Morgunblaðið - 22.01.1960, Blaðsíða 16

10
MOnnrnvnr 4 mp
FSstudagur 22. jan. 1960
mund rauí myrkrið, sá ég mér
til undrunar og ótta, að það var
gamall maður, sem kom másandi
á eftir mér. Höfuðið var ber-sköll
ótt og það glytti í gullspangar-
gleraugun eins og glitrandi
hringi í myrkrinu. Það var Kekes
falva.
í fyrstu trúði ég ekki mínum
eigin augum. Kekesfalva hér?
Ómögulegt! Höfðum við dr.
Condor ekki kvatt hann örþreytt
an heima hjá honum fyrir þrem-
ur klukkustundum? Var ég far-
inn að sjá ofsjónir, eða hafði
gamli maðurinn misst vitið? —
Hafði hann þotið upp úr rúm-
inu í hitasóttar-óráði og reikaði
nú um, eins og svefngengill í
þunnum jakkafötum, berhöfðað-
ur og frakkalaus? En þetta var
hann á því var enginn vafi.. Ég
hefði þekkt þennan dapurlega,
lotna, uppburðarlitla, hljóðláta
mann meðal þúsunda.
„í guðs bænum, hr. von Kekes
falva“, hrópaði ég. „Hvernig
komuzt þér hingað? Háttuðuð þér
ekki?“
„Nei .. það er að segja .. ég
gat ekki sofnað .. ég varð að..“
„En þér verðið að flýta yður
heim. Sjáið þér ekki, að óveðrið
getur skollið á þá og þegar? Er
vagninn yðar ekki hér?“
„Jú, hann er þarna fyrir hand
an .. bíður eftir mér, hinum
megin við herskálana".
„Ágætt. En flýtið þér yður nú.
Flýtið þér yður. Ef bifreiðarstjór
inn yðar ekur hratt, þá getið þér
kannske komizt heim í tæka tíð.
Svona, flýtið þér yður nú, hr.
von Kekesfalva". Og þegar hann
hikaði, þreif ég umsvifalaust í
handlegginn á honum, en hann
sleit sig af mér.
„Bíðið þér eitt andartak......
Ég er að fara, hr. liðsforingi ..
en . segið mér fyrst .. hvað
sagð/. hann..?“
„I.ver?“ — Spurning mín,
und ;un mín, var einlæg. Stormur
Sá sem er að reyna að eyði-
leggja þessa ferð fyrir okkur,
vinnur sannarlega vel að þvL
inn ýlfraði í greinunum yfir höfð
um okkar, með auknum ofsa,
trén hveinuðu og sveigðust til
hliðar, eins og þau ætluðu að rífa
sig sjálf upp með rótum. — Nú
mátti búast við regnflóð; á hverri
stundu og auðvitað hugsaði ég
aðeins um eitt: hvernig ég ætti
að koma þessum gamla, hálf-óða
manni, sem virtist alveg hafa
gleymt óveðrinu, heim til sín aft
ur. En hann stamaði næstum
reiðilega:
„Dr. Condor. .. Þér töluðuð
við hann? Gerðuð þér það ekki?“
Og nú fór ég loksins að skilja.
Þessi fundur okkar í myrkrinu
var auðvitað engin tilviljun. —
Kvalinn af hinni óþreyjufullu
löngun eftir því að fá að vita
vissu sína, hafði gamli maðurinn
beðið, beðið, beðið mín í garð-
inum, rétt fyrir framan inngang-
herskálanna, þar sem hann vissi
að hann hlaut að verða mín var.
í þrjár, langar klukkustundir
hafði hann gengið fram og aft-
ur, kvalinn af ótta og eftirvænt-
ingu í myrkri vanhirta litla garðs
ins, þar sem fáir lögðu leið sína
um nætur, nema þjónustustúlkur
til funda við elskhuga sína. —
Hann hafði bersýnilega gert ráð
fyrir því, að ég myndi fylgja dr.
Condor þennan skamma spöl til
brautarstöðvarinnar og koma svo
aftur um hæl til herbúðanna. Ég
hafði hins vegar alveg óafvitað
látið hann bíða, biða, bíða í þrjár
klukkustundir, meðan ég sat og
spjallaði við lækninn og veslings
gamli maðurinn hafði beðið, al-
veg eins og hann hafði fyrr á ár-
um beðið eftir fólki sem skuldaði
honum peninga, ákveðinn, þolin-
móður, ósveigjanlegur. Það var
eitthvað við þessa ofstækisfullu
þrjózku sem erti mig, en hrærði
mig jafnframt.
„Allt er í bezta lagi“, sagði ég
sannfærandi. „Þetta fer allt vel.
Yður er alveg óhætt að treysta
því. Á morgun skal ég svo segja
Jæja, nú getur Markús kennt
okkur hvernig á að lifa á bví sem
landið gefur.
yður meira. Þá skal ég segja yð-
ur hvert orð sem á milli okkar
dr. Condors fór. En nú verðum
við að flýta okkur yfir að bifreið
inni yðar. Þér sjáið sjálfur að
við megum engan tíma missa“.
„Já, ég er að koma“. Hann
fylgdist með mér með augljósri
tregðu. Mér tókst að þoka hon-
um áfram tíu, tuttugu skref. Þá
fann ég að hann greip í handlegg
inn á mér.
„Biðið þér andartak“, stamaði
hann. „Komið þér með mér ..
þarna yfir að bekknum. Ég get
ekki .. ég get ekki gengið
lengra".
Og nú tók ég eftir því að gamli
maðurinn var reikull í spori, eins
og hann væri drukkinn. Hinar
dimmu þórdunur færðust stöð-
ugt nær og nær og ég þurfti að
neyta allrar orku til að draga
hann yfir að bekknum, þar sem
hann hneig niður með þungum
andartogum. Það var augljóst að
þessi langa bið hafði verið hon-
um um megn og sízt að ástæðu-
lausu. í þrjár klukkustundir
hafði gamli, hjartveiki maðurinn
arkað aftur og fram um garðinn,
í þrjár klukkustundir hafði hann
staðið þarna á gömlu, slitnu fót-
unum og beðið þess að ég kæmi
og fyrst nú þegar honum hafði
tekizt að ná í mig, gerði hann
sér grein fyrir þeirri áreynslu
er það hafði kostað hann. Ör-
magna af þreytu og að yfirliði
kominn hallaði hann sér aftur á
bak á bekknum, þar sem verka-
menn átu matarbitann sinn í há-
deginu, þar sem gamlir eftir-
launamenn og ófrískar konur
hvíldu sig á kvöldin og þar sem
vændiskonur veittu hermönnum
blíðu sína um nætur. Þessi gamli
maður, auðugasti maður borgar-
innar, hallaði sér aftur á bak og
beið, beið, beið. Og ég vissi eftir
hverju hann var að bíða. Mér
skildist þegar, að ég myndi aldrei
fá þennan þrjózkufulla gamla
mann til að hreyfa sig frá bekkn-
um, nema með því að styrkja
hann andlega, telja í hann nýjan
kjark. Og enn einu sinni varð ég
gripinn djúpri meðaumkun og
sárri vorkunnsemi, sem gróf und
an styrk mínum og veikti vilj-
ann. Ég laut niður að honum og
byrjaði að tala við hann.
Umhverfis okkur hvæsti storm
urinn, öskraði og vældi, en gamli
maðurinn veitti því enga athygli.
Fyrir honum var enginn himinn,
enginn vindur og ekkert regn —
það eina sem hann vissi af í öll-
um heiminum var barnið hans
og sjúkdómur þess. Hvernig
hefði ég getað fengið mig til að
segja honum berorðan, nakinn
sannleikann, sem var sá, að Con-
dor var mjög í vafa um að sjúk-
dómur stúlkunnar yrði nokkurn
tíma bættur að fullu leyti? Hann
þarfnaðist fyrst og fremst ein-
hvers til að halda sér í, eins og
hann hafði haldið sér í handlegg
inn á mér, þegar hann hneig nið
ur á bekkinn. Þess vegna flýtti
ég mér að safna saman þeim fáu
hughreystingarorðum, sem ég
Við björguðum undan nægum
mat fyrir kvöldverðinn. Á morg-
un fáum við að reyna hvaða fæðu
hafði með erfiðismunum togað
upp úr Condor. Ég sagði honum
að dr. Condor hefði heyrt getið
um nýja læknismeðferð, sem
prófessor Vennot hefði fram-
kvæmt í Frakklandi með mjög
góðum árangri. Samstundis
heyrði ég skrjáf og fann ein-
hverja hreyfingu í myrkrinu við
hliðina á mér. Og líkaminn, sem
rétt áður hafði virzt lífvana og
hreyfingarlaus, þrýsti sér nú
fast að mér, eins og til að fá
hlýju hjá mér. Raunverulega
hefði ég átt að láta hér við sitja
og ekki segja meira, en meðaumk
un mín rak mig lengra en ég
hafði nokkurn rétt til að fara.
Já, þessarri nýju aðferð hafði ver
ið beitt í all-mörgum tilfellum
með mjög góðum árangri, sagði
ég og hélt þannig áfram að hug-
hreysta hann. Á þremur eða fjór
um mánuðum hafði náðst alveg
undraverður árangur og senni-
lega, nei, alveg áreiðanlega,
myndi verða hægt að veita Edith
fullan bata.
Smátt og smátt fékk ég meiri
þörf fyrir að ýkja, því að það var
undursamlegt að sjá áhrifin af
hughreystingarorðum mínum. í
hvert skipti sem hann spurði með
ákefð: Haldið þér það raunveru-
lega? eða „Sagði hann það? —
Sagði hann það áreiðanlega?" og
ég játaði í óþolinmæði minni og
þrekleysi, virtist líkaminn, sem
þrýstist að mér, verða léttari. Ég
gat fundið hvernig traust gamla
mannsins fór vaxandi meðan ég
talaði og í fyrsta og síðasta skipti
á ævi minni fékk ég hugmynd
um þá gleði sem fylgir allri skap
andi starfsemi.
Hvað ég sagði við Kekesfalva
þarna á bekknum, veit ég ekki
lengur og mun aldrei vita, því
að alveg eins og orð mín hrifu
hinn eftirvæntingarfulla áheyr-
anda minn þannig vakti hann
hjá mér ómótstæðilega löngun til
að gefa honum fleiri og meiri fyr
irheit. Hvorugur okkar tók eftir
eldingunum, sem vörpuðu bláföl-
um bjarma í kringum okkur eða
hinum drynjandi þórdunum. Við
sátum þarna þétt saman, töluð-
um, hlustuðum, hlustuðum, töluð
um og aftur og aftur fullvissaði
ég hann með sannfæringarkrafti
í rómnum: „Já, hún fær áreiðan-
lega bata, fullan bata“, til þess
að heyra hann stama með klökk-
um rómi: „Ah“ eða „Guði sé lof“
og til þess að verða hluttakandi
í fögnuði hans.
Og hver veit hvað við hefðum
kunnað að sitja lengi þarna á
bekknum, ef óveðrið hefði ekki
allt í einu dunið yfir okkur í
taumlausum tryllingi? Trén lögð
ust næstum flöt, svo að það brak
aði og brast í viðnum, heslihnet-
unum ringdi niður yfir okkur og
við vorum hjúpaðir í þykkum,
kæfandi rykmekki.
„Heim — þér verðið að fara
heim“, sagði ég og ýtti honum á
fætur. Hann sýndi engin merki
um mótþróa. Hughreystingarorð
mín höfðu veitt honum styrk,
læknað hann. Hann reikaði ekki
í spori, eins og áður, en gekk
hratt og hiklaust á undan mér
yfir að vagninum, þar sem vagn-
stjórinn beið þess að hjálpa hon-
um inn. Nú varð mér loksins
hughægara, þar eð ég vissi að
honum var óhætt úr þessu. Ég
hafði veitt honum huggun og sál-
arró. Loksins myndi veslings, yf
irbugaði, gamli maðurinn geta
sofið —• djúpum, draumlausum,
sælufullum svefni.
En rétt þegar ég var að breiða
teppið yfir fætur hans, svo að
honum skyldi ekki verða kalt,
Minnesota auðnirnar hafa að
bjóða.
kom skelfilegt atvik fyrir. Hann
greip skyndilega um báða úlnlið-
ina á mér og lyfti báðum hönd-
um mínum, áður en ég gæti varn
að því, upp að vörum sér og
kyssti þær, fyrst þá hægri og svo
þá vinstri. Þetta endurtók hann
svo, fyrst þá hægri og því næst
þá vinstri.
„Á morgun, á morgun“, stundi
hann og bifreiðin þaut af stað,
eins og borin áfram á vængjum
stórviðrisins. Ég stóð hreyfingar
laus, eins og negldur við jörðina.
En á sama andartaki komu
fyrstu regndroparnir. Þeir féllu í
stríðum straumum og buldu á húf
unni minni, eins haglkorn. Ég
hljóp eins og fætur toguðu síð-
ustu fjörutiu til fimmtíu skrefin
heim að herbúðunum. Um leið og
ég kom eins og hundur af sundi
að dyrunum, lýsti leiftrandi eld-
ing upp myrkur næturinnar og
á eftir henni fylgdu svo miklar
drunur og þrumugnýr að það
var líkast sem sjálf festing him-
insins hefði tætzt í sundur. Eld-
ingin hlýtur að hafa verið alveg
á næstu grösum, því að jörðin
titraði undir fótum mér og glamr
ið var svo mikið, að ég hélt að
allar gluggarúður í nágrenninu
..... gparið yður Waup
fl ralUi margra vcrzl&jia.!
«0L
Ó OIIUM
HttKJM!
(^í Austurstræti
ajlltvarpiö
Föstudagur 22. janúar
8.00—10.00 Morgunútvarp (Bæn. — 8.05
Morgunleikfimi. — 8.15 Tónleik-
ar. — 8.30 Fréttir. — 8.40 Tón-
leikar. — 9.10 Veðurfregnir. —
9.20 Tónleikar).
12.00 Hádegisútvarp. (12.25 Fréttir og
tilkynningar).
13.15 Lesin dagskrá næstu viku.
15.00—16.30 Miðdegisútvarp. — 16.00
Fréttir og veðurfregnir).
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Mannkynssaga barnanna: „Oli
skyggnist aftur í aldir“, eftir
Cornelius Moe; X. kafli (Stefán
Sigurðsson kennari).
18.50 Framburðarkennsla í spænsku.
19.00 Tónleikar: Lög úr óperettum.
19.30 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.30 Þorravaka:
a) Lestur fornrita: Svínfellinga
saga; I.( Oskar Halldórsson kand.
mag).
b) Islenzkir kórar syngja.
c) Vísnaþátturinn (Sigurður Jóns
son frá Haukagili).
d) Frásöguþáttur: Heimsókn í
Hrafnkelsdal; — síðari hluti
(Hallgrímur Jónsson kennari)
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Erindi: Islenzk sveitamenning
Jón H. Þorbergsson bóndi á Laxa
mýri).
22.30 I léttum tón: Lög eftir Sullivan.
23.00 Dagskrárlok.
Laugardagur 23. janúar.
8.00—10.00 Morgunútvarp (Bæn. —•
8.05 Morgunleikfimi. — 8.15. Tón-
leikar. 8,30 Fréttir. — 8,40 Tón-
leikar. — 9.10 Veðurfregnir. —
9.20 Tónleikar).
12.00 Hádegisútvarp.
12.50 Oskalög sjúklinga Bryndís Sig-
urjónsdóttir).
14.00 Laugardagslögin. — (16.00 Frétt-
ir og veðurfregnir).
17.00 Bridgeþáttur (Eiríkur Baldvins-
son.
1270. Skákþáttur (Baldur Möller).
18.00 Tónleikar: Píanókonsert í F-dúr
eftir George Gershwin (Leonard
Pennario og Sinfóníuhljómsveitin
í Pittsburgh leika; William Stein-
berg stjórnar).
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Utvarpssaga barnanna: „Siskó á
flækingi" eftir Estrid Ott; XXIII.
lestur (Pétur Sumarliðason kenn-
ari.
18.55 Frægir söngvarar: Victoria de los
Angels syngur spænsk lög; —
Renato Tarrago leikur með á
gítar.
19.35 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.30 Leikrit: „Leysinginn" eftir J.
Pudney. Þýðandi: Helgi J. Hall-
dórsson. — Leikstjóri: Ævar R.
Kvaran. Leikendur: Helgi Skúla-
son, Helga Bachmann, Guðbjörg
Þorbjarnardóttir, Inga I>órðar-
dóttir, Jón Aðils og Flosi Olafs-
son.
21.45 „Vor í Vínarborg“: Robert Stolz
og hljómsveit hans leika létt Vín-
lög og valsa.
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 t>orradans útvarpsins, þ. á. m.
leikur JH-sextettinn gömlu dans-
ana. Söngvari: Sigurður Olafsson.
02.00 Dagskrárlok

COSfrtft
Er nokkur hér, sem hefur eldspýtu?
n
a
k
ú
ó
WE SALVAGEP ENOUGM FOOD FOR SUPPER...
TOMORROW WE'LL SEE WHAT THE MINNESOTA