Morgunblaðið - 13.05.1959, Blaðsíða 1

24 siður
Sjálfstœöisflokkurinn markar raunhœfa
viðreisnar- og uppbyggingarstefnu
V-stjórnin óvirti Alþingi
verkalýðssamtökin
Fra eldhúsdagsumrœðunum í gœrkvöldi
ELDHÚSDAGSUMRÆÐUNUM á Alþingi lauk í gærkvöldi. Hélð'l
ræðumenn Sjálfstæðisflokksins þar áfram þeirri sókn, er fulltrúar
flokksins hófu strax í upphafi umræðnanna. Deildu þeir í senn á
V-stjórnina og gerðu grein fyrir stefnu flokksins og afstöðu í þeim
málum, sem varða þjóðina mestu. Framsóknarmenn vildu helzt
ekki um annað tala en kjördæmamálið og héldu þar fram hinum
mestu firrum, eins og t. d. þeirri, að hlutfallskosningar mundu
leggja sveitirnar í eyði! Allir flokkar V-stjórnarinnar héldu einnig
áfram að rífast um það, hver þeirra hefði svikið mest meðan þeir
sátu saman í stjórn.
Bjarni Benediktsson, 1. þm. Reykvíkinga, talaði fyrstur af hálfu
Sjálfstæðismanna. Ræddi hann m. a. þá óvirðingu, sem Hermann
Jónasson hefði sýnt Alþingi með því að draga úr höndum þess það
vald, sem því samkvæmt stjórnskipunarlögum er einu ætlað. Hann
kvað kjördæmamálinu hafa verið tryggður framgangur og vilji
þjóðarinnar í málinu væri ótvíræður. Hún vildi koma á réttlátari
kjördæmaskipun.
Sigurðwr ÓIi Ólafsson, 2. þm. Árnesinga var annar ræðumaður
Sjálfstæðisflokksins. Minntist hann m.a. á margskonar tjón, sem
V-stjórnln hefði bakað bændum landsins. Ennfremur sýndi hann
fram á það með skýrum dæmum, hvernig hin nýja kjördæma-
skipun mundi verða til liagsbóta fyrir strjálbýlið.
Friðjón Þórðarson, 11. landkjörinn þ.m., var þriðji ræðumaður
Sjálfstæðisflokksins í umræðunum. Ræddi hann fyrst og fremst
um raforkumálin og forustu Sjálfstæðisflokksins um tíu ára raf-
væðingaráætlunina. Kvað hann V-stjórnina hafa dregið mjög úr
hraða framkvæmdanna og valdið strjálbýlinu með því miklu tjóni.
Sigurður Bjarnason, þm. N-ísfirðinga talaði síðastur af Sjálf-
stæðismönnum. Svaraði hann ýmsum staðhæfingum Framsóknar-
manna og kommúnista. Hann kvað þjóðina fyrst og fremst draga
þá ályktun af ferli og falli fyrrverandi ríkisstjómar, að vinstri
flokkarnir hefðu fengið sitt tækifæri, en fallið á prófinu. Nú yrði
að fá nýjtum mönnum forustuna og freista nýrra úrræða til að kom-
ast út úr verðbólguöngþveitinu og marka raunhæfa viðreisnar- og
uppbyggingarstefnu.

og lítilsvirti
Bjarni Benediktsson kvað það
hafa verið ætlun Hermanns Jón-
assonar við stjórnarmyndunina
1956 að draga valdið úr höndum
lögmætra aðila. Þeir hefðu sagzt
ætla að hafa samráð við fulltrúa
verkalýðsins, en það hefðu þeir
heldur ekki gert, hvorki við af-
greiðslu „Bjargráðanna", né við
ASÍ-þing í nóv. 1958. Hermann
hefði ekki lagt tillögur sínar fyr-
ir það þing heldur aðeins beðið
það um frest. Alþingi hafi þann-
ig verið óvirt og þeim aðilum,
sem áttu að koma í þess stað sýnd
lítilsvirðing. Lítil valdaklíka hafi
viljað hafa öll völd í sínum hönd-
um.
Þá ræddi Bjarni Benediktsson
um sívaxandi fylgistap Framsókn
arflokksins, og hvernig flokkur-
inn hefði brugðið á það ráð, að
svipta sig fylgi til að geta vélað
út völd á Alþingi. í stað stjórn-
málabaráttu hefði flokkurinn tek
ið upp valdabrask, sem hann
hefði ætlað að halda uppi í skjóli
ranglátrar kjördæmaskipunar.
Eftir stofnun „Hræðslubanda-
lagsins“ hefðu allir gert sér Ijóst,
að kjördæmabreyting var óhjá-
kvæmileg.
Nú hefði orðið samkomulag
um kjördæmabreytingu milli
þriggja þingflokka og málinu
væri tryggður framgangur. Her-
mann Jónasson hefði játað það í
þessum umræðum, að Framsókn-
arflokkurinn gæti ekki fengið
meirihluta til að varna framgangi
málsins. Vilji þjóðarinnar í kjör-
Framlh. á bls. 2.
Forseti íslands, Ásgeir Ásgeirsson, á í dag 65 ára afmæli.
Deilt og þjarkað — allt í óvissu:
Upphaf Cenfarfundarins
lofar engu góðu
Bjarni Benediktsson talaði af
hálfu Sjálfstæðisflokksins í fyrstu
umferð. Kvað hann stjórnmála-
vandræði síðustu ára eiga rætur
sínar að rekja til þess, að horfið
hefði verið frá undirstöðum
þeirra stjórnarhátta, sem lengi
hefðu vel gefizt með þjóðinni.
Rakti ræðumaður í glöggu og ít-
arlegu máli óhappaferil V-stjórn-
arinnar. Lýsti hann því, er Her-
mann Jónasson baðst lausnar fyr-
ir stjórn sína, tilkynnti að engin
samstaða væri innan stjórnarinn-
ar um lausn efnahagsvandamál-
anna og ný verðbólgualda væri
skollin yfir.
Vegna ósamkomulags og úr-
ræðaleysis hefði stjórn Hermanns
flúið af hólmi án þess að leggja
nokkrar tillögur fyrir Alþingi.
Hér hefði verið um að ræða brot
á þingræðislegri skyldu, því hin
rétta þingræðislega meðferð væri
RÚSSNESKIR herflokkar
eru nú komnir til Tíbets og
hafa lagzt á sveif með herj-
um kínverskra kommúnista
um að brjóta andspyrnu Tíbet
búa gegn yfirráðum Kínverja
á bak aftur. Þessar fregnir
sú, að forsætisráðherra legði til-
lögur sínar fyrir Alþingi svo því
gæfist kostur á að segja álit sitt
á þeim. Þetta hefði Hermann Jón-
asson líka gert árið 1938 og tekið
því, er Haraldur Guðmundsson
sagði sig úr stjórninni af þeím
sökum. Hið sama hefði ó'.afur
Thors gert er ósamkomulag hefði
orðið innan stjórnar hans. 1946.
Sú spurning hlyti þvi að vakna,
hvers vegna Hermann hafi ekki
lagt tillögur sínar fyrir þingið.
Hann hafi sjálfur svarað því á
flokksþingi Framsóknarmanna í
marz, og sagt að það hefði verið
brot á stjórnarsáttmálanum. Ef
það væri rétt hjá Hermanni, væri
þar um þau eindæmi að ræða að
hann hefði skuldbundið sig til að
setja aðra aðila hærra en Alþingi.
Hefði hann með því framið full-
komið glapræði og alvarlegt em-
bættisbrot.
eru hafðar eftir áreiðanlegum
indverskum heimildum.
Fregnir hafa borizt af rúss-
neskum herflokki í Gyantse-
héraði í Suður-Tíbet. Mun þar
um að ræða 250 rússneska her-
menn, sem fyrst fréttist af á
þessum slóðum hinn 22. apríl.
Þá eru að berast fregnir nm rúss-
neska hermenn á fleiri stöðum
í Tíbet.
Skömmu áður en Rússarnir
Genf, 12. maí.
FYRSTI umræðufundur utan
ríkisráðherra fjórveldanna
var í dag — og honum lauk
án þess að samkomulag næð-
ist um umræðuefnið. — Gro-
myko, utanríkisráðlierra Ráð-
stjórnarinnar, har í upphafi
fram kröfu um að utanríkis-
ráðherrar Póllands og Tékkó-
komu til Gyantse-héraðsins ger-
eyddu Khamba-menn stórum j
herflokki Kínverja í fjallsgili
skammt frá smábænum Gopshe.
Khamba-menn króuðu Kínverj-
ana af í gilinu, lokuðu öllum
undankomuleiðum. Mikill ótti
grcip Kínverjana, er þeir sáu, að
þeir höfðu gengið í gildru. —
Gengu Khamba-menn hart fram
og felldu hvern einasta Kín-
verja, flesta með sveðjum sínum,
segir hinn indverski heimildar-
maður, sem nýkominn er frá
Tíbet.
slóvakíu fengju að taka þátt
í fundinum sem fullgildir að-
ilar.
★
Hafði Gromyko rætt málið við
franska utanríkisráðherrann,
Maurville, áður en fundur hófst
Skutu utanríkisráðherrar Vestur-
veldanna þá á fundi og sam-
þykktu, að fulltrúar Tékka og
Pólverja gætu fengið aðgang að
fundinum þegar rædd yrðu mál,
sem kæmu þessum tveimur ríkj-
um beint við.
Kröfðust Vesturveldin þess þá,
að utanríkisráðherra Italíu fengi
að sitja fundinn á sömu forsend-
um. Auk þess töldu Vesturveld-
in, að fulltrúi Norðmanna og
annarra þeirra nágrannaríkja
Þýzkalands, sem hefðu orðið að
þola ok nazista ú styrjaldarár-
unum, ættu að fá aðgang að
fundinum — einnig á sömu for-
sendum, ef gæta ætti „stjórn-
málalegs réttlætis", eins og Gro-
myko hafði orðað það í kröfum
sínum um aðild Póllands og
Tékkóslóvakíu.
★
TASS-fréttastofan sendi frá sér
ræðu Gromykos nokkrum mínút-
um eftir að hinum hálfrar ann-
arrar stundar fundi lauk — án
samkomulags. Taldi Gromyko, að
útkljá bæri þetta mál áður en
önnur málefni yrðu tekin til um-
ræðu. Það væri skilyrðislaus
krafa, að þessi tvö ríki, sem orð-
ið hefðu fyrst fyrir barðinu á
Hitler, fengju að ræða um Þýzka
landsmálið og Berlínardeiluna á
sama hátt og stórveldin.
Sagði Gromyko jafnframt, að
hann væri ekkert hissa á því þó
fleiri ríki hefðu áhuga á aðild
að fundinum, en þessi tvö ættu
þó mestan rétt, óskoraðan rétt
★
Herter, utanríkisráðherra
Bandaríkj anna, tók til máls næst-
ur á eftir Gromyko. Kvaðst hann
Framh. á bls. 23.
★---------------------------★
Miðvikudagur 13. maí.
Efni blaðsins m.a.:
Bls. 3: Byrjað verði að steypa þjóðvegi
1960.
— 6: Engin málamiðlun í landhelgis-
deilunni.
— 8: Grafið og plægt (Á.G.E.).
— 10: Spánska borgarstyrjöldin (Sfð-
ari grein).
— 12: Forystugreinin: Tími uppgjört-
ins er kominn.
Aftaka án dóms (Utan úr
heimi).
— 13: Kjördæmabreytingin er réttar-
bót (Ræða Péturs Ottesen á Al-
þingi).
— 15: Er Ægir tók fyrsta togarann
innan 4 mílna.
— 17: 148 nýir stýrimenn.
— 22: íþróttir.
★---------------------------★
Rússneskir hermenn
komnir til Tíbet
Kalkútta, 12. maí.

*