Morgunblaðið - 28.01.1960, Blaðsíða 16

16
MORCniSnr 4T>1Ð
Fimmtuclagur 28. .ian. 1960
Guðríður Jakobsdóttir
Minning
BORGARFJAHÐARHÉRAÐ hef-
ir fyrr og síðar alið margt ágætra
xnanna karla og kvenna, sem
með miklum dugnaði, raunsæi
og skörungsskap hafa sameinað
forna menningu, sem þróast hef-
ir í héraðinu frá öndverðu, þeim
stórstígu framförum, sem á síðari
áratugum hafa markað djúp spor
í þjóðlífi íslendinga. Ber héraðið,
hvar sem á er litið, glögg og
óræk merki þessara eðliskosta
íbúa sinna. Árroði manndóms,
framtaks og framfara krýnir
brúnir allra fjalla hins fagra og
gróðursæla héraðs.
Hvar sem Borgfirðingar, er
flutzt hafa búferlum úr hérað-
inu, hafa tekið sér bólfestu gætir
hjá þeim jafnt sem heima fyrir,
þess lífsþróttar, sem þeim er í
blóð borinn og þeirra uppeldis-
áhrifa, sem þróttmikið líf og
starf heimafyrir hefir gefið þeim
i veganesti.
19. janúar síðastliðinn lézt
gagnmerk borgfirzk kona,
sem um nokkurra áratuga
skeið hefir innt af hendi mikið
og gott starf utan átthaga sinna,
og lengst af þessum tíma sem
bústýra hjá landskunnum dugn-
aðar- og athafnamanni, þar sem
hún gengdi því hlutverki að
standa fyrir heimili sem mikil
rausn og gestrisni var í hvívetna
tengd við.
Þessi kona er Guðríður Jakobs-
dóttir frá Hreðavatni. Hún var
fædd 16. sept. 1894. Ólst hún upp
hjá foreldrum sínum, Höllu
Jónsdóttur og Jakob Þorsteins-
syni, fyrst á Hreðavatni en síð-
ar í Bæ en þangað fluttist hún
með foreldrum sínum er þau
brugðu búi á Hreðavatni. Voru
þeir bræður Björn í Bæ, hinn
Imikli bændahöfðingi og Jakob.
Þar átti Guðríður heima til
fermingaraldurs. Dvaldi hún þá
í Borgarnesi um skeið hjá Jóni
kaupm. Björnssyni frá Bæ
frænda sínum og konu hans,
Helgu Björnsdóttur frá Svarf-
hóli. Á þeim árum fór hún á
kvennaskólann í Blönduósi og
lauk þar námi.
Guðríður hleypti ung heim-
draganum í átthögunum. Næstu
árin vann hún við síldarverkun
á Norðurlandi á sumrum, en
dvaldi við ýms störf í Reykja-
vík á vetrum. Við síldarverkun
vann hún aðallega á síldverk-
unarstöðvum þeim, er Óskar
Halldórsson útgerðarmaður rak.
Leiddi þetta til náinna kynna
milli Guðríðar og Guðrúnar
Ólafsdóttur, konu Óskars, sem
dvaldi löngum með manni sínum
fyrir norðan á sumrum. Þróaðist
kunningsskapur milli Guðríðar
og fjölskyldu Óskars Halldórs-
sonar svo að til traustrar vináttu
leiddi. Starfaði Guðríður er tím-
ar liðu meira og meira á heimili
Guðrúnar og Óskars í Reykjavík
er við þurfti. Tók Guðríður
miklu ástfóstri við hinn stóra
barnahóp þeirra hjóna.
Þessi kynni urðu örlagarík fyr-
ir Guðríði, Óskar og börn hans,
farsælt framhald þeirra kynna
og vináttu er þarna lá að baki.
Árið 1939, 22. ágúst, bar Ósk-
ari að höndurai sú sára sorg að
koraa haras téz-t. Stóð hann þá
einn uppi með hinn stóra barna-
hóp þeirra hjóna, sem öll voru
ung. Var það Óskari mikil gæfa
að geta leitað til Guðríðar í þess-
um raunum. En hún var áður
tengd þeim vináttuböndum við
fjölskylduna að eigi stóð á lið-
veizlu hennar þegar svona var
ástatt.
Vissulega færðist Guðríður
mikið í fang með því að taka
á sínar herðar forsjá þessa stóra
heimilis með því að ganga hinum
ungu börnum í móður stað. En
hér kom það skjótt í Ijós, sem
raunar höfðu sést ærin merki til
áður, hve Guðríður var vel af
guði gerð. Ástríki hennar og um-
hyggja fyrir velferð barnanna
og það hve hinn útbreiddi faðm-
ur hennar megnaði fljótt að bæta
þeim þann mikla harm, sem að
hverju barni er kveðinn við
missi umönnunar og forsjá ást-
ríkrar móður, ber þessu gott
vitni.
Við þessa móðurlegu um-
hyggju hennar fyrir velferð
barnanna, hélzt í hendur frábær
dugnaður, ráðdeild og fyrir-
hyggja um allt er að húsmóður-
störfum hennar laut og heimil-
inu mátti vera til gagns og prýði.
Þessi heimilsforsjá Guðríðar,
létt lund hennar, hlýlegt viðmót
og háttprýði í allri framgöngu
féll vel í feðma við gestrisni og
höfðingslund húsbóndans. Enda
var oft ærið fjölmennt á heimil-
inu og eigi sparaðar vistir og við-
urgjörningur til handa gestum og
gangandi.
Óskari Halldórssyni var það
mikil ánægja að hafa í heimili
sínu fjölmenni glaðra gesta í
kringum sig. Var hann þá sjálfur
jafnan hrókur alls fagnaðar.
Kunni þessi mikli áhuga- og at-
hanfamaður á því góð skil að
halda uppi fjörugum umræðum
um áhugamál sín. En þau voru
mörg og ekki markaður bás á
þröngu sviði, því Óskar var
óvenjulega hugkvæmur maður
og var snillingur í þeirri list að
finna flöt á hverju máli er leitt
gæti til lausnar þeim vanda er
við blasti. Á þessum samræðu-
fundum á heimili Óskars Hall-
dórssonar fæddust ýmsar hug-
myndir, sem hann og aðrir dróu
síðar fram í dagsljósið í áþreif-
anlegum verkum á sviði atvinnu-
lífsins og margt gott hefir af
flotið.
En eigi þurfti að því að spyrja
að gestrisnishlutverkið var i
öruggri hendi bústýrunnar, sem
ávallt kostaði kapps um að full-
nægt væri höfðingslund húsbónd-
ans í þeim efnum. Borgfirzk gest-
risni skipaði öndvegi á heimilinu,
enda stóðu styrkar rætur hús-
bónda og húsfreyju í borgfirzkri
grund.
Þannig var hinn ánægjulegi
heimilsbragur á þessu þjóðlega
og rismikla gestrisnisheimili. —
Mikið var þar jafnan rætt og
ályktað en enn fleira fram-
kvæmt.
Kann eg, sem þessar línur rita,
gerst um þetta að segja, því eg
var tíður gestur á heimili Guð-
ríðar og Óskars hin síðari ár.
Guðríður var mjög listelsk
kona. Unni hún hljómlist og
kunni þar á góð skil. Hún var
mikill dýravinur, enda var hún
sveitakona af lífi og sál í þeli
niðri, þótt hún dveldi langdvöl-
um í kaupstað hin síðari ár.
Eftir að börn Óskars og Guð-
rúnar komust upp og fóru að
heiman og stofnuðu eigin heimili,
hélzt hin sama tryggð þeirra og
vinátta við Guðríði, sem hún
hafði með ástríki sínu og umönn-
un gróðursett í sál þeirra meðan
þau voru börn.
Mikla þakkarskuld taldi Ósk-
ar sig jafnan eiga Guðríði að
gjalda fyrir það sem hún hefði
á sig lagt vegna barnanna, hans
sjálfs og heimilisins. Kunni Guð-
ríður vel að meta framrétta hönd
Óskars og barna hans til viður-
kenningar á þessu, meðal annars,
með nokkrum ferðum til annarra
landa. — En hún hafði mjög
mikla ánægju af þeim ferðum,
því eftirtekt hennar og athyglis-
gáfa var mjög næm. Fjölmargir
útlendingar heimsóttu Óskar og
allir höfðu þeir tekið í hina veit-
ulu hönd bústýru hans. Margt
var það annað í sambúð og sam-
skiptum fjölskyldunnar og Guð-
ríðar, sem veitti henni margar
ánægjulegar stundir í lífinu.
Síðan Óskar lézt hefir Guð-
ríður átt heima hjá Ernu Óskars-
dóttur og manni hennar, Jóni S.
Ólafssyni stjórnarráðsfulltrúa.
En aldrei var neitt lát á því að
hinn sterki umhyggjuarmur
hennar næði jafnt til allra heim-
ila fjölskyldunnar. Slík var órofa
tryggð hennar til hinztu stundar.
Eg var staddur á Miðjarðar-
hafi um jólin. Þaðan sendi ég
ásamt skipstjóranum á Dranga-
jökli, Guðríði jólakveðju, þar
sem hún lá á sjúkrabeði í Landa-
koti. Nú vil eg ljúka þessum lín-
um með því að færa þessari vel
gefnu, góðu og veglyndu konu
mína hinztu kveðju með þakk-
læti fyrir alla hennar velvild í
minn garð og löng og hugstæð
kynni.
Pétur Ottesen.
2
LESBÓK BARNANNA
LESBÓK BARNANNA
3
unginn. Þegar við hætt-
um, var Guðmundur bú-
inn að veiða einn, Una
einn, og ég tvo. Við héld-
um heim ánægð með veið
ina.
Þegar við vorum að
verða komin heim, föld-
um við silungana fyrir
aftan bak og sögðum
mömmu, að við hefðum
ekkert veitt. Svo tókum
við fram silungana, og
hún var alveg hissa, og
þegar ég viktaði stóra
silunginn minn, var hann
hálft kíló á þyngd.
Kristín Stefánsd., 11 £ra,
Vorsabæ, Gaulverja-
bæjarhreppi, Árness.
o—□—0
■, y\

GUÐRÚN Olga Clausen,
9 ára, úr Reykjavík, skrif-
aði Lesbókinni fyrir
nokkru ágætt bréf og
sendi skrítlur til birting-
ar í blaðinu. Lesbókin
þakkar Guðrúnu bréfið og
hérna eru tvær af skrítl-
unum, sem hún sendi:
SKRÍTLCR:
Kennarinn: — Hvað
heldurðu, Eiríkur minn,
að pabbi þinn segi um
það, að þú ert alltaf neðst-
ur í bekknum þínum?
Eiríkur: — Hann segir,
að ég hljóti að hafa ósköp
Perlufesti
ÞEGAR þið farið niður f
fjöru, ættuð þið að vita,
hvort þið sjáið ekki
blöðruþang. Hafið skæri
með ykkur til að klippa
blöðrurnar af. Þegar þær
hafa verið þurrkaðar
heima í nokkra daga, er
hægt að hafa þær fyrir
perlur. Þær geta verið
með mismunandi lit,
svartar, gular, rauðleitar,
brúnar og grænar.
Sléttaðu ójöfnunar af
þeim með naglaþjöl og
þræddu þær svo upp á
band.
Það má ekki lakka þær,
en þær fá fallegan gljáa,
ef nuddað er í þær örlitlu
af matarolíu eða ein-
hverju feitu efni.
ónýtan kennara, úr því að
mér fer ekki meira fram.
★
Námstjórinn kom í
heimsókn í skóiann og
hlustaði á reiknings-
kennslu. Kennarinn þurfti
að bregða sér frá, og
námstjórinn tók við
kennslunni á meðan. —
Hann bað einn drengj-
anna, að nefna tveggja
stafa tölu. — 74 sagði
drengurinn.
Námstjórinn skrifaði
tölustafina á töfluna, en
sneri þeim við af ásettu
ráði og skrifaði 47 og von-
aðist eftir athugasemd frá
bekknum. En það var
steinþögn. Þá bað hann
annan dreng að nefna
tveggja stafa tölu. — 53
sagði hann. Námstjórinn
skrifaði 35.
Engin athugasemd enn.
Og enn bað hann þriðja
drenginn um tölu, lítinn
skýrlegan hnokka. — 66
sagði hann. Það hljótið
þér þó að geta skrifað
rétt!
Ráðningar
Gátur úr síðasta blaði:
1. Maður gekk undir
foss. — 2. Kindahorn. —
3. Millur á upphlut
Ljáðu mér
vængi
Ur fyrstu sögu
flugsins
13. f Ítalíu byggði her-
íoringi nokkur, Nobile að
nefni, nýja gerð af stýr-
anlegum loftskipum. —
Heimskautafarinn Roald
Amundsen, keypti eitt
þeirra og flaug því yfir
norðurpólinn árið 1926.
Það hét „Norge“.
Síðar fór Nobile sjálfur
i könnunarleiðangur til
norðurpólsins á öðru
loftfari, sem hann nefndi
„ftalía“.
Á heimleiðinni rakst
„Ítalía" á ísinn. Karfan
brotnaði frá og lá eftir
á ísnum, þegar loftbelg-
urinn sjálfur með sex
menn innanborðs, hvarf
út í fjarskann. Til þeirra
spurðist aldrei. En öllum
þeim mönnum, sem í
körfunni voru, að einum
undanskildum, tókst að
bjarga. Að því unnu
sænskir flugmenn og
rússneskur ísbrjótur. Eít-
ir þetta slys, hættu ítalir
að byggja loftskip.
14. Þegar Þjóðverjum
var aftur leyft að byggja
loftskip eftir stríðið, tók
Zeppelinfyrirtækið sttax
til óspilltra mála. Það
byggði stórt farþegaskip
„Graf Zeppelin".
Það var 236,6 m langt,
hafði fimm hreyfla, og há-
markshraðinn var 128 km
á klukkustund.
Þag er auðskilið að far-
gjöldin með þessum far-
kosti voru há, þegar það
er haft í huga, að ekki var
rúm fyrir nema 20 far-
þega, en áhöfnin var aftur
á móti 40 manns.
„Graf Zeppelin" fór
fyrstu ferðina yfir Atl-
anshafið árið 1928. Árið
eftir flaug hann um-
hverfis jörðina á 20 dög-
um og 4 klukkustundum.
O—□—o
Skrítla
Presturinn: Viljið þér,
að drengurinn heiti Mar-
bendill. Það er óvenjuiegt
nafn.
Móðirin: Já, en sjáið
þér til, hr. prestur, amma
hans hét Margrét og afi
hans Benedikt og mig
langar svo að láta hanu
heita eftir þeim báðum.