Morgunblaðið - 28.01.1960, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 28. ján. 1960
M Ö R C. Tl N R r A f> IÐ
3
Óöinn
var aðeins
3 sólar-
hringa
ó Ð IN N var allur fán-
um skreyttur stafna á
milli, þar sem hann lá út
á ytri höfninni, er blaða-
menn Reykjavíkurblað-
anna fóry út í skipið með
einum hafnsögumannsbát-
anna. Við „tána“ á Ingólfs-
garði lágu fánum skreytt
varðskipin Þór og Albert.
Lítils háttar kul var, Esjan
snævi þakin, böðuð hækk-
andi sól, en hríð var á yfir
fjöllunum eystra.
Óðinn á ytri höfninni í Reykjavík. Hann fór á skemmri tíma yfir hafið en nokkurt annað
íslenzkt skip til þessa.
Hefur þvf verið lögð alveg sér-
stök áherzla á það, að hægt sé
að sigla skipinu með mikilli
ferð þótt slæmt veður sé og
sjólag eftir því. Slíkt er að
okkar dómi algjört undirstöðu
atriði. Vegna þessa er skipið
þannig byggt, að um það allt
er innangengt, og loftræsting-
Skipið skoðað
Einn blaðamanna beindi
þeirri spurningu til Péturs
Sigurðssonar, hvort Óðinn
væri ekki gott sjóskip. Svar-
aði Pétur því til að enn hefði
ekki komið það skip til fs-
lands, svo hann vissi til, sem
ekki væri talið sérlega gott
heim frá Danmörku
Þegar hafnsögubáturinn
lagði að hlið Óðins, tóku
nokkrir sjóliðar á móti bátn-
um. Blaðamönnunum var vís-
að upp í brú, þar sem Pétur
Sigurðsson og Eiríkur Kristó-
fersson skipherra sátu í skip-
stjóraklefa ásamt tollþjónum
sem kneifuðu Tuborgöl. Um
leið og blaðamenn óskuðu hin
um reynda skipherra til ham-
ingju með skipið og siglingu
þess heim, lét Eiríkur í ljósi
mikla ánægju yfir hinu nýja
skipi.
Pétur Sigurðsson bauð blaða
mönnum að ganga inn í mjög
vistlegt herbergi, en yfir dyr-
um þess stóð „setustofa". Er
teppi á gólfum, húsgögn
smekkleg en fábrotin. — Inn
af því er svefnklefinn. Hér er
gert ráð fyrir því að forsetinn
búi á ferðum sínum með skip-
inu, sagði Pétur Sigurðsson.
Lýsti hann skipinu og útbún-
aði þess allnáið fyrir blaða-
mönnum, og verður hér aðeins
stiklað á því helzta.
Frumdrög gerð 1956
í upphafi máls sins gat Pét-
ur þess, aðspurður, að hann
hefði þegar árið 1956 byrjað
að gera frumdrögin að Óðni.
Höfð hefur verið til hliðsjón-
ar reynzla sú og kröfur, er
gera þarf til skipa sem Óðins.
in gerð samkvæmt þeirri
kröfu, enda er hún mjög góð.
Mest 18 sjómílur
Óðinn er 880 rúmlesta skip,
lengd 64 metrar og breidd 10
metrar. Pétur sagði, að ekki
hefðu hinar öflugu vélar skips
ins verið reyndar til hins
ítrasta ennþá. Heim var siglt
með um og yfir 16 mílna
hraða. Mest hefur verið farið
með 18 sjóm. .hraða. Pétur
Sigurðsson sagði frá miklum
fjölda hvers konar siglinga- og
öryggistækja, leitartækja, en
skipið er búið hinum öflug-
ustu ratsjám og í því er einnig
fisksjá. Eitt tæki er í skipinu,
sem forstjórinn hafði sérstakt
orð á, en það er tæki, sem
notað er til þess að gera sam-
anburð á mælingum eftir
korti og ratsjá. Eru tæki þessi
mörg hver á stjórnpalli, en
þar er mikið og gott gólfrúm.
Þá skýrði Pétur Sigurðsson
nokkuð frá mannaíbúðunum.
Öll herbergi í skipinu eru eins.
Einn maður býr í hverju
þeirra, nema messadrengirnir
eru saman í herbergi. En
hvert herbergi er þó þannig úr
garði gert, að hægt er að gera
það að tveggja manna her-
bergi, ef með þarf. — f gær, er
skipið kom, var áhöfn þess 27
menn, en „kojupláss“ er fyrir
44. —
Blaðamenn spurðu Pétur
Sigurðsson hvernig undirbún-
ingi að kaupum á þyrilvængju
miðaði. Kvað hann það mól
vera í athugun. Við töldum
rétt að skapa aðstöðu fyrir
þyrilvængju á skipinu, en við
þyrilvængju sem björgunar-
tæki, má ekki binda of miklar
vonir. Björgunarstörf varð-
skipanna eru yfirleitt unnin í
slíku veðri, að ófært er fyrir
þyrilvængju. En slíkar flug-
vélar geta leyst af hendi mörg
og margvísleg önnur störf,
þegar flugskilyrði leyfa.
Óðinn verður búinn einni
fallbyssu, og verður henni
komið fyrir á skipinu hér
heima. Framan við brú er skot
byrgi fyrir byssuna.
Óskar Jónasson, yfirkafari.
Pétur Sigurðsson forstjóri.
sjóskip. ■»— Nei, á það er ekki
fengin nein reynzla ennþá.
Bauð Pétur nú gestunum að
ganga um skipið, skoða það
allt hátt og lágt. Komið var
m.a. í matsal skipsins. Er hon-
um skipt, og er annar fyrir
yfirmenn og hinn fyrir undir-
menn, en báðir eru salirnir
eins. Má taka úr skilrúm og er
þá hægt að koma saman i mat-
sal, m.a. til kvikmyndasýn-
inga, en sýningarvél er þar í
skáp. Eldhús skipsins er mjög
stórt og bjart. í því er t.d.
kaffiteriuborð svonefnt, stál-
borð mikið, sem heldur mat
heitum. Þá verður þar „vél-
kýr“, en það er vél, sem fram-
leiðir ferska mjólk fyrir skip-
verja úr mjólkurdufti, — 18
lítra af mjólk í senn. —
Á bátaþilfarinu svo og upp
á þaki stýrishúss eru gúmmí-
bátar og einn opinn gúmmí-
bátur með utanborðsmótor til
daglegra nota. Auk þess eru
tveir stórir bátar, sinn hvoru
megin, báðir úr plasti. Annar
er venjulegur bjargbátur, er
tekur aila áhöfnina, en hinn er
stór vélbátur ætlaður til vinnu
við björgunarstörf o. fl.
Má leggja niðrn1 öll grind-
verk þar á þilfari svo og báts-
uglur svo að slíkt sé ekki til
trafala ef þyrilvængja verður
á skipinu. Á sjálfu afturþilfar-
inu er komið fyrir dráttar-
vindu með 10 tonna afli, og
ennfremur bómu, er ætluð er
fyrir sama þunga.
Að lokum gat Pétur Sigurðs-
son þess, að aðal-eftirlit með
smíði skipsins hafi JúlíuS Ól-
afsson skipaeftirlitsmaður
Landhelgisgæzlunnar haft.
Blaðamennirnir voru stadd- ■
ir í hinu mikla vélarrúmi Óð-
ins er vélsímanum var hringt
og beðið um ferð á aðra afl-
vél skipsins. — Var klukkan
þá að verða 2, en Óðinn skyldi
leggja að klukkan 2.
Hagar sér allt öðru vísi
Meðan Óðinn seig hægt og
rólega í áttina að hafnar-
mynninu, ræddu blaðamenn
við ýmsa af áhöfn Óðins. —
Sögðu þeir að hann hagaði
sér allt öðru vísi en önnur
skip, hreyfingin væri öll önn-
ur, sem m.a. stafar af þvi hve
kraftmikið skipið er. Og með-
al þeirra, sem blaðamaður
Mbl. ræddi við, var Óskar
Jónasson yfirkafqri Landhelg-
isgæzlunnar, sem á að baki sér
30 ára starfsferil hjá henni. —
Já, ég var í eina tíð á gamla
Óðni, sagði Óskar, sem lengst
af hefur verið á Ægi.
Og í matsal hittum við, að
sjálfsögðu á sínum stað, messa
guttann Hannes Jóhannsson,
Skúlagötu 70, yngsta mann á-
hafnarinnar. Hann sagði, að
heimferðin hefði verið ánægju
leg. — Er ekki gott að vera
messi hér um borð, þar sem
öllu er svo vel fyrir komið?
Jú, Hannes samsinnti því.
Strákarnir eru líka ágætir
sagði hann, stilltir strákar. Og
nærstaddir hásetar virtust
kunna að meta þetta „siðferð-
isvottorð messans", sem sjálf-
ur hlýtur að vera vakandi i
starfi, því annars væri hann
ekki kominn á flaggskip flot-
ans. Og hægt seig Óðinn í
gegnum hafnarmynnið. Nú var
klukkan á slaginu tvö.
STAK8TEIHAH
2,900 Danir
til Crænlands
Kaupmannahöfn, 17. jan.
— Einkaskeyti til Mbl.
UM 2,000 iðnaðar- og verka-
menn munu fara til Græn-
lands í sumar. Helmingurinn
fer á vegum „Danish Arctic
contractors“, sem sjá um fram
kvæmdir fyrir Bandaríkja-
menn í Syðri-Straumfirði,
Thule og í radarstöðvunum
við Angmagsalik og Holsteins
borg. Auk þess fara um 900
Danir á vegum Grænlands-
málaráðuneytisins til starfa
við Tæknistofnun Grænlands.
Fjörugur í pó’itíkinni
Blaðið Suðurland birti fyrir
skömmu samtal við Gunnar Vig-
fússon, skrifstofustjóra Kaupfé-
lags Árnesinga á Selfossi. Ritar
Guðmundur Daníelsson, rithöf-
undur, samtalið, sem er fjörlegt
og opinskátt. Berst talið m. a.
að þeim mæta manni, Guð-
brandi Magnússyni, fyrrverandi
forstjóra Áfengisverzlunar rík-
isins, sem eitt sinn var kaupfé-
lagsstjóri austur í Rangárvalla-
sýslu. Um Guðbrand er m. a.
komizt að orði á þessa leið í fyrr-
greindu samtali:
„Var Guðbrandur fjörugur i
pólitíkinni?
— Já, þú veizt hann var fyrsti
ritstjóri Tímans, sem hóf göngu
sína í marz 1917, hann var mál-
gagn Framsóknarflokksins og
Guðbrandur duglegur baráttu-
maður hans.
— Hafði hann þá ekki áhrif
á viðskiptavini kaupfélagsins?
— Ekki er örgrannt um það.
Ég man við einar kosningar, að
karl nokkur gamall og svo skjálf
læntur að hann gat ekki haldið
á blýanti, hafði lofað Guðbrandi
því að hann skyldi kjósa Fram-
sóknarmennina, án þess þó að
hann hefði áhuga fyrir nokkru
sérstöku þingmannsefni. Guð-
brandur sagði, að hann skyldi
leita aðstoðar eins af kjörstjórn-
armönnunum, sem hann til-
nefndi, og það gerði karl En
þegar í kjörklefann kom, hafði
hann gleymt nöfnum frambjóð-
endanna, sem hann átti að kjósa.
Kjörstjórnarmaðurinn bað hann
þá að nefna þá einhver nöfn, en
karl vildi ekki hætta á neitt og
sagði að lokum: „Ég held við
verðum að sækja hann Guð-
brand!" ‘‘
Skattamál
I blöðum og tímaritum hefur
undanfarið getið að líta margvis-
legar hugleiðingar um skattamál.
Sætir það vissulega engri furðu.
Skattalöggjöf okkar íslendinga
hefur leitt þjóðina út í öngþveiti
og haft margvísleg áhrif til ills
í þjóðfélaginu. Er óhjákvæmilegt
að gera á henni stórfeldar breyt-
ingar á næstunni.
Valdimar Kristinsson viðskipta
fræðingur skrifaði á sl. ári grein
í tímaritið Frjáls verzlun, þar
sem hann tók m. a. skattamálin
til umræðu. Komst hann þar m.a.
að orði á þessa leið:
„Án efa myndi margt gott af
því leiða, ef unnt reyndist að af-
nema beina skatta á einstakling-
um, en ýmsir erfiðleikar munu
því samfara. Frá sjónarmiði ríkis
ins ætti þetta þó að vera tiltölu-
lega auðvelt í framkvæmA því
cins og réttilega hcfur verSPÍfent
á, er aðeins litils hluta af teuum
ríkissjóðs aflað á þennan hátt,
I þessu sambandi er rétt að benda
á, að ef fríverzlunarsvæði
Evrópu verður stofnað og íslend-
ingar gerast aðilar að því, þá
munu tollar ekki hafa sömu þýð-
ingu og áður, en söluskattar ættu
þá að verða því mikilvægari“.
Eðlileg hlutdeild í
þ j óðar tek j unum
í þessari sömu grein er eini*-
ig rætt um samninga vinnuveit-
enda og verkalýðs um kaup og
kjör. Er þá m. a. komizt að orði
á þessa leið:
„Bezt væri að sem flestar stétt
ir launþega kæmu sér saman um
hvaða hlutföll skuiu rikja milli
launa þeirra og síðan væru gerð-
ir heildarsamningar við vinnu-
veitendur til langs tíma, enda
væri launþegum tryggð eðlileg
hlutdeild í vaxandi þjóðartekj-
um. Hlutfallið milli stéttanna
þyrfti að endurskoða á nokkurra
ára fresti til athugunar á því
hvort aðstæður hefðu breytzt."