Morgunblaðið - 11.11.1958, Qupperneq 3

Þriðjudagur 11. nóv. 1958
MORCVTSBL 4 ÐIÐ
3
Traustsyfirlýsing Guðmundar I.
Guðmundssonar á kommúnista
Lúðvík standi skil
svœðum, sem hann
leggjast að ná
Frá umrœðum á Alþingi
á þeim friðunar-
lét undir höfuð
FUNDIR voru s ettir í báðum
deildum Alþingis á venjulegum
tíma í gær. Á dagsk'rá efri deild-
ar var eitt mál. Frumvarp til laga
um útflutning hrossa. Var það
til 3. umræðu og samþykkt sam-
hljóða og afgreitt til neðri deild-
ar. —
Á dagskrá neðri deildar voru
tvö mál. Frumvarp til laga um
skemmtanaskattsviðauka 1959
var til 1. umr. Menntamálaráð-
herra gerði grein fyrir frumvarp
inu með nokkrum orðum, en síð-
an var það samþykkt samhljóða
til 2. umræðu.
Frumvarp til laga um breyt-
ingar á lögum um þingsköp Al-
þingis var til 1. umræðu. Breyt-
ingar þær á þingsköpum, sem
frv. þetta gerir ráð fyrir, eru
á þá leið, að til utanríkismála-
nefndar, skipaðri sjö mönnum,
skuli vísa utanríkismálum. —
Nefndin skuli starfa milli þinga
og ráðuneytið skuli bera undir
hana utanríkismál, sem koma
fyrir milli þinga. í þingsköpum
Alþingis, sem í gildi eru, er hins
vegar mælt svo fyrir, að utan-
ríkismálanefnd skuli kjósa úr sín
um hópi með hlutfallskosningu
3 menn til ráðuneytis ríkisstjórn-
inni um utanríkismál, enda skuli
stjórnin ávallt bera undir þá slík
mál, jafnt milli þinga sem á
þingtíma.
Guðmundur f. Guðmundsson,
utanríkisráðherra, fylgdi frum-
varpinu úr hlaði. Gat hann þess,
að 1936 hefðu verið sett lög um
utanríkismálanefnd skipaða sjö
mönnum, árið 1951 hefðu hins
vegar verið gerðar þær breyt-
ingar á þeim lögum, að utanrík-
ismálanefnd skuli kjósa 3 menn
úr sínum hópi ríkisstjórninni til
ráðuneytis. Kvað hann þær breyt
ingar hafa verið gerðar vegna
þess, að ekki hefði verið hægt
að sýna kommúnistum þann trún
að, að hafa þá til ráðuneytis um
utanríkismál.-
Þá fór Guðmundur um það
nokkrum orðum, að þriggja
manna nefndin mundi lítið hafa
starfað, t. d. hefði hann ekki
fundið skjöl um það í utanríkis-
ráðuneytinu, að sú nefnd hefði
verið kvödd til fundar við ráð-
herra. Væri frv. flutt til að bæta
úr þessu samstarfi flokkanna og
utanríkisráðherra. Þá taldi hann,
að það yrði að vera háð mati
utanríkisráðherra hverju sinni,
hvern trúnað hægt væri að sýna
kommúnistum.
Ólafur Thors tók næstur til
máls og sagði m. a.:
Það er eins og hæstv. utan-
ríkisráðherra sagði, að árið 1951
gérði Alþingi þá breytingu á
þingsköpum, varðandi skipan og
starfhætti utanríkismálanefndar,
að nefndin skyldi velja úr sin-
um hóp 3 menn, sem væru sér-
staklega ríkisstjórninni til að-
stoðar um hin vandasamari mál.
Þetta frv. var flutt í samráði
við þáv. ráðherra alla, en þá fóru
með stjórn Framsóknarflokkur-
inn og Sjálfstæðisflokkurinn,
undir forystu 1. þm. Skagf., Stein
gríms Steinþórssonar. En frv.
var á Alþingi samþ. með atkv.
lýðræðisflokkanna svokölluðu.
Það fór ekki dult, hver tilgangur
inn var.
Ekki fært að sýna
kommúnistum trúnað
Með leyfi hæstv. forseta, byrj-
aði ég framsöguræðu, sem ég
flutti þá fyrir frv., á þeasa leið:
Ég þarf ekki að fara um þetta
mál mörgum orðum, vegna þess,
að í sjálfri grg. stuttri eins og hún
er þó, segir í raun og veru allt,
sem segja þarf um málið. Þar
er frá því skýrt, að ástæðan til
þess, að farið er fram á breyt.
á þingsköpunum, varðandi skip-
an utanrmn., sé sú, að lýðræðis-
flokkarnir hafi ekki á undanförn
um árum séð sér fært og sjái
sér ekki heldur fært enn að sýna
kommúnistum þann trúnað í ut-
anríkismálum, sem þó er skilyrði
þess, að hægt sé að hafa eðlilegt
samstarf í utanríkismálanefnd
um meðferð þessara mála eins og
í öndverðu var ætlazt til, þegar
ákvæði þingskapa í þessum efn-
um voru sett.
Nú er það engu að síður ósk
ríkisstjórnarinnar, að geta samt
sem áður ráðfært sig við nefnd
utan ríkisstjórnar, jafnt hvort
sem þing á setu eða ekki, um utan
ríkismálin, og þá sérstaklega þá
nefnd, sem Alþingi hefur falið
að fjalla um þessi mál“.
Þetta er aðalefni málsins af
minni hendi og umræður hníga
að langsamlega mestu leyti um
þessa hugsun. Og eins og ég sagði,
þá var þetta frv. þá samþykkt
með atbeina svonefndra lýðræðis
flokka.
Undirnefndin ekki kosin eftir að
v-stjórnin tók við völdum
Nú er það rétt, að eftir að svo-
kölluð vinstri stjórn tók við
völdum, þá hefur ekki tekizt að
fá kosna þessa undirnefnd. í
fyrra var hv. fyrri þm. Skag-
firðinga formaður nefndarinnar.
Við umboðsmenn Sjálfstæðis-
flokksins í nefndinni bárum þá
fram eindregna ósk um það, að
nú yrði þessi undirnefnd kosin
tafarlaust. Formaður nefndarinn-
ar mæltist undan því, en hét því,
að undirnefndin skyldi kosin á
næsta fundi utanríkismálanefnd-
ar. Þessi hv. þm., form. nefndar-
innar, gerði nú hvorugt, að efna
það heit, né að svíkja það. Hann
var ekki líklegur til að viija
svíkja ummæli sín, frekar þá en
ella. Hins vegar lágu atvik að
því, að hann átti ekki auðvelt
um vik, skulum við segja, að efna
það, og kaus þess vegna þann
kostinn að kalla ekki saman
neinn fund í nefndinni eftir
þetta.
Við hreyfðum þessu nokkrum
sinnum á þinginu, en á því fékkst
engin leiðrétting. Á fyrsta fundi
nefndarinnar nú, var kosinn nýr
formaður, hv. þm. N-Þ. Við bár-
um þá fram ósk og raunar kröfu
um, að þessi undirnefnd yrði kos-
in, en hv. þm. kvaðst ekki geta
orðið við þeirri ósk þá, en hét að
athuga málið, og okkur skildist
nú, að hann mundi þá vilja láía
kjósa nefndina þegar í stað á
næsta fundi, þó ég megi ekki fara
með, að hann hafi gefið um það
fyrirheit. En við skildum nú orð
hans þannig, að honum fyndist
þetta eðlilegt og bjuggumst við
þvi, að svo yrði. Nefndin kom
svo aftur saman á annan fund
og við ítrekuðum þá kröfur okk-
ar og höfðum tilbúna skriflega
grg., en formaður tók þá þann
kostinn að fresta fundi, og grg.
var ekki lögð fram.
Ólafur Thors.
Skýlaus skylda að kjósa
nefndina
Það orkar ekki tvímælis, frá
mínu sjónarmiði, að það sé ský-
Ir.us skylda að kjósa þessa nefnd,
og jafnvel helzt að kjósa hana á
fyrsta fundi. Með leyfi hæstvirts
forseta stendur svo í 16. gr. þing-
skapa, sem um þetta fjalla: „Til
utanríkismálanefndar skal vísa
utanríkismálum. Utanríkismála-
nefnd kýs úr sínum hópi með
hlutfallskosningu þrjá menn til
ráðuneytis ríkisstjórninni um ut-
anríkismál, enda skal stjórnin
ávallt bera undir þá slík mál,
jafnt milli þinga sem á þing-
tíma“.
Ég hygg, að enginn vefengi, að
þegar hin nýja utanríkisinála-
nefnd hefur verið kosin, þá falli
niður umboð þessara þriggja
manna nefndar, sem áður var að
verki, einnig vegna þess, að það
er ekki trygging fyrir, að þeir,
sem í henni áttu sæti, eigi sæti
í þejrri utanríkismálanefnd, sem
hið nýja þing hefur kosið. Ef
þessi nefnd, samkvæmt þingsköp
unum, á að vera til ráðuneytis
ríkisstjórninni um utanríkismál,
og enda skal ávallt bera undir þá
nefnd slík mál, er það líka
ákveðið þar af leiðandi að um
leið og utanríkismálan. sezt á
laggirnar, þá kýs hún þessa
nefnd. Það er ekki hægt að bera
ávallt, eins og stendur í þing-
sköpunum, undir nefnd, hin mest
áríðandi mál, nema nefndin sé til.
Það er þess vegna enginn vafi, að
það er hugsun og vilji löggjafans,
að um leið og utanríkismálanefnd
kýs sér formann og ritara, kjósi
hún einnig þessa undirnefnd.
Brot á þingsköpum
Ég held þess vegna, að það sé
ekki ofmælt, þó að staðhæft sé,
að það séu bein brot á þingsköp-
unum að kjósa ekki þessa nefnd
þegar í stað á fyrsta fundi. Hitt
er náttúrlega augljóst mál, að
það er hreint brot á þingsköpun-
um, að láta líða svo ár eftir ár,
að nefndin sé ekki kosin.
Við skulum ekki vera að fara
neitt leynt með það fyrir hv. þing
heimi, hver ástæða er til, að þessi
undirnefnd hefur aldrei fengizt
kosin. Það verður ekki undan því
komizt, meðan þeir flokkar skipa
rikisstjórn, sem nú gera það, að
stærsti flokkur stjórnannnar,
nefnilega kommúnistarnir, ráði
einum manni í nefndina. En
út á við má það ekki verða heyr-
inkunnugt, að kommúnistar fái
sæti í þeirri þriggja manna nefnd,
sem sérstaklega er til aðstoðar
ríkisstjórninni um utanríkismál.
Og það er vegna þess, að hæstv.
utanríkisráðherra og aðrir þeir
menn, sem í hans nafni tala við
Frh. á bls. 18.
Ckki heldur í þetta sinn...
Myndin er tekin í Cape Canaveral á Florida, rétt áður en hin
misheppnaða tilraun til að skjóta eldflaug til tunglsins var
gerð sl. laugardagsmorgun. Sérfræðingar líta í síðasta sinn
yfir stillingar hinna flóknu tækja flaugarinnar.
STAK8IEIHAR
„Skrípamynd“
Þjóðviljinn skrifar enn um
kjördæmamálið, enda þótt
Tíminn hafi nýlega bannað
honum að hreyfa því máli. Þjóð-
viljinn situr við sinn keip og er
vafalaust að þetta mál á að verða
eins konar skiptimynt í braskinu
milli stjórnarflokkanna. Hér
þykjast kommúnistar hafa fund-
ið enn eitt nýtt keyri á sam-
starfsflokkana og þá sérstaklega
Framsókn. Þjóðviljinn tekur svo
til orða í forystugrein á sunnu-
daginn var:
„Oft hefur það fundizt á und-
anförnum árum, að lýðræðisskel
in er ekki ýkja þykk á þeim ís-
lenzkum stjórnmálaflokkum, sem
i tíma og ótíma berja sér á brjóst
og vitna opinberl. um ást sína og
tryggð við leikreglur lýðræðis-
ins. Freklegasta dæmið er kjör-
dæmaskipunin á íslandi, sem ekk
ert er annað en skrípamynd af
lýðræði og þingræði, svo mjög
er islenzkum þegnum gert þar
mishátt undir höfði“.
Þegar Þjóðviljinn talar um að
með kjördæmaskipuninni sé
þegnunum gert mishátt undir
höfði, er því skeyti vitaskuld
fyrst og fremst stefnt að Fram-
sóknarmönnum, sem hafa miklu
meiri völd og áhrif heldur en
kjósendatala þeirra ætti að
leyfa, ef sanngjarnar kosninga-
reglur væru viðhafðar.
Sami skrípaleikurinn
og áður
Eins og kunnugt er hafa
kommúnistar oft haft þá aðferð
að samþykkja sjálfir eitt og ann-
að í ríkisstjórn, en láta svo félög
sín og samtök víðs vegar um land
mótmæla harðlega því sem gert
heíur verið. En þó kommúnistar
hafi unnið sér það til lífs í ríkis-
stjórninni að samþykkja eitt og
annað sem fer gersamlega í bág
við fyrri stefnuyfirlýsingar, orð
og eiða, er látið líta svo út á yf-
irborðinu, sem flokkurinn sé á
mióti því.
Þetta rifjast upp í sambandi
við það, þegar Vilhjálmur Þór er
nú í enn einni bónbjargarferð
til Bandaríkjastjórnar í því skynt
að fá lán handa ríkisstjórninni.
En jafnframt því sem leitað er
til Bandaríkjanna um fjárhags-
lega aðstoð eru svo samtök komm
únista hér og þar á Iandinu látin
samþykkja yfirlýsingar um það
að íslendingar skuli segja sig úr
Atlantshafsbandalaginu og ann-
að því um líkt. Hér heldur sami
skrípaleikurinn áfram, eins og
áður í hervarnarmálinu, svo
dæmi séu nefnd.
Létu ekki á sér bæra
Sú var tíðin að kommúnistar
sóttust mjög eftir völdum í ýms-
um samtökum, svo sem félögum
stúdenta og töldu að þar væri
góður jarðvegur fyrir sig. Nú er
sá tími löngu liðinn, því komm-
únisminn hefur ekki lengur það
aðdráttarafl, sem hann hafði fyr-
ir unga menntamenn, fyrir all-
mörgum árum, meðan þessi
stefna hafi ekki enn sýnt sitt
rétta andlit. Þetta kom glögglega
fram í kosningunum í Stúdenta-
félagi Reykjavíkur á dögunum.
Þar bærðu kommúnistar ekki á
sér, en andstæðingar þeirra hlutu
öll stjórnarsætin.
Þjóðviljinn hefur oft vitnað í
Þorstein Erlingsson og viljað til-
einka sér skoðanir hans.
Þorsteinn talaði einu sinni um
hönd, þá væri sá, er höndin væri
það, að ef æskan rétti örvandi
rétt, á framtíðarvegi.
Kommúnistar eru ekki lengur
á framtíðarvegi meðal æskunnar,
því að hún er hætt að rétta þeim
sina örvandi hönd á sama hátt og
áður.