Morgunblaðið - 08.11.1959, Qupperneq 6

6
MORCUNIiTAÐ1Ð
Sunnu'dagur 8. nóv. 1959
Lœknaféfag Reykjavíkur 50 ára;
Hvergí í heimi ódýrara að
leifa lœknis en á íslandi
— en óvíSa hafa lœknar
verri starfsaðstöSu
Lœknar vilja byggja lceknahús í Rvík
HINN 18. október 1909 var heilbrigðismála. Stundum hef
haldin fundur á Hótel íslands. ur tillögum lækna ekki verið
Fundinn sátu 8 læknar en sá sinnt eins og t.d. við sjúkra
9. Guðmundur Magnússon tryggingalögin 1938. En mál-
sem boðað hafði til fundarins staður lækna hefur oftast
gat ekki mætt. Þessir menn hlotið sigur, t.d. í það sinn er
stofnuðu Læknafélag Reykja- sjúkratryggingalögunum var
víkur. Það félag minnist nú 18 árum síðar breytt að veru-
50 ára afmælis síns. legu Ieyti í það form, sem
læknar lögðu til 1938.
■yt Stofnendur og tilgangur
Fundurinn á Hótel ísland 1909
vakti enga athygli og félagsstofn-
unarinnar var ekki minnzt í
neinu blaði er þá kom út í höfuð-
staðnum. Stofnendur félagsins
voru auk Guðm. Hannessonar,
sem mun hafa verið aðalhvata-
maður að félagsstofnuninni og
átti sæti í stjórninni frá byrjun
þeir Guðmundur Björnsson land-
læknir, Guðmundur Magnússon,
sem kjörinn var fyrsti formaður,
Matthías Einarsson, Jón Rósin-
kranz, Sigurður Magnússon,
Sæmundur Bjarnhéðinsson, Þórð
ur Thoroddsen og Júlíus Halldórs
son.
Tilgangur félagsins var að
gera læknum kleift að hafa sam-
eiginlega áhrif á gang almennra
heilbrigðismála, efla gagnkvæma
fræðslu og koma fram sem samn-
ingsaðili fyrir þeirra hönd. Fé-
lagsstofnunin var brýn nauðsyn
og gerði m. a. kleift að starfsemi
Sjúkrasamlags Reykjavíkur gat
hafizt.
•fc Fræðslustarfsemi
Fræðslufundir í félaginu
hófust 1911 og hafa síðan verið
haldnir fleiri eða færri á hverju
ári. Þýðingarmikill þáttur í
fræðslustarfi félagsins er útgáfa
Læknablaðsins. Það hóf göngu
sína 1915 fyrir forgöngu Magga
Júl. Magnúss. Blaðið hefur hin
síðari ár komið út 10 sinnum á
ári og aðallega flutt frumsamdar
greinar eftir ísl. lækna, flutt þýð-
ingar úr erl. læknaritum, skýrt
frá félagsmálum lækna o. s. frv.
— Fyrirhuguð er breyting og
stækkun blaðsins um næstu ára-
mót. Er hugmyndin að það komi
út ársfjórðungslega og flytji
meira lesefni en það gerir nú.
Aðalritstjóri er Ólafur Bjarnason
en honurn til aðstoðar Júlíus Sig-
urjónsson og Ólafur Geirsson.
Guðmundur Magnússon,
fyrsti formaður félagsins.
★ Miklar breytingar á 50 árum
Læknaþjónusta hefur tekið
ótrúlegum stakkaskiptum á þeim
50 árum sem Læknafélagið hefur
starfað. Áður fyrr var aðaláherzla
lögð á almenna læknisskoðun og
sjúkraskoðun — oftast í heima-
húsum eða á lækningastofum. Nú
byggjast sjúkdómagreiningar æ
meir á kerfisbundnum rannsókn-
um. Afleiðingin er að læknisþjón
usta krefst nú rriiklu meiri vinnu
í hverju tilfelli en áður og um
leið miklu betri vinnuskilyrða,
rannsóknartækja og sjúkrahúsa.
Veldur þetta stórauknum kostn-
aði og óhjákvæmilega hefur orð-
ið hér sem í öðrum menningar-
löndum að verja miklu fé til heil-
brigðismála. Hér á landi hafa
læknar þó búið við þröngan kost
og mjög erfið vinnuskilyrði, eink
um sökum skorts á sjúkrahúsum
Þessi er talin meginástæðan
fyrir því hve margir ísl. lækn-
ar hafa sezt að erlendis og
hafa kvatt föðurland sitt fyrir
fullt og allt. Tala ísl. lækna
sem tekið hafa sér fasta ból-
festu erlendis er í dag 24 og
eru flestir í Bandaríkjunum
og Danmörku. Auk þess hefur
fjöldi ísl. lækna tekið að sér
launuð bráðabirgðastörf í öðr-
um löndum, flestir í Svíþjóð.
Stafar þetta sem fyrr segir
vegna betri vinnuskilyrða er-
Iendis en hér á Iandi og einnig
að nokkru vegna launakjara.
Læknar eru á einu máli um
að mjög aðkallandi sé að ráða
bót á slæmum vinnuskilyrðum
ísl. lækna sem fyrst. Annars
er hætta á að þeir dragist aft-
ur úr í læknisfræði, meira en
þegar er orðið. Margir íslend-
ingar hafa orðið að leita út
fyrir landsteinana eftir læknis
hjálp. Er þetta ekki aðallega
vegna þess r 5 .iér skorti sér-
menntaða lækna heldur oft^.st
vegna þess að tæki og nauð-
synlegt húsnæði er ekki fyrir
hendi.
Læknahús
Úr þessu hafa félagar í Lækna-
félagi Reykjavíkur mikinn hug-
á að bæta. Vilja þeir reisa í
Reykjavík læknahús — domus
medica. Hefur byggingamefnd
félagsins starfaði að þessu máli
um 4 ára skeið undir forystu
Bjarna Bjarnascnar læknis.
En svo undarlega hefur við-
brugðið ... læknar hafa 4 sinnun
fengið afsvar við beiðni um fjár-
festingarleyfi. Veldur slíkt mik-
illi furðu þegar þ er gætt hvc-
miklir og auknir hagsmunir allra
landsmanna annars vegar og
læknastéxtarinnar hins vegar eru
í húfi. Er óhætt að fullyrða að
með slíkri lækningastöð myndi
íslenzkir læknar ná mun betri
árangri og geta veitt aukna,
betri og öruggari þjónustu en nú
er raunin á.
Morgunblaðið mun síðar nénar
ræða hina fyrirhuguðu lækn-
ingamiðstöð. En óhætt mun að
fullyrða að Reykvíkingar og allir
landsmenn muni á einu máli um
að slíkt fyrirtæki eins og domus
medica er eigi ekki að tefja
deginum lengur en orðið er.
Það væri ekki óverðug afmælis
gjöf til læknastéttarinnar að
veita henni heimild og styrk til
slíkrar byggingar — byggingar,
sem mundi stórbæta læknisþjón-
Arinbjörn Kolbeinsson,
núverandi formaður.
ustu við almenning og um leið
skapa læknum skilyrði til jafns
við það sem tíðkast í öðrum
menningarlöndum.
Læknastéttin hefur lagt svo
mörgum veigamiklum málum
sitt lið að hún á skilið liðveizlu
við að byggja upp aðstöðu sína
til bættrar þjónustu við almenn-
ing.
Ódýrasta læknishjálp í heimi
Núverandi stjórn Læknafé-
lagsins skipa Arinbjörn Kol-
beinsson, formaður, Snorri Páll
Snorrason, ritari, og Hannes Þór-
arinsson, gjaldkeri. Þeir ræddu
við blaðamenn í fyrradag í til-
efni afmælisins. Þeir gátu þess
m. a. að læknafjöldi á Islandi
væri orðinn svo mikill að um
750—800 íbúar kæmu til jafnaðar
á hvern lækni. Eru færri sjúkl-
ingar hér á hvern lækni en í
nokkru hinna Norðurlandanna
og standa aðeins ísrael og viss
ríki í Bandaríkjunum íslandi
framar hvað þetta snertir. — í
Reykjavík koma um 500 manns
til jafnaðar á hvern lækni.
Kröfur til læknisþjónustu eru
meiri hér en nokkurs staðar
annars staðar í heimi. Orsök þess
er sú að læknisþjónusta er
hvergi ódýrari en hér.
Stjórn Læknafélagsins sagði
að mörg verkefni í læknisfræði
vísindalegs eðlis biðu úrlausnar
hér á landi. 1 sumum greinum
eru hérlendis óvenjulega góðar
aðstæður til að gera vísindalega
athuganir og rannsóknir á ýms-
um sjúkdómum. En íslenzkir
læknar hafa haft sárafá tæki-
færi til slíkra rannsókna vegna
mikilla anna og fjárskorts. Þetta
horfir þó til bóta með auknum
framlögum ríkisins til vísinda-
iðkana og vaxandi skilningi á
gildi slíkrar vinnu.
Islenzkir læknar vonast til
þess helzt á þessum tímamótum
í sögu samtaka þeirra, að þeir
fái starfsaðstöðu til þess að hag-
nýta sér hinar öru framfarir
læknavísindanna til fulls og geti
þannig stöðugt eflt læknisþjón-
ustu í landinu öllum almenningi
til heilla.
Og slíkt ætti ekki að vera
ágreiningsmál meðal þjóðarinnar
eða ráðamanna hennar.
í: BRincE ::
AÐ 8 umferðum loknum.er stað-
an í sveitakeppni Bridgefélags
Reykjavíkur þessi:
Stig
1. sv. Einars Þorfinnssonar 1369
2. sv. Rafns Sigurðssonar 1334
3. sv. Sigurhjartar Péturss. 1307
4. sv. Halls Símonarsonar 1286
5. sv. Stefáns J. Guðjohnsen 1261
6. sv. Róberts Sigmundss. 1244
7. sv. Ólafs Þorsteinssonar 1243
8. sv. Sveins Helgasonar 1217
Níunda og síðasta umferð í
þessum hluta keppninnar fer
fram í dag og er spiluð í Skáta-
heimilinu við Snorrabraut. Sex
efstu sveitirnar munu síðan
keppa til úrslita.
★
Að fjórum umferðum loknum
er röð fimm efstu paranna í tví-
menningskeppni Bridgefélags
kvenna þessi:
Stig
1. Eggrún Arnórsdóttir og
Kristjana Steingrímsdóttir 750
2. Rósa ívars og Sigríður
Siggeirsdóttir 686
3. Dagbjört Bjarnadóttir
og Lilja Guðnadóttir 683
4. Ásta Flygenring og
Dagbjört Oddsdóttir 682
5. Sigríður Guðmundsdóttir
og Petrína Færseth 672
Síðasta umferðin verður spiluð
annað kvöld í Skátaheimilinu við
Snorrabraut og hefst kl. 8.
Sveitakeppni Bridgefél. kvenna
hefst 16. nóvember nk.
★
Aldrei verður of brýnt fyrir
varnarspilurum að athuga vel
hvaða möguleikar eru á að setja
spilið riiður og spila síðan eftir
því. í spilinu, sem hér fer á eftir,
athugaði Austur vel hvaða
möguleikar væru fyrir hendi og
að þeirri athugun lokinni lét
hann út eina spilið, er hnekkti
sögninni.
A D 2
V D G 9 7 2
♦ 7 5 3
* 9 7 6
skrifar úr
daglega lifínu
D
■Jc Baráttumál lækna
Læknafélag Reykjavíkur er
fyrsta félag lækna á landinu og
hið langstærsta, enda munu í
Reykjavík starfa % hlutar allrar
læknastéttar landsins. Starfsemi
Læknafélags Reykjavíkur hefur
orðið öðrum’læknum á landinu
hvatning til þess að bindast sam-
tökum um fræðslu og félagsmál.
Fyrir forgöngu Læknafélags
Reykjavíkur var læknafélag ís-
lands stofnað 1918 og hefur það
aðallega haft með höndum mál-
efni héraðslækna. Starfaði það
svo allt til 1952 að það varð sam-
band lækna á íslandi en svæða-
félög lækna voru víðsvegar stofn
uð og munu nú vera 6 talsins ut-
an Reykjavíkur.
Mörg eru þau mál sem
Læknafélagið hefur látið sig
skipta á liðinni hálfri öld og
miklu góðu hefur félagið kom
ið til leiðar. Má þar nefna
hlutdeild í framkvæmd berkla
varna, skipulögðum aðgerðum
til útrýmingar holdsveiki,
taugaveiki, sullaveiki, barna-
veiki enda eru þessir sjúk-
dómar sem oft áður fyrr urðu
skæðir hér á landi úr sögunní
að mestu. Þá hfeur L.R. oft
reynt að hafa áhrif á löggjöf
• Nóbelskýr
NÚ eru jólabækurnar svoköll-
uðu að byrja að koma á marx-
aðinn og um leið fara bóka-
auglýsingarnar að leggja ðnd-
ir sig auglýsingarúm blað-
anna. Bókaútgefendurnir eru
venjulega þeir fyrstu er kom
ast í jólahugleiðingar. Þó eru
okkar útgefendur ekki eir.s
fljótir á sér og hinn skozki
starfsbróðir þeirra í Aberdeen,
sem auglýsti um mitt sumar:
„Kaupið bækurnar, sem þér
ætlið að gefa í jólagjöf strax,
þá getið þið lesið þær sjálfir
í sumarfríinu." En það væru
kannski einhver ráð með að
lesa eina og eina bók fyrir jol,
jafnvel þó hún sé ekki keypt
fyrr en um miðjan nóvember.
Þegar ég minnist á bækur
og auglýsingar, dettur mér í
hug hvort ekki hefði verið
gaman að geta lesið augiýsing-
arnar í ítölsku blöðunum, ef':r
að Quasimodo fékk nóbels-
verðl. um daginn. Á sínum
tíma eignuðumst við „Nóbels-
verðlaunaforlag", sem „gaf út
bókmenntir — ekki bara bæk-
ur“.
Og heyzt hefur að William
Faulkner, sem fékk nóbels-
verðlaunin 1949, sé alveg fjúk-
andi reiður við mjólkurbú það,
sem kaupir mjólkina af hinu
stóra kúabúi hans. Mjólkur-
búið auglýsir sem sagt: „Kaup
ið smjörið okkar og mjólkur-
afurðir úr kúnum, sem hafa
fengið nóbelsverðlaun".
Já, sumir auglýsendur sýna
vissulega mikla hugkvæmni.
* Caruso og utvarpið
TÓNLISTARDEILD útvarps-
ins skrifar:
Tónlistardeild Ríkisútvarps-
ins harmar þau leiðu mistök,
sem urðu á flutningi á söng-
plötum Carusos í þættinum
„Frægir söngvarar" síðastlið-
inn laugardag og „Söngunn-
andi“ vítir — með réttu — 1
dálkum Velvakanda í gær.
Slíkar misfellur á útvarps-
sendingum mega að sjálfsögðu
ekki koma fyrir — enda þótt
stundum sé erfitt að sjá við
þeim, engu síður en prentvill-
unum í dagblöðunum.
í fyrrgreindu tilfelli mátti
rekja þær að verulegu leyti
til truflana, sem stafa af yfir-
standandi flutningum Útvarps
ins í nýtt húsnæði og ónógri
reynslu af nýjum tækjum
þess.
Við vonum fastlega að sú
saga endurtaki sig ekki, og að
söngunnendur geti í framtíð-
inni hlustað á þennan þátt,
sem komið hefir verið á þeim
til ánægju, lýtalaust fluttan.
Að svo mæltu biðjum við
„Söngunnanda“ og aðra hlust-
endur velvirðingar á mistök-
unum.“
AK7654 AG10 8
V 10 5 N V 4
♦ 964 v A ♦ Á D 10 8
* D 4 3 „ 2
* K 10 8 2
A A 9 3
V Á K 8 6 3
♦ K G
4> Á G 5
Suður var sagnhafi og spilaði
4 hjörtu. Vestur lét út tigul 9,
sem austur drap með ás. Þegar
Austur athugar nú hvaðan slag-
irnir eiga helzt að koma þá er
sennilega aðeins um tvo liti að
ræða, spaða og lauf. Gallinn við
spaðalitinn er bara sá, að eigi
Suður ásinn og Vestur kónginn
þá getur Suður kastað laufi í ás-
inn, eftir að hafa gefið slag á
kónginn. Liturinn ,sem virðist
líklegastur til að ráðast á er því
lauf, en þá kemur stóra spurn-
ingin: Hvaða lauf á að láta út?
Ef spilin eru athuguð nánar
kemur í ljós, að eina útspilið,
sem setur söngina niður er lauf
10, því þá fá A—V 2 slagi á
lauf auk tiguls-slags og spaða-
slags.