Morgunblaðið - 30.10.1959, Page 10

10
MORGUNTtLÁfíirj.
Föstuclagur 30. okt. 1959

Útg.: H.l. Arvakur, Reykjavík,
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargald kr. 35,00 á mánuði innaniands.
1 lausasölu kr. 2.00 eintakið.
FRAMTÍÐ MILLILANDAFLUGS
I^KKERT hefur átt jafn-
| mikinn þátt í að rjúfa
einangrun Islands og
ílugsamgöngurnar, sem nú er
haldið uppi til allra nágranna-
landanna. Eins hefur innanlands-
flug haft hér mjög mikla þýð-
ingu. Flugáhuginn lýsir sér í
því, hversu snemma innanlands-
flug hófst hér við hinar verstu
aðstæður.
Á heimsstyrjaldarárunum voru
hyggðir miklir flugvéllir hér á
landi, sem lögðu grundvöllinn
undir öra þróun flugmálanna, og
auðvelduðu starf þeirra, sem áð-
ur höfðu byrjað við mjög örðug
skilyrði. Margir dugmiklir at-
hafnamenn voru fljótir að færa
sér í nyt hinar breyttu aðstæð-
ur og á fáum árum urðu ís-
lendingar mikil flugþjóð. Þetta
kostaði eðlilega mikið átak, sem
vert er að minnast. Má í þessu
sambandi benda á, að ekki hefur
sams konar aðstaða orðið öllum
hvatning til framkvæmda. Þann-
ig stofnuðu Nýfundnalandsmenn
ekkert flugfélag, þó að í landi
þeirra hefði verið byggður einn
stærsti flugvöllur heims og að-
stæður þar að ýmsu öðru leyti
svipaðar og hér.
Einnig mó benda á þá sér-
stöðu íslenzku flugfélaganna, að
þau hafa getað haldið uppi starf-
semi sinni styrkjalaust, á sama
tíma, sem flest flugfélög hafa
verið styrkt meira eða minna
af opinberu fé. Þrátt fyrir það
hefur allur almenningur getað
notað sér þjónustu flugfélaganna,
eða kannske er þátttaka almenn-
ings einmitt ástæðan fyrir því,
að hægt hefur verið að halda
uppi svo þróttmiklum rekstri á
þessu sviði.
★
Nú eru enn einu sinni tíma-
mót í hinni öru þróunarsögu
flugsins, þar sem stóru flugfé-
lögin eru að taka þotur í þjón-
ustu sína. Þetta getur haft veru-
leg áhrif á framtíð íslenzka
millilandaflugsins.
Flugfélag íslands, sem heldur
uppi áætlunarflugi til Yestur-
Evrópu, er að vísu ekki nema
að takmörkuðu leyti í sam-
keppni við erlend flugfélög, þó
að það hafi haldið uppi nokkr- j
um farþegaflutningum milli í
borga erlendis. Ný samkeppni j
við Flugfélagið getur birzt í því, I
ef Pan American flugfélagið fer
að láta þotur fljúga um Kefla-
vík til Kaupmannahafnar, en
varla mun það hafa mikil áhrif.
Millilandaflug Flugfélags Is-
lands hefur að verulegu leyti
byggzt á ferðalögum íslendinga
sjálfra og er líklegt að svo verði
áfram. Veruleg aukning á starf-
semi þess mundi verða, ef tæk-
ist að auka ferðamannastraum-
inn hingað frá Evrópu. 1 þessu
efni er til mikils að vinna og
mun forráðamönnum Flugfé-
lags Islands það fullkomlega
Ijóst. En öðrum þarf einnig að
skiljast, að aukinn ferðamanna-
straumur er ekkert einkamál
þeirra, sem vinna að flugmál-
um, heldur er þarna um alhliða,
gjaldeyrisaflandi atvinnuveg að
ræða, sem ótrúlega margir gætu
haft lífsframfæri sitt af og hagn-
azt á.
'Aðstaða Loftleiða er að miklu
leyti önnur, þar sem starfsemi
félagsins er að langmestu leyti
fólgin í farþegaflutningum milli
Evrópu og Ameríku. En einmitt
á þessari leið er samkeppni milli
flugfélaganna hörðust.
★
Loftleiðir hafa byggt starf-
semi sína á lágum farþegagjöld-
um, enda notað eldri flugvéla-
gerð en aðrir á þessari leið. Ár-
angurinn hefur orðið sífellt auk-
in starfsemi, en jafnframt hefur
félagið eignazt erlenda öfundar-
menn. Einkum eru þetta norræn-
ir frændur okkar hjá SAS, fyrst
og fremst sænski hluti þeirra, og
hafa þeir reynt að gera Loftleið-
um eins erfitt fyrir og þeir hafa
megnað. Benda síðustu fregnir
til að þeir séu síður en svo af
baki dottnir í þeirri viðleitni.
Viðbúið er og að bráðlega hefj-
ist mikið kapphlaup milli stóru
flugfélaganna um lækkun far-
gjalda, til þess að þau geti full-
nýtt þotur sínar. Getur þetta
reynzt Loftleiðum erfitt, þó að
félagið ætli einnig að taka full-
komnari flugvélar í sína þj ón-
ustu en áður. Félagið hefur áður
boðið miklum erfiðleikum birg-
inn og er engin ástæða til að ef-
ast um, að því mun enn vel farn-
ast. Er það von allra lands-
manna, að íslenzku flugfélögin
eigi eftir að eflast og verða enn
mikilvægari atvinnufyrirtæki en
þau nú eru.
AFMÆLI ALÞÝÐUBLAÐSINS
ALÞÝÐUBLAÐIÐ minntist
í gær með veglegu há-
tíðablaði 40 ára afmælis
síns. Morgunblaðið er, hefur ver-
ið og verður vafalaust á öndverð-
um meið við Alþýðublaðið um
margt. Engu að síður er Morgun-
blaðinu ánægja að því að viður-
kenna þýðingu Alþýðublaðsins í
íslenzkum stjórnmálum á undan-
förnum áratugum og sendir því
heillaóskir vegna þessara tíma-
móta.
Skoðanamunur er sjálfsagður
á meðal frjálsra manna. Engir
tveir menn líta hlutina sömu
augum, né hafa að öllu leyti
sömu hugmyndir. Lýðræði bygg-
ist á því, að hinar ólíku skoðanir
fái að koma fram og séu túlkað-
ar af talsmönnum þeirra.
Ólafur Friðriksson var fyrsti
ritstjóri Alþýðublaðsins. Hann
var mikill baráttumaður. Hug-
sjónaeld hans og hugkvæmni við
urkenna nú allir. En einnig þeir,
sem hart hafa við hann deilt,
meta góðvild hans og telja hann
með eftirminnilegustu og merk-
ustu mönnum sinnar samtíðar.
Um leið og Morgunblaðið við-
urkennir Alþýðublaðið sem at-
kvæðamikinn andstæðing óskar
það þess, að öll íslenzk blöð megi
verða starfi sínu vaxin. Hollust-
an við ákveðinn málsstað má
aldrei verða til þess, að hvikað
sé frá virðingu fyrir staðreynd-
um.
★
Sönn fréttaþjónusta er undir-
staða heilbrigðrar skoðanamynd-
i unneur.
UTAN UR HEIMI
Pire.

Góðir vinir: — Tveir af mestu mannvinum aldarinnar
Albert Schweitzer og faðir
| VILL SÁ FRIÐARINS ORÐI
| ☆ — og stækka heim hjartans ☆
H IN U M fræga, belgíska
Dominikanapresti og Nóbels-
verðlaunahafa, föður Georges
Pire, var fyrir skömmu boðið
til Danmerkur af Landssam-
bandi andspyrnuhreyfingar-
innar dönsku. Hinn 22. októ-
ber hélt hann fyrirlestur í
Faðir Pire skýrir frá
10 ára starfsáætlun.
Maxkmiðið: að
byggja brýr til dýpri
skiloings og friðar
í mannheimi
ráðhúsi Kaupmannahafnar,
þar sem hann gerði grein fyr-
ir stórhuga starfsáætlun, sem
hann hefir gert fyrir næstu
tíu ár. — Pire, sem hefir
komið á fót sex „Evrópu-
þorpum“ fyrir flóttamenn,
hina ríkisfangslausu, mun nú
ekki aðeins halda áfram því
uppbyggingarstarfi, heldur
einnig byggja brýr — brýr
yfir gjár þær, sem kynþátta-,
trúarbragða- og hugsjónamis-
munur hefir víða myndað í
mannlegu samfélagi.
— ☆ —
í ræðu sinni varpaði Pire m.a.
fram eftirfarandi spurningum:
— Hvernig getum við þjónað
meðbræðrum okkar og komið
þeim til hjálpar — og þá sér í
lagi þeim, sem þjást og líða
skort? Hvernig getum við sam-
einað mannfólkið — bundið það
böndum bróðurkærleikans? —
Það eru slíkar hugsanir, sem
hafa sífellt leitað á mig síðan í
desember 1958, þegar ég veitti
friðarverðlaunum Nóbels við-
töku. Ég skal nú reyna að skýra
fyrir yður, hvað ég og hjálpar-
menn mínir hyggjumst gera á
næstu tíu árum:
Með aðstoð velviljaðra
lyfjaframleiðenda, sem
eiga birgðir lömunarveiki-
bóluefnis, og með hjálp lækna
og læknastúdenta hyggjumst við
freista þess að létta nokkuð böl
barnalömunarinnar á tveim
svæðum í Evrópu og tveim ríkj-
um í Afríku.
♦ • ♦
Allir menn eru jafnir —
allir eru bræður, og eng-
in landamæri og ekkert
„járntjald" getur í raun og veru
skipt bræðralagsheimili mann-
anna. Á sama hátt eiga allir
menn rétt til þess að fá að lifa
í friði — og sá, sem hlotið hefir
friðarverðlaun, er skuldbundinn
til að berjast fyrir þeim friði,
sem öllum ber. Við munum því,
eftir því sem mögulegt er, leggja
okkur fram við að koma til liðs
við bræður vora, sem búa að
baki „járntjaldinu“.
♦ • ♦
Stjórnin í Pakistan hefir
snúið sér til mín með
beiðni um, að ég reyni að
gera eitthvað fyrir þær tíu
milljónir flóttamanna, sem lifa
við harðan kost þar í landi. Hér
stöndum við annars vegar gagn-
vart heimilisleysi og sárri fá-
svarar 50 dönskum krónum. Af
því sjáum við, að milljónir með-
bræðra okkar eru langt undir
því marki — hafa sem sagt sama
sem ekkert til þess að lifa af.
♦ • ♦
Við ætlum að koma á
samskiptum (bréf, tímarit,
heimsóknir o. s. frv.) milli
ungs fólks af báðum kynjum í
Afríku og hvítra manna. Ef til
vill gætu slík samskipti flýtt
þeirri þróun, sem hinir afrísku
bræður okkar verða að ganga í
gegnum, áður en þeir geta náð
þeim mannsæmandi lífsskilyrð-
um, sem við vonum, að þeir
hljóti sem fyrst.
♦ • ♦
Þótt mig og ýmsa fleiri á
minum aldri dreymi um
„heim hjartans", þá er það
fyrst og fremst unga fólksins að
skapa hann. Hlutur þess í starfi
okkar verður því að vera stór.
Hundruð ungra karla og kvenna
hafa líka boðið fram starfskrafta
sína. Við höfum gert ýmsar áætl-
anir í þessum efnum, sem við
vonum að geta komið í fram-
kvæmd þegar á næsta ári.
Það var létt yfir
föður Pire í boð-
inu hjá belgíska
sendiherranum.
Þar sáu menn
hann — aldrei
þessu vant — í
venjulegum
dökkum jakka-
fötum; annars
þekkja flestir
hann í hinni
hvítu kápu, sem
hann klæðist
alla jafna.
tækt ,en á hinn bóginn höfum
við möguleika til að reyna að
opna hjörtu og vekja samvizku
þeirra, sem betur mega sín í
Pakistan — og hér í Evrópu. —
Ég vil benda yður á í þessu sam-
bandi, að meðalárstekjur hvers
íbúa Pakistans nema aðeins sem
Til þess að freista þess að
auka andleg samskipti
fólks af ólíkum stofni höf-
umvið hugsað okkur að gefa út
tímarit, ásamt dálitlu fræðslu-
blaði — og halda mót og fundi.
Við munum reyna að fá ýmsa
Framh. á bls. 13.