Morgunblaðið - 02.03.1960, Page 20

20
MORCVNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 2. marz 1960
fullu mótspyrnu hans. Og viður-
kenningarorð félaga minna: —
„Svei mér, ef honum ætlar ekki
að takast það“, eða „Lítið þið
bara á Hofmiller gamla“, veittu
mér aukinn kjark og öryggi. Eft
ir hálfrar klukkustundar misk-
unnarlausa glímu við skepnuna,
sat ég sem sigurvegari í hnakkn-
um og örmagna skepnan undir
mér gnísti tönnum, stynjandi af
mæði og löðrandi í svita.
Eftir aðra hálfa klst. tölti
Cæsar aftur og fram um völlinn
og lét auðsveipur að vilja mínum
í hvívetna. Nú þurfti ég ekki leng
ur að þrýsta fótunum að síðum
hans, en gat stígið hægt og virðu
lega af baki og tekið á móti ham
ingjuóskum félaga minna. En ég
var enn í svo miklum bardaga-
hug og mér hafði liðið svo vel,
meðan ég var að temja hestinn,
að ég bað Steinhúkel um leyfi
til að ríða á honum úti á æfing-
arsvæðinu í eina eða tvær
klukkustundir, auðvitað hægt og
rólega, svo að sveitt skepnan
fengi næði til að jafna sig.
„Auðvitað", svaraði Steinhúkel
hinn ánægðasti. ,,Ég veit að þú
kemur með hann aftur þægan
eins og lamb. Hann reynir áreið
anlega ekki að beita neinum
brögðum framar. Ágætt, Toni. Ég
óska þér til hamingju með sigur-
inn!“
Og svo reið ég af stað, undir
gjallandi húrrahrópum félaga
minna, í gegnum borgina og út
á engið. Hreyfingar hestsins
voru léttar og frjálslegar og ég
var sjálfur léttur og frjálslegur.
í þessari klukkustundar baráttu
hafði öll reiði mín og æsing horf
ið. Og nú tölti hinn sigraði Cæsar
áfram, hægt og rólega og ég varð
að viðurkenna, að Steinhúkel
hafði rétt fyrir sér, hann var
vissulega mjög góðgengur. Feg-
urra, tígulegar, léttar hefði eng-
inn hestur getað stokkið. Og
smátt og smátt breyttist hin upp
haflega geðvonzka mín í unaðs-
kennda, næstum dreymandi vel-
Hðan. í rúma klukkustund þeysti
ég á honum fram og aftur og hélt
loks heim á leið, um klukkan hálf
sex. Við höfðum báðir fengið nóg
þennan daginn, Cæsar og ég. Ég
var orðinn dálítið syfjaður, þegar
ég reið aftur til borgarinnar, eft-
ir hinum gamalkunna þjóðvegi.
Allt í einu heyrði ég gjallandi
hljóð í bílhorni fyrir aftan mig.
Cæsar sperrti óðar eyrun og byrj
aði að titra. Þar eð mér varð
strax ljós hættan á þvi, að hann
kynni að fælast, kippti ég í taum
ana og stýrði honum bak við stórt
tré, utan við veginn, til hess að
hleypa bifreiðinni fram hjá okk-
ur. —
Bifreiðarstjórinn hlýtur að
hafa verið mjög varkár ekill, því
að hann skildi bersýnilega strax
þá hættu, sem ég hafði óttazt og
ók fram hjá á mjög hægri ferð,
svo að ganghljóð vélarinnar
heyrðist naumast. Meðan bifreið-
in fór fram hjá, stóð Cæsar alveg
hreyfingarlaus, svo að ég gat lit-
ið í kringum mig. En jafnskjótt
og ég leit upp, varð ég þess var
að einhver sem sat í opnu bifreið
inni, veifaði til mín og ég þekkti
óðara hárlausa, hnöttótta höfuðið
á Condor, við hliðina á egglag-
aðri höfuðkúpu Kekesfalva, með
gisna, hvíta hárkraganum.
Ég gat ekki sagt með vissu,
hvort það var ég sjálfur sem
skalf, eða hesturinn undir mér.
Hvað merkti þetta? Condor hér
og hann hafði ekki gert mér að-
vart. Hann hlaut að hafa verið í
heimsókn hjá Kekesfalva, þar
sem það var gamli maðurinn
sjálfur, sem sat við hlið hans í
bifreiðinni. En hvers vegna höfðu
þeir ekki stanzað, til að segja
við mig nokkur orð? Hvers
vegna höfðu þeir ekið svona
ókunnlega fram hjá mér? Og
hvers vegna var Condor allt í
einu kominn hingað? Var viðtals
tími hans í Wien kannske ekki
milli klukkan tvö og fjögur á
daginn? Hann hlaut að hafa ver-
ið sóttur í mjög áríðandi erinda
gerðum og — þar að auki —
mjög snemma um morguninn. —
Eitthvað hlaut að hafa komið fyr
ir, eitthvað sem stóð í sambandi
við það, sem Ilona hafði sagt í
símanum, að ferðinni væri frest-
að og að ég skyldi ekki koma í
heimsókn þetta kvöld. Eitthvað
hlaut að hafa komið fyrir, eitt-
hvað sem þau héldu leyndu fyrir
mér. Hafði Edith unnið sjálfri
sér eitthvert tjón? í gærkveldi
hafði hún verið undarlega ákveð
in, allt fas hennar einkennzt svo
mjög af því háðslega öryggi, sem
einkennir aðeins þær manneskj-
ur, er ætla sér eitthvað Ijótt, eitt
hvað hræðilegt. Hún hlaut að
hafa gert sjálfri sér eitthvert
mein. Átti ég ekki að þeysa á eft
ir þeim? Kannske gat ég náð
Condor á stöðinni?
En kannske — datt mér allt í
einu í hug — er hann alls ekki
að fara. Nei, ef eitthvað hræði-
legt hefur komið fyrir, þá fer
hann ekki aftur til Wíen, án þess
að skilja eftir einhverja orðsend
ingu til mín. Ég býst við að hann
hafi skilið eftir bréf til mín í her
skálunum. Ég vissi að hann
myndi ekki gera neitt án þess að
láta mig vita, án þess að fá mitt
samþykki fyrst. Hann myndi
aldrei svíkja mig. Aðalatriðið var
að komast heim sem fyrst. Þar
beið mín auðvitað orðsending,
bréf, miði frá honum, eða jafnvel
hann sjálfur. Ég varð að flýta
mér....
Þegar ég kom til herskálanna,
flýtti ég mér að hýsa hestinn og
hljóp upp tröppurnar, til þess
að forðast þvaður og hamingju-
óskir félaga minna. Oi þar rakst
ég á Kusma, sem beið fyrir ut-
an herbergisdyrnar mínar. — Á
hinum áhyggjufulla s'úp hans og
lotnu herðum sá ég að eitthvað
var að. Hann sagði að maður í
borgaraklæðum biði eftir mér
inni í herberginu mínu og bætti
því við, að hann hefði ekki getað
fengið sig til að vísa honum í
burtu, þar eð hann hefði virzt
eiga svo brýnt erindi við mig. Að
sjálfsögðu hafði Kusma ströng
fyrirmæli um að hleypa engum
inn í herbergið mitt, en Condor
hafði sennilega gefið honum þjór
fé — og af því stafaði ótti hans
og óróleiki, sem brátt breyttist þó
í undrun, þegar ég, í stað þess
að ávíta hann, tautaði einungis:
„Það er allt í lagi“ og flýtti mér
að hurðinni. Gott að Condor var
kominn! Hann myndi segja mér
allt.
Um leið og ég opnaði dyrnar,
hreyfði maðurinn sig, sem virtist
líkastur skuggamynd í rökkruðu
herberginu (Kusma hafði dregið
gluggatjöldin fyrir vegna hit-
ans). Ég var að því kominn að
heilsa Condor innilega, þegar
mér varð Ijóst, að þetta var alls
ekki Condor. Það var annar mað
ur, sem beið mín, sá maður sem
ég hafði sízt átt von á að hitta
hér — Kekesfalva. Jafnvel þótt
myrkrið hefði verið enn svartara,
hefði ég þekkt hann meðal þús-
unda á því, hve feimnislega hann
stóð á fætur og hneigði sig. Og
jafnvel áður en hann ræskti sig,
fannst mér ég heyra hina döpru,
kjarkleysisí&gu rödd hans.
„Fyrirgefið mér, hr. liðsfor-
ingi“, sagði hann og hneigði sig
— „að ég skuli ryðjast svona inn
til yðar, en dr. Condor bað mig
að skila kveðju sinni til yðar og
afsaka það, að við skyldum ekki
stanza, þegar við ókum fram hjá
yður .... en við máttum engan
tíma missa, hann varð að ná hrað
lestinni til Wien, vegna þess að í
kvöld þarf hann að .. og .. og
.. svo bað hanii mig að segja yð-
ur hversu leitt honum hefði þótt
.. Það er eina ástæðan .. ég á
við, að það er einungis þess vegna
sem ég gerðist svo djarfur að
koma hingað“.
Hann stóð þarna fyrir framan
mig, niðurlútur eins og undir
ósýnilegu, en ofurþungu oki. —
Beinaber, eggmyndaða hauskúp-
an, með gisna hárinu, glansaði í
rökkrinu. Þessi algerlega óþarfa
auðmýkt í fari hans og fram-
komu hafði strax æsandi áhrif á
mig. Óþægilegur kvíði gagntók
mig — og ég vissi að hann var
ekki ástæðulaus. Gamall maður
og þar að auki hjartveikur,
píndi sig ekki upp á þriðju hæð
í húsi, til þess eins að skila
kveðju frá Pétri eða Páli. Hann
hefði alveg eins vel getað skilað
henni símleiðis. Vertu varkár,
sagði ég við sjálfan mig. — Þessi
gamli maður vill þér eitthvað
sérstakt. Einu sinni áður kom
hann svona óvænt út úr myrkr-
inu. Hann byrjar auðmjúku.r eins
og betlari, en endar með því að
þrengja þér til að gera vilja sinn.
Láttu ekki undan. Láttu ekki
veiða þig í gildru. Spurðu eins-
kis, biddu ekki um neitt, en los-
aðu þig við hann, losaðu þig úr
greipum hans, eins fljótt og auð-
ið er.
En maðurinn sem stóð fyrir
framan mig, var gamall maður
og hann laut mér í auðmýkt!
Ég sá skiptinguna í þunna, hvíta
hárinu og hún seiddi fram í huga
minn mynd af ömmu minni, þeg-
ar hún sat álút yfir prjónunum
sínum og sagði okkur krökkunum
ævintýri. Ekki gat ég rekið gaml-
an mann frá mér, án vingjarnlegs
orðs. Og svo benti ég honum til
sætis, eins og öll fyrri reynsla
min hefði ekki kennt mér neitt.
„Mjög vingjarnlega gert af yð-
ur, hr-. von Kekesfalva, að gera
yður þessa fyrirhöfn mín vegna.
Vissulega mjög vingjarnlegt. Vilj
ið þér ekki fá yður sæti“.
Kekesfalva ansaði ekki. Senni-
lega hafði hann ekki heyrt greini
lega hvað ég sagði, en hann skildi
þó a. m. k. bendinguna. Hann
tyllti sér hinkandi og feimnislega
á blábrúnina á stólnum, sem ég
hafði bent honum á. Svona
hræðslulegur hlaut hann einmitt
að hafa sézt í æsku sinni, þegar
hann át gustukabrauð í húsum
ókunnugra, datt mér allt í einu
í hug. Og þarna sat hann nú
milljónaeigandi, í slitna, óhreina
hægindastólnum mínum. Svo tók
hann af sér gleraugun, dró klút
mjög varfærnislega upp úr vasa
sínum og fór að þurrka gleraug-
im. Aha, kunningi, hugsaði ég
með mér. — Ég er nú búinn að
læra nokkuð merkilegt. Ég veit
hvað þessi gleraugnaþurrkun þín
táknar. Ég þekki öll þín við-
brögð. Ég veit að þú ert aðeins
að þurrka gleraugun þín, til að
draga á langinn. Þú vilt að ég
hefji samræðurnar, vil't að ég
spyrji allra spurninganna og ég
veit líka hvað þú vilt að ég spyrji
þig um. — Hvort Edith sé raun-
verulega veik og hvers vegna
ferðinni hafi verið frestað. En ég
ætla mér að vera vel á verði. Ef
Sá sem skaut þessa elgskú á skilið að fá ærlega refsingu. Hann Hryfið yður ekki og réttið upp
hlýtur að haía séð mig koma og .. hendurnar.
þú þarft að segja eitthvað við
mig, þá skaltu bara byrja strax.
Ég ætla ekki að stíga eitt skref
til móts við þig. Nei, ég neita
því, að láta bendla mig nokkuð
frekar við þessi einkamál ykkar.
— Þessi fjandans meðaumkun
verður að taka enda. Þessi eilífu
köll á meira og erm meira. Allt
þetta pukur og óhreinlyndi verð-
ur að taka enda. Ef það er eitt-
hváð, sem þú vilt að ég geri, þá
biddu hreinskilnislega um það, en
sittu ekki þarna eins og aumingi,
með gleraugun milli fingranna.
Ég ætla mér ekki að ganga í gildr
una þína aftur. Ég er orðinn dauð
leiður á allri þessari meðaumk-
im....
Loksins, líkast því sem hann
hefði lesið hin ótöluðu orð af vör
um mér, lagði gamli maðurinn
gleraugun á borðið fyrir framan
sig. Honum skildist það bersýni-
lega, að ég ætlaði ekki að hjálpa
honum neitt og að hann yrði sjálf
ur að hefja samræðurnar. Hann
byrjaði að tala, án þess að líta
upp og beindi orðum sínum að
borðinu, eins og hann byggist við
meiri meðaumkun hjá því, en
mér.
31ÍItvarpiö
Miðvikudagur 2. marz
(Öskudagur)
8.00—10.00 Morgunútvarp. (Bæn.
8.15 Tónleikar. — 8.30 Fréttir. —
8.40 Tónleikar. — 9.10 Veðurfregn
ir. — 9.20 Tónleikar).
12.00 Hádegisútvarp. — (12.25 Fréttir
og tilkynningar).
12.50—14.00 ,,Við vinnuna": Tónleikar
af plötum.
15.00—16.30 Miðdegisútvarp. — (16.00
Fréttir og veðurfregnir).
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Utvarpssaga barnanna: „Mamma
skilur allt“ eftir Stefán Jónsson;
XI. (Höfundur les).
18.55 Framburðarkennsla í ensku.
19.00 Þingfréttir. — Tónleikar.
19.35 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.30 Daglegt mál (Arni Böðvarsson
cand. mag.).
20.35 „Sezt ég á fákinn frásta'*, —
dagskrá að tilhlutan Landssam-
bands ísl. hestamanna. Bjarni Vil-
hjálmsson cand. mag. og dr.
Broddi Jóhannesson búa til flutn-
ings. Aðrir flytjendur: Asgeir
Jónsson frá Gottorp, Asrún
Hauksdóttir, Einar G. E. Sæ-
mundsen, Kristján Eldjárn, Osk-
ar Halldórsson og Steinþór Gests-
son.
21.35 „Ekið fyrir stapann", leiksaga
eftir Agnar Þórðarson; II. kafli.
Sögumaður: Helgi Skúlason; leik
endur: Ævar R. Kvaran, Herdís
Þorvaldsdóttir, Guðmundur Páls-
son og Þóra Borg. Höfundurinn
stjórnar flutningnum.
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Passíusálmur (14).
22.20 Ur heimi myndlistarinnar (Björn
Th. Björnsson listfræðingur).
22.40 „Kvöld í New York“: Hljómsveit
André Kostelanetz o. fl. leika.
23.10 Dagskrárlok.
Fimmtudagur 3. marz
8.00—10.00 Morgunútvarp (Bæn. — 8.03
Morgunleikfimi. — 8.15 Tónleik-
ar. — 8.30 Fréttir. — 8.40 Tón-
leikar. — 9.10 Veðurfregnir. —
9.20 Tónleikar).
12.00 Hádegisútvarp. — (12.25 Fréttir
og tilkynningar).
12.50—14.00 „A frívaktinni", sjómanna-
þáttur (Guðrún Erlendsdóttir).
15.00—16.30 Miðdegisútvarp.
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Fyrir yngstu hlustendurna (Mar-
grét Gunnarsdóttir).
18.50 Framburðarkennsla í frönsku.
19.00 Þingfréttir. •— Tónleikar.
19.40 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.30 Erindi: Jón Sigurðsson og eftir-
hreytur þingsins 1855 (Lúðvik
Kristjánsson rithöfundur).
21.00 Einsöngur: Erlingur Vigfússon
syngur við undirleik Fritz Weiss-
happels.
a) „Islenzkt vögguljóð á Hörpu**
eftir Jón Þórarinsson.
b) „Leitin" eftir Sigvalda Kalda-
lóns.
c) „Þú ert" eftir Þórarinn Guð-
mundsson.
d) „Vikivaki" eftir Karl O. Run-
ólfsson.
e) „Musica proibita" eftir Gastal-
don.
f) „Mamma" eftir Bixio.
21.20 Við orgelis (Dr. Páll Isólfsson).
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Passíusálmur (15).
22.20 Smásaga vikunnar: „Hermaður-
inn og stúlkan" eftir Martin A.
Hansen (Sveinn Skorri Höskulds-
son mag. art. þýðir og les).
22.40 Sinfónískir tónleikar: Sinfónfa
nr. 2 í D-dúr op. 43 eftir Jean
Sibelius. (Sinfóníuhljómsv. Lund
úna leikur; Anthony Collins stj.
— Dr. Hallgrímur Helgason flyt-
ur skýringar).
23.30 Dagskrárlok.