Morgunblaðið - 13.05.1959, Blaðsíða 20

20
MORCVrtBLAÐIÐ
Miðvikudagur 13. maí 1959
Léandre, til Armands Borni,
öðru nafni Czerniawski, til hans
ljóshærðu Kenée — og til „Læð-
unnar“. Fjórtán ár eru nú liðin
síðan, en stundum finnst mér
eins og það hefði allt gerzt í
gær.
„Eigum við ekki að fara þeg-
ar á hælana á liðna tímanum“,
skýt ég inn í. Það er ekki nema
smá-sprettur í bifreið héðan til
Montmartre, til Rue Villa Lé-
anóre. Það er ekki nema „kattar
stökk“.
Ijóshærðu undirforingja Halbe.
Það var hún, sem með frekju,
dirfsku og ófyrirleitni lék sér að
lífshættunni og hafði kitlandi
nautn af þvi að vera elt, hötuð og
valda ótta, en vera jafnframt elsk
uð. Mánuðum saman hafði allt
gengið vel. „Læðan var orðin ör-
uggari og öruggari, en jafnframt
sjálfbyrgingsleg og beinlínis létt-
úðug.
Hún hafði gert ráð fyrir öllu
nema einu. Það var mannþekk-
ing, glöggskyggni og kænska
þýzks undirforingja, Hugos nokk
urs Bleicher, sem hafði snúið
hinum þumbaralega starfsmanni
við geymastöðina, Emile Meure,
ginnti hina fögru frú Bouffet,
gat sannfært hinn hugdjarfa her-
mann Pál Kiffer, losaði um mál-
beinið á hinum dula Orsival og
hafði nú einnig leikið á hina af-
brýðissömu litlu frú Renée.
Snjóflóðið frá Cherbourg var
nú komið að „Læðunni". Ennþá
hafði hún ekki veður af glötun-
inni, sem vofði yfir henni. Hafði
hún misst hið óbrigðula skyn sitt
á yfirvofandi hættu, — eða —?
Klukkan er um það leyti ell-
efu fyrir hádegi, og það er ekk-
ert skemmtilegt um að lítast á
Rue Antoinette í París þennan
hráslagalega nóvembermorgun.
Þeir fáu, sem eru á gangi, flýta
sér heim og inn úr vætunni. Það
er aðeins fyrir utan húsið nr. 9,
að maður nokkur ranglar fram
og aftur og veit auðsjáanlega
ekki hvað hann á af sér að gera,
en virðist vera að bíða eftir ein-
hverju.
Þessi maður hefur ekki augun
af útidyrum hússins og um-
hverfi þess. Hann hefur nánar
gætur á dökkri bifreið, með
frönsku merki, sem lagt hefur
verið við gangstéttarröndina og
í aftursæti hennar situr ljóshærð
ung kona og hallar sér aftur.
Maðurinn er Hugo Bleicher og
hann lítur á úrið sitt órólegur. —
„Læðan“ hlýtur nú að koma á
hverju augnabliki. Loksins mun
hann hafa fyrir sér þessa leynd-
ardómsfullu konu, sem hefur
valdið þýzka hernum svo miklum
hrellingum í heilt ár. _Og konan
úti í vagninum er engin önnur
en Renée Borni, sem féllst á það
með ánægju að fara með honum,
til þess að benda á „Læðuna", og
selja þennan hataða keppinaut
sinn Þjóðverjum í hendur.
Nú — loksins! Bleicher gefur
nánar gætur. Þarna kemur hún,
smástíg í göngulagi, grönn kona
með áberandi rauðan hatt á kol-
svörtu hárinu, sem er klippt i
drengjakoll.
Læðan gengur í gildruna.
Hugo Bleicher lítur snöggvast
spyrjandi á Renée. Hún kinkar
kolli. Þá lyftir Bleicher . upp
hendinni, án þess að á því beri,
kveikir á vindlingakveikjara og
kveikir sér í vindling. Það var
umtalað merki. Allt í einu um-
kringja nokkrir menn, sem virt-
ust koma upp úr jörðinni, kon-
una með snotra, rauða hattinn.
Áður en „Læðan“ getur náð
Hinar marg-
efiirspurðu
svissnesku
Sól- og regn-
KÁPUR
eru komnar
Rauðarárstíg 1.
sér eftir undrun sína, hafa
mennirnir — það voru óeinkenn-
isklæddir menn úr GFP — látið
hana inn í hinn opna vagn með
vægilegu, en ómótstæðilegu afli.
Nú skilur „Læðan“ að hún er
fangi. Hún þekkir Ijóshærðu kon
una, sem situr hjá henni aftur í
vagninum og hún veit undir
eins, hvern þátt Renée hefur átt
í handtöku hennar. Áður en
Bleicher og GFP-mennirnir geta
komið í veg fyrir það, hefur
„Læðan" íæst í klónum. Fjórar
langar, blóðugar rákir liggja
þvert yfir andlitið á uppljóstrar-
anum eftir hinar hvössu neglur
„Læðunnar”. Renée Borni rekur
upp hátt hljóð af hræðslu og
sársauka, og hún lítur inn í tvö
hatursfull, leiftrandi augu. „Ég
skal gera út af við þig, falska úr-
þvættið þitt“, hvæsir „Læðan“,
og ræðst aftur á Renée.
Karlmennirnir verða að beita
afli til þess að skilja konurnar.
Hugo Bleicher undirforingi,
sem náði í „Læðuna“, selur nú
bændum og borgurum vindla í
draumfögrum smábæ nálægt
Bodenvatninu. Enginn skyldi
trúa, að það væri hann, sem hefði
flett ofan af djörfustu konunni,
sem stundaði njósnir í síðari
heimsstyrjöldinni, og orðið mikil
vægasta persóna þýzka hersins
í Frakklandi og sá maður, sem
frönsku andspyrnuhreyfingunni
„Résistanc“, stóð mest ógn af.
Þessi tóbakssali, Hugo Bleic-
her, situr á fögrum sumardegi
árið 1955 ,ásamt höfundi þessar-
ar bókar, á svölum kaffihússins
Monte Carlo í Avenue Wagram
og drekkur gætilega glas af hinu
góða og ódýra franska rauðvíni.
„Vitlausa veröld“, tautar
Bleicher og dreypir á víninu. —
„Ég er að hugsa um það, að eins
og við sitjum hérna í dag, sátu
þeir Páll Kiffer og Orsival líka
eitt sinn við þetta sama borð og
voru að drekka eitthvað. Og svo
horfðu þeir skyndilega hissa inn
í skammbyssuhlaupin ökkar.
Bleicher hugsar sig um stund-
arkorn, áður en hann heldur
áfram. Héðan lá slóðin þá beina
leið til hússins nr. 8 í Rue Villa,
„Hvaða gagn haldið þér, að
þér hafið af því?“
„Það er aldrei að vita“.
Ég yppti öxlum. „Líklega á frú
Blavette þar ennþá heima með
dóttur sinni. Ef til vill segir hún
okkur eitthvað frá þeim leyni-
legu atburðum, sem urðu þá, ár-
ið 1941, í húsi hennar. Ef til vill
heyrum við eitthvað meira af
munni hennar í dag, en hún
kærði sig um að segja þ' ákveðn
um undirforingja í þýzka hern-
um.
Blecher hikar. Uppástungan
var vissulega freistandi. Hver er
sá, sem ekki myndi hafa gaman
af því, þegar mörg ár eru liðin
og allt öðru vísi er ástatt, að
koma aftur á þá staði og sjá aft
ur það fólk, sem er í órofa sam-
bandi við mikilvægan þátt í ævi
vorri.
„Játaði frú Blavetti það þá fyr
ir yður?“ spurði ég, „að hún
vissi, að leynilegt senditæki væri
í húsi snu?“
„Sei, sei, nei“, sagði Bleicher,
„hún neitaði að hafa haft
minnsta grun um það“.
„Þá skal ég veðja um það við
yður, Bleicher, að hún er nú op-
inberlega viðurkenndur þátttak
andi í andspyrnuhreyfingunni,
þar sem hún hafi þá vitandi vits
falið hjá sér leynilegt sendi-
tæki“.
Víst var um það, að heimsókn
til frú Blavetti í Rue Villa Lé-
andre væri skemmtilegur
áfangi á þessu ferðalagi inn í
fortíðina. En — hvernig myndi
hún taka á móti okkur, þessi
kona, sem Hugo Bleicher hafði
eitt sinn valdið svo miklu mót-
læti, þegar Armand Borni, öðru
nafni Czerniawski, og leynisend
irinn hans voru teknir í húsi
hennar og fluttir á brott. Skyldi
frú Blavetti reka okkur á dyr,
skyldi hún kalla á lögregluna,
valda uppistandi, eða....?
En þá tók herðabreiði maður-
inn með dökku hornspangargler-
augun, ákvörðun. Það voru þó
liðin fjórtán ár frá þessari við-
burðaríku nótt, og þessi ár
höfðu sett mark sitt á andlit
hans. Ef til vill myndi hann ekki
þekkjast aftur, en til þess að
Nýkomnir
Knaltspyrnuskór
með gúmmí-sólum
No. 36—39 Kr. 200. —
_ 40—46 — 217. —
Verzl. Hans Petersen h.f.
Sími 1-32-13.
a
r
L
á
ó
1) Ég skil ekki hvers vegna
Stína varð svona miður sín,
Markús. Er eitthvað athugavert
við þennan búning?
Ég býst við, að henni hafi bara
ekki geðjazt að honum, Róbert.
2) Heyrðu, Markús, veizt þú
hvað gengur að henni Stínu. Ef
þú veizt það, þá segðu mér það,
í guðs bænum!
3) Ertu frá þér! Stína er aðeins
barn. — Af hverjum ætti hún svo
sem að vera ástfanginn?
Sigga — það er deginum ljós-
ara, Róbert, segir Markús.
hafa vaðið fyrir neðan sig, þá
mátti har.n ekki heita Hugo
Bleicher.
„Komið þér — við ökum þang
að“, var allt og sumt, sem hann
sagði. Og nú mun svo virðast dá-
litla stund, sem klukkan hafi
gengið fjórtán ár aftur á*bak og
tóbakskaupmaðurinn frá Tettn-
ang hafi breytzt aftur í undirfor
ingjann í hernum, í þann Hugo
Bleicher, sem klófesti „Læðuna".
Skömmu síðar stöndum við
Hugo Bleicher fyrir framan fram
mjóa húsið nr. 8 í Rue Villa Lé-
andre. Hinn vanhirti forgarður
er girtur smíðajárnsgirðingu með
gömlu lagi. Mjótt steinþrep ligg-
ur upp að útidyrunum.
Hugo Bleicher hikar andartak,
en síðan þrýstir hann ákveðinn
á bjölluhnappinn. Hvellur bjöllu
hljómurinn heyrist um húsið. —
Nokkrar sekúndur er allt þögult
inni fyrir. Það heyrist ekki ann-
að en tilbreytingarlaust lag frá
spilakassa í Place Blanche, sem
ér nálægt.
Loksins heyrist fótatak og sá,
sem kemur, dregur fæturna á eft
ir sér. Lykli er snúið í skránni,
svo að smellur í. Það er r.ákvæm
lega eins og þá var, flýgur
Bleicher í hug, en honum gefst
ekki tóm til frekari hugleiðinga,
því hurðin er opnuð hægt. — í
hálfrökkri kvöldsins sjáum við
gráhærða, gamla konu, en að
baki hennar er ung kona, sem
horfir yfir öxl hennar, á gest-
ina með undrandi og kynlega
fjarrænu augnaráði.
Ég hneigi mig og spyr: „Er
þetta frú Blavetti?“
„Já, hvers óskið þér?“
Ég skýri fyrir henni í fáum orð
um ástæðuna til heimsóknar
okkar, en nefni ekki nafn Bleic-
hers. Ég segi henni, að ég sé
þýzkur blaðamaður og hafi
áhuga á örlögum „Læðunnar", og
mig langi til að vita hið sanna
um þá atburði, sem urðu fyrir
fjórtán árum og leiddu til þess,
að upp komst um hina miklu
njósnasamtök „Interalliée" og til
fangelsunar þeirrar konu, sem
nefnd hafi verið Mata Hari síðari
heimsstyrjaldarinnar. Ég kveðst
vilja vita hið sanna og þá eink-
um af munni þeirra, sem þá voru
sjónarvottar að atburðunum,
eins og einmitt eigi sér stað um
frú Blavetti. Því að í hennar húsi
muni það hafa verið, sem pólski
höfuðsmaðurinn Czerniawski,
foringi „Interalliée", var hand-
tekinn á sínum tíma.
ailltvarpiö
Miðvikudagur 13. maí:
Fastir liðir eins og venjulega.
12,50—14,00 „Við vinnuna“: Tón
leikar af plötum. 19,00 Þingfrétt
ir. — Tónleikar. 20,30 Þýtt og
endursagt: Ofjarl brezka flotans
(Jónas St. Lúðvíksson). — 21,00
Tcnskáldakvöld: Helgi Pálsson
sextugur 2. maí. a) Erindi (Bald
ur Andrésson kand. theol.). b)
Tónverk eftir Helga Pálsson. —
21,45 íslenzkt mál (Ásgeir Blön-
dal Magnússon kand. mag.). —
22,10 Garðyrkjuþáttur (Hafliði
Jónsson garðyrkjustjóri). 22,25
íslenzkar danshljómsveitir: —
Stratos-kvintettinn leikur. Söngv
ari: Jóhann Gestsson. — 23,00
Dagskrárlok.
Fimmtudagur 14. maí:
Fastir liðir eins og venjulega.
12,50—14,00 „Á frívaktinni“, sjó
mannaþáttur (Guðbjörg Jónsdótt
ir). 19,00 Þingfréttir. — Tónleik-
ar. 20,30 Erindi: Séð og heyrt í
sjúkrahúsi, eftir Þórgný Guð-
mundsson bónda (Þóroddur Guð
mundsson rithöfundur flytur).
20,55 Úr hljómleikasal: Irmgard
Seefrid syngur lög eftir Schu-
bert, Moussorgskij og Bartók;
Erik Werba leikur undir á pía-
nó (segulband). 21,35 Útvarps-
sagan: „Úr ösku í eld“ eftir Dag-
finn Sveinbjörnsson; II. (Ævar
Kvaran leikari). 22,10 Garð-
yrkjuþáttur: Ole P. Pedersen
garðyrkjufræðingur talar um
ræktun í kirkjugörðum. — 22,25
Sinfónískir tónleikar (plötur).
23,05 Dagskrárlok.