Morgunblaðið - 11.11.1958, Síða 2

2
MOHCVTSHLAÐ IV
Þriðjudagur 11. nðv. 1958
VeriS að setja upp ný
geislalœkningatœki í
sjúkrahúsið á Akureyri
AKUREYRI 10. nóv. — Um þess-
ar mundir er verið að setja upp
ný geislalaekningatæki í Fjórð-
ungssjúkrahúsinu á Akureyri.
Munu þetta vera fyrstu tæki slikr
ar tegundar, sem upp eru sett hér
á landi utan Reykjavíkur, og hin
fyrstu af Phillips-gerð. — Hér í
bænum er nú staddur hollenzkur
sérfræðingur, H. Uyenkruyer,
sem annast niðursetningu hinna
nýju tækja, ásamt Gunnlaugi Jó-
hannssyni, rafvirkja.
Tíðindamaður blaðsins hitti sl.
laugardag þá félaga að máli, þar
sem þeir voru að vinna á neðstu
hæð sjúkrahússins. en þar verður
geislalækningastofan til húsa.
★
Allmikið verk er að koma þess-
tim tækjum fyrir, einkum þar
sem sérstaka innréttingu þarf
fyrir þau og blýeinangrun þarf
að setja á loft, veggi og hurðir,
vegna hins mikla geislamagns,
sem frá lampanum stafar.
250 þús. volta spenna
Tækin samanstanda af stjórn-
borði, sem komið er fyrir í sér-
stökum klefa næst Ijósastofunni.
Þá eru í stofunni lampinn sjálf-
ur, sem er færanlegur frá stóru
og miklu „stativi", og loks mikill
spennubreytir, sem framleiðir
geisla fyrir lampann með 250 þús.
volta spennu. Fróðlegt er að bera
þetta saman við venjulega Ijósa-
peru, sem aðeins hefur 220 volta
spennu.
Það mun taka um hálfan mán-
uð að koma tækjunum fyrir, en
þegar það starf hófst var blýein-
angrun geislaklefans að mestu
lokið. Þess má geta, að sjúkta-
húsið hér hefur röntgentæki,
sem einnig eru frá Phillips-verk-
Taflklúbbar
TAFLKLÚBBAR Æskulýðsráðs
Reykjavíkur eru nýteknir til
starfa, og er starfsemi þeirra hag
að sem hér segir:
Á þriðjudögum að Lindargötu
50 kl. 5 e.h. fyrir drengi 11 ára
og yngri, kl. 8 fyrir pilta 12 ára
og eldri. í Golfskálanum starfa
taflklúbbarnir í sömu aldurs-
flokkum á sama tíma. Ennfremur
starfar á þriðjudögum taflklúbb
ur í Ungmennafélagsheimilinu
við Holtaveg fyrir drengi 12 ára
og eldri. Á miðvikudögum er
klúbbur fyrir sama aldursflokk í
Tómstundaheimili ungtemplara
að Fríkirkjuvegi 11 kl. 7 síðd.
Skákmenn úr Taflfélagi Reykja
víkur veita tilsögn í klúbbum
þessum.
— Norburlandaráð
Framh. af bls. 1
næmu %% af þjóðartekjum
þeirra, en á Islandi væru þær
97% af útflutningi landsmanna.
I lok ræðu sinnar benti hann á
hagsmuni annarra Norðurlanda í
landhelgismálum, einkanlega
Noregs og Danmerkur.
Ummæli blaðanna í Osló
Blöðin í Osló geta um ræðu
Sigurðar Bjarnasonar í morgun
og segja að hún hafi verið einarð-
leg. Telja þau að þar hafi komið
fram upplýsingar sem allur þorri
Norðurlandabúa hafi ekki gert
sér ljósar áður.
Dagskrá Alþingis
í DAG er boðaður fundur í neðri
deild Alþingis. Tvö mál eru á
dagskrá. Frumvarp til laga um
dýralækna er til fyrstu umræðu
og frumvarp til laga um útflutn-
ing hrossa er til einnar umræðu
vegna breytinga, sem gerðar voru
á frumvarpinu í efri deild.
smiðjunum hollenzku, og hafa
þau reynzt mjög vel.
★
Það er mjög mikils virði fyrir
Fjórðungssjúkrahúsið á Akur-
eyri og Norðlendinga í heiíd, að
nú skuli hafa verið fengið hingað
slík geislalækningatæki.
Sérfræðingur sjúkrahússins á
sviði geislalækninga og röntgen-
myndunar, Sigurður Ólason,
læknir, fór nýlega til Hollands og
kynnti sér notkun og meðferð
slíkra tækja á vegum sjúkrahúss
þar ytra, sem starfar í sambandi
við Phillips-verksmiðjurnar. Sig-
urður kvað tæki þessi verða not-
uð til lækninga ýmissa sjúkdóma.
Mætti þar nefna t. d. sjúkdóma,
er þjá eldra fólk, svo sem kölkun
í liðum o. fl. Ennfremur þyrftu
sjúklingar, sem skornir væru upp
við krabbameini, sérstaka með-
ferð í geislalækningastofum að
Iokinni aðgerð. Hefði til þessa
þurft að senda slíka sjúklinga til
Reykjavíkur, þótt skurðaðgerð
hefði verið framkvæmd í sjúkra-
húsinu hér.
★
Gert er ráð fyrir, að notkun
hinna nýju tækja geti hafizt að
um það bil viku liðinni. — vig.
Dregið í 11. flokki
Happdrættis
Háskólans
f GÆR var dregið í 11. flokki
Happdrættis Háskóla íslands. —
Dregið var um 996 vinninga að
upphæð kr. 1.255.000. — 100 þús.
kr. vinningurinn kom á hálfmiða
nr. 39429, annar í umboði Helga
Sívertsens í Vesturveri, en hinn
í umboðinu í Sandgerði. 50 þús.
kr. vinningurinn kom á fjórð-
ungsmiða nr. 7724 i umboði Guð-
rúnar Ólafsdóttur og Jóns Arn-
órssonar, Bankastræti 11. 10 þús.
kr. vinningar komu á nr. 13749,
23154, 26328, 28197, 29196, 31260
og 33438. 5 þús. kr. vinningar
komu á miða nr. 5474, 7904, 10620,
10829, 20480, 24813, 25335, 34041,
39008 og 40331. Birt án ábyrgðar.
15 ár frá orrust-
uiini í Selsvör
PÉTUR HOFFMANN í Selsvör,
leit sem snöggvast inn á Mbl.
í gær, og kvaðst vilja minna á
þann atburð er háð var Selsvar-
arorrustan. Það var aðfaranótt
11. nóv. fyrir 15 árum. Voru það
tveir Bandaríkjamenn sem sóttu
að Pétri. Hann var þá tröll að
burðum og vafðist lítt fyrir hon-
um að afvopna þann fyrri, er
réðst að honum með hníf, og
veita honum högg eitt mikið. Sá
síðari Iét sér nægja að sjá höggið
leggja félaga sinn að velli og
baðst vægðar. Orrustan stóð
vart meir en 10 sekúndur sagði
Selsvarartröllið og bætti við: Já,
þá var ég hraustari en nú.

Stjórnarskipti óhjá-
kvœmileg í Fœreyjum
Sósíaldemókratar og þjóðveldismenn unnu
lögþingskosningunum
a f
Kaupmannahöfn, 10. nóv.
Einkaskeyti til Mbl.
ÞÁTTTAKA í færeysku lögþings
kosningunum á laugardaginn var
óvenjumikil. Alls greiddu 76%
kjósenda atkvæði, en í síðustu
kosningum aðeins 67%.
Niðurstöður kosninganna nrðu
þær, að Sósíaldemókratar fengu
3584 atkvæði og 8 menn kjörna
(áður 5). Þjóðveldisflokkurinn
fékk 3329 atkvæði og 7 menn
Johan Borgen
Háskólafyrirlestur um
Lillelord,
mesta skáldverk
Borgens
Á MORGUN kl. 8.30 e. h. flytur
norski sendikennarinn, Ivar Org-
Iand, fyrirlestur í fyrstu kennslu
stofu Háskólans um norska skáld
ið Johan Borgen og hið fræga
þriggja binda verk hans um
Lillelord, sem út kom á árunum
1955—’57. Bindin heita „Lille-
lord“, „De mörke kilder" og „Vi
har ham ná“.
Verkið fjallar um ungan gáfu-
mann, sem er afvegaleiddur í
lifinu vegna rangs uppeldis. í
því er fjallað um vandamál nú-
tímamannsins yfirleitt. Það hefst
á tímabilinu rétt fyrir fyrri
Iðnaðarmannafél.
Hafnarf j. 30 ára
HAFNARFIRÐI — Iðnaðar-
annafélagið er 30 ára í dag. —
Það var stofnað af Emil Jónssyni
og fleirum, og skipuðu fyrstu
stjórnina auk hans, sem var for-
maður, Davíð Kristjánsson ritari
og Ásgeir Stefánsson gjaldkeri.
Var tilgangurinn með stofnun fé-
lagsins fyrst og fremst sá að
vinna að bættum hag iðnaðar-
manna, svo og að reka iðnskóla,
sem það hefur séð um rekstur á
frá stofnun og þar til fyrir tveim-
ur árum, er skólinn var gerður
að ríkisskóla og er nú rekinn af
ríki og bæ. Fyrsti skólastjóri
hans var Emil Jónsson, sem hafði
það starf á hendi um 20 ára
skeið, en núverandi skólastjóri er
Sigurgeir Guðmundsson. Skólinn
er nú í hinni nýju bókasafns-
byggingu, en var áður í Flens-
borg. Hagur félagsins er með
ágætum og á það styrktarsjóð
með nær 80 þúsund krór.um. —
Félagar eru 120 talsins.
Núverandi stjórn skipa Guðjón
Magnússon formaður, en það hef-
ur hann verið alls í 12 ár, Vigfús
Sigurðsson ritari, Einar Sigurðs-
son gjaldkeri, Þóroddur Hreins-
son faraform. og Gísli Guðmunds
son fjármálaritari. — Félagið
minnist afmælisins með hófi í
Alþýðuhúsinu nk. laugardag og
hefst það með borðhsddi kt. 7.
— G.E.
heimsstyrjöld og nær fram til
ársins 1945, rétt eftir að seinni
heimsstyrjöldinni lauk. í verk-
inu er lýst upplausn og ringul-
reið samtímans, peningaflóðinu í
fjrrri heimsstyrjöld, hruninu og
síðan brjálæði síðari heimsstyrj-
aldarinnar. Inn í þessa ytri at-
burðarás er fléttað persónusögu
manns sem er í fyllsta skilningi
olnbogabarn síns tíma, trúlaus,
siðlaus, ringlaður, vegvilltur. —
Hann fæst við sitt af hverju,
reynir fyrir sér í tónlist, málara-
list og fleiru. Hann býr alla tíð
að uppeldi sínu, áhrifum gamla
tímans sem er í upplausn. Þess
vegna verður hann tvískiptur og
áttalaus.
Johan Borgen er fæddur í Osló
árið 1902 og hefur gefið út um
20 bækur, aðallega smásögur og
leikrit. Eitt Ieikrit hans, „Meðan
við bíðum“ hefur verið sýnt í
Reykjavík. í mörg ár vann hann
við „Ðagbladet“ í Osló, skrifaði
þar kunnan dálk undir dulnefn-
inu „Mumle Gásegg“. Hann er
talinn meðal mestu stílsnillinga
Norðmanna, gæddur frábærri
kímnigáfu og auðugu hugmynda-
flugi.
Verkið um Lillelord er talið
meistaraverk Borgens og hefur
fengið frábæra dóma um öll
Norðurlönd.
Johan Borgen er ritstjóri
„Vinduet“, sem er bezta bók-
menntatímarit í Noregi nú. —
Hann hefur jöfnum höndum
skrifað bókmenntagagnrýni, ver-
ið bókmenntaráðunautur útgáfu-
fyrirtækja, leikstjóri og þýðari.
Kunnustu smásagnasöfn hans eru
„Hvetebrödsdager“ (1948) og
„Noveller om Kjærlighet (1952),
og er hið síðara talið bezta smá-
sagnasafn hans. Ennfremur hef-
ur Borgen skrifað ágæta bók um
Nordahl Grieg.
Það sem fyrst og fremst einkenn
ir skáldskap Borgens er uppreisn
in gegn hefðbundnum venjum,
þörfin á að brjóta niður hina
þykku múra hefðbundins hugs-j
unarháttar, viljinn til að finnaj
hinn upprunalega, ferska kjarna
manneskjunnar. Allt þetta kem-
ur ljóslega fram í skáldverkinu
um Lillelord. Margir norrænir
gagnrýnendur létu þau orð falla,
að það væri bezta skáldverkið,
s«m komið hefði út í Noregi eftir
stríðið.
kjörna (áður 6). Sambandsflokk
urinn fékk 3296 atkvæði og 7
menn kjörna (sama og áður).
Fólkaflokurinn fékk 2470 atkv.,
og 5 menn kjörna (áður 6), Sjálf-
stjórnarflokkurinn fékk 812 at-
kvæði og 2 menn kjörna (sama
og áður) og Framfaraflokkurinn
fékk 404 atkvæði og 1 mann kjör
inn (sama og áður).
Að þessu sinni voru 30 menn
kjömir á þing, en í kosningun-
um 1954 voru þeir 27 talsins.
Hér er skrá yfir atkvæðamagn
flokkanna nú og 1954:
Sósíaldem. Nú 3584 (8) 1954 2518 (5)
Þjóðv.fl. 3329 (7) 3032 (6)
Sambandsfl. 3296 (7) 3312 (7)
Fólkafl. 2470 (5) 2660 (6)
Sjálfst.fl. 812 (2) 908 (2)
Framfarafl. 404 (1) 323 (1)
Stjórnin missti meirihlutann
Búizt er við að viðræður flokk-
anna um stjórnarmyndun hefjist
mjög bráðlega, en landsstjórnin
sem nú er við völd hefur ekki
lengur meirihluta lögþingsins á
bak við sig. Ekki er talið senni-
legt að hægt verði að mynda
nýja stjórn án þátttöku sósíal-
demókrata.
Sennilegasta lausnin
Búizt er við að sósíaldemókrat-
ar leiti fyrst eftir samvinnu við
Sambandsflokkinn og Sjálfstjórn
arflokkinn, en það voru þessir
þrír flokkar sem fengu heima-
stjórnarlögin samþykkt árið
1947. Þeir hafa nú meirihluta í
lögþinginu, en hins vegar getur
samvinna þeirra orðið erfiðleik-
um bundin vegna málefnalegs og
persónulegs ágreinings milli
sósíaldemókrata og Sambands-
flokksins.
Ósennileg lausn
Bent er á aðra lausn, sem þó
er talin heldur ósennileg, en hún
er sú að samvinna takist milli
sósíaldemokrata, Þjóðveldis-
flokksins og Sjálfstjómarflokks-
ins. Erlendur Patursson foringi
Þjóðveldisflokksins lýsti þvi yfir
eftir kosningarnar, að hann væri '
fús til samvinnu við alla flokka
nema Sambandsflokkinn.
Enginn aðskilnaður
Hins vegar réðst foringi sósíal-
demókrata, Mchr Dam, harka-
lega á Þjóðveldisflokkinn í kosn-
ingaharáttunni og lýsti því yfir,
að færeyskir sósíaldemókratar
mundu aldrei samþykkja aðskiln
aðarstefnuna.
Danska blaðið „Socialdemo-
kraten“ segir í ritstjómargrein í
dag, að tilræði skilnaðarmanna
við aðild Færeyja að danska rík-
inu hafi gersamlega misheppn-
azt.
Brotizt inn
í verzlun
í Firðinum
Verkalýðsfélög á Vest-
fjörðum fá svipuð kjör
og Dagsbrún
ÍSAFIRÐI, 10. nóv. — Hinn 1.
nóv. sl. var undirritaður nýr
kaupsamningur milli Vinnuveit-
endafélags Vestfjarða annars veg
ar og Alþýðusambands Vest-
fjarða hins vegar, f. h. verka-
lýðsfélaga hér á Vestfjörðum.
Samningurinn er í aðalatriðum
eins og nýgerðir Dagsbrúnar-
pamningar og tekur til land-
verkafólks í algengri vinnu. —
Alþýðusamband Vestfjarða skrif
aði Vinnuveitendafélaginu og
bað um, að samningar yrðu upp
teknir, án þess að til uppsagnar
kæmi. Tóku vinnuveitendur því
vel, og varð niðurstaðan þessi
samningur, sem gildir til eins
árs. — G.
3 HAFNARFIRÐI. — Síðastliðna
uniieruum iokiu sunnudagSnótt var brotizt inn í
HAFNARFIRÐI — Staðið hefur
yfir tvímenningskeppni hjá
bridgefélaginu og er 3 umferð-
um lokið af 5. Spilað er í Al-
þýðuhúsinu á miðvikudagskvöld-
um og er ágæt þátttaka. Efstir
eru nú Árni Þorvaldsson og
Kári Þórðarson með 199% stig,
Ólafur Guðmundsson og Hörður
Guðmuridsson, 189 %; Einar
Guðnason og Eysteinn Éinarsson,
181%; Viggó Björgúl gson og
Kristófer Magnússon, 175, og
Björn Sveinbjörnsson og Gunn-
laugur Guðmundsson, 172 stig.
í ráði er að bæjakeppni í
bridge milli Hafnarfjarðar og
Akraness fari fram á síðarnefnda
staðnum 7. desember nk. — G.E.
verzlunina ölduna við Vestur-
götu og stolið þaðan 14 karton-
um af sígarettum, 3 kössum af
nælonsokkum og töluverðu af
sælgæti, t. d. súkkulaðispökkum.
Var brotin rúða í hurð verzlunar
innar og smekklásinn síðan opn-
aður. Er þetta í annað skiptið,
sem brotizt er þarna inn á stuttu
millibili, en í fyrra skiptið, í
september sl., var brotin rúða að
baka til og þannig komizt inn.
Var þá stolið sælgæti og vettl-
ingum. — Málið er í rannsókn----
Eigandi verzlunarinnar öldunnar
er Guðmundur Guðmundsson. —
Aðeins einn maður býr í húsinn
en það er sjómaður, sem ekki var
heima umrædda nótt. — G.E.