Morgunblaðið - 23.12.1958, Síða 13

Þriðjudagur 23. des. 1958
MOROVNBLAÐIÐ
13
Öræfin fagna og blómstrast sem lilja
á fyrsta þjóðhátíðarári hins unga ríkis
um Davíðs konungs, um þatS bíl
1000 árum fyrir Krist, voru vopn-
færir menn í landinu full ein
UM JÓLALEYTIÐ er appelsínu-
uppskeran í fullum gangi á lág-
lendinu suður aí Tel Aviv, —
í Filisteu hinni /ornu, og norður
á Saronssléttu þar sem Davíð
gætti hjarðar sinnar.
Ávaxtatrén eru þar ekki eitt og
eitt á stangli, líkt og í görðum
á Norðurlöndum. Þau mynda
þétta skóga og sér ekki út yfir
þá frá gangstígnum milli þorpa
í rjóðrunum. Trén eru bústin og
lág. Við skimtum húsþökin í
fjarska yfir trjátoppana. Grannir
sedrusviðir, sígrænir og tignar-
legir, gnæfa yfir byggðina. Þeir
eru „drottning skógarins" í ísrael,
en björkin í Noregi
Appelsínutré eru ákaflega fal-
leg þegar ávöxturinn er full-
þroska. Hér sér maður Haifa-
appelsínur í sínu rétta umhverfi.
En eftir á þykir meira t.il þess
koma að neyta hins Ijúffenga safa
þeirra um hávetur norður á ís-
landi. Þær glóa hér á grænum
laufkrónum líkt og gular ljósa-
perur á jólatré, — aðeins miklu
fegurri.
Skömmu fyrir jól í fyrra, eða
fyrir réttu ári, dvaldi ég um
tíma í ísrael og átti þá þess kost
af sérstökum ástæðum, að ferð-
ast um allt land, frá nyrztu byggð
um Galíleu og suður til Beersebu
í Negevsauðnum. Ég var á heim-
leið austan frá Eþíópíu, en varð
að leggja krók á leið mína, koma
við á Kýpur og fljúga þaðan til
ísraels. Arabísku nágrannaríkin
leyfa ekki flugvélum með áætlun
til ísraels að fljúga yfir land sitt.
Hins vegar hefur engu Arabaríki
tekizt að loka siglinga- og flug-
leiðum til Miðjarðarhafsstrandar
ísraels, — en hún er 188 km löng.
ísrael er í senn eitt elzta og
mesta ferðamannaland í heimi.
Ferðamenn streyma þangað
hvaðanæva að og á öllum tímum
árs, einkum þó fyrir jól og páska,
fæðingar- og upprisuhátíð frels-
arans. Árið 1955 komu til ísraels
rúmlega 48 þús. ferðamenn og
skildu eftir í landinu sem svarar
tíu millj. amerískra dollara, eða
allverulegan hluta gjaldeyris-
tekna þjóðarinnar.
Skemmtiferðalög til annarra
landa heims eru tiltölulega nýtt
fyrirbæri. Öðru máli gegnir um
ísrael, enda hafa menn ekki ferð-
ast þangað fyrst og fremst til
þess að skemmta sér, heldur af
trúarlegum ástæðum og því sem
pílagrímar. Þar stóð vagga
þriggja útbreiddustu trúarbragða
mannkynsins, Gyðingdóms, Krist
insdóms og Múhameðstrúar.
Gyðingar, sem hafa verið bú-
settir í hinum miklu verzlunar-
borgum Miðjarðarhafslanda síðan
löngu fyrir tímatal vort, hafa far-
ið í þúsunda tali ár hvert til ætt-
lands síns á trúarlegum stórhá-
tíðum.
Pílagrímsferðir kristinna manna
til Landsins helga, hófust í stór-
um stíl á fjórðu öld e. Kr. Raun-
verulega hefur ekki orðið lát á
þeim síðan. íslendingar hafa eigi
síður en aðrar þjóðir átt sína
„Jórsalafara". Þorvald víðförla
líklega fyrstan, fyrir árið 1000, —
Halldór Snorrason á elleftu öld,
Nikulás ábóta á tólftu öld, auk
margra ónafngreindra manna.
Af helgúm borgum múham-
eðskra manna er Jerúsalem hin
þriðja í röðinni. Aðeins Mekka
og Medina eru taldar henni
fremri sem helgistaðir.
Fyrr á tímum þóttu ferðaiög
ig er Israel nú að allverulegu
leyti lokað land. Landsmönnum
eru lokaðar jafnt loftleiðir sem
landvegir til þriggja átta, norð-
urs, austurs, og suðurs, af fjór-
um óvinveittum nágrannaríkjum,
Líbanon, Sýrlandi, Jórdaníu og
Egyptalandi. Samið var við þau
ríki 1950 um vopr.ahlé en ekki
frið, og þar við situr.
Tel Aviv, mesta iðnaðar- og
verzlunarborg landsins, er fyrsti
viðkomustaður langflestra út-
lendra ferðamanna í ísrael.
Borgin er reist og byggð af Gyð-
ingum einum. íbúar eru nálega
400 þús., eða fimmti hluti lands-
manna.
íslendingar eiga þar vini tvo,
hvort heldur að þeir kannast við
þá eða ekki, — feðgana Fritz og
Pefer Naschitz. Er annar þeirra
illgresi. Menn freistuðust til að
halda að ekki væri treystandi lýs-
ingum Gamla testamentisins á
frjósemi landsins.
milljón. íbúar hafa eftir því verið
að minnsta kosti fimm .mlljónir.
Landið var þá raunar miklu
stærra en það nú er.
til Israels — eða Palestínu eins aðalræðismaður íslands, — og þá
og landið hefur lengst af verið vitanlega faðirinn, Fritz Naschitz,
nefnt — ákaflega erfið, tímafrek, ■ en hann hefur að eigin sögn kom-
dýr og hættuleg. Þeir eru ótaldir j ið sextán sinnum til íslands. Son-
er týnst hafa í jjílagi írnsferðum ur hans, Peter Naschits, er vara-
þangað.
Nú er öldin önnur. Áhættur
engar, að minnsta kosti ekki sam-
bærilegar við það sem áður var.
Flugferð héðan til ísraels tekur
ekki lengri tíma en ferðalag með
strandskipi milli Reykjavíkur og
ræðismaður. Báðir eru þeir lög-
fræðingar að menntun og reka
mikil viðskipti í félagi. Margir
Islendingar munu vera þeim
þakklátir fyrir margs konar fyrir
greiðslu, og er ég einn þeirra.
Þeir óku mér í einkabifreið á
Innflytjendur hafa komið sér fyrir á nýræktarsvæðum á Esdraelon-sléttu.
Akureyrar. Fyrir eitt bílverð
væri hægt að fara fimm ferðir
til ísraels.
Enn sem fyrr gera menn sér
þó érfitt fyrir á ýmsan hátt. Þann
Mynd frá uppskeruhátíðlnni. Njósnarar Móse °-!ðu af vín-
viðargrein með einum vínberjaklasa og báiu liaim tveir á milli
(IV. Móse).
fyrsta ferðalagi mínu í ísrael, upp
til Jerúsalems.
Lýðveldið ísrael var stofnað 14.
maí 1948.
Ben Gurion, — en hann hefur
síðan lengst af verið forsætis-
ráðherra og sjálfkjörinn þjóðar-
leiðtogi, •— las sjálfstæðisyfirlýs-
inguna. í henni segir meðal ann-
ars þetta: „Ísraelsríki er opið
fyrir innflytjendur Gyðinga ætt-
ar frá öllum löndum þar sem þeir
hafa verið landflótta. Það vill
efla framfarir í landinu til hags-
bóta fyrir alla borgara þess.
Nú, á fyrsta þjóðhátíðarári hins
unga ríkis, er sérstök ástæða til
að minnast tveggja stórviðbúrða,
en þeir eru framkvæmd hinna
tveggja fyrirheita yfirlýsingar-
innar: Heimkomu Gyðinga frá
74 löndum og ræktun landsins, —
en hún er undirstaða uppbygg-
ingar atvinnuveganna.
— Til skamms tíma urðu ferða-
menn sem til ísraels komu fyrir
margs konar vonbrigðum. Þeim
virtist sem mikill hluti íbúanna
byggju við sult og seyru. Undan-
tekning voru byggðir Gyðinga,
en þeim fjölgaði ekki að ráði fyrr
en nokkru eftir fyrri heimsstyrj-
öld. Hálendi Júdeu og samaríu
voru gróðursnauð hrjóstur. Á
Esdraelorrs- og Saronssléttu, er
fyrrum voru frjósömustu blettir
landsins, bar mest á fenjum og
Á þjóðhátíðardegi fsraelsmanna. — Ben Gurion á ræðupalli.
Þjóðfáninn með Davíðsstjörnunni báðum megin skjaldarmerkis-
ins með Ijósastikunni, hinu trúarlega og þjóðlega einingartákni
Gyðinga. — „Enn fremur skalt þú ljósastiku gera af skíru
gulli . . . Og sex álmur skulu liggja út frá hliðum hennar“. —
(II Móse 26.)
Það hefur sannast í Palestínu
eigi síður en öðrum löndum V-
Asíu, að jafnvel frjósömustu
gróðursvæði breytast á skömm-
um tíma í fen, hrjóstur eða auðn-
ir, hlúi mannshöndin ekki að
gróðrinum.
„Arabar hafa verið nefndir syn-
ir eyðimerkurinnar, en hér og
raunar í öllum akuryrkjulöndum,
sem þeir lögðu undir sig, hafa
þeir verið feður eyðimerkurinn-
ar“, mælti leiðsögumaður minn,
ungur menntaskólakennari frá
Jerúsalem. Hann varð mælskur
þegar hann lýsti fyrir mér hve
niðurnítt landið var orðið eftir
margra alda búsetu Araba.
„Arabar komu austan úr auðn-
um Arabíu“, sagði hann. „Þeir
höfðu með sér geitfé og úlfalda
og héldu áfram að lifa á þeim
skepnum. Úlfaldinn var þeim
ómissandi til brúks og til lífs-
viðurværis. Þeir kunnu vel til
hagnýtingar kjöts, mjólkur, ullar
og húðar úlfaldans. En þá skorti
manndóm til að leggja á sig nokk-
urt erfiði og þekkingu til að við-
halda gróðri landsins. Geitféð, en
það er ein mesta plága Vestur-
Asíu, gerði sitt til að landið varð
að lokum nálega óbyggilegt”.
Við staðnæmdumst á hæð með
góðu útsýni skammt frá landa-
mærum Jórdaníu. Handan landa-
mæranna var Arabi að plægja
akur og beitti mögrum uxa og
vesölum asna fyrir eldgamlan
tréplóg. Kringum hann örlaði
varla á gróðri. En ísraelsmegin
voru grænir akrar og trjáplöntur
Þegar Israelsmenn lögðu undir
sig landið undir forustu Jósúa,
var þar fyrir þjóð, er kunni vel
til ræktunar. í fjórðu Mósebók
segir um njósnara Móse, að „þeic
sniðu þar af vínviðargrein með
einum vínberjaklasa og báru
hann á milli sín .... Og þeir
sögðu: Vér komum í landið þang-
að sem þú sendir oss, og að sönnu
flýtur það í mjólk og hunangi,
og þetta er ávöxtur þess“. Á tím-
Ræðismenn íslands í Tel Aviv, feðgarnir Fritz og Peter Naschitz.