, Grænlands
og Færeyja.
t Reutersskeyti til Mbl. segir,
að Sir Farndale Phillips, for-
seti togaraeigendafélags Bret-
lands, hafi sagt í samtali við
fréttamenn í gær, að í ráði sé að
gera breytingar á einu verndar-
svæði brezku togaranna við ts-
Bílastöður bann-
aðar við Dóm-
kirkjuna?
MIKLAR líkur benda nú til þess,
að með öllu verði bannaðar bíla-
stöður á Kirkjutorgi, sunnan
Dómkirkjunnar. Hefur bæjarráð
samþykkt að leggja til að bila-
stæðin þar verði lögð niður. Þar
voru fyrir nokkru settir upp stöðu
mælar. Mun af bílastæðinu leiða
truflandi áhrif á messur og aðr-
ar helgiathafnir í Dómkirkjunni.
Sigurjón Jónsson
,,Það sem ég sá" 22 smá-
sögur eftir Sigurjón
Jónsson
ÚT er komið nýtt safn smásagna
eftir Sigurjón Jónsson, hinn þjóð
kunna rithöfund sem á þriðja
tugi aldarinnar vakti á sér al-
menna athygli með skáldsögum,
ævintýrasöfnum og ljóðabók.
Þetta smásagnasafn nefnir höf-
undurinn „Það sem ég sá“, og
eru þar saman komnar ýmsar af
gamalkunnum smásögum hans,
þeim sem hlotið hafa mest lof
gagnrýnenda. Má t. d. nefna sög-
urnar „Rauðir sokkar“; „Frá horf
inni öld“, „Grunur", „í sláturtíð-
inni“, „Fisið“, „Tvær geðveik-
ar“ og „Slæmir hormónar" sem
allar hafa verið lofaðar af gagn-
rýnendum.
Aðrar sögur í bókinni bera
þessi nöfn: „Sumargjöf langafa",
„Munaðarleysinginn", „Galin-
hopp“, „Fjallavætturin", „Lenda
koddinn“, „Vofan í dalnum“,
„Ævihlaup”, „Hjónavígslan",
„Rauða blómið“, „Að Saurum",
„Ég og nafni minn“, „Kvikmynd",
„Auður í Mávahlíð", „Helga Jarls
dóttir" og „Minning". Sumar eru
sögurnar nýjar af nálinni. Hverri
sögu fylgir mynd eftir Atla Má.
Bókin er 318 blaðsíður í stóru
broti og sérlega vönduð að öllum
frágangi. Er hér greinilega sam-
ankomið það bezta sem eftir
Sigurjón Jónsson liggur á vett-
vangi smásagna. Þetta er sext-
ánda bók Sigurjóns til þessa. Af
fyrri bqkum hans má nefna skáld
sögurnar „Silkikjólar ög vaðmáls
buxur“ og „Glæsimennska", sem
fyrst komu út árin 1922 og 1924.
->■ Pasfernak
Framh. af bls. 1
Hann gæti haldið áfram að búa
þar og lifað á ritlaunum fyrir
þýðingar á ljóðum og öðrum
verkum. En því má ekki gleyma,
að rússneskir ráðamenn og rithöf
undar hafa margsinnis gefið í
skyn, að skáldið mundi verða
hamingjusamara erlendis, meðal
„dreggja landflóttalýðsins", eins
og þeir hafa komizt að orði.
í bréfi því, sem Paster-
nak hefur sent Krusjeff seg-
ir svo: „Ég sný mér til yð-
ar persónulega, miðstjórnar
kommúnistaflokks Sovét-
ríkjanna og Sovétstjórnar-
innar.
Ég sé af ræðu T. Semich-
astny (formanns Æskulýðs
fylkingar Sovétríkjanna),
að „stjórnin mundi ekki
hindra hrottför mína frá
Sovétríkjunum“.
Mér er það ómögulegt.
Ég er hundinn Rússlandi,
hæði vegna þess að ég er
fæddur þar, og þar hef ég
lifað og’ starfað.
Ég get ekki hugsað mér
líf mitt nema í nánum tengsl
um við Rússland.
Hverjar svo sem yfirsjón-
ir mínar eru, þá gat ég ekki
ímyndað mér, að ég yrði
miðdepill pólitískra átaka,
sem hófust á Vesturlöndum
í samhandi við nafn mitt.
Vitandi þetta skýrði ég
sænsku akademíunni frá .
því, að ég hafnaði Nóbels-
verðlaununum af frjálsum
vilja.
Brottför (departure) úr
föðurlandi mínu samsvarar
dauðadómi og af þeim sök-
um hið ég yður að gera ekki
strangar ráðstafanir gegn
mér.
Ég býst í einlægni við,
að ég geti sagt, að ég hafi
gert ýmislegt fyrir Sovét-
bókmenntir og geti enn orð-
ið þeim að liði.
Pasternak.“
Bréf þetta minnir mjög á þær
játningar, sem alþekktar eru í
Sovétríkjunum.
Þess má loks geta, að nokkuð
mismunandi túlkun var í frétt-
um, sem bárust í gær á því, hvað
fælist í bréfi Pasternaks og yfir-
lýsingu Tass-fréttastofunnar.