Morgunblaðið - 14.01.1960, Blaðsíða 17

Fimmtudagur 14. }an. lf)60
Moncmsnr.AÐiÐ
17
Valborg S. Jónsdóttir
Minning
MIKIÐ fækkar því fólki nú ört,
sem bjó blómabúi í Breiðafjarð-
areyjum upp úr síðustu alda-
mótum og setti svip manndóms
og menningar á það sérkenni-
lega byggðarlag. Ekki er það
nema að vonum. Þó vekur það
söknuð, hvað mest vegna þess,
að svo mikið af byggðarlaginu
þess deyr með því. — Valborg
S. Jónsdóttir frá Flatey andaðist
á gamlársdagskvöld.
Valborg Sigrún Jónsdóttir var
fædd í Stykkirhólmi 29. des.
1874. Voru foreldrar hennar Sig-
urlína Jónsdóttir og Jón Þor-
valdsson búandi hjón í Þormóðs-
ey í Helgafellssveit. — Þormóðs-
ey er ein af yztu eyjunum á
Breiðafirði og ein sú allra
minnsta sem byggð hefur verið.
Mun Sigurlína hafa verið flutt
inn í Stykkishólm í öryggisskyni,
ef eitthvað bæri út af við fæð-
ingu barnsins, því illt getur ver-
ið að komast til lands úr Þor-
móðsey í skammdeginu, þó sjó-
leiðin sé ekki ýkja löng. Og
sennilega hefur Jón bóndi verið
fáliðaður í eynni. Slíkar örygg-
isráðstafanir voru algengar í
Breiðafjarðareyjum meðan
byggð hélzt þar.
1 Þormóðsey ólzt Valborg upp
til sjö ára aldurs, en þá dó
faðir hennar. Móðir hennar brá
þá búi í eyjunni og Valborg
fluttist vestur yfir flóann, til
Flateyjar. Sigríður Johnsen,
ekkja Sigurðar kaupmanns John
sen, tók hana í fóstur, enda ná-
kominn ættingi hennar. Með
fóstru sini fluttist hún skömmu
seinna til dóttur hennar, frú
Guðrúnar og manns hennar sr.
Sigurðar prófasts Jenssonar og
ólst upp með þeim frænkum sín-
um í Flatey. Merki þess uppeldis
bar hún alla ævi.
Ef Jón skáld Thoroddsen hefði
verið í Flatey á æskuárum Val-
borgar, mætti vel ætla að hann
hefði gert þessa alkunnu barna-
gælu um hana:
Lítfríð og ljóshærð
og létt undir brún
handsmá og hýreyg
og heitir Sigrún.
Henni var nákvæmlega svo far-
ið sem segir í vísunni, litfríð og
ljóshærð, handsmá og hýreyg,
bar sig auk þess vel og hafði
óvenju geðþekka framkomu.
Ung að árum, 8. desember 1893,
giftist Valborg Jóhanni skip-
stjóra Arasyni, og bjuggu -þau í
Flatey alla sína hjúskapartíð. —
Jóhann Arason var með fremstu
mönnum sinnar samtíðar þar
vestra. Einn mesti aflamaður,
sem um getur á skútuöldinni,
traustur sjómaður og þrekmenni
hið mesta, hagur í höndum og
óvenju mikið prúðmenni. Hann
andaðist árið 1925.
Heimili þeirra Valborgar og
Jóhanns stóð á Bökkunum í Flat-
ey austan Þýzkuvarar, í húsi sem
heitir Bentshús og Bent kaup-
maður Jónsson byggði á sinni tíð.
Það var tvílyft timburhús og hið
reisulegasta. Nú er það ryðskóf
ein. En muna má það sinn fífil
fegurri. Meðan þau Valborg og
Jóhann bjuggu þar, var þar inn-
an veggja eitt fegursta heimili í
eyjum. Bæði voru þau hjón
óvenju hýbýlaprúð og reglusöm.
Valborg auk þess mikil húsmóð-
ir, hannyrðakona í fremstu röð
og listhneigð svo sem hún átti
ætt til.
Þau Jóhann og Valborg eign-
uðust fjögúr börn: — Ara, er dó
í bernsku, Jón verzlunarmann,
síðast verzlunarstjóra á Stokks-
eyri. Hann dó úr berklaveiki ár-
ið 1932. Sigurjón, yfirvélstjóra
á m.s. Arnarfelli, giftur Jónu
Þórðardóttur úr Reykjavík og
Sigríði, sem gift er Guðmundi
Jóhannessyni gjaldkera hjá
Landssímanurn í Reykjavík. Öll
erfðu börnin mannkosti foreldra
sinna, snyrtimennsku, geðþekka
framkomu og hagleik. Fósturson-
ur þeirra Valbórgar og Jóhanns
er Ölafur Tryggvi Andrésson,
vélsmiður hér í bænum.
Eftir lát manns síns átti Val-
borg heima hjá Sigríði dóttur
sinni og manni hennar, fyrst í
Flatey, meðan Guðmundur
stjórnaði þar loftskeytastöð, og
síðan hér í Reykjavík.
Öhætt er að fullyrða, að Val-
borgu skorti ekkert hér í Reykja-
vík af því sem mennirnir gátu
veitt henni. Fjölskyldan bar
hana á höndum sér og hún undi
vel hag sínum. En þó bar lítinn
skugga á. Er voraði leitaði hug-
urinn jafnan á fornar slóðir.
Hana skorti víðsýni eyjanna,
Skorina í fjarska, heiðblá fjöll
Barðarstrandar, kvöldsólina yfir
Hornatám og hafið féll ekki svo
fast að fótum hennar sem í Flat-
ey. Hún unni hinum grænu eyj-
um og bláu sundum. Það er að
ýísu kvöldfagurt á Seltjarnarnes
inu, en gamall Breiðfirðingur
nýtur þess ekki. — En það greidd
ist oftast úr skugganum þegar
sumraði. Valborg var svo lán-
söm ,að geta að nokkru fullnægt
þessari fegurðarþörf sinni og
heimþrá. Mörg sumur eftir að
heimili hennar var flutt hingað
suður dvaldi hún heima á Breiða
firði. Oftast í Sviðnum hjá Jens
bónda Nikulássyni og Dagbjörtu
Andrésdóttur frændkonu sinni.
Minntist hún jafnan veru sinnar
þar með ánægju og húsbænd-
anna með þakklæti fyrir sumar-
dvölina.
Kynni okkar Valborgar hófust
ekki fyrr en á efri árum hennar
hér í Reykjavík. Hún var þá enn
fríð sýnum, fyrirmannleg í fram
komu og háttvís. Glöð í bragði og
ræðin er hún var tekin tali, en
ekki var hún af þeirri tegund
kvenna er kjaftar á hver tuska
við fyrstu kynni. Hún gerði ekki
víðreist hér í bænum og mun
hafa verið fremur hlédræg alla
ævi. En þess varð ég fljótt
áskynja að hún fylgdist fast með
sinni samtíð, kunni góð skil á
mönnum og málefnum, dálítið
spaugsöm í kunningjahóp og
sagði éftirminnilega frá. Þó var
heimilið henni jafnan allt. Mann
sinn dáði hún og börnum sínum
reyndist hún mikil og ástrík
móðir. Slíkt er aðalsmerki góðra
kvenna.
Valborg var orðin gömul kona
og hafði lifað mikla breytinga og
upplausnartíma, ekki sízt á æsku
stöðvum sínum. Hún dó með
gamla árinu til nýs lífs á nýju
ári. — A því fór vel, eins og öðru
í lífi hennar.
B. Sk.
Nýlenduvöruverzlun
Til sölu er nýlenduvöruverzlun á mjög góðum stað.
Vörubirgðir og áhöld ca. 300 þús. kr. — Útborgun
þarf helzt að nálgast 150 þús. — Tilboð sendist
afgr. Mbl. fyrir sunnudagskvöld, merkt:
„Mikil sala — 8157“.
FIAT-1100
Nýr óskráður Fiat 1100 fólksbifreið, til sölu. Verð-
tilboð sendist afgr. Mbl. fyrir föstudagskvöld, merkt
„Fiat-fólksbifreið — 8149“.
Stjórnmálanámskeið
verður haldið á vegum Verkalýðsráðs Sjálfstæðisflokksins og Málfundafélagsins Óðins í Valhöll við Suðurgötu. Nám-
skeiðið stendur yfir frá 20. janúar til 6. apríl og verða fundwr haldnir hvern miðvikudag kl. 20,30.
Dagskrá námskeiðsins verður þannig:
20. janúar:
Ólafur Thors, fc»rsætisráðherra, ræðir stjórnmálavið-
horfið. Málfundur.
27. janúar:
Sigurður Bjarnason frá Vigur ritstjóri, ræðir um
fundarsköp og fundarstjórn.
3. febrúar.
Geir Hallgrímsson, borgarstjóri, »ræðir um bæjarmál.
Málfundur.
10. febrúar:
Málfundur: Talæfingar
17. febrúar:
Magnús Jónsson frá Mel, alþingismaður, ræðir um
flokksmál. Málfundur.
24. febrúar:
Bjarni Benediktsson, dómsmálaráðherra, ræðir um
þingmál. Málfundur. n
2. marz:
Málfundur: Einar Pálsson, leikari, leiðbeinir um
framsögn.
9. marz:
Gunnar Thoroddsen, fjármálaráðherra, ræðir um
efnahagsmál. Málfundur.
16. marz: Málfundur
23. marz:
Birgir Kjaran, alþingismaður, ræðir um skipulags-
mál. Málfundur.
30. marz: Málfundur.
6. apríl:
Gunnar Helgason, form. Verkalýðsráðs slítur
námskeiðinu.
Þátttaka í námskeiðinu er heimil öllu Sjálfstæðisfólki og er ókeypis. Væntanlegir þátttakendur láti innrita
skeiðið í skrifstofu Sjálfstæðisflokksins í Sjálfstæðishúsinu (uppi) hið allra fyrsta.
sig
á nám-